« »
 
VENDA 1, VENDA 2, VENTA 1, VENTA 2.
[]« 1 venda » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 266b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VENDA1
1. VENDA, Venta, Vendita, Venditura, etc. Teloneum, quod præstatur pro quibusvis mercibus, quæ in foris ac nundinis venduntur.
Venda. Tabularium Angeriacense fol. 62 :
Illic etiam guerpivit querimoniam, quam faciebat de Venda S. Johannis. Nam prius dicebat debere sibi reddi Vendam ab omnibus, quicunque et undecunque venissent ad mercatum, sive ad nundinas, etc.
Tabularium Burguliense :
Pro incendio, pro teloneo, id est, Venda, etc.
Charta ann. 1092. apud Beslium pag. 496 :
Terram ante ipsam Ecclesiam positam ad burgum faciendum, in quo nec Vendam, nec pedagium, nec aliquam consuetudinem retinemus ; sed ita libere et absolute donamus, ut si habitatores ipsius pagi ad castrum res suas vendere perrexerint, Venditio tantum consuetudinaria ab eis accipiatur, et nulla vis alia, vel injuria, vel tolta inferatur.
Regestum Castri Lidi in Andibus fol. 24 :
De burgo monachorum die mercatus Comitis, vel die feriæ, omnis Venda vel consuetudo hominum monachorum erit Comitis.
Consuetudo municipalis Bellaici in Pictonibus in Regesto Inculism. :
Comes habet Bellaici Vendas et pedagium, et qui retinuerit, de gagio debet 4. sol. sed miles non debet pedagium, neque Vendas.
Tabul. S. Albini Andegav. :
Addo etiam decimas....... Vendarum mearum et censuum et furnilis mei dominici. Vendæ forenses,
apud Baluz. tom. 12. Miscell. pag. 201. Iis adde Acher. tom. 6. Spicil. pag. 458. Instrum. tom. 2. Gall. Christ. novæ edit. col. 88. 285. 334. 344. 444. 468. Marten. tom. 1. Anecd. col. 646. 647. 649. Lobinell. tom. 2. Hist. Britan. col. 260. etc.
Venta. Charta Isenberti Pictavensis Episcopi ann. 1060. apud Chiffletium in Hist. Trenorchiensi pag. 320 :
Ventas etiam, quas Teloneum dicunt, de diversis [] quibuslibet rebus, singulis dominicis diebus, a primo signo, quo vespertina diei Sabbat pulsatur hora, usque ad finem sequentis dominici diei, et eo modo per singulas B. Petri festivitates, et ante festivitatem B. Johannis Baptistæ, die, quæ Mercurii nuncupatur, supradictis monachis liberaliter valde contradidit.
Alia Guidonis Dom. Virgiaci ann. 1169 :
Simul etiam hoc concessimus, ut nunquam in terra mea alicubi ab ipsis fratribus Cisterciensibus Venta, vel pedagium, aut aliqua consuetudo, quæ a sæcularibus solent accipi, requirantur.
S. Bernardus in Epist. 426. tom. 1. col. 377. edit. ann. 1690 :
Statutum est de mercatoribus qui vendunt in domibus suis quod a quindecim in quindecim dies, vel a mense in mensem, teloneario Episcopi Ventas reddent, si quæsitæ ab eis fuerint.
Charta Fundat. Monast. de Aceio :
Gerardus de Strabona dedit Deo et B. Mariæ Accei vendere, emere in foro Strabonæ sine Venta.
Teloneum Episcop. Autissiod. :
De Venta alutarii. Duodena alutarii venditi debet iiii. denarios.
Vide Histor. Virgiacensem pag. 78. Statuta S. Ludovici lib. 1. cap. 58. Ordinat. Reg. Franc. tom. 4. pag. 387. Instrum. tom. 4. Gall. Christ. novæ edit. col. 186. 198. 650. etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Ventæ Redditus, Eodem intellectu, in Charta Communiæ Clarimontis ann. 1248. inter Ordinat. Reg. Franc. tom. 5. pag. 601 :
Si quis redditum Ventæ absportavit, nec sicut jus, persolverit, dix solz tenebitur persolvere pro emenda.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Vanta, in Charta ann. 1299. ex Tabular. S. Benigni Divion :
Item super eo quod petebat nobis idem conventus quatuor libras Viennenses annui redditus pro pitancia facienda quolibet anno in festo Conceptionis B. M. V. percipiendas in Vantis nostris de Divione... Nos de consilio bonorum virorum concordavimus nos unanimiter in hunc modum quod dictæ quatuor libræ quolibet anno super dictis Vantis nostris persolventur.
Vendita. Formulæ veteres incerti Auctoris cap. 45 :
Nullus quilibet de judiciaria potestate vestra, nec Missus noster nulla telonea, nec nullas Venditas, nec rodaticum, nec foraticum, nec pontaticum, et, sicut dixi, nullus quælibet telonea, nec Venditas ejus in nullo exactare præsumatis.
Venditura. Charta Alani Episc. Autisiodorensis apud Sammarthanos :
Si bestia, vel aliquid ibi venditur, Vendituræ sunt Episcopi a duodecim nummis.
Venditio. Tabularium S. Crucis Talemondensis fol. 3 :
Si homo S. Crucis vendiderit bovem, vel vaccam, aut aliquam aliam pecuariam in toto honore meo, non reddat Venditionem, nisi S. Cruci, et ejus Abbati. Si in publico mercato vendiderit, tantummodo ibi Venditionem reddit.
Charta Mathildis Comit. Nivern. ann. 1244. inter Instr. tom. 4. Gall. Christ. novæ edit. col. 103 :
Liberæ sint et immunes ab omni pedagio, leidis, Venditionibus, emtionibus, et ab omnibus exactionibus quibuscumque.
Ventarius, Vendarius, Qui ventas recipit. Charta ann. 1227. apud Perardum in Burgundicis pag. 531 :
Si aliquis pedagium, vel ventas extra villam Sinemuri absque consensu pedagiarii, vel Ventarii, portaverit, 60. solidis emendabit.
Alia Aimerici Vicecomitis Castri Airaldi ann. 1109. ex Tabular. S. Dion. de Valetta :
Ut neque ego, neque successores mei, neque præpositus, neque Vendarius, neque telonearius, neque portarius, sive aliquis ministrorum nostrorum imponant eis bellum, sive igniti ferri judicium, [] aut aquæ, sine legitimo testimonio.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Eadem, ut videtur, notione vox Ventier occurrit in Litteris ann. 1348. inter Ordinat. Reg. Franc. tom. 3. pag. 250. et Vendier, in Charta Geraldi Abbat. Angeriac. ann. 1385. ex Chartul. ejusd. Monast. :
In festo O. SS. debet prior de Muronio carnes unius bovis, prior de Neyriaco carnes unius bovis,... li Vendiers dimidium bovem, prior de Carboneriis dimidium porcum.
[]« 2 venda » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 267a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VENDA2
2. VENDA, Venditio, Quod præstatur domino feudali pro distractionis seu venditionis prædii facultate. Consuetudines Bellaici in Pictonibus ex Regesto Inculismensi :
Debet reddere de nummis illis Vendas domino feudi ; sed mutagium debet esse burgensium.
Tabularium Vindocinense Thuanum Ch. 20 :
Ipsius terræ Vendas sex solidos et 8. denarios Archembaldus Præpositus recepit.
Charta Fulconis Comitis Andegavensis ex Tabulario Bellilocensi :
Quicunque autem infra prædictum alodum aliquid vendiderit, cujuscunque ordinis aut dignitatis sit, Vendas vel costumas persolvet secundum consuetudinem loci.
Charta Edwardi I. Reg. Angl. ann. 1289. apud Rymer. tom. 2. pag. 425 :
Ita quod quilibet prædictorum... ad solvendum pro rata sporlani in mutatione domini, ex utraque parte, et etiam Vendas seu acceptamenta, si contingat vendi aliquam medietatem de rebus prædictis... teneatur.
Libertates Oppidi Fezensagueti ann. 1294 :
Non debent habere seu recipere Vendas pro laudimio venditionis.
Libertates Vicecomitatus Leomaniæ :
Que tot gentiu posca vendre et alienar de sos bens, ou à lui plaira, sens pagar Vendas, ni acaptes, ni nul autre degat, etc.
Libertates Villæ de Perusa ann. 1260. apud Thomasserium lib. 1. de Consuetud. localib. Bituric. cap. 66 :
Qui sa meson vendera, dera de 20. sol. 12. den. de Vendes, etc. Ventes,
in Consuetudinibus municipalibus passim. Vide Laudes in Laudare 4. et Muta 2.
Venditio, Eadem notione. Tabularium Majoris Monasterii Ch. 32 :
Et quia emptio sua erat, poterat eum dare, cui volebat, sine ulla contradictione. Sed quia census molini ipsius Nihardi erat, justum erat, ut inde Venditiones haberet, quas et in eodem placito recepit.
Charta Theobaldi Episc. Ambian. ann. 1175. in Tabular. Eccl. Ambian. :
Si de possessore ad alium possessorem possessio transierit, dabunt de Venditione de singulis solidis unum denarium.
Tabularium Vindocinense Ch. 63 :
Pro Venditionis auctoramento auri unciam unam accepit.
Litteræ Philippi Aug. Reg. Fr. ann. 1186. tom. 4. Ordinat. pag. 15 :
Eorum quilibet res suas, si vendere voluerit, vendat ; et redditis Vendicionibus suis, etc.
Charta Philippi V. Regis Fr. ann. 1310. pro Libertatibus Oppidi Bastidæ in Petragoricis, ex 47. Regesto Tabularii Regii n. 38 :
Item de quolibet solo de quinque cannis vel ulnatis lato amplitudine, et 12. in longitudine, habebimus ex denariis, obliarum tantum et secundum magis et minus in festo omnium Sanctorum, et totidem de accaptamento in mutatione Domini ; et si vendatur, habebimus ab emptore Venditiones, scilicet duodecimam partem pretii, quo vendetur.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Ex his aliisque colligitur vocibus venda et venditio idem sæpius significari, tametsi aliquando distingui videntur, ut in Charta Hervei Trecensis Episcopi ann. 1211. ex Chartul. Campan. fol. 170 :
Dedit etiam ei octo libratas census... cum laudibus et ventis et Venditionibus[] et cum justitia pertinente ad censum.
Ubi haud scio an idem sit quod Venterolles in Chartul. Latiniac. fol. 242 :
Quiconques vent terres, heritaige ou possession en la terre S. Pere, conté et seigneurie de Laigny, il doibt pour chacune livre vingt deniers Tournois et l'acheteur autant pour lots et ventes ; et si le vendeur a argent franc, sont deubz en oultre Venterolles.
Charta ann. 1520. ibid. fol. 247. v° :
Ceste prinze faicte tant moiennant douze deniers Tournois de menu cens portant loz, ventes, Venterolles, saizines et amendes quant le cas y escherra.
Hæc confer cum Glossario Juris Gallici v. Venterolles.
Vendida. Pactum inter Raimundum Guillelmi Episcopum Nemausensem, et fratrem ejus Bernardum Guillelmi ex una parte, et Guillelmum D. Montispessulani ex altera ann. 1103. 9. Kl. Febr. :
Ab hac die in antea non erit factus furnus in toto Montepessulano, nec in domo, nec in terra, in qua dominus Montispessulani habet censum, vel Vendidam sine consilio Domini Montispessulani.
Vendedam edidit D. Brussel tom. 2. de Usu feud. pag. 728. Charta ann. 1113. inter Probat. tom. 2. novæ Hist. Occitan. col. 388 :
In quo (furno) habebat Bernardus Vendidas suas, si venderetur, et concilium, si impignoraretur.
Charta ann. 1253. ex Tabul. S. Andr. Avenion. :
Volunt præterea quod dictum monasterium seu ecclesia dicti loci habeat in tota dicta villa seu ejus territorio Vendidas, laudimia omnium rerum venalium seu quarumcumque possessionum.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Vendita, Eodem intellectu, in Charta ann. 1182. ex Chartul. Vallis B. M. diœc. Paris. :
Guido de Meri (habuit) iv. lib. pro suis Venditis.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Venta, Pari significatu. Charta ann. 1250. ex Tabul. S. Clodoaldi :
Ipse et successores ejus tenebant imperpetuum prædictas vineas ad opus capellaniæ prædictæ et nunc in manu mortua,... ita tamen quod quilibet successorum suorum... solvet nomine Ventarum seu revestituræ dictis Decano et Capitulo xvi. solidos Paris.
Ibidem :
Salvis tamon dictis Decano et Capitulo Ventis, si res prædictas vendi contingat et laudationibus... quæ competit eis ratione censivæ secundum consuetudinem Franciæ.
Charta ann. 1252. ex Tabul. S. Nicasii Rem. :
Item habebit investituras et Ventas ratione fundi.
Charta ann. 1041. ex Tabul. Trenorchiensi :
Ipse dominus (Abbas) percipiet banna, Ventas et laudimia.
Adde Hist. Paris. Lobinelli tom. 5. pag. 698. col. 2.
[]« 1 venta » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 272b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VENTA1
1. VENTA, quæ et Superventa, Augurium, quod captabatur ex venientibus aut supervenientibus hominibus vel avibus, quas Augurales alites vocat Martianus Capella lib. 1. pag. 11. aut aliis animalibus. Nonnus in Sylloge Hitor. pag. 151 :
Ὀρνεοσϰοπιϰὸν δέ ἐστιν, ὅταν πετομένου, τοῦ δὲ ἤ τοῦ δὲ ὄρνιθος, ἢ ἔμπροσθεν, ἢ ὀπίσω, ἢ δεξιὰ, ἢ ἀριστερὰ, εἴπομεν, ὅτι τὸ δὲ σημαίνει. λέγεται δὲ ἐξευρηϰέναι πρῶτος Τηλέγονος.
Sidonius in Panegyrico Majoriani :
Si Liciæ sortes sapiunt, si nostra volatu
Fata loquuntur aves, etc.
Ammianus lib. 21. cap. 1 :
Auguria et auspicia non volucrum arbitrio futura nescientium colliguntur (nec enim hoc vel insipiens quispiam dicet) ; sed volatus avium dirigit Deus, ut rostrum sonans, aut prætervolans pinna, turbido meatu vel leni futura demonstret. Amat enim benignitas nominis, seu quod merentur homines, seu quod tangitur eorum affectione, his quoque artibus prodere, quæ impendent.
Zeno Veronensis in serm. de Jona :
Qui per varios avium volatus conjecturis inanibus statum plumeæ salutis inquirit.
Et ut S. Maximus Taurinensis homil. in Circumcisione Domini,
qui auspicia etiam vanissimi colligere se dicunt, ac statum vitæ suæ inanibus indiciis æstimantes, per incerta avium ferarumque signa, futura rimantur
. Ὀρνεοσϰόπος. Michaël Scotus de Physionomia cap. 56 :
Auguria sunt in Canonibus Ecclesiæ : Venta tamen dicimus, quod quidam accipiunt pro obviatione hominis, vel alterius animalis, vel pro auditu vocis.
Mox hæc addit :
Auguriorum quædam post, quædam dextre, quædam sinistre ; et cum diversa sint in sua disputatione, (f. dispositione) quodlibet illorum proprie nominatur, et proprio nomine cognoscitur interpretandum. Unde dicimus, quod auguria sunt numero 12. ad instar 12. signorum cœli, et sunt hæc : Fernova, Fervetus, Confert, Emponentb, Scimasarnova, Scimasarvetus, et bene fiunt in dextro latere. In sinistro vero latere sunt Confernova, Confervetus, Vivian, Barian, Scassarnova, Scassarvetus.
Ibidem :
Unde sciendum est, quod auguriorum quædam significant bonum eventum, ut Confert, et Emponentb : quædam malum eventum, ut Viarum et Harenari : et quædam medium inter utrumque, ut Fert, et Confert.
[] Horum auguriorum species singulatim enucleantur suis locis. Pœnitentiale MS. Thuanum :
Credidisti, quod quidam credere solent : dum enim iter aliquod faciunt, si cornicula ex eorum sinistra in dextram illis cantaverit, inde se sperant prosperum iter habere ; et dum anxii fuerint hospitii, si tunc avis illa, quæ Muriceps vocatur, eo quod capiat mures, et modo Pascata nominata est, viam, per quam vadunt, ante se transvolaverit, illi scilicet augurio, et
forte divinis vel
dæmoni magis se committunt, quam Deo, etc
. Vide Petrum Blesensem Epist. 65. et supra, Superventa, et Avis S. Martini. De veterum per avium volatus divinationibus, egere Nilus Monachus lib. 2. Epist. 151. et alii quos laudant Brissonius lib. de Formul. pag. 134. et Cæsar Bulengerus lib. 3. de Auspiciis cap. 2. Venta alia notione, Vide in Venda 1. 2. et 3.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Venta, perperam pro Veuta, in vet. Stilo Parlamenti cap. 11. et in Edicto Philippi VI. ann. 1344. tom. 2. Ordinat. Reg. Franc. pag. 218. Vide Veuta.
[]« 2 venta » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 272c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VENTA2
2. VENTA, Locus, ubi merces venum exponuntur, seu tributum quod percipitur ex rebus ibi venditis, nostris etiam, eadem notione, Vente. Obituar. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5191. fol. 37. v° :
Johannes de S. Sequano dedit ecclesiæ Lingonensi sexaginta solidos Turon.... in Venta seu aula Montissalionis,... exigendos a ventario seu firmario Ventæ dicti loci.
Lit. remiss. ann. 1405. in Reg. 160. Chartoph. reg. ch. 68 :
Denisot Chevrecon, soy disant fermier de la Vente ou estalage de saint Disier, etc.
Pro rei venalis pretio, in aliis Lit. ann. 1410. ex Reg. 164. ch. 220 :
Le suppliant demande à un pescheur ou maronnel combien il faisoit une Vente de poisson qu'il avoit ; lequel pescheur ou maronnel lui eust fait un certain pris d'argent, etc.
Vide in Venda 1.