ARATICUM, Agrarium. Tributum ex agro pensum. Tabular. S. Remigii Remensis :

In Luperiaco est mansus dominicatus, cum ædificiis et viridario. Sunt ibi avergariæ iii. ubi possunt seminari de sigilo modi xx. de terra forastica culturæ iv. campi ii. recipientes semine speltæ modios cccxx. ubi possunt colligi de fœno carrucæ viii. Pasql. map. Theutarius ser. ten. mans. seruil. i. arat, hibernat, sat, map. i. long. pertic. lat. iii. facit, corrogat. ii. æstivant, sant, simul donant Araticum de omni conlaboratu pull. iii. ova xxv. ligni car. i. aut den. iiii. clausuram car. tempore vindemiæ dies xv. aut din. ii. facit brazium, et vigl. caropr. et omne servitium sibi injunctum, etc.

Ubi observandæ voces, arat, hibernat, sat, etc. quæ servitutis speciem denotant, ratione cujus tenentes, et qui operas debebant arare tenebantur terras dominorum intra manerium suum : quod arare et herciare ad curiam domini, vocat non semel Domesdei : quod etiam habetur in Lege Bajuvar. tit. 1. cap. 4. Idem Tabularium :

Omnes mansi donant Araticum, in tertio anno decimam de vervecibus.

Alibi :

Facit in anno corrogat. 4. donat Araticum extra avergariam et pratum, fœtam 1. cum agno, et anniculum 1. pullos 3. etc.

Ibidem :

Donant Araticum de hibernatica, de ordeo, etc.

Ibidem :

Omnia mansa donant Araticum et decimam de vervecibus.

Vide Arativum.