« 1 speculator » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 549c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SPECULATOR1
1. SPECULATOR, Episcopus. Candidus in Vita S. Eigilis sæc. 4. Bened. part. 1. pag. 237 :
Gaudebat quidem Speculator, quod Christum suscipere meruisset in hospite : Pater vero lætabatur, quod in ministro Christi vera Christi susceptio claruisset. Postquam vero se diversis utilitatibus mutuo roborassent, petita licentia pater Eigil a Pontifice benedictus, profectus est Fuldam.
P. , 1766.
◊ Glossar. vet. ex Cod.
reg. 7613 : Speculator, in ecclesia præpositus dictus ex eo quod speculetur atque respiciat populorum intra se positorum mores et vitam.
L. , 1840–1850.
Speculatio, Animadversio, observatio. Chart. Gunther. Episc. Spirens. ann. 1152. in Guden.
Syllog. pag. 461 : Quia ex nostri officii Speculatione res nostrarum ecclesiarum distractas, colligere, etc.