LIBELLARII, Servi per libellum, seu per chartam manumissi. Libellarii antiqui, vel noviter facti, in Lege Longob. lib. 2. tit. 44. § 2. Carol. M. 100. Adde lib. 3. tit. 5. § 2. Pippin. 17. et Capitulare Pipini Regis Italiæ cap. 6. Charta Ludovici II. Imp. in Chronico Farfensi pag. 654 :

Cum piscatoribus suis, servis, ancillis, Libellariis, cartulatis, offertis, etc.

Alia Caroli Imp. ibidem pag. 658 :

Tam ingenuos, quam servos, Libellarios, aldiones et aldianas, seu Clericos, vel cartulatos et offertos, etc.

Adde pag. 667. Albertinus Mussatus lib. 12. de Gestis Ital. apud Murator. tom. 10. col. 765 :

Viduarum, pupillorum, pauperum civium, qui inquilini, vassalli, Libellarii erant, ac improprietariorum quibuslibet titulis uterentur, etc.

Vide Commendatus. Muratorio Antiq. Ital. med. ævi tom. 3. col. 244. Libellarii sunt Emphyteutæ, qui libellario jure possident. Vide in Libellus. Libellarios ante Caroli M. tempora præbet Speciosi Episc. Florent. charta ann. 724. apud Brunett. Cod. Diplom. Tusc. tom. 1. pag. 649 :

Trado suprascripta curte quamque et omnibus rebus ad ipsam pertinentibus, Libellariis, angarialibus, vineis, silvis, etc.