« »
 
[]« 4 consulatus » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 529a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CONSULATUS4
4. CONSULATUS, Munus Consulis, qui mercatorum jura tuetur in emporiis et portubus, in Statutis Massil. lib. 1. cap. 18. Vide Consul 4.
Consulatus Curiæ, Summa rerum ac præcipua administratio. Albertus Stadensis ann. 1066 :
Albertus Archiepiscopus Consulatum Curiæ adeptus est, æmulisque remotis, solus primatum arcemque Capitolii possedit.
Idem ann. 1068. de eodem :
Summam rerum, quod est Vicedominatus, jam septies Consul meruit.
Vide Vicedominus.
Post Consulatum, Formula literis vel actis adscribi solita, cum scilicet qui tum hoc anno quo scribebantur, Consules creati essent, ignoraretur, et necdum nuntius Constantinopoli ubi designari solebant, in regiones remotiores, scilicet in Africam, ubi ejusmodi formula præsertim adscripta legitur, allatus esset, ut in Conciliis laudatis, et in Cod. Canon. Eccl. Afric. cap. 56. 103. 127. Concil. Milevit. II. can. 20 :
Formatæ autem quæ a Primatibus, vel a quibusdam Episcopis Clericis propriis dantur, habeant diem Paschæ. Quod si adhuc ejusdem anni Paschæ dies incertus, ille præcedens adjungatur, quomodo solet, Post Consulatum, in publicis gestis adscribi ;
nempe cum Consulatus istius anni incertus est. Tametsi genuina videatur istius canonis interpretatio, de hac tamen quidam subdubitant ; cum verbi gratia Concilium Carthaginense V. celebratum dicatur post Consulatum Cæsaris et Attici mense Maio : Carthaginense VII. post Consulatum Honorii xii. et Theodosii viii. 3. Kal. Julii : Ephesinum incœptum 10. Kal. Julii post consulatum Theodosii XII et Valentiniani III ; quibus tum mensibus vix, inquiunt, credi potest, novorum istius anni Consulum creationis nuntium Carthaginem aut Ephesum nondum pervenisse. Verum id mirum videri non debet, cum certum sit Consules non semper Kalendis Januarii suos iniisse magistratus, nec tum creatos, sed eorum proclamationem ac institutionem dilatam in aliquot post Calendas Januarias menses, pro libitu Principum ; quod docet præ cæteris Libellus de Præfectis Urbi, editus a Cuspiniano, Panvinio, et Bucherio : in quo nominari solent post singula Consulum paria. At anno Christi 307. hæc leguntur :
Maximiano vii. et Maximiano. Ex mense Aprili factus est vi. Consulatus, quod est novies.
(Cusp. et Panvin. addunt hic Diocletiano.) vi. Kal. Septembris, Justeius Tertullus P. V. Et anno subsequenti : []
Consules quos jusserint D D. N N. Augusti. Ex xii. Kalendas Maii factum est, Maxentio et Romulo : quod est decies et Maximiano.
Anno 311. :
Consules quos jusserint D D. N N. Augusti. Ex mense Septembri, factum est, Rufino et Eusebio.
Anno 317. :
Consules quos jusserint D D. N N. Augusti. Ex die xiii. Kalendas Martii, Gallicano et Basso.
Denique anno 345. :
Amantio et Albino
, scilicet Coss. Denique anno sequenti :
Post Consulatum Amantii et Albini.
Quo quidem anno nulli Consules creati : aliis vero annis, horum post aliquot a Kalendis Januarii menses, atque adeo usque in Septembrem interdum, dilata creatio. Unde non mirum si in remotioribus Imperii provinciis ea persæpe in incerto esset, vel etiam ignoraretur. Vide præterea quæ in hanc rem commentantur Baronius, Panvinius, Godefridus Henschenius tom. 3. Act. SS. pag. 216. Alemannus ad Procopii Hist. arcan. pag. 106. 1. edit. et Stephanus Baluzius in Notis ad Capitul. pag. 1252. et seqq. Ut porro abrogatis Consulibus ordinariis sub Justiniano eadem formula obtinuerit, plura adnotamus in Syntagmate de Imperatorum Constantinopolitanorum numismatibus. Idem argumentum in Gloss. med. Græcit. attigimus. Bolandus in Præfat. tom. 1. cap. 4. § 3. ad hæc verba Polemei Silvii in Laterculo :
Ab Urbis exordio mille et ducentis completis annis Posthumiano et Zenone Consulibus, Asterio Consule tanquam primus annus incipit
, recte conjectat Protogenem qui Constantinopoli designatus est Consul cum Asterio ann. 449. hic non adscribi, quod necdum Romæ, ubi Silvius scribebat, qui Constantinopoli Consul designatus fuisset, sciretur. Idem Silvius suffectos Consules et Prætores designari solitos 5. Non. Januarii scribit.