« »
 
[]« Baldakinus » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 1, col. 533c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/BALDAKINUS
BALDAKINUS, Baldekinus, Pannus, omnium ditissimus, cujus utpote stamen ex filo auri subtemen ex serico tegitur, plumario opere intertextus, sic dictus quod Baldacco, seu Babylone in Perside, in Occidentales provincias deferretur. Vincentius Bellov. lib. 32. cap. 30 :
Tertia die fuerunt omnes in blaveis purpuris, et quarta in optimis Baldakinis.
Cap. 31 :
De Baldakino erat tectum superius, sed alii erant panni exterius.
Matth. Westmonaster. ann. 1260 :
Tumbæ (S. Albani) obtulit optimum Baldekinum.
Matth. Paris ann. 1247 :
Dominus Rex veste deaurata facta de pretiosissimo Baldekino... sedens.
Et ann. 1254 :
Pallas pretiosas, quas Baldekinos vocant.
Ericus Upsalensis lib. 4. Hist. Suecicæ pag. 18 :
Levabant corpora Ducum, et ponentes in feretro, superjacto Baldechino, portabant ea de castro.
Adde pag. 120. Necrologium Ecclesiæ Parisiensis 3. Id. Jan :
Insuper dedit nobis quandam bibliothecam bonam et pulcram valentem 30. libr. Paris. et plus ; et 2. Baldequinos pulcherrimos et deauratos.
Adde Chronicon Rollandini lib. 1. cap. 13. Vitam Balduini Lutzemb. Archiep. Trevir. lib. 2. cap. 2. 10. et Monasticum Anglic. tom. 3. pag. 177. et seqq. 325. et alibi sæpe. Perperam Baldetrinus, pro Baldekinus bis legitur apud Suffridum Petri in Joanne Hornio, Episc. Leod. cap. 45. Male etiam hæc vox scripta reperitur in Charta ann. 1197. apud Ughellum tom. 7. pag. 1275 :
4. Sindones de seta, quarum una est de... alia de catablattio, alia de Baldeluno reliqua vero est rotata.
Legendum enim Baldekino. Et apud Franciscum Canonicum Pragensem in Histor. sui temporis :
Ornatus Capellæ regiæ non nisi de pretiosissimis Belkinis purpura et bysso contextus erat :
ubi legendum Baldekinis. Matthæus Villaneus lib. 3. cap. 63 :
La bara, o vero la cassa del corpo era coperta con fini drappi, et Baldacchini di seta.
Testam. Petri Archiep. Mogunt. ann. 1319. in Guden. cod. diplom. vol. 3. pag. 177 :
Cuilibet eorum detur unus pannus sericeus.... et si forte panni sericei deficerent, volumus ut recipiantur Baldekini ;
[] unde eo tempore sericis viliores habiti esse videntur.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ Vocis etymon probant quidem Bollandistæ in Notis ad vitam S. Raynerii tom. 3. Junii pag. 431. sed vocem Baldelunum posse retineri existimant, quod hæc materiæ qualitatem significare videatur ; Baldekinus vero formam operis facti. Hinc Borellus :
Baldechinus
, Pannus filis aureis et sericis contextus. Vide Baldekinius.
Baldakinus sumitur etiam crebro pro umbraculo, seu umbella. Ceremoniale Romanum lib. 1. sect. 2 :
Portant umbraculum hastilibus octo sustentatum, quod hodie Baldachinum appellant.
Acta SS. Julii tom. 3. pag. 455. ubi de Translatione Crucifixi miraculosi :
Excepta etiam fuit sub Baldachino Ecclesiæ metropolitanæ.
Adde Ceremoniale Episcoporum lib. 1. cap. 2. Ita autem dictæ umbellæ, quia ut plurimum factæ erant ex Baldekino : qua notione Baldacchino usurpant Itali. Matthæus Villaneus lib. 7. cap. 100 :
Sopra la sua persona Baldacchini di seta, e d'oro adorno intorno riccamente.
Instit. Fraternitat. S. Georgii ann. 1492. apud Guden. in Cod. diplom. vol. 4. pag. 495 :
Baldachinum, hoc est pannum sive protectum, quod supra sacra in processionibus ferri consuevit.
Baldicum, videtur usurpari aut scribi pro Baldachino in Annalibus Colmariensib. 1. part. ann. 1276 :
Fuit et feretrum coopertum nobili Baldico quod Ecclesiæ reliquerunt.
Et in 2. part. eod. ann. :
Feretrum coopertum fuit Baldichino, quod Ecclesiæ reliquerunt.
Paulo supra :
Hic jusserat vestes pauperibus elargiri, et Baldicum cuidam inclusæ.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Bandaquinus, in nova Gall. Christ. tom. 4. col. 1080 :
Item dedit huic Ecclesiæ duos pannos de bandequino optimos.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Baudequinus. Acta Gaufredi de Loduno Episcopi apud Mabillon. tom. 3. Analect. pag. 390 :
Baudequinum unum ad ponendum ante altare, duos pannos sericos de armis Regis Franciæ.
◊ Plerique opinantur Baldakinum idem esse quod veterum Babylonicum, cum Babylonem Baldach hodie appellari constet. Glossar. Lat. Græc. Babulonicum, ψιλὴ πολύμιτος. Gloss. Græco-Lat. ψιλόν, tenue Babylonicum. Aliud Glossar. cap. de Divitiis : Babylonicum, * σπιοελής At Plinius lib. 8. cap. 48. Polymita a Babylonicis distinguit, eaque Alexandrinis adscribit. Babilonicorum vero meminit Plutarchus in Catone majore. Observat denique Scaliger in Notis ad Catullum Babylonica appellasse veteres, quæcumque acu picta erant, licet in Babylonia facta non essent. Wachterus vocem Baldakinus mere Germanicam esse credit, a Cambrico Pali, Sericum, et Germ. Dach, Tectum. Germanis inferioribus Boldeck olim idem erat ac Baldakinus, Umbraculum pretiosum ; unde autores Glossarii Bremensis tom. 1. pag. 111. vocem ex veteri Boll, Caput, et Decke, Tegumentum, compositam esse volunt. Sed si panni pretiosi primus est vocis significatus, omnino assentiendum erit Cangio, a nomine urbis Baldach eam deducenti. Ad German. Boldeck quod attinet, procul dubio ex corrupta voce Baldicum effictum est, quam videas. Adel.
◊ Porro vernacule Baudequin, vel Bandekin Galli et Angli dixerunt. Madox Formul. Anglic. in Testamento anni 1445 :
Item do et lego custodibus bonorum et fabricæ prædictæ (B. M. de Benyngt.) xx. solidos argenti, et unum par vestimentorum[] meorum de nigro et rubeo Baudekin, et unum calicem argenteum.
Gloss. MSS. a Spelmanno laudatum : Baudekin, cloth of silke, Olosericus. Qua appellatione donata etiam legitur moneta minutior, cujus in commerciis usum prohibendum efflagitarunt Monetarii ann. 1308 :
Item qu'en l'en face faire la deffense des Baudequins, qui courent communement pour six deniers
, in veteri Scripto Cameræ Comput. Paris. forte quod Rex sub Baldekino seu umbraculo in throno sedens, in ea repræsentaretur.
P. Carpentier, 1766.
◊ Hujus monetæ mentio fit in Ordinat. Phil. III. ann. 1282 :
Nous avons de nouvel ordonné que quiconque aura en nostre roiaume Baudekins, ou Valentiennois, ou autre blanche monnoye, ou noire de hors du roiaume, etc.
© École des chartes.