« »
 
CREDENTIA 1, CREDENTIA 2, CREDENTIA 3, CREDENTIA 4, CREDENTIA 5, CREDENTIA 6, CREDENTIA 7, CREDENTIA 8.
[]« 1 credentia » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 610c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CREDENTIA1
1. CREDENTIA, Fides, opinio, hæresis, Gall. Croyance. Liber Sentent. Inquisit. Tholos. pag. 10 :
Interrogatus de Credentia hæreticorum, respondit quod non credidit eis.
Passim ibidem occurrit. Miracula S. Zitæ tom. 3. April. pag. 523 :
Hæc ei fecerunt secundum suam veram Credentiam.
Concil. Tarraconense inter Hispan. tom. 3. pag. 499 :
Dubitatio etiam oritur apud quosdam, utrum relapsi in Credentiam, et hæretici dogmatizantes, si postquam fuerint deprehensi voluerint pœnitere, relinqui debeant judicio seculari.
Vide Credentes 2.
[]« 2 credentia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 610c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CREDENTIA2
2. CREDENTIA, Abacus, Tabula seu mensa, in qua vasa ad convivia reponuntur, vel etiam mensula quæ vasa altaris continet : Italis Credenza, Credentiaria, Gallis Credence. Ceremoniale Romanum l. 1. sect. 3 :
Credentiam appellant mensam supra quam vasa argentea, sive aurea ad convivium opportuna præparantur : et similiter in divinis, supra quam ad sacrificandum necessaria continentur. Dicitur et Credentia actus ipse prægustationis cibariorum, et aliarum rerum.
Describitur pluribus in Ceremoniali Episcopor. lib. 1. cap. 12. Credentia Ecclesiæ.
[]« 3 credentia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 610c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CREDENTIA3
3. CREDENTIA, Locatio, conductio, Bail. Constitutiones Siculæ lib. 1. tit. 59. § 1 :
Sancimus, ut omnes Camerarii et Bajuli, priusquam in gabellam vel Credentiam bajulationes nostras administrandas susceperint,... corporalia subeant sacramenta, etc.
Tit. 61 :
Locorum Bajuli... quanquam in Credentiam, vel in extalium bajulationem recipiuntur, etc.
Tit. 68 : de iisdem Bajulis :
Sive in extalium, sive ad Credentiam collocentur.
P. Carpentier, 1766.
Constit. Jacobi reg. Sicil. cap. 48 :
Officiales quoque, qui tempore prædicti Caroli officia et servitia suæ Curiæ exercuerunt et gesserunt ad Credentiam vel [] gabellam, de ponendis exinde rationibus coram magistris rationalibus magnæ curiæ nostræ, vel alibi, et satisfaciendo curiæ nostræ, etc.
Vide infra Credenzeria.
[]« 4 credentia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 611a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CREDENTIA4
4. CREDENTIA, Fides data, interposita, Creance Gallis, Credenza Italis, quibus etiam Far la Credenza, est securitatis gratia cibos prægustare, ut observat Scipio Ammiratus in Stemmatibus Neapolitanis tom. 1. pag. 53. Annales Francorum ann. 785 :
Petentibus illis ut Credentias haberent, quod inlæsi fuissent.
Charta divisionis Imperii Caroli M. cap. 8 :
De obsidibus autem qui propter Credentias dati sunt, etc.
Instrumentum ann. 1394. apud Acherium Spicil. tom. 6. pag. 74 :
Supponatur etiam Credentia exposita mense Octobri per Nuntios apostolicos Domino Regi missa, et responsio tunc eis facta.
Litteræ Ducis Andriæ ad Massilienses ex Schedis D. Le Fournier :
Verba Credentiæ commisimus venerabili viro Abbati Johanni de Caramanno Abbati S. Martini ad Plebem... cui placeat, ut nobis, dare Credentiæ plenam fidem.
Vita B. Deicolæ, apud Eccardum in Probat. Originum Habsburgo-Austriacarum col. 167 :
Si divinæ providentiæ placet, ut moveam de loco isto, et vestro cedam hortamento, talem facite Credentiam mihi in conspectu fratrum nostrorum ceterorumque fidelium, ut omnia divini officii ornamenta, quæ penes me habeo, salva atque intacta illuc deferatis.
Charta Joan. Magunt. Archiepiscop. ann. 1410. in Guden. Cod. Diplom. tom. 4. pag. 61 :
Fridericus... nobis sub certis Credenciis significare curavit, etc.
Vide mox Litteræ de Credentia.
P. Carpentier, 1766.
Charta ann. 1157. inter Probat. tom. 2. Hist. Occit. col. 567 :
Et ego Berengarius archiepiscopus accipio te Raymundum Trencavellum in fide et Credentia mea loco sacramenti. Credence,
pro Croyance, confiance, Fides, fiducia, apud Math. de Couciaco in Hist. Caroli VII. pag. 709 :
Le seigneur de Prie, en qui le roy adjoustoit grande foy, et Credence, etc.
Litteræ de Credentia, apud Matth. Paris ann. 1252. Litteræ Credentiæ et favoris, apud eumdem ann. 1259. Litteræ scilicet, per quas quis petit, ut Legato aut Misso suo plene credatur, ac fides habeatur in negotiis pro quibus mittitur. Credentiales literæ, apud Ericum Upsaliensem lib. 2. Hist. Suecorum pag. 37. Acherium Spicil. tom. 7. pag. 301. Murator. tom. 12. col. 709. et Marten. Anecd. tom. 1. col. 1665. et 1675. Nostris, Lettres de Creance. Bulla Credentialis in Epist. Petri de Luna. Concil. Hispan. tom. 3. pag. 635.
Credentiam Tenere, Italis Tener Credenza, Secretum servare. Charta ann. 1179 :
Item juraverunt quod Credentiam tenebunt Consulibus Papiæ, et illi qui regimen Papiæ habuerit.
P. Carpentier, 1766.
Teneri vel Haberi in Credentia, id est, secreto. Stat. Cadubrii cap. 3. pag. 54 :
Tertia (pars) sit accusantis, et teneatur in Credentia.
Correct. eorumd. cap. 74 :
Tertia (pars) accusatoris, qui de Credentia teneatur.
Stat. Ferrar. ann. 1264. apud Murator. tom. 4. Antiq. Ital. med. ævi col. 662 :
Et accusator habeatur in Credentia,
id est, nemini ejus nomen reveletur.
[]« 5 credentia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 611a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CREDENTIA5
5. CREDENTIA. Fridericus II. Imp. lib. 2. de Arte venandi in Prologo :
Quædam (instrumenta) sunt in instruendo ipsas (aves rapaces) exire de manu et ad manum redire, ut id quod Fileria, seu Credentia dicitur, loyrum cum carnibus et sine carnibus, et alia cum quibus revocantur ad homines.
[]
[]« 6 credentia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 611b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CREDENTIA6
6. CREDENTIA, Creditum. Italis Credenza, Gallis Credit, et Creance, ut in Consuetudine Pictavensi art. 79. Matthæus Paris. ann. 1247 :
Et cum sacros apices Papalis mandati eminus dejurantes præcipue de Credentia pecuniæ, nam... sex millia videlicet marcarum ex Episcopatu suo exigebant.
Credentiam, vel Creditionem habere dicebantur domini, jure quodam peculiari, in rebus præsertim ad victum necessariis, quas emebant a subditis, quasve ab illis mutuo sumere iis fas erat, quæ Creditio rationabilis appellatur in Charta Communiæ Mellentensis, quod ea certis finibus coarctaretur, nec obvia ac indefinita esset. Quippe in tabulis seu potius pactis initis inter dominos et subditos, plerumque definiebantur pecuniarum summæ ad quas creditio ista extenderetur. Charta ann. 1243. de Lege Landousiarum in Tabulario Foisniacensi :
Ditior nihil Credet communibus dominis, nisi panem, vinum aut carnes, et hæc usque ad 5. sol. mediocriter dives usque ad 3. sol. pauper usque ad 12. denarios. Du Pas
in Familiis Britann. pag. 398. 500 :
Guigueneus Archiepiscopus dedit Ruellano fratri suo..... feuda 12. Militum, et masuras quas habet in burgo S. Mariæ, et Creditiones mille solidorum in Dolo.
Charta Balduini Comitis Flandriæ pro Abbatia S. Amandi ann. 1116. apud Miræum tom. 2. pag. 1346 :
Neque Creditionem ullam unde damnum aliquod homines Sancti sustineant, habeat, neque exactionem, quam vulgo Tolpri vocant.
Occurrit in altera Charta ann. 1123. apud eumd. Miræum tom. 1. pag. 373. in alia ann. 1158. ex Tabular Majoris-Monasterii, in Charta Philippi Franc. Regis ann. 1187. de Consuetudinibus Lorriaci ex Archivis Archiepiscopi Senon. in Charta Comitis Mellenti tom. 4. Hist. Harcur. pag. 2173. etc.
Interdum etiam res ipsæ designabantur, quas dominis mutuo sumere jus erat, quæ fere semper eæ fuere quæ ad victum sunt necessariæ, ut panis, vinum, et carnes. Nam mutui datio consistit in his rebus, quæ pondere, numero et mensura consistunt, ut est in l. 2. D. de Rebus creditis. (12, 1.) Tabul. S. Dionysii de Capella, Ch. 17. et 23 :
Habebit quoque Creditionem in villa in pane et in carnibus et in omnibus aliis rebus venalibus usque ad 14. dies. In vino autem quod venditum fuerit, habebit Creditionem post 14. dies venditionis vini.
Lex Vervini ann. 1233. art. 26 :
Ditior nihil Credet domino nisi aut panem, aut vinum, aut carnes, et hæc usque ad 5. solidos : medîocris dives usque ad 3. solidos, pauper usque ad 15. den. nec plura, donec dominus ea solverit.
Bulla Innocentii Papæ ann. 1249. in Archivo Castri Nannet :
Multa etiam idem Comes sub Credentia recepit ab hominibus Ecclesiæ Nannetensis, videlicet in pane, vino, carnibus, et aliis comestibilibus et pannis.
Vide Thomasserium pag. 239.
Rerum creditarum pretii exsolvendi tempus ipsis interdum tabulis præfinitum erat. Charta anni 1145. in Tabul. Episcop. Autissiod. :
Credentiam habet Episcopus in omnibus victualibus 40. diebus, et inde donec reddiderit, ab eis quibus debetur, nihil ei Credetur.
Consuetudo Lorriaci ann. 1187 :
Lorriaci autem habebimus Creditionem in cibis ad nostrum et Reginæ opus ad dies 15. completos persolvendam.
Charta Libertatum Bellevillæ ann. 1233 :
Bellijocensis Dominus debet habere Credentiam in villa Bellevillæ[] per 14. dies.
Charta Libertatum villæ S. Laurentii super Barenjonem ann. 1234. art. 11 :
In villa autem sancti Laurentii habebimus Creditionem in cibis ad nostrum et uxoris nostræ opus ad dies 15. completos persolvendum.
Alia Ludovici Comitis Blesensis et Clarimontis pro villa Creduliensi ann. 1197 :
Creditionem in cibis meis et Comitissæ Credulii emendis ad tres menses habeo persolvendum.
Ita etiam in Charta Communiæ Suessionensis, in Compendiensi, et in alia ann. 1310. apud Duchesnium in Hist. Monmorenc. pag. 339. in Charta Guidonis Comitis Nivern. ann. 1231. apud D. Secousse tom. 3. Ordinat. Reg. pag. 116. Adde Perardum in Burgundicis pag. 274. 333. 529. Thomasserium in Consuetud. Bituric. lib. 1. cap. 58. 61. 65. 66. lib. 3. cap. 6. Historiam Dalphin. tom. 1. pag. 123. col. 2. et pag. 126. col. 1. et Hist. Ecclesiæ Meld. tom. 2. pag. 657. etc.
Interdum præterea dominis res ad victum necessarias mutuo a subditis sumere licuit, sed dato pignore, vel vadimonio præstito. Charta Joannis II. Comitis Pontivi ann. 1184. pro Communia Abbatisvillæ cap. 16 :
Nec Credent mihi, neque alicui dominorum, sine vadimonio, nisi ex propria voluntate, nisi tale fuerit tenementum, cujus possessor certam summam domino suo ex debito Credere teneatur.
Charta Libertatum urbis Aussonæ ann. 1229. apud Claudium Jurain in Histor. urbis istius, et Chiffletium in Beatrice Cabilon. :
Li Courtilaige de la ville seront sehur en telle maniere que l'on n'y peut riens prendre de par vous, si par achat non, iceux deulx choses de foin et de courtilaige sont sans Creance, mais que par le gaige rendant, tant que cils qui le vent, en ait son grantey, et qui se brisera, il lui coustera 60. sols. A ceux qui vendent à derraul, comme cil qui achetent pour revendre, avons nous 40. jours de Creance, en tel maniere que ce qui vendront les danrées, doivent avoir bon gaige en bonne seurreté : et aprés les 40. jours cil qui auront les gaiges, les pourront vendre sans toutes accusons, se il ne sont payé.
Rei creditæ et mutuo datæ pretium imponebant, ex condicto, viri selecti. Libertates MSS. villæ. S. Desiderii in Campania ann. 1228 :
In eadem villa habebit dominus appretiationes escarum suarum, sive eodem modo quo Comes Flandrensis habet in villa Ypræ, et expectabitur de debito, sicut expectatur dictus Comes in dicta villa.
Charta Henrici D. Solliaci ann. 1301. pro Libertatibus oppidi des Ais in Biturigibus :
Credentiam meam habebo, et cibos meos et uxoris meæ, ita quod tenebor pagare de tribus mensibus in tribus mensibus, et duos legitimos homines, sicut credam, in dicto villa bona fide eligam, qui per sacramentum suum cibos meos appreciabunt.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Seligebantur etiam aliquando viri, qui nomine Dominorum peterent Credentiam, sacramento prius præstito sese in illa postulatione bona fide acturos esse. Ordinatio Gregorii X. Papæ ann. 1274. Hist. Dalphin. tom. 1. pag. 126. col. 1 :
Archiepiscopus (Viennensis) amodo certos deputet ad petendam dictam Credentiam, qui ad sancta Dei Evangelia jurent, quod bona fide, sine dolo et exactione aliqua, juxta facultates hominum, petent Credentiam fieri de iis quæ exponuntur venalia, quæ necessaria fuerint ad usum dicti Dom. Archiepiscopi et suorum, et quod elapso statuto tempore ad solvendum, si non solverit dictus Dom. [] Archiep. non petent ab aliis, quibus persolutum non fuerit, Credentiam, nec illi tenebuntur Credere ; si vero certo statuto tempore non solverint eisdem, non petent etiam ab aliis ejusdem negotiationis, seu qui vendunt merces consimiles, Credentiam, (id quoque notandum) neque ipsi tenebuntur facere, donec dicto Creditori fuerit satisfactum. Ordinantes et præcipientes, quod occasione seu timore hujus Credentiæ dicto Dom. Archiepiscopo faciendæ, dicti homines, nec aliquis eorum exposita venalia, vel quæ alias essent vendituri non occultent, nec ob hoc vendere seu exponere ad vendendum prætermittant ; et hoc volumus et præcipimus, quod jurent etiam, cum super iis fuerint requisiti a petentibus Credentiam juratis.
Quod si dominus jure credentiæ abuteretur, nec pretium rerum creditarum exsolveret, eo excidebat, donec satisfecisset. Tabularium Monasterii S. Sergii Andegav. fol. 143 :
Tali convenientia, ut Credentiam habeat in burgo, sicut prius habuerat cum omnibus hominibus illius burgi, usquequo injuriam illis faciat : et si injuriam illis fecerit, perdat Credentiam, donec reddat ; et postquam reddiderit, suam habeat sicuti prius Credentiam.
Pactum inter Clericos Ecclesiæ Lugdunensis et Guigonem Comitem Forensem ann. 1167 :
Archiepiscopus et Comes communiter habent per totam civitatem, excepto claustro, Credentiam in cibo et potu tantum, eo excepto quod ab extraneis vendendi causa defertur, ita tamen ut quater in anno Credentias persolvant. Si vero persolvere noluerint, Credentiam amittant, quousque solverint.
Charta Communiæ Meldensis ann. 1170. in Tabulario Campaniæ Thuano fol. 290 :
Homines mihi de pane et vino et carnibus, et aliis victualibus die quo Meldis venero, et in crastino, si tamen ibi fuero, Creditionem facient : et si infra 15. dies Credita non reddidero, nihil amplius mihi Credent, quousque iis debita persolvantur.
Charta Petri filii Regis Ludovici VI. ann. 1170. pro Montargiaco :
Homines de Monteargo domino suo de rebus suis pro victu Creditionem per unum mensem facient. Et si Præpositus Montisargi debitum domini non persolverit, dominus facta conquestione a Creditoribus illud infra mensem alium persolvi faciet.
Denique adeo invaluerat jus istud Creditionis, ut pro ordinario et ab omnibus recepto haberetur : ita ut cum domini subditis suis immunitates ab consuetis oneribus impertiebant, fere semper Creditionis immunitatem adjungerent. Charta Radulfi de Balgenciaco in Tabulario Vindocinensi fol. 193 :
Et in dicto burgo, vel in omnibus rebus ad jus Monachorum pertinentibus ipse per vim nihil faciet, nec quenquam suorum facere jubebit, aut consentiet, sed a nullo burgensium Creditionem quæret, aut mutuum et hospitalitatem in domibus eorum, vel suorum, vel extraneorum.
Charta Libertatum Villæ-francæ apud Gallandum :
Non hospitabitur ibi Archembaldus, nec habebit ibi Credenzam,
seu Credensam, ut legit Thomasserius in Consuetudinibus Bituric. pag. 227. Charta Communiæ Meduntensis in Regesto Rerum Normannicarum signato P. ex Camera Computor. Paris. :
Ut qui in eadem permanebunt Communitate, ab omni talliata, injusta captione, Creditione, et universa rationabili exactione sint liberi et immunes.
Vide Miræum in Diplomat. Belgic. lib. 2. cap. 44. et Thomasserium in Consuetudinib. localib. [] Bituricensib. cap. 29. Historiam Dalphin. tom. 2. pag. 593. initio.
Creditensia, Eadem notione. Tabularium Morigniacense :
Creditensiam facere non cogantur.
In prima Glossarii editione legitur Creditantia.
[]« 7 credentia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 612b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CREDENTIA7
7. CREDENTIA, dictus in Italia publicus civium conventus de rebus publicis deliberandi causa coactus. Quippe cum in civitatibus Consules essent qui curam Rei publicæ gererent, litesque ac controversias civium dirimerent, siquando res majoris momenti agenda incumberet, ex singulis artificum corporibus seligebantur, qui consiliis istis publicis interessent, suasque in iis sententias rogati expromerent, quos inde Credentiarios appellabant, quod in Secretorum Reipublicæ partem adhiberentur, cum eorum fidei prudentiæque publica negotia a contribulibus crederentur. Atque inde Sigonius lib. 7. de Regno Italiæ ann. 995. Credentiæ nomine appellatos dixit reliquos cives, qui artes opificiave tractabant. Charta Friderici I. Imp. ann. 1185. apud Puricellum in Ambrosiana Basilica pag. 1031. 1032 :
Idem etiam sacramentum faciemus præstare Regem Henricum filium nostrum in anima sua, et parabola sua faciendum, ad terminum quem Consules Mediolani cum consilio Credentiæ nobis dixerint.
Vide Pertz. vol. Leg. 2. pag. 155. 156. 166. 174. Otto Morena in Hist. Rerum Laudensium pag. 5 :
Quo sic peracto, prædicti Laudenses a Curia discedentes, Laudamque redeuntes, ac convocato Consulum consilio aliorumque Sapientum de Laude, qui Credentiam Consulum pararent, omnia quæ ad Regem fecerint, per ordinem eis patefecerunt.
Infra :
Omnes Consules aliosque de Laude Sapientes qui de Credentia fuerant, ad se insimul venire præcepit.
Eadem Hist. pag. 109 :
Qui cum venissent Laudam, et totam insimul Laudensium Credentiam habuissent, etc.
Jacobus Auria lib. 10. Annal. Genuens. ann. 1282 :
Creatum fuit de novo quoddam Consilium in Janua de hominibus xv. quod Credentia vocabatur... Ordinatum fuit etiam per Sapientes Credentiæ, quod, etc.
Idem ann. 1290 :
Ipso etiam anno et mense fuit Januæ Consilium celebratum... in quo ordinata est Credentia de novo, in qua homines xiv. tantum erant, quibus circa prædicta data est in omnibus potestas plenaria : quæ Credentia statim armare fecit... unum galeonum. Sapientes a Credentia eligebantur,
in Regiminibus Paduæ ad ann. 1293. Concilium Credentiæ populi, in Chronico Parmensi ad ann. 1292. Florentiæ octoginta erant Credentiæ Senatores, qui duodecim viris urbem administrantibus consilium conferebant. Vide Jacob. Wilhel. Imhoff. in Genealogiis viginti illustrium in Italia familiarum, et Felicem Osium in Notis ad Historiam Laudens. Otton. Morenæ.
P. Carpentier, 1766.
Hæc, quanquam post Sigonium aliosque Italicos scriptores, quos appellat Muratorius tom. 4. Antiq. Ital. med. ævi col 660. non plus æquo patere monet vir eruditus, probatque ad Consilium, quod nunc secretum appellatur, restringendam esse genuinam vocis Credentiæ iis in locis significationem : neque enim probabile est tot capitibus, maxime si quosvis artifices inter eos annumeres, secretiora reipublicæ negotia commissa fuisse. Vide mox Credentierus.
Credentiarii, Italis, Credenzeri : de quibus supra. Regestum Privilegiorum civitatis Vercellarum ann. 1358 :
Convocato et congregato generali consilio Credentiæ[] communis Vercellarum,..... ad quam Credentiam interfuerunt centum Credentiarii et ultra in dicto consilio.
Alia Charta :
Prædicti omnes Credentiarii seu Consiliarii.
Credendarii, in Consilio Ravennensi ann. 1311. can. 26 :
Consiliarios vero, Credendarios et Præsidentes ipsi civitati, etc.
Credenzerii, in Charta Joannæ Reginæ Siciliæ ann. 1378. apud Ughellum tom. 9. pag. 211. 213.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Credentierii, in Chronico Cremonensi apud Murator. tom. 7. col. 644.
[]« 8 credentia » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 612c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CREDENTIA8
8. CREDENTIA, Italis Credenza, Experimentum, prægustatio. Paridis de Grassis Ceremon. capellar. Papal. MS. :
Hostiam unam ex tribus simul contactis, vidente pontifice, primo dat sacristæ ad prægustandum pro Credentia... De vino et aqua offerendis facit per sacristam, pontifice vidente, fieri Credentiam.