TAILHA, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

TAILHA, TALLIA 8, TELA 1, TELA 2, TELHA.

« Tailha » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 013b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/TAILHA

TAILHA, Tailhium. Vide Tallia 8.

TAILEA TAILHARE © École des chartes.

« 8 tallia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 020a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/TALLIA08

8. TALLIA, Præstatio, quæ dominis fit a tenentibus seu vassallis, in certis eorum necessitatibus, nostris vulgo Taille : sic dicta a taleis, seu taliis, de quibus supra, hoc est laterculis ligneis, in quibus, cæsuris subinde aliquot solutiones exarabantur, parte altera penes dominum, altera penes tenentem, cui vice apochæ erat, remanente. Charta Rainoldi Remens. Episc. ann. 1094 :

Et wirpivit exactiones, quas Tallias vulgo vocant, quas in villa S. Remigii exercebat.

Charta Roberti Comitis Augi :

Nulla auxilia, nullas Tallias sive collectas, nullas omnino exactiones exigant.

Charta Henrici Comitis Trecensis :

Exactio, quam vulgo Talliam vocant.

Charta Adelæ Comitissæ Carnotensis ann. 1109. in Tabular. Abb. Bonævallis :

Descriptionem pecuniæ, quæ consuetudinarie Tallia nominatur, in burgo Bonævallensi fieri præceperam.

Rigordus :

Ne principes.... Ecclesias, vel Clericos ibidem Domino servientes, aliquibus angariis, Talliis vel aliis exactionibus gravare præsumerent. Tallia, sive precaria,

in Chartis aliquot in Historia Guinensi pag. 498. 522. Charta ann. 1060. apud Louvet. in Bellovaco :

Quasdam injustas consuetudines, Talliam videlicet et omnes alias oppressiones... dimisi.

Sugerius de Administrat. sua cap. 10 :

Possessionem B. Dionysii...... a multis retro temporibus tribus Talliis expositam, videlicet Domino Castri Cabrosæ, et Domino Castri Nielphæ, et Simoni de Villa Aten, etc.

Infra :

Ne reducat manum ad Talliam, vel terræ oppressionem.

Concilium Lateranense ann. 1176. cap. 4 :

Ne subditos suos Talliis et exactionibus Episcopi gravare præsumant.

Adde Appendicem ejusdem Concilii cap. 7. Chartam ann. 990. apud Lobinell. tom. 2. Hist. Britan. col. 95. Vide ibid. col. 102. 134. 182. 270. Chartam Communiæ Laudun. tom. 7. Miscell. Baluzii pag. 291. Marten. tom. 1. Anecdot. col. 596. 646. 647. 649. tom. 3. col. 439. tom. 1. Ampliss. Collect. col. 1145. de Lauriere tom. 1. Ordinat. Reg. Franc. pag. 20. Glossar. Lobinelli tom. 3. Hist. Paris. Calmet. in Hist. Lotharing. tom. 2. col. 36. Hist. Dalph. tom. 1. pag. 127. tom. 2. pag. 54. etc.

Atallia, pro Tallia, in Tabular. S. Flori Arvern. :

Ab omni Atallia, collecta, leuda, segoha, et manobra.

Tallea, Eadem notione, ex Gall. Taillée. Tabul. Eccles. Carnot. ch. 72 :

Tallea supranominata fiet. Quarto anno submonebo Canonicos ejusdem villæ, et facient Talleam convenientem, de qua habebo medietatem, et ipsi aliam.

Tabular. Absiense fol. 29 :

Et dederunt 10. nummos Talleæ.

Passim in hoc Tabul. Charta Ludovici Regis ann. 1133. pro Ecclesia S. Maglorii Paris. :

Consuetudinem quamdam, quam Talleam nominant, quæ in eorum villa... ab officialibus Regiis extorquebatur, etc.

Innocentius III. PP. lib. 1. Epist. pag. 52. edit. Venetæ :

Ab omnibus violentiis, Talleis, et exactionibus duxerit absolvendos, etc.

Literæ Henrici Archiep. Remens. ann. 1163. e Chartulario Compendiensi :

Tallea vero vel generalis exactio ibidem non poterit fieri, nisi Abbas et ipse Hilduinus consenserint.

Adde Chartam ann. 1251. apud Thomasserium in Biturigibus pag. 90. Charta vernacula ann. 1246. in Hist. des Chastaigners :

Sour ce que je demandoe sur la terre de la Gombaudiere, et sur les prés, que il teneit, à aveir ma Taillée haute et basse, et mes autres services, etc.

Charta Savarici Vicecomitis Thuarcensis ann. 1269. apud Gallandum lib. 1. de Franco alodio :

Et li homes, qui devoient Taillées par raison de rachat ou de mortemain, n'en rendront desormais nulle Taillée.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Talleia. Charta ann. 1218. apud Baluz. Histor. Tutel. col. 527 :

Illi homines, qui ibi se collocaverint, erunt liberi et immunes ab omni servitio, Talleia, bianno et exactione.

Recurrit ibid. col. 528. et alibi.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Talea. Synodus Pergami ann. 1311. apud Murator. tom. 9. col. 579 :

Ita quod secundum æstimum sive. æstimationem prædictam collectarum et Talearum fieri valeat distributio, etc.

Occurrit eadem notione tom. 12. ejusd. Muratorii col. 802. 1041. tom. 16. col. 369. Statuta Vercellarum fol. 12 :

Potestas teneatur fodra, mutua et Taleas impositas per Commune Vercellarum....... solvere et dare illi vel illis, quibus seu quorum occasione fuisset imposita vel taliata.

Adde Statuta Civitatis Astæ Collat. 20. cap. 35. etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tailha, Eodem significatu. Vincentius Cigalt. de Bello Italico :

Domini habentes credit in curiis Regum, qui in odium litium et Tailharum des quatre cas faciunt vastare subditos per armigeros et destruere

. Quæ vero sint hæ Tailhæ des quatre cas dictæ, videre mox potes in Talliæ franciles.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tallhia, in Charta ann. 1362. apud Baluzium tom. 2. Hist. Arvern. pag. 436.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tailhia. Charta Regiensis ann. 1361 :

Ad recolligendum et assignandum pecunias Talhiarum in ipsis comitatibus universaliter, ut dicitur, indictarum.

Occurrit præterea in Charta ann. 1375. apud Baluz. tom. 2. Hist. Arvern. pag. 208.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tailla, in Charta ann. 1203. ex Regesto 151. Chartophylacii Reg. num. 370 :

Non Tenebamini ad gachas, vel ad badas, vel ad Taillas, vel ad opera communia.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tallada.

Absolvit..... quicquid habebat in dominio in bordaria de Fonte amara, scilicet... Tailladam, et expletum totum quod habebat vel requirere poterat

, in Charta ann. 1085. apud Baluzium Histor. Tutel. col. 428.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Taliada, in Charta Raimundi de Turena pro Monast. Belliloc. ann. 1190 :

Nullas exactiones vel Taliadas debebat habere in villa de Belloloco.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Taillia, in Mandato Philippi Pulchri Regis Fr. ann. 1302. apud Menesterium Hist. Lugdun. pag. 87. col. 2. Tailliis, costumis, vendis, in Literis ann. 1269. ex Archivo S. Albini Andegav. Adde Vossium de Vitiis serm. in Appendice pag. 812. Lobinelli Glossarium ad calcem Hist. Britan. etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Talliia, in Conventionibus Ludovici Regis Siciliæ cum Arelatensibus ann. 1385. e MS. D. Brunet fol. 7. et 9.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Talia, in Literis ann. 1275. inter Ordinat. Reg. Franc. tom. 3. pag. 62. et alibi.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Talla, in Charta Communiæ Balneoli, ex Schedis Cl. V. Lancelot.

Talata. Tabular. S. Eparchii Inculism. fol. 34 :

Pravis exactionibus vexarent, scilicet in mestivis, in Talatis, et aliis servitiis, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tallata. Statuta Arelatens. MSS. art. 159 :

Ex Communis auctoritate possint Tallatam facere super omnibus possessionibus.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tallaca, ut Tallata, nisi ita legendum est. Literæ S. Ludovici inter Privilegia Ordinis S. Johannis Jerosol. pag. 32 :

Sint liberi et quieti de exercitu et equitatu... de omnibus querculis, placiviis auxiliis et de Tallacis, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Taullia. Charta Theobaldi Episc. Ambian. ann. 1177. e Tabulario S. Richarii :

Medietatem ex integro omnium censuum, jurium....... possidebit Ecclesia, excepta Taullia, quæ per laicam manum in angaria exigitur, et ad jus ecclesiasticum minus pertinere videtur.

◊ Talliæ porro diversimode imponebantur : quædam enim ex Consuetudine, hoc est, usu ita jam olim inducto, certis ac statis anni tempestatibus exigebantur. Charta Communiæ Rotomagensis ann. 1207 :

Nec eos cogeremus ad reddendum nobis Talliam per consuetudinem, nisi sponte sua nobis dare voluerint.

Tabularium Ecclesiæ Ambian. ch. 82 :

Per duos hospites..... confirmari fecerunt, quatenus neutrius viri prædecessores in terra S. Firmini Talliam jure, vel consuetudine habuerunt.

Hinc Talliæ Consuetudinariæ dicuntur in Charta Communiæ Belnensis ann. 1196. et in Charta Communiæ Crispiacensis ann. 1184 :

Tam pro censibus quam pro Talliis consuetudinariis, quæ 4. terminis sic solvuntur ad mandatum nostrum, in Festo omnium SS. 20. in Nativitate Domini 20. in Pascha 20. in Festo B. Joannis 20. etc.

Charta ann. 1227. e Tabulario S. Jacobi Montis-Gortis :

Radulfus Niel Dominus Muciæ dedi Ecclesiæ S. Jacobi de Monte-forti iv. libras in iv. terminos divisas, videlicet xx. solidos in Tallia Augusti, xx. solidos in Tallia OO. SS. et xx. solidos in Tallia Natalis Domini, et xx. solidos in Tallia Paschæ.

Adde Chartam Communiæ Laudunensis ann. 1128. et Communiæ Cerniacensis ann. 1188.

◊ Interdum ter tantum exigebatur. Charta Nicolai Episcopi Cameracensis, apud Doubletum pag. 449 :

Et ab hominibus ter in anno Talliam violenter exigebat. Tallia Natalis et Paschæ,

in Regesto Philippi Augusti Herouvalliano pag. 143. Consuetudo Burbonensis art. 202 :

Quiconque doit Taille personnelle trois fois l'an, c'est à scavoir en Aoust, à Noel et à Pasques, etc.

◊ Talliarum præterea aliæ sunt Reales, aliæ Personales. Reales dicuntur, quæ ratione tenementorum debentur : Personales, quæ ratione capitis, qui sont sur le chef et la personne, ut loquitur Consuetudo Burbonensis art. 189. 190. 191. 488. et seqq. De Realibus agit eadem Consuetudo art. 488. et seqq.

Talliæ Personales, rursum aliæ sunt Serviles, aliæ Liberæ, seu Franciles :

Serves, et franches. Liberæ

dicuntur, quæ a liberis exiguntur : Serviles, quæ a servis, in eadem Consuetud. art. 189.

Talliæ Franciles seu liberæ sunt, verbi gratia, quæ a personis liberis præstantur in 4. casibus, scilicet pro expeditione Hierosolymitana Domini, in ejus captivitate, in filiæ matrimonio, et in Militia filii, nam ejusmodi præstationes Talliæ dicuntur in eadem Consuetud. Burbonensi art. 343. 344. et in Arvernensi cap. 17. art. 9. cap. 25. art. 1. quæ alias Auxilia, seu Aides vulgo appellantur. Transactio inter Priorem Carthusiæ Vernensis et Rossolinum de Fossis ann. 1295. e Schedis Pr. de Mazaugues :

Quod propter merum imperium, quod habet dictus Rossolinus in territorio de Verna, non possit ibi acquirere aliquam servitutem super dictum monasterium.... nec pro filia maritanda, suo filio uxorando, vel alio quocumque casu Tallias vel quistas facere, etc.

Ejusmodi etiam sunt Talliæ, quæ a liberæ conditionis hominibus exiguntur a dominis in eorum necessitatibus. Regestum Philippi Augusti Herouvallianum pag. 149 :

De Conventu S. Aniani Aurelian. dicebant, quod ipsi poterant Talliare homines suos de Tilleio.... pro servitio D. Regis, pro servitio D. Papæ, et pro terra emenda ad opus Ecclesiæ.

Charta Philippi Aug. Regis Franc. ann. 1185. pro Laudunensibus :

Pro Talliis super homines illos, quas tribus de causis facere poterat, videlicet pro exercitus nostri servitio, pro Domino Papa, et pro guerra manifesta Laudunensis Ecclesiæ.

Exstat Charta Reginaldi Episcopi Parisiensis ann. 1252. in M. Pastorali lib. 1. ch. 2. qua agnoscit Capitulum Parisiense,

esse in possessione vel quasi homines de Orliaco Talliandi pro negotiis Parisiensis Ecclesiæ, etiam aliis quam pro exercitu Regis

. Alia ann. 1267. lib. 2. ch. 44 :

Salva etiam Tallia, quam facere consueverunt, cum Do. Rex Franciæ vadit in exercitum.

Tallia Panis et Vini. Charta Philippi Aug. ann. 1215. pro Aurelianensibus :

Sciendum, quod duorum annorum collectio sit facta de blado et vino, quæ quidem collectio, vulgo Tallia panis et vini nuncupatur.

Exstat Charta Ludovici Regis Franc. ann. 1225. in M. Pastorali Eccles. Paris. lib. 19. ch. 58. qua concedit Canonicis ejusdem Ecclesiæ,

ut omnibus annis, quibus Tallia panis et vini de cætero colligi debebit Parisiis, colligant eandem Talliam panis et vini per totam terram suam in Gallandia, et in Claustro S. Benedicti, a principio messium, et a principio vindemiarium, usque ad Festum S. Martini hyemalis

. Charta Philippi Regis ann. 1273. pro Ecclesia S. Mederici Parisiens. :

Habebimus etiam in tota terra prædictæ Ecclesiæ et ipsius hospitibus, bannum, guetum, talliam, exercitum, et cavalcatam, Talliam panis et vini, mensuras, justitiam, etc.

Occurrit in alia ejusdem Regis pro Monasterio S. Germani Paris. ann. 1272. apud Brolium lib. 2. Hist. Parisiensis. Consilium pro Monetis circa ann. 1320. ex Camera Comput. Paris. :

Item il nos semble qu'il seroit bons et grans aumones, et tourneroit à grand profit, que li Rois feist toillir par bonnes gens tous les Tournois pelez et les Parisis pelez, et qu'il les fit fondre, etc. Car les monnoyes le Roy en sont mout refusées, et en sont fez mout de malices, et li Rois est tenu à tenir les en bon point, car il en a la Taille du pain et du vin de sa terre, et sa monnoie en sera mieus amée.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Ex quo patet ideo Regi solutam fuisse Talliam panis et vini, ne monetas immutaret quod tributi genus in Normannia Foagium dicebatur, ut suo loco dictum est. Sed quo primum in blado et vino solvebatur, in certam pecuniæ summam commutatum est, ut inter cætera probat Excerptum ex libro 2. antiq. Ordinat. de artibus, mercibus et politia Paris. part. 2. fol. 31 :

Taille du pain et du vin, dicte la ceinture la Reine, qui se liéve de trois ans en trois ans. La Taille du pain et du vin de Gréve est vendue de trois ans en trois ans, et commence à estre receue par l'achetteur le jour de la S. Remi, et finit de Quasimodo, etc. L'Abbé de S. Denys doit x. livres parisis pour lui et pour ses hostes, et par ce sont francs, sauf tant seulement se aucun y avoit qui amena vin au port pour vendre, etc. L'abbé de S. Mor doit c. s. parisis, etc. L'Abbé de S. Germain doit c. s. etc.

Plura vide apud D. Brussel tom. 1. de Feudorum usu lib. 2. cap. 36.

Tallia de Mortua manu, et de Maritagio, et de Prisone, passim in Tabular. Absiensi.

Tallia Alta et Bassa, et Tallia ad voluntatem, quæ a dominis minuitur vel augetur supremo jure, pro libito, ita tamen ut facultatum Tenentium ratio habeatur. Charta Petri de Foccio Valeti de Charteria ann. 1233 :

Ego dicebam, me habere in eosdem pro tenementis, quæ in dominio meo habebant, Talliam altam et bassam annuatim.

Tabularium Fossatense fol. 61 :

Tallia, quæ fit haut et bas, ad placitum.

Charta Philippi Regis Fr. ann. 1304. apud Doubletum pag. 942 :

Nihil Ecclesiæ subventionis noviter nobis concessæ levabitur ab hominibus Ecclesiarum de corpore, seu manu mortua, alto et basso ad voluntatem Talliabilibus, etc.

Tallia ad Voluntatem. Suger. de Administrat. sua cap. 2 :

Cum eadem villa multis angariis a Comite Domni Martini, videlicet exactione Talliæ, frumenti scilicet 5. modiorum, quos ei pro pace concesseram, cum ipsa Talliam pro voluntate sua facere consuevisset, etc.

In M. Pastorali Eccl. Parisiens. lib. 1. ch. 1. et lib. 2. ch. 4. exstant Chartæ Manumissionum, in quibus Capitulum Paris. retinet

Talliam ad voluntatem, et beneplacitum suum in personis et bonis

manumissorum. Charta Guigonis Comitis Forensis ann. 1224. tom. 1. Macer. Insulæ Barbaræ pag. 136 :

Tam nos quam progenitores nostri in prædictis villis et hominibus, pro nostræ solius voluntatis arbitrio, quandoque Taillias fecimus. Tallia ad voluntatem et misericordiam,

in Charta ann. 1320. tom. 1. Hist. Dalph. pag. 81. col. 2. Vetus Consuetudinarium Franciæ lib. 3. pag. 93. veteris edit. :

Je suis en saisine à juste titre de Tailler et exploiter haut et bas et à voulenté de Seigneur tel homme mon homme de corps de serve condition et de main morte, de faire à la personne de lui, et de ses biens, toutes maniere d'exploits de servage accoustumez à ceux, qui sont de la condition dont il est, etc.

Consuetudo Burbonensis art. 190 :

Quiconque doit taille personnelle et sur le chef, soit de taille franche ou de taille serve, ladite Taille est à volonté raisonnable, et la peut le Sergent croistre ou diminuer selon la faculté des biens, de celui qui la doit.

Hoc est sine destructione et exilio faciendo, ut est in Fleta lib. 2. cap. 71. § 15. Vide Froissart. vol. 3. cap. 50. Consuetud. Trecensem art. 3. 4. Nivernensem tit. 8. art. 1. et sqq. Ducatus Burgund. art. 97. Comitatus Burgund. art. 101. etc. Huic porro talliæ opponitur ea, quam abonnatam, id est fixam, ac ratam, vocant Consuetudines aliæ.

P. Carpentier, 1766.

◊ Charta ann. 1256. in Chartul. Guill. abb. S. Germ. Prat. fol. 180. v°. col. 2 :

Cum homines de Emento et de potestate Ementis confiterentur Talliam annuam ad plesir anno quolibet se debere monasterio S. Germani de pratis, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tallia Voluntaria, in Charta Roberti Abbatis Maurigniac. ann. 1218. ex Chartul. ejusdem Monasterii.

Voluntas, nude, pro Tallia ad voluntatem. Charta Hugonis de Castronovo in Tabulario Ecclesiæ Cadurcensis :

Habet et Delmas de Boisol quatuor agnos in Festo Paschæ, et Voluntatem suam in rusticis.

Occurrit ibi pluries. Hinc

Tallia ad Placitum, Idem quod Tallia ad voluntatem, in Charta ann. 1248. in Tabul. S. Germani Prat.

Voluntarius, Subditus, qui talliatur ad voluntatem. Charta Henrici Comitis Ruthenensis ann. 1282 :

Cedimus et concedimus.... tibi Guillelmo de Sanhinac domicello... et hæredibus et successoribus, et Voluntariis tuis, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tallia Amoissonata, Quæ quotannis solvitur, in certa, de qua conventum est, frumenti quantitate vel etiam pecuniæ summa. Vide suo loco Amoissonata et mox Taillabiles.

P. Carpentier, 1766.

Tallia Augusti, Quæ in Augusto exsolvebatur. Charta Phil. abb. de Cultura ann. 1224. ex Bibl. reg. :

De feodo illo debet abbas equum de servitio, et singulis annis decem solidos Cenomanenses de aliis talliis, quando contingeret.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tallia Comitalis in Dalphinatu dicebatur certa quædam et determinata præstatio, quæ Comitibus Viennensibus, id est Dalphinis, quotannis exsolvebatur ab omnibus, ut docetur tom. 1. Hist. Dalph. pag. 70. Rescissa non fuit hæc Tallia in locis, in quibus olim exigebatur, ut dicitur ibidem ; ubi etiam observatur,

partem dotis Monasterio Montis fluriti assignatam, in hujusmodi talliis sitam esse. Chartam habes ann. 1342. ibid. pag. 83. et seq. in qua Dalphinus dicitur pro dotatione prædicti Parthenonis concessisse

Primo, Tailliam Comitalem de Mura, quæ valet annuatim 100l. 16. s. bon. m. Item, Tailliam Comitalem mandamenti Belli-montis, quæ valet annuatim 61. l. Item, etc

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tallia Communis, et Tallia Dominica. Jura et reditus Ecclesiæ Nobiliac. apud Stephanotium tom. 3. Antiq. Pictav. MSS. pag. 525 :

Habemus apud Nobiliacum cxx. sestaria frumenti de Præposito in Assumptione B. M. de Tallia dominica xl. solidos ; eodem die de Tallia communi v. solidos ; in Festo OO. SS. de censu ix. solidos.

P. Carpentier, 1766.

Tallia Feodalis, Quævis præstatio, quæ ratione feodi debetur. Charta ann. 1215. ex Bibl. reg. cot. 19 :

Concessi.... culturam de Marleiz et magnum campum, sicut se dissepat, de feodo Esquetot ;.... de quo dicti fratres dicto Johanni de Feugeroles annuatim reddent.... Tallias feodales.

Vide in Tallio.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tallia Justa, Quæ ex Consuetudine debetur. Chartularium S. Vincentii Cenoman. fol. 129 :

Salvis tribus solidis et dimidio de justa Tallia, quando eam contigerit exhiberi debere.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tallia Legitima, Eodem significatu, ibid. fol. 113 :

Cum domini ejusdem Gaufridi de feodo illo legitimas Tallias fecerint, monachi dominis illis xi. denarios persolvent.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tallia Recta, Pari notione, ibid. f. 78 :

Monachi vero tenentur dicto Gervasio et hæredibus suis.... reddere.... rectas Tallias sibi et dominis suis, quando evenerint.

Et fol. 80 :

Reddebant etiam monachirectas Talias, quando eveniebant.

Adde fol. 114.

P. Carpentier, 1766.

Tallia Militum, quænam sit intelligitur ex titulo Literarum

pro stipendiis militum stratas custodientium

, in Cod. reg. 4189. fol. 11. r° :

Debetis affectare ut Tallia militum persolvatur, per quos stratarum custodia diligenter exerceatur.

Ubi Tallia idem est quod Stipendium.

P. Carpentier, 1766.

Tallia Reginæ, Præstationis species, quæ alibi Zona reginæ appellatur. Lit. remiss. ann. 1389. in Reg. 138. Chartoph. reg. ch. 98 :

Audoyn Chauveron chevalier, prévost de nostre ville de Paris, après ce que feusmes mariez, mist une taille suz en laditte ville de Paris, montant à la somme de xvij. mil frans, laquelle taille l'en appelloit la Taille de la Reine, etc.

Vide Zona Reginæ.

P. Carpentier, 1766.

Tallia Septenaria, Quæ quolibet septennio pensitabatur. Vide supra Septenarius 2.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tallia iv. Solidorum. Humbertus II. Dalphinus Jaqueminum et Perrinum Vauterii nobilitat eosque liberatos et absolutos declarat potissime a Tallia iv. solidorum, quam ipsi et prædecessores eorum inferre consueverant, in Literis ann. 1346. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 538.

P. Carpentier, 1766.

Tallia Vaccariæ. Charta ann. 1320. in Reg. 59. Chartoph. reg. ch. 404 :

Item Talliæ dictæ de la Vacherie super masuris debitæ, etc.

Vide Vaccaria.

◊ Tallia etiam imponebatur ab ipsis civitatibus seu burgensibus ad exsolvenda debita communia. Literæ Philippi III. Fr. Regis ann. 1275. tom. 3. Ordinat. pag. 62 :

Consules Castri Lemovic.... Tallias una cum Preposito et non alias, ex causa rationabili, et pro evidentibus ville necessitatibus, scilicet pro juribus et deveriis seu redevenciis Vice-comitis.... solvendis atque reddendis.... vel edificatione seu reparatione murorum, turrium, portallorum, fossatorum,.... Taliam seu collectam facere poterunt per Tenentem locum Domini et per ipsos, etc.

Decretum ejusdem Regis ann. 1282. inter Instrum. Gall. Chr. novæ edit. tom. 2. col. 147 :

Item quod homines dictæ villæ fecerunt Tallias aliquando pro necessitatibus dictæ villæ, de voluntate, assensu et auctoritate Capituli Brivatensis, et quod Capitulum compellit eos ad solvendum.

Adde Literas Caroli V. Franc. Reg. ann. 1366. tom. 4. Ordinat. reg. pag. 676. art. 6. Aresta ann. 1290. in Regesto Parlam. B. fol. 86 :

Quod dicti Major et Jurati S. Quintini possunt Talliare, Tallias levare, vel institutiones facere, quando indigent pecunia pro negotiis dictæ villæ per punctum Chartæ Regiæ, quam dicunt se habere.

Quod intelligendum ut plurimum de licentia, ad eam rem a Principe impetrata. Vide Loisell. in Bellovaco pag. 296. 318.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tailhium, Taillia, Eodem significatu. Charta ann. 1351. ex Schedis Præs. de Mazaugues :

Taillia ex quibuscumque personis possessiones habentibus in dicto territorio recipiendum et dictas personas pro dictis Tailliis pignerandum et pignera vendendum et distrahendum usque ad mensuram Tailhii contingentem.

Privilegia villæ Figiaci concessa a Carolo V. Rege Franc. ann. 1366. inter Ordinat. tom. 5. pag. 265 :

Quod cum onera publica ipsius ville, absque communi auxilio, non valeant commode sustineri, et eisdem consulibus ex antiquis privilegiis, liceat facere collectam aut Tailliam pro factis et negotiis ville.

◊ Talliam assidendi, ut loquuntur nostri, seu imponendi, forma habetur in Charta Gauffredi Episcopi Carnotensis ann. 1166 :

Pro bono igitur pacis utrimque concessum est, et prædictum competens auxilium, quod propter nominatas causas Vicecomes (Castriduni) sibi exigere posse licenter dicebat, omnino dimittet, et propter hoc singulis annis Vicecomes a Burgensibus 10. libras hoc modo haberet. Prior siquidem S. Sepulchri, vel aliquis loco ejus, sex vel quatuor legitimos Burgenses, in eo Burgo commorantes, circa festum S. Remigii in eamdem Ecclesiam convocabit, et præsente aliquo de servientibus Vicecomitis, quem ob hoc ipse destinaverit, jurabunt prædicti Burgenses, quod bona fide communiter in hominibus in eodem burgo manentibus, juxta cujusque facultatem, aut possessiones ibidem a Monachis habentibus, 10. libras et nihil amplius, legitima æstimatione tam facultatis quam possessionis Talliabunt, etc. Serviens vero quem ad audienda juramenta Vicecomes miserit, Talliæ non intererit, etc.

◊ Habetur præterea in Regesto seu Tabulario Normanniæ fol. 21. verso, Cameræ Comput. Paris.

Forma, in qua Dominus Rex vult, ut Tallia assideatur in villis suis : Eligantur per Consilium Sacerdotum Parochialium, et aliorum virorum Religiosorum, nec non et Burgensium, et aliorum proborum virorum, de Communi ipsarum usque ad 40. vel 30. bonos viros et fideles, vel plures, aut pauciores, secundum quantitatem ipsarum villarum. Et illi, qui sic electi fuerint, jurabunt super sancta. quod ipsi de ipsis, vel de aliis probis viris earum villarum eligent usque ad 12. de illis, qui meliores erunt, ad illam Talliam assidendam, et illi 12. nominati jurabunt super Sancta, quod bene et fideliter assidebunt dictam Talliam ad libram æqualiter, et valor immobilium appretiabitur ad medietatem mobilium in assisia prædictæ Talliæ. Eligentur etiam simili modo cum prædictis 12. alii 4. boni viri, et scribentur nomina eorum, secreto tamen, ita quod eorum electio non publicetur aliquibus ; sed sub secreto habeatur quo usque illi 12. assederint, sicut prædictum est, Talliam prædictam. Quo facto antequam publicetur Tallia, vel aperiatur scriptura facta super Talliam prædictam, illi 4. sic electi juramento ab illis posito de illis scilicet 12. Talliandis sub forma prædicta assidebunt Talliam competentem.

Eadem habentur in Regesto S. Justi in Camera Comput. vernaculis verbis concepta, a de Lauriere edita tom. 1. Ordinat. Reg. Franc. pag. 186. et in Regesto 10. Chartophylacii Regii fol. 48. ubi S. Ludovico hoc Statutum ascribitur, editum nuper in Spicilegio Acheriano tom. 12. Adde Consuetudinem Nivernensem cap. 8. art. 2. et seq. Vide Foagium 1.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ In harumce talliarum distributione, luxus aliquando habitam fuisse rationem, discimus ex Litteris Caroli V. Franc. Regis pro Monspeliensibus ann. 1367 :

Item quod quilibet juxta sui conditionem et facultates habeat moderate statum suum et ejus uxoris et familiæ ; nam si quis contrarium fecerit Tailliabitur..... et in Talliis villæ augmentabitur juxta exigentiam status et pompæ, in quibus quilibet reperietur.

Talliagium, Tallagium, JC. Anglis, dicitur Præstatio quævis, verbi gratia decimæ, quindecimæ, subsidia, et alia ejusmodi, quæ a Parlamento regno indicitur, a qua præstatione immunes sunt, qui tenent in antiquum dominium, nisi expresse iis indicatur, quod facere potest Rex ex magna causa, cum lubet. Ita Rastallus. Apud Bromptonum, Hidage vel Taillage, exponitur Tallagium, de hidis terrarum, ut Danegeld, Tallagium datum Danis. Leges Willelmi Nothi Regis Anglor. cap. 5 :

Habeant et teneant terras suas libere ab omni exactione injusta, et ab omni Tallagio, ita quod nihil ab eis exigatur.

Charta Henrici Regis Angl. ann. 1156. tom. 1. Anecd. Marten. col. 446 :

Dedi etiam, ad serviendum iisdem Fratribus (Ordinis Grandimont.) quatuor homines.... liberos et quietos.... ab omni servitio et Tallagio, pontagio, teloneo, etc.

Similia leguntur in alia Charta ejusd. Regis ann. 1172. ibid. col. 573. Alias adde Richardi Regis tom. 4. Histor. Harcur. pag. 1281. Elizabethæ Reginæ Angl. apud Hearnium in notis ad Chronicon Johannis Whethamstedii pag. 386. Matth. Paris ann. 1241 :

Non sub nomine aut titulo liberi adjutorii, sed Tallagii, etc.

Matth. Westmonast. ann. 1297 :

Accedentes præfati Comites et Barones ad Scacarium Domini Regis apud Westmonasterium, prohibuerunt Baronibus loci illius, ne levare facerent per Vicecomites octonarium denarium a populo Anglicano, dicentes de conscientia suorum non emanasse, sine quorum assensu Tallagium non debet exigi, vel imponi.

Thomas Walsinghamus ann. 1297 :

Nimis afflicti sunt per diversa Tallagia, auxilia, prisas, etc.

Vocem hanc usurpant passim Scriptores rerum Anglicanarum, Matth. Paris pag. 127. 466. 475. 476. 486. Nicolaus Trivettus ann. 1210. Thomas Walsinghamus pag. 73. 100. Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 193. etc. Vide Nomolexicon Thomæ Blount et Kennetti Glossarium ad calcem Antiquitatum Ambrosd. etc.

Talliare, Talliam a tenentibus exigere. Tailler ses hommes et sujets, in Consuet. Burbonensi art. 343. 344. Charta Conani Ducis Britanniæ ann. 1112. apud

Lobinellum tom. 2. Hist. Britan. col. 270 :

Modum autem faciendæ atque capiendæ ejusdem Talliæ sic eis constitui, ut quotiens ego Conanus, vel hi qui in loco vel honore meo Duces Britanniæ successerint, suos homines de Guerrandia Talliaverint, totiens Abbas Roton.... homines suos juxta quantitatem et numerum eorum pariter Talliabit.

Epistola A. Monachi ad Odonem Episc. Paris. ann. 1196. apud Marten. tom. 1. Ampl. Collect. col. 1016 :

Silentio tamen prætereundum non censeo..... te videlicet diœcesis tuæ Talliasse presbyteros, quod non modo a perfectione, verum etiam a pietate et justitia videtur esse penitus alienum.

Matth. Paris, ann. 1256 :

Cives Londonienses iterato ad quingentas marcas Talliantur.

Fleta lib. 2. cap. 71. § 15. de Custumariis :

Ad quantum Talliari valeant per annum sine destructione et exilio faciendo.

Charta ann. 1233 :

Promisit etiam quod nec eos nec successores eorum de cætero Talliaret, nec Talliare posset, nisi ad novam Militiam senioris filii sui, etc.

Concilium Tolosanum ann. 1229. cap. 20 :

Clerici quoque non Talliabuntur occasione etiam hæreditatis, etiamsi per successionem eis evenerit, nisi sint mercatores et uxorati.

Et cap. 23 :

Homines autem Ecclesiarum et Ecclesiasticorum virorum Laici Talliare, vel in eos exactiones aliquas facere non præsumant, etc.

Adde Albertum Argentin. pag. 150. 517. Gualterum Hemingfordium in Gestis Edwardi I. Regis Angl. pag. 105. et Kennetti Glossarium ad calcem Antiquitatum Ambrosd. etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tailliare, Eadem notione. Charta Henrici Comitis Trecensis ann. 1190. apud D. Brussel tom. 1. de Feudorum usu pag. 192 :

Propter quodcumque incrementum castelli sive castellariæ ibidem aliquid amplius nequaquam Tailliabo vel Tailliare potero.

Adde Gesta Guillelmi Majoris Episc. Andegav. ad ann. 1291. tom. 10. Spicil. Acher. pag. 281. Literas ann. 1358. tom. 4. Ordinat. Reg. pag. 189. Mandatum ann. 1302. apud Menesterium Hist. Lugdun. pag. 87. col. 2. Franchisias ann. 1320. ibid. pag. 95. col. 2. etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Taillare, Eodem intellectu. Charta Officialis Autissiod. ann. 1285. pro Monasterio S. Mariani :

Voluit dictus Regnaudus, quod...... ditior de heredibus suis possit a dictis Religiosis singulis annis Taillari usque ad v. solidos Turon.

Talliare, in re feudali,

Idem est quod ad quamdam certitudinem ponere, vel ad quoddam certum hæreditamentum limitare

. Unde feodum Talliatum, est

hæreditas in quandam certitudinem limitata

, ex Littletone sect. 18. Vide Feodum talliatum.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Huc spectat vox Gallica Taillier in Instrum. ann. 1406. ex Bibl. Reg. :

Ladite fiefferme est bien Taillié de valoir moins que ladite somme de x. l. se gueres ou mortalitez surviennent.

Ibidem :

Les gens sont tres pouvres par quoy elle est (la fiefferme) mielx Taillié d'empirer que d'amender.

Infra :

Et si est Taillié d'empirer par la mortalité derreniere.

Talliabilis, Talliæ obnoxius, in Aresto ann. 1278. apud Loisellum in Bellovaco pag. 300. Taillablier, in Consuetud. Burbon. art. 413. 415. 416. 417. in aliis passim Taillable. Tailliabilis terra, in Tabulario Kemperlegiensi.

Taillabilis alto et basso, de conditione manus mortuæ

, in Charta Officialis Senon. ann. 1281. id est, ni fallor, obnoxius

talliæ ad voluntatem

Talhabilis de capite et corpore

, in Charta Virzionensi ann. 1269.

Taillabilis ad misericordiam

, tom. 1. Hist. Dalphin. pag. 69. et 81. Sententia judicis Silvanectensis ann. 1330. apud eumdem Loisellum pag. 313 :

Disoient et maintenoient icelui Henri avoir esté et estre leur bourgeois, leur communier, et leur Taillable.

Taillifs et serfs, in Charta ann. 1375. apud Lobinell. tom. 2. Hist. Britan. col. 1640.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Taylliatilis. Inquisitio ann. 1262. in Regesto Probus fol. 12 :

Interrogati si omnes homines ipsius loci sunt Taylliatiles. Resp. quod sic, exceptis allodianis vel nobilibus, seu illis quibus datum est inde libertas.

Talhendarius, Eadem notione, in Charta ann. 1292. apud Justellum in Hist. Turenensi pag. 65.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Notanda est conditio hominis Taillabilis pro medietate sui, cujus mentio fit in Charta ann. 1371. 2. Martii ex Schedis D. Aubret :

Bernardus Mitod de Vanens recognoscit se esse hominem ligium, quittum, justiciabilem, explectabilem et Taillabilem pro medietate sui et suorum hæredum, sine reclamatione alterius dominï Baronis vel superioris, et tenere de directo dominio Antonii de Saxo domino Barbarelli domum.... sub servitio et taillia amoisonata... una cum laudibus, vendis, recognitionibus in loco debito, dimidiam corvatam ad usus et consuetudines Dumbarum, et non se reclamare in medietate sui pro alio domino nisi pro dicto Antonio du Saix, renuncians omnibus franchesiis, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Haud fortean inutile fuerit hic addere, quod de judicio francorum hominum et Taillabilium statuitur in Consuetudine Marchiæ Dumbarum. Ex articulo 2 :

Si aliquis nobilis juramenti Marchiæ Dumbarum, qui habet suam liberam franchesiam, velit aliquem hominem alterius nobilis accusare, quod forefecerit et deliquerit infra suam franchesiam, et dictus homo non sit captus in præsenti forefacto dictæ franchesiæ, si accusatus velit negare dictum forefactum, oportet quod accusans accusatum conveniat et prosequatur coram domino, cujus homo accusatus est homo Taillabilis, et si accusator potest convincere accusatum coram domino suo de forefacto dictæ franchesiæ, in illo casu dominus dicti accusati debet et tenetur dictum hominem accusatum remittere domino dictæ franchesiæ in illo forefacto suo merito puniendum.

In articulo vero 12. dicitur,

quod omnis francus, cujuscumque homo sit, punietur in dominio, in quo forefecerit, secundum jus et rationem, scilicet illi franci qui non debent manum mortuam

. Ex quibus patet, francum hominem in loco, ubi delictum commissum fuerat, judicatum fuisse ; Taillabilem vero apud dominum proprium, et non in loco delicti, nisi fuisset in ipso delicto deprehensus et in franchesia libera.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Neque videtur prætermittendum esse, quod art. 3. ejusd. consuetudinis statuitur, scilicet

quod domini possunt quittare mortem seu punimentum corporis hominum suorum Taillabilium homicidarum, dummodo homicida vel dominus ejus concordet cum domino hominis Taillabilis mortui

Talliata, Talliada, Talliæ impositio, atque adeo idem quod Anglis Talliagium. Charta Willelmi Ducis Aquitaniæ ann. 1076. 1077. in edito tom. 2. novæ Gall. inter Instrum. col. 351. ex Tabulario Monasterii Novi Pictavensis :

Ut nullus meorum non filius, non filia, non uxor, non aliquis propinquus, non Dapifer, non Præpositus, non Mariscalcus, non Serviens, aut in aliquo ministerio positus, aut Monachos jamdicti Monasterii, aut homines eorum, in quocumque loco eorum habitent, cogat sibi præbere arbergariam, aut hospitium, aut quærat ab eis, quod Talliatam vocant.

Tabularium Eccl. S. Laudi Andegav. fol. 84 :

Et faciant consuetudines nostras, sicut liberi homines nostri ; reddant etiam nobis convenientem Talliatam, quando alii homines de Losdunesio reddent nobis Talliatam.

Tabularium Vindocinense fol. 201 :

Fecerant exactionem, id est Talliatam, in terra de Buslo.

Chronicon Vosiense ann. 1169 :

Hoc anno Burgenses de Susterranea ad invicem conjuraverunt, ut nullum omnino Monachis darent explectum, quod vocatur Talliada.

Epistola Manegaudi Abbatis S. Michaelis in Lotharingia ad Eugenium III. PP. apud Richard. Wasseburgium pag. 302 :

Pecuniarum rapinas, quas vulgo Talliatas vocant.

Statuta Arelat. MSS. art. 87 :

In ceteris levatis tocius districtus volumus ; quod omnis (sic) domus religiose subeant et prestent dictam Talliatam.

Occurrit passim. Vide Beslium in Comit. Pictav. pag. 572. 601.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Talliatio, Eadem notione. Kultzingi narratio de Monasterio Hilgenthal. apud Leibnitium tom. 2. Scriptor. Brunsvic. pag. 386 :

Post hæc dominus Otto accessit Albertum Ducem qui inter Prælatos certam ab eo summam pecuniæ postulaverat, supplicans ei, ut de tali Talliatione inter Prælatos propter Deum haberet supportatum.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tailliarius, Exactor tailliarum. Literæ Caroli V. Franc. Regis ann. 1366. tom. 4. Ordinat. pag. 677. art. 8 :

Item, quod dicti Consules (Marologii) cum eorum Consiliariis potestatem habeant compota audiendi a quibuscumque personis et Tailliariis præteritis et futuris, qui gubernaverint et rexerint bona et jura Universitatis predicte, ipsosque quittandi et quittanciam dandi de gestis et administratis per eos.

« 1 tela » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 045c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/TELA1

1. TELA, pro Telum, Jaculum, spiculum. Ordo ad Ecclesiam dedicandam ex Missali MS. annorum 900. apud Marten. tom. 3. de Antiq. Eccl. Ritibus pag. 245 :

Adversus omnem Telam et jaculam inimici.

Hinc confirmatur Baluzii conjectura in Notis ad Capitularia tom. 2. col. 1015. ubi ait, videri nostros telam dixisse pro telo, ex eo quod in omnibus exemplaribus Legis Bajwar. ut et in Editione Basileensi Telarum genus legatur tit. 3. cap. 8. § 1. pro Telorum genus, ut edidere Tilius et Lindenbrogius.

« 2 tela » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 045c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/TELA2

2. TELA, Panni seu telæ latitudo, Gall. Lé, alias Toille. Invent. ann. 1476. ex Tabul. Flamar. :

Unum lectum... cum duobus linteaminibus duarum Telarum.

Infra :

Unum linteamen novum filii stoparum duarum Telarum. Deux paires de draps de trois toilles,

in Testam. Isabellæ Davaugour comit. Thoarcii ann. 1400. ex Bibl. reg.

« Telha » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 046b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/TELHA

TELHA, f. Imbrex, Gall. Echinée. Charta ann. 1316. in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 502 :

Quarta parte unius Telhæ porci sex denariis.

Vide infra Tilia 2.