« 1 capella » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 115c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CAPELLA01
1. CAPELLA, Brevior capa. Adalardus in Statutis antiq. Corbeiensis Monasterii lib. 1. cap.
3 :
Cæterum Capellæ, hroccus, sive cuculla de sago, unde hroccus fieri possit, ad arbitrium Prioris erit.Chron. Amalfitanum ann. 1266 :
Fieri fecit mitram auream, et plures Capellas sericas.Vita S. Walarici Abb. inter Acta SS. April. tom. 1. pag. 22 :
Tunica cum Capella tantum utens, et lineum vestimentum non requirens.Vita S. Petri Abbatis Cavensis num. 15 :
Capellæ mantica.
Capella S. Martini, brevior fuit capa ejusdem Sancti, quam in Palatio asservatam
diximus, et ad quam sacramenta præstabantur. Placitum Theodorici Reg. Franc. apud
Mabillonium de Re Diplomat. pag. 470 :
Ut de novo denominatus aput se sua mano septima dies duos ante istas Calendas Julias in oratorio nostro super Capella Domini Martini, ubi reliqua sacramenta percurribant, hæc dibiret conjurare, etc.Placitum aliud Childeberti apud eumd. V. C. pag. 483 :
Sic ad ipso Viro Grimoaldo fuit judecacatum, ut sex homenis de Verno, et sex de Latiniaco bone fideus in oratorio suo, seu Capella santi Marthini immemorate homenis hoc debirent conjurare.Marculfus lib. 1. form. 38 :
Sed dum inter se intenderent, sic eisdem a Proceribus nostris, in quantum inlustris vir ille Comes Palatii nostri testimoniavit, fuit judicatum, et de quinque denominatis idem ille apud tres et alios tres sua manu septima tunc in Palatio nostro super Capellam domini Martini, ubi reliqua sacramenta percurrunt, debeant conjurare.Quo loco quidam Capellam dictam perperam putant pro capsella, in qua Sanctorum reliquiæ conduntur : est enim brevior sancti Martini capa, quam Roccum S. Martini vocat Sangallensis lib. 2. cap. 27 :
Carolus habebat pellicium berbicinium, non multum amplioris pretii, quam erat roccus ille S. Martini, quo pectus ambitus, nudis brachiis Deo sacrificium obtulisse astipulatione divina comprobatur,Ubi tangit miraculum, quod a Severo Dial. 2. et a Fortunato lib. 3. de Vita S. Martini, et lib. 1. Poemate 5. refertur : cum scilicet Sanctus ille, sacra in Ecclesia facturus, exuta tunica pauperem vestivit, et bigerrica veste brevi atque hispida humeros contectus, cætera nudus, in templum perrexit. Unde in facti et miraculi, quod inter Missarum solennia accidit, memoriam, asservatam illam bigerricam vestem censuerim inter cæteras Divi reliquias, quam pallii, seu mantelli, appellatione vulgo donant nostri : nam pallii, vice fuerunt olim bigerricæ, non manicatæ, uti extiterunt, capæ. In veteri Regesto Cameræ Comput. cui titulus :
Denombrement des Balliages d'Amiens et Doullens,hæc legimus :
Les Estohiers d'Amiens doivent à l'Evesque à la S. Martin d'iver, une penne grant d'aigneaux, appellé le mantel S. Martin.