FILIOLUS, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

FILIOLUS, ϓιάφιον, ὑποϰοριστιϰῶς, in Gloss. Græc. Lat. Proprie nostris, Parvulus filius, quem de sacro fonte levamus. Joh. de Janua. Gall. Filleul. Capitulare Aithonis Episcopi Basil. cap. 21 :

Filiolus, aut Filiola spiritualis de fonte, aut de confirmatione. Filius adoptivus.

Steph. Eddius in S. Wilfrido cap. 56 :

Et sancto Pontifici nostro Filius adoptivus factus est.

S. Bonifacius Moguntin. Epist. 17 :

Qui in matrimonium acceperit illam viduam, cujus ante Filium in baptismo adoptivum suscipiebat.

Filius de baptismo

, in Consilio Autisiod. cap. 25. Filius in baptismo, apud Gennadium de Script. Eccles. in Severiano Gabalensi. Liber Dodanæ Manualis cap. 60 :

Qui te ex meis. suscipiens brachiis, per lavacrum regenerationis Filium adoptavit in Christo. Filiolus de baptismo,

apud Anastasium Biblioth. in S. Petro Apost. Filiolus de Fonte, apud Ademarum Cabanensem in Chr. ann. 826. Filius in baptismate, in Vita et Passione S. Eusebii Episcopi Vercellensis, et apud Harigerum in Vita S. Landoaldi lib. 1. cap. 2.

Imperatoris ex sacro fonte baptismatis Filius

, apud Theganum cap. 36. in Vita S. Eusebii Episc. Vercellensis, etc. Ethelwerdus lib. 3. cap. 3 :

Et Filium a charismate nominavit, ut modo sub manu Episc. solemus accipientes parvulos, Filios nominare.

Tabularium Rothon. :

Arthurius donavit Filiolo suo nomine Freoc, filio sororis suæ Wiulowen, quando totondit eum in Clericum, eo quod antea stetit sub illo in Lisprat a fonte baptismatis, medium Ran Tomaioc, iv. modios de brace, per cibum et potum, et postea firmavit nepoti suo Freoc et bis Filiolo.

Hoc est, a baptismo simul et a tonsura clericali. Vide Cap. Car. M. lib. 6. cap. 172. 175. Capit. S. Bonifacii Mogunt. cap. 26. Leges Henrici I. cap. 79. Stephanum Tornac. Ep. 237. etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Filiolus, pro Filius fratris, Gall. Neveu, apud Blount in Nomolex. Anglic. :

Ego Johannes Lovet... dedi... Waltero le Blount fratri meo et Johanni filio suo, Filiolo meo, quindecim solidos annui reditus.

Filiolatus, Filiolagium, Donum, quod filiolo a susceptore seu patrino in adoptionis spiritualis tesseram confertur. Chronicon Ademari Cabanensis ann. 826 :

Eroldus cum uxore sua et magna Danorum multitudine veniens ad Imperatorem Moguntiaco, et apud S. Albanum, cum his, quos secum adduxit, baptizatus est, fuitque Filiolus Imperatoris de fontibus, et multis muneribus ab eo donatus, per Frisiam, qua venerat, reversus est ; in qua provincia dedit ei Imperator in Filiolatu unum Comitatum, qui Driusti vocatur.

Tabularium Abbatiæ S. Amantii Inculism. :

Guillelmus Pontoners dicebat terram, quæ est subtus Ecclesiam, patrem suum habere in Filiolatum a patre prædicti Arnaldi Bochardi, et ideo habuit 10. sol.

Lobinellus tom. 2. Hist. Britan. pag. 86. ex Tabulario S. Florentii :

Giraldus ex Toarcensis castri primoribus, qui Amalberto in baptismo suscepto, in signo Filiolatus, Masnilii parochiæ medietatem concessit.

Gesta Consulum Andegav. cap. 9. n. 10 :

Obtinuit, ut eum Militem constitueret, et causa Filiationis modicum terræ ei largiretur, quo posset eo gratiosius et accuratius servire.

Et n. 11 :

Qui solus remanens homagio et ligiatione Consuli facta, terram patris vel fratris defunctorum suscepit regendam, cum illa, quam ei Comes amore Filiolatus dederat.

Unde pro filiatio legendum supra filiolatio videtur. Eadem notione

Filiolagium. Lambertus Ardensis in lemmate capitis :

Quomodo Arnoldus Balduini filius curam egit amitæ suæ Elstrudis, et filii ejus, et Sifridi, Ardolphi, et quomodo ei totam Bredenardam in Filiolagium contulit.

Mox in ipso textu :

Hanc igitur terram memorandus Flandriæ Comes Arnoldus, ut jam diximus, pater Balduini Barbati, ad honoris sui et nepotis augmentum, et ad Ghisnensis terræ fines dilatandos, in feodi quoque crementum, cognato suo Germano et Filiolo libere possidendam, et in perpetuum hæreditario jure tenendam contulit Ardolpho.

MS. :

Fillieus, dist-il, je vous ay moult aimé,

Mais d'une chose ait fait grant lascheté,

De Fillolage ne vous ay point donné,

Or le vous voil bel et gent presenter.

Legi Diploma Philippi VI. Reg. Franc. ann. 1343. mense Maii, quo Philippo Alençonio filiolo suo, et ex fratre Carolo nepoti 6000. libratas terræ concedit, in cujus dorso hæc verba habentur :

Charte contenant comme la terre de Donffront fut baillée en assiette pour 3730. ll. 9. sol. 4. den. obol. en rabatant de 6000. liv. de terres, que le Roy Philippes avoit données en Filleurage à Mons. Philippes d'Alençon.

Exstat in eamdem sententiam Charta alia hocce verborum contextu in Tabulario Regio Reg. 78 :

Philippes par la grace de Dieu Roy de France. Sçavoir faisons à tous presens et avenir, que comme Perros Plainchamps, fist bastart Olivier Plainchamps, nous a fait exposer, que en Filiolage li furent données pour Dieu plusieurs berbis, lesquelles ledit Olivier son pere prist par devers soy, et les fist long-temps garder, tant qu'elles vindrent à grand nombre, etc. 24. May 1350. à Laigny sur Marne.

P. Carpentier, 1766.

◊ Estrena nuncupatur in Stat. Judæor. Apamiens. ann. 1279. inter Probat. tom. 4. Hist. Occit. col. 71 :

Si qui Judæorum Apamiensium faciat filiolum, non sit ausus dare eidem Filiolo pro estrena, nisi usque ad xij. denarios Tolosanos. Filloliage,

in Charta Isabel. Rom. reginæ ann. 1305. inter Probat. tom. 2. Hist. Burg. pag. 122. col. 2 :

Baillons et cessons... à nostre amé filioul et nevoul Robert, fil de nostre très chier seignour et amé frere Robert duc de Burgoingne, pour cause de Filloliage, et pour autres plusieurs causes bonnes.

P. Carpentier, 1766.

◊ Aliud interdum sonat Filiolagium : cum enim gener aliquando filii nomine donatus sit, Filiolagium appellarunt Donum, quod ratione matrimonii genero fiebat, ut in Lit. ann. 1361. tom. 3. Ordinat. reg. Franc. pag. 544 :

Non obstantibus quod hujusmodi villa, castrum, castellania, præpositura et ressortum dicti loci de Firmitate super Albam, cnm aliis terris prædictis, dicto filio nostro (Johanni Galeaz) ratione et ad causam quibus supra (matrimonii scilicet Isabellis filiæ Joannis regis cum dicto Galeaz) in pariatu, Filiolagio, seu aliter qualitercumque...... traditæ existant seu etiam assignatæ.

Vide supra Filiaster 2. et mox Filius.

Filiaticum, Idem quod Filiolatus. Tabularium Ecclesiæ Gratianopolitanæ sub Hugone Episcopo fol. 49 :

Et habeo duos mansos, quos dedit Episcopus Isarnus Radulfo avo meo pro Filiatico.

◊ Constat autem ex Scriptoribus, a susceptoribus collata ferme semper filiolis

post baptismum munera, in signum adoptionis, vi cujus bonorum suorum partem aliquam iis deberi existimabant. Asserus de Ælfredi rebus gestis ann. 878. de Godrum Rege Paganorum :

Quem Ælfred Rex in filium adoptionis sibi suscipiens, de fonte sacro baptismatis elevavit : cujus chrismatis solutio 8. die in villa Regia, quæ dicitur Wedmor, fuit : qui, postquam baptizatus fuit, 12. noctibus cum Rege mansit. Cui Rex cum suis omnibus multa et optima ædificia largiter dedit.

Beda lib. 4. Hist. cap. 13 :

Erat autem Rex gentis ipsius Ædilwach, non multo ante baptizatus in provincia Merciorum, præsente ac suggerente Rege Wlfhere, a quo etiam egressus de fonte, loco filii susceptus est, in cujus signum adoptionis duas illi provincias donavit, etc.

Henricus Huntindon. lib. 2. Histor. pag. 318 :

Ejus autem industria conversus est Rex Adelwold Rex Sudsex primus ad fidem, cui de lavacro suscepto dedit in signum adoptionis insulam With.

Rogerus Hovedenus ann. 994. de eodem Ethelwaldo Rege :

Quem rex honorifice suscepit, et confirmari ab Episcopo fecit, sibique in filium adoptavit, et regio munere donavit.

Adde Dudonem lib. 2. et 3. de Actis Norman. pag. 84. 100. et Gobelinum Personam in Cosmodromio pag. 193. Denique huc spectant, quæ habet Scylitzes de Michaele Imp. Theophili filio pag. 544 :

Τῶν συμπαιζόντων αὐτῷ ϰαὶ συνηνιοχούντων ϰαί συναμιλλωμένων ἐϰ τοῦ θείου ὑιοθετούμενος τὰ τέϰνα βαπτίσματος, τὸν βασιλιϰὸν ϰατεϰένου πλοῦτον, ἑϰατὸν ὀγδοήϰοντα, ϰαὶ τοὐλάχιστον πεντήϰοντα τῶ ϰαθεϰάστῳ παρεχόμενος λίτρας.