BURGENSES, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

BURGENSES, Municipes, burgorum seu villarum clausarum incolæ, vel qui tenementa in iis possident. et ratione eorum Burgagium domino burgi pensitant. Tidericus Langenius in Saxonia :

Urbes muratæ per Saxoniam nominatæ,

In queis Burgenses famosi suntque potentes.

Chart. ann. 1223. in Orig. Guelf. tom. IV. num. 3. pag. 98 :

Rogantes universas ministeriales nostros...... similiter Burgense et ruricolas.

◊ Atque ii diversi videntur ab Hospitibus, quos vulgo Hostes dicimus. Michael del Molino in Repertor. Foror. Aragon. in v. Diffidamentum :

Verbum, Burgenses, ibi positum, significat, cives : unde in Francia cives appellantur Burgenses.

Ordericus Vitalis lib. 6. pag. 605 :

Baldricus filius Nicolai ad Deppam dedit unum Burgensem, et Radulfus Anseredi filius unum Hospitem.

Diversi etiam a Rusticis. Idem Ordericus lib. 12. pag. 872 :

Milites autem et comprovinciales, tam rustici, quam Burgenses.

Constitut. Siculæ lib. 1. tit. 9 :

Si comes fuerit, 5. uncias, si Baro 4. si Miles simplex 3. si Burgensis 2. si Rusticus fuerit, unam unciam fisco nostro componat.

Erant igitur in commercio perinde ac hospites. Vetus Charta apud eumdem Ordericum lib. 5 :

Unum Burgensem in Britollio do, etc.

Adde lib. 6. pag. 605. Archivum Castri Brienti :

Ego Gaufridus Castri Brientii Dominus militi meo Petro Eeillart donavi pro servitio suo medietatem meam de Arbrecio et tres Burgenses, quos emeram de Guillelmo filio Even in Maidon.

Vide Guerard. Chartul. S. Petri Carnot. Proleg. § 26. num. 3. Guillelmus Benedicti in cap. Rainut. in Verb. et uxor. nom. Adelas. dec. 2. num. 299.

Burgenses dictos ait, a bonis burgensibus, id est, franchis et liberis, quæ habent, et de quibus vivunt, et statum suum conservant.

Unde ex illius sententia,

soli illi proprie dicuntur Burgenses, quorum bona sunt allodialia, nemini subjecta.

Alii vero censent Burgenses efficere armatorum genus quoddam, Militibus inferius, ut videre est in Constit. Sicul. loco laudato, unde in veteribus Chartis Milites et Burgenses semper conjunguntur. Quomodo vero apud nostros Burgenses fierent, vide apud Thomasserium in Consuetudin. Bituricensibus pag. 249. 274. et in Edictis Philippi Pulcri ann. 1287. et 1302. ubi post declaratum acquirendæ Burgesiæ modum, statuitur neminem posse in duabus civitatibus hocce privilegio gaudere. Vide Waitz. in Glossar. ad Pertz. vol. Leg. 2. voce Burgum.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Borgenses, in Charta anni 1068. e Tabulario S. Mellani Pontisarensis.

Burgenses Regis, qui licet in alterius domini jurisdictione maneat, ab illa tamen eximitur, et jurisdictioni Regiæ tantum subest, nisi dominus juribus regiis gaudeat, ut est in Consuet. Trecensi art. 2. et Senonensi art. 141. 142. 143. Leges Burgor. Scot. cap. 2 :

Quicumque factus fuerit de novo Burgensis Do. Regis, primo jurare debet fidelitatem Do. Regi, et Baillivis suis, et communitati illius Burgi, in quo factus novus Burgensis.

Cap. 53 :

Nullus potest esse Burgensis D. Regis de aliqua terra, nisi facit servitium Do. Regi, quantum pertinet ad unam particatam terræ.

Vide et perlege has Scoticorum Burgorum Leges, in quibus, quidquid ad Burgenses pertinet, describitur. Bourgeois fieffez du Roy, in Consuetud. Meledun. Quomodo vero apud nostros Burgesia regia acquireretur, docet præter Consuetudines municipales. Statutum Philippi Pulcri pro ordinatione Regni ann. 1302. cap. 52. 53. et seqq. apud Pithœum in Consuetud. Trecensem pag. 483. Adde Stephanum Paschasium in Disquisition. Francicis lib. 4. cap. 7. et Glossarium Juris Gallici v. Parcours.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Burgeus, Eadem notione in Ordinatione Philippi IV. Franc. Regis ex Chartulario S. Vandregisili :

Si contingeret quod... gentes nostræ requirant aliqua tanquam Burgensem nostrum, quoniam aliquis Prælatus, vel Baro aut quisvis alius nobis subjectus dicent hominem et justiciabilem suum... negantes ipsum esse Burgeum nostrum, etc.

P. Carpentier, 1766.

◊ Mendum est pro Burgensis, ut editum legitur tom. 1. Ordinat. reg. Franc. pag. 361. art. 24.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Burgenses de Jurata Computus Ballivarum Trecens. et Meldens. ann. 1320. apud D. Brussel de Usu feud. tom. 2. pag. 921 :

De la Jurée de Troyes et des villes appartenans, à la Saint Andrieu ccc. xix. m. lxvii. libras.

Charta Caroli VI. Regis Franc. ann. 1388. ex Archivo Regio :

Cui (militiæ Clericali) ascribi non potest, nostra super hoc licentia non obtenta, cum noster Burgensis existat de Jurata, oriundus de dicto loco Castri Theoderici et ibidem moram trahens, propter quam tamen Juratam nobis in aliquo non tenetur, etc.

Erat autem Jurata, uti definit D. Brussel loco citato, Pensitatio annua quæ a singulis Burgensibus, pro ratione facultatum suarum, Regi aut alicui Domino, qui juribus regiis gauderet, persolvebatur.

L. Henschel, 1840–1850.

Cives Burgenses, in Chart. ann. 1296. ap. Harenberg. in Antiq. Gandersheim. pag. 1523.

Burgenses Franci et Abonnati, in Consuet. Castelletensi in Biturigib. art. 26. 28. et in aliis Consuetud. Francs bourgeois, grands bourgeois, et petits bourgeois ; in Consuet. locali de Nançay in Biturigib. art. 2. 3. 4. apud Thomasserium.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Qui plura circa Burgenses nosse voluerit, adeat D. Brussel de Usu feud. lib. 3. cap. 15. ubi fuse et accurate de Burgensium origine, juribus, rebusque ceteris quæ ad eos spectant, disserit. Vide Haltausii Glossar. Germ. col. 197. v. Bürger, ubi monet in Chart. German. sæpe Burger appellari Scabinos vel senatores. Eichhorn. Hist. jur. German. § 224. scribit Burgenses dici et Habitatores Burgorum et Qui feodum castrense tenebant, Germ. Bürger et Burgmannen. Lusitanis inde a regni cunabulis vox nota. Vide S. Rosa de Viterbo Elucidar. tom. 1. pag. 216.

P. Carpentier, 1766.

◊ Borpis male lectum, pro Borjois, in Lit. ann. 1231. tom. 5. Ordinat. reg. Franc. pag. 550. Non eadem omnium burgensium erat conditio : id vel ex eo patet, quod burgensibus ascribi, regiæ munificentiæ donum existimabatur, etiam a nobilioribus viris, ut colligitur ex Charta Henr. reg. Angl. in Cod. reg. 8387. 4. fol. 84. r°. :

Cum ad supplicationem dilectæ nobis Johannæ Gorney, viduæ Aymeric de Duras, de patria nostra de Burdelais milites,... de gratia nostra speciali fecerimus et constituerimus ipsam et heredes suos Burgenses in paragen (alibi in paragio) dictæ civitatis nostræ Burdegaliæ, eodem modo sicut alii burgenses existunt ibidem, prout in litteris nostris patentibus inde confectis plenius continetur, vobis mandamus quod ipsam Johannam, dum egerit in humanis, ac heredes suos post ejus obitum, Burgenses in paragen civitatis prædictæ recipiatis et admittatis, et ipsos omnibus libertatibus et liberis consuetudinibus, quibus alii burgenses ejusdem civitatis utuntur, uti et gaudere permittatis.

Lit. remiss. ann. 1474. in Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1126 :

Nostre amé Richard des Costes, escuier, Bourgeois et citoyen de Lyon, etc.

P. Carpentier, 1766.

◊ Verum ut quis burgensium privilegiis gauderet, burgum vel urbem habitare, aut saltem certis per annum diebus in iis manere tenebatur, nisi dispensaretur a rege. Charta Phil. V. ann. 1317. in Reg. 53. Chartoph. reg. ch. 312 :

Cum Bartholomeus Platzars Villæ-franchæ ac Matisconensis Burgensis apud villam Matisconensem, ratione burgesiæ villæ ejusdem, esse personaliter in festis SS. omnium, nativitatis Domini ac Penthecostes annis singulis teneatur ; nos... præfato Bartholomeo concedimus de gratia speciali, quod ipse ad villam Matisconensem prædictam in prædictis tribus festis accedere personaliter nequaquam teneatur, et nichilominus tanquam Burgensis dicti loci de cetero censeatur, ac privilegiis, franchisiis et libertatibus burgesiæ dictæ villæ, sicut ceteri burgenses loci ejusdem, gaudeat et utatur plenarie.

Quod et apud Italos obtinuit, ut videre est infra in Citanaticum et Citanatus.

P. Carpentier, 1766.

Burgensis Regni, Idem qui Regis, vel pro regni incola, in Lib. rub. Cam. Comput. Paris. fol. 529. v°. :

Item concessit (Philippus rex) Bartholomeo Caritani et Jaquino Caritani ejus fratri, Jacobo Fava et Colino Usubardi Lombardis, commorantibus apud S. Marcellum, quod ipsi sint Burgenses regni. Anno 1316.

Vide Olenschlager. ad Bullam auream Carol. IV. Imper. pag. 303. sqq.

P. Carpentier, 1766.

Burgensis Afforaneus, Extraneus, qui in alterius domini jurisdictione manet. Vide supra Afforaneus.