CAMERARIUS, Dignitas in palatiis Regum, cui Cameræ Regiæ, id est, Thesauri seu Cimeliorum
Regis Cura incumbebat. Hujus apud Reges nostros munus sic describit Hincmarus Remensis, de
Ordine Palatii cap. 22 :
De honestate vero Palatii seu specialiter ornamento
regali, nec non et de donis annuis militum, absque cibo et potu, vel equis, ad Reginam
præcipue, et sub ipsa ad Camerarium
pertinebat : et secundum cujusque rei
qualitatem, ipsorum sollicitudo erat, ut tempore congruo semper futura prospicerent, ne
quid, dum opus esset, ullatenus opportuno tempore defuisset. De donis vero diversarum
legationum, ad Camerarium respiciebat, nisi forte jubente Rege tale aliquid esset, quod
Reginæ, ad tractandum cum ipso congrueret.
Conf. Eicchhorn. Histor. jur. Germ. §
25. B. Murator. Antiq. Ital. vol. 1. col. 123. A. et infra
Cubicularius.
Ockam cap.
Quid sit Scacarium :
Officium Camerariorum in recepta consistit
in tribus, scilicet claves arcarum, etc. bajulant, pecuniam numeratam ponderant, et per
centenas libras in forulis mittunt.
Gregorius Turon. lib. 4. Hist. cap. 26 :
Dirigens quosdam de Camerariis suis, qui exactis a Leontio Episcopo mille aureis,
reliquos juxta possibilitatem condemnarent Episcopos.
Idem lib. 6. cap. 45 :
Cæteri autem judices et Camerarii, qui cum eo properaverant, de Pictavo regressi
sunt.
Unde patet apud nostros non unicum fuisse in palatio
Camerarium,
nisi ii fuerint
Camerarii Provinciarum, quos nostri
Nuntios Cameræ
appellabant, uti mox docebimus.
◊
Quæ autem huic Dignitati annexa
fuerint jura discere licet ex Regesto Memorialium Cameræ Computorum not. G. fol. 137 :
Premierement, le Chamberier à cause de sa Chamberie, a
plusieurs cens et rentes assis tant en la ville de Paris et environ, comme ailleurs, à
cause desquels cens il a telle justice et contrainte comme à Seigneur foncier
appartient.
Item, sur le Mestier des Freppiers à Paris, a ledit
Chamberier les droits qui ensuivent,
Premierement, Que aucun ne puet estre Freppier dedans
la Banlieuë de Paris, c'est assavoir vendeurs ne acheteurs de Robbes vielles, linges ou
langes, ne de aucune espesse de evrain, cuirien ap. Ét. Boileau, ed. Depping. pag. 195. vieil ou nuef, se il ne achete icelui mestier du Roy, ce est à entendre du Chamberier
de France, qui ladite Chamberie tient du Roy, excepté le Haut-Banier du Roy, qui ne doit
estre contraint de acheter ledit mestier de Frepperie dudit Chamberier, ne de son Maire
pour luy, puisqu'il se soit fait Haut-Banier du Roy nostredit Seigneur, et que de luy il
ait acheté le Haut-Ban.
Item, Que ledit Haut-Banier est tenu de acheter son dit
Haut-Ban du Roy, ou de ses Officiers pour luy, et non d'autres, et si est tenus de estre
estagier dedans la Banlieuë de Paris, et de payer au Roy, ou son Receveur pour luy,
si-tost qu'il est fait Haut-Banier, 25. d. et audit Chamberier 14. d.
Item, Les Freppiers de Paris, leurs Vallez et leurs
Apprentifs, sont justiciables du Chamberier de France, ou de son Maire pour luy, de
toutes choses qui appartiennent au Mestier de Frepperie, de quelque terre ou nation
qu'ils soient ; c'est assavoir de la marchandise de Frepperie, de debte faite en la
marchandise dudit mestier, de perte ou gaigne faite en icelle marchandise, ou d'aucune
mesprenture faite audit mestier et marchandise de Frepperie.
Item, Et
toutes et quantefois que il advient que aucun dudit mestier de Frepperie injure en
jugement le Maire dudit Chamberier, ou aucune autre Partie : pour occasion
d'icelles injures, iceluy Maire condamne les Parties delinquans en aucunes amandes ; ou
s'il y a aucunes
Requestes de gagnées, en ce cas iceluy Maire puet
deffendre le partir ausdites Parties ainsi delinquans ou condamnez ; et se pardessus
icelles deffenses iceux delinquans s'en vont, ou ne veullent obeïr, ou sont refusans ou
contredisans de payer icelles amandes, audit cas ledit Maire doit ce faire sçavoir au
Prevost de Paris, lequel Prevost luy doit faire raison et justice.
Qui hic maire ap. Ét.
Boileau l. l. dicitur le mestre qui garde le metier de per le mestre Chamberier
le roi.
Item, Le Chamberier de France a sur les Pelletiers la
visitation et correction de la marchandise de Pelleterie, selon ce que il est contenu en
l'arrest ou accort sur ce pieça fait entre le Procureur du Roy d'une part, et feu
Monseigneur de Bourbon jadis Chamberier de France d'autre, et fu ledit Arrest donné le
deux jours de Mars l'an 378. (1378.)
Item, Le
Chamberier de France vent le mestier de Cordoüannier à Paris, et si crée et fait les
Jurez pour ledit mestier : mais si les Cordoüanniers de Paris mesprennent en
leurs mestiers, ou transgressent ou font aucunes choses contre les Ordennances de leur
mestier, les amandes en appartiennent au Roy, et aussi les rapports des fautes trouvées
par les Jurez sur le fait dudit mestier, se doivent faire devant le Prevost de Paris, et
non devant ledit Chamberier, ne sondit Maire, et en doivent estre les amandes tauxées
par ledit Prevost au profit du Roy.
Item, Le Chamberier a sur les Seintouriers et
Bazanniers de Paris, le droit qui s'ensuit,
C'est assavoir, que il vent ledit mestier à ceux qui
le veulent acheter, et doivent 16. s. au Roy, tant pour leur lettre, comme pour ledit
mestier, lesquels 16. s. ledit Chamberier et ledit Chambellan reçoivent, c'est assavoir
ledit Chamberier 6. s. et ledit Chambellan 10. s. Toutes-voyes ils doivent chacun en
droit soy au Roy la sepmene peneuse 7. d. parisis, lesquels sont reçeus par les Fermiers
du Roy, etc. Conf. Ét.
Boileau pag. 227. 230.
Item, Au Roy, et au Prevost de Paris pour luy,
appartient la connoissance, correction et visitation des Selliers et Lourmiers, et sont
les Jurez dudit mestier fais et créez par le Prevost de Paris, et si leur donne ou vent
ledit Prevost de Paris pour le Roy leurdit mestier, et payent d'entrée pour raison
d'iceluy 20. s. parisis au profit du Roy, et 16. s. parisis au profit dudit Chamberier
pour raison du Cordoüan qu'ils mettent en besoigne ; mais toutes les amandes
appartiennent au Roy.
Item,
Ledit Chamberier vent le mestier aux Boureliers, s'ils veulent ouvrer du Cordoüan :
mais toute la connoissance, et les amandes dependans dudit mestier, appartiennent
au Roy, avec la punition, correction et visitation.
Item, le mestier des Gantiers se doit vendre par le
Roy et le Chamberier ensemble ; et doit cil qui l'achete ledit Mestier 39. d. c'est
assavoir au Roy 25. d. et le residu au Chamberier.
Item, Les rapports et mal-façons se doivent faire
devers le Prevost, et quant aucunes amandes y escheant, lesquelles sont et doivent estre
selon les Registres de 10. s. parisis, le Roy y prent 4. s. parisis, le Chamberier 4. s.
parisis, et les Jurez 2. s. parisis.
◊ Camerarii vero Regum Franciæ 1. et 2. stirpis
aliquot recensentur a Scriptoribus :
Talto, sub Dagoberto Rege, a Ratperto de Casibus S. Galli cap. 1.
![[]](img/image.png)
Tanculfus, sub eodem Ludov. ab Ardone in Vita S. Benedicti Annianensis Abbatis.
Bernardus Comes Barcinonensis et Dux Septimaniæ, in ead. Vita Ludovici Pii, et ab Eginhardo,
Nithardo, et aliis ann. 829. 830.
Ingelrannus Comes sub Carolo Calvo, ab Aimoini Continuator. lib. 5. cap. 32. et in Annal.
Francor. Bertinianis ann. 875.
Theodoricus sub Ludovico II. in iisdem Annalib. ann. 878. 879.
◊ Alios deinde sub 3. Regum stirpe hac dignitate donatos
recensent passim veteres Chartæ, et Scriptores, quorum seriem contexuere aliquot ex
nostris Scriptores, quæ quidem dignitas tandem suppressa est a Francisco I. Rege post
mortem Caroli Ducis Aurelianensis, filii, qui ea donatus fuerat post obitum Caroli Ducis
Burbonensis. Vide Tillium.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊
Camerariorum seriem hic attexere operæ
prætium duximus, quia, quod ad nostrum institutum vel maxime pertinet, litteras Regias
olim subscripserunt. Sub 3. stirpe primus :
P. Carpentier, 1766.
Maurinus Camerarius subscribit Chartam Hugonis Capeti regis Franc. tom. 7. Gall. Christ. inter Instr.
col. 220.
◊ Rainaldus ann. 1060. ex diplomate Henrici I. pro
fundatione S. Martini de Campis.
P. Carpentier, 1766.
Vel
Galerannus ann. 1075. in Lib. nig. S. Petri Abbavil. fol. 298. v°.
1278. ex Chartul. S. Maglor. Paris. ch. 8. 1085. et 1106. ex Chartul. Maurign.
Wido ann. 1106. ad ann. 1121.
P. Carpentier, 1766.
◊ Ann. 1125. inter
Probat. tom. 1. Annal. Præmonst. col. 9. et 1129. ex Tabul. Carnot.
P. Carpentier, 1766.
◊ Ann. 1131. ex Chartul.
S. Steph. Drocens. et 1137. in tom. 5. Ordinat. reg. Franc. pag. 23.
Matthæus I. ann. 1139. ob. ann. 1151. vel 1152.
P. Carpentier, 1766.
Mathias, idem qui
Matthæus, ann. 1138. in Reg. 108. Chartoph. reg. ch. 130. 1153.
ex Tabul. Colomb. 1156. in Reg. parvo S. Germ. Prat. 1158. ex Chartul. S. Joan. Laudun.
Matthæus II. ann. 1160. ex Archivo Bonevallensi, et 1174. ann. 1167. in Chartul. Campan. ex Cam. Comput. Paris.
ann. 1168. ex Chartul. S. Maglor.
P. Carpentier, 1766.
Rainaldus vel
Reginaldus ann. 1175. ex Chartul. B. M. Suession. 1176. in Reg. parvo
S. Germ. Prat.
Matthæus III. ann. 1190. et 1207. ob. ante ann. 1214.
P. Carpentier, 1766.
◊ Ann. 1180. ex Tabul.
S. Petri Carnot. 1189. in Reg. 108. Chartoph. reg. ch. 130.
Bartholomæus de
Roya ann. 1206. 1210. 1217. 1226. in Chartis Archivi Bonevallensis et
aliis.
P. Carpentier, 1766.
◊ Obiit ann. 1237. 24.
Jan. ex Obituar. Ms. abbat. Vallis-gaudii,
Joyenval.
P. Carpentier, 1766.
◊ Ann. 1254. ex Chartul.
Boni-portus.
Robertus II. Dux Burgundiæ ann. 1287. adhuc in vivis ann. 1297.
P. Carpentier, 1766.
◊ Ann. 1277. in Reg. M.
Chartoph. reg. ch. 4. 1278. in Lib. 2. ordinat. super artif. Paris. fol. 129. v°.
Johannes II. Drocensis Comes ob. ann. 1309.
Ludovicus I. Dux Borbonius ann. 1312. ob. ann. 1341. Convention. Henric. VII. Imper. inter et Philipp.
Franc. Reg. ap. Pertz. vol. leg. 2. pag. 513 :
Philippus D. G. Francie rex...
notum facimus quod nos carissimum consanguineum et fidelem nostrum Ludovicum de
Claremonte Camerarium Franciæ... Actum apud Livriacum 23. die Januarii ann. Dom.
1310.
(1311.) Ibid. pag. 515 :
Heinricus D. G. Romanorum rex... notum
facimus quod... Ludovicus primogenitum nobilis viri Roberti comitis de Claromonte
Camerarium Francie consanguineum nostrum dilectum... anno Dom. 1311. die 23. mensis
septembris.
Petrus I. Dux Borbonius ob. ann. 1356.
Philippus Burgundiæ ann. 1410. ob. ann. 1415.
P. Carpentier, 1766.
◊ Philippus comes
Nivernensis, in Lit. Caroli VI. 29. Aug. ann. 1410. ex Memor. G. Cam. Comput. Paris. fol.
135. v° :
Faisons, créons, ordonnons et establissons en grant Chamberier de France
(nostre trés-cher et trés-amé cousin Philippe conte de Nevers et de Rethel) en lieu de
feu nostre trés-chier oncle le duc de Bourbon derrenierement trespassé, qui icellui
office ou estat souloit tenir.
Infra fol. 137. r° :
Philippus comes
Nivernensis magnus Camerarius Franciæ.
Carolus I. Dux Borbonius ob. ann. 1456.
Johannes II. Dux Borbonius ann. 1456. ob. ann. 1488.
Petrus II. Dux Borbonius ann. 1488. ob. ann. 1503.
Carolus III. Dux Borbonius ann. 1527.
Camerarii Provinciarum in Regno Siculo et Neapolitano, dicebantur, ut opinor, qui fiscalium redituum
curam habebant, qui in
Cameram seu fiscum inferebantur. Hinc legere est apud
Hugonem Falcandum,
Camerarios Calabriæ, Apuliæ, etc. Apud Christianum Archiepiscop.
Mogunt. in Chronic. Mogunt. :
Camerarius urbis.
Romualdus Salernitanus
Archiep. in Chron. MS. ann. 1143 :
Rex autem Rogerius in regno suo perfectæ pacis
tranquillitate potitus, pro conservanda pace Camerarios et Justitiarios
per totam terram instituit.
Gesta Innocentii III. PP. pag. 18 :
Instituebat Justitiarios, et Camerarios, Secretarios, et Stratigatos.
Idem Falcandus :
Inde redemptionis onus importabile, quæ totam Apuliam Terramque
Laboris ultima jam desperatione concusserat, omnino censuit amovendum : scripsitque
Magistris Camerariis, ut a nemine deinceps quicquam nomine redemptionis
exigerent.
Petrus Diacon. lib. 4. cap. 104. meminit
Canzolini Capuani
Principatus Camerarii. Vide præterea Constit. Sicul. lib. 1. tit. 17. 36. 41. 57.
60. 71. 84. 89. 92. et Hist. Longobard. Camilli Peregrini pag. 254. ubi plura de officio
Camerarii, seu Magistri Camerarii.
◊ Camerarii porro ejusmodi, iidem videntur, qui sub
secunda Regum nostrorum stirpe
Nuntii Cameræ appellabantur, quibus provinciarum et
urbium, quæ ad fiscum regium,
Cameram dictum, proprie spectabant, cura
demandabatur, erantque veluti procuratores fisci in iis provinciis et urbibus, eorumque
cum Ducibus æquata habebatur potestas : sic appellati, quod a Camera Regia, seu Camerario
Regio in provincias mitterentur, essentque quasi
Missi Cameræ. Eckehardus Junior de
Casibus S. Galli cap. 1 :
Nondum adhuc illo tempore Suevia in Ducatum erat redacta,
sed fisco Regio peculiariter parebat, sicut hodie et Francia. Procurabant ambas Cameræ,
quos sic vocabant, Nuncii.
Ibidem :
Huic, sicut diximus, cum aliqua
Potamum Cameræ Nunciorum juris oppidum pertinentia a Regibus darentur, etc.
Milites Camerarii dicuntur, qui pro Camerario ministrant, apud Edw. Cokum ad Littletonem.
Camerarius, Officium monasticum, quod describitur in libro Ordinis S. Victoris Parisiensis
MS. cap. 10 :
Ad officium Camerarii pertinent omnes census et reditus Monasterii,
sive de villis, sive de terris, sive de molendinis, sive de aliis rebus quibuslibet, ut
ipse eos tempore statuto et perquirat, et recipiat. Horrea etiam et aratra, et terræ
arabiles, et cæteræ culturæ Monasterii, nec non et pecora, et omnes nutrituræ communes
ad ejus curam spectant, ut ipse provideat, quæ in his omnibus instaurandis et exercendis
sive conservandis necessaria sunt, etc.
Lanfrancus in Decretis pro Ord. S.
Benedicti :
Camerarii est, procurare omnia vestimenta et calceamenta, et lectos, et
stramenta lectorum... rasoria et forfices, tersoria ad radendum... dat ferra, quibus
ferrantur equi Abbatis et Prioris et omnium hospitum, etc.
Hugo Abb. in Statutis
Cluniac. :
Statuimus, ut unaquæque provincia unum aut duos habeat
Provisores, quos Camerarios appellamus
. Adde pag. 1473. et 1479. Petrus
Venerab. lib. 2. de Mirac. cap. 25 :
Camerarii, hoc est, fratrum procuratorio
officio functus.
Glossæ Cæsarii ad Registr. Prum. ap.
Hontheim. Hist. Trevir. Diplom. vol. 1. pag. 663. § 6 :
Ligna recipiet Camerarius
conventus et de illis procurabit ignem copiosum fratribus in calefactorio.
Ibid. pag. 664. § 4 :
Femoralia tenentur fœminæ hominum nostrorum suere et
Camerario conventus ita consuta villici sive ministri de officio suo debent
præsentare ; quæ Camerarius regulariter et secundum præceptum abbatis sui debet
distribuere et conservare.
Cum his confer quæ habet Guerardus in Prolegomenis
Cartul. S. Petri Carnot. pag. 85. § 61. et in Glossar. peculiar. Polypt.
Irminon. Vide Statuta antiqua Abbatiæ Corbeiensis lib. 2. cap. 1.
Udalricum de Consuetud. Clun. Monast.
![[]](img/image.png)
lib. 3. cap. 11. Eckehardum Jun. de Casib. S. Galli cap. 5. Tradit. S. Gallens. ann. 773. ap.
Neugart. Cod. Diplom. Alemann. num. 55. vol. 1. pag. 53. Innocentium
III. PP. lib. 1. Epist. pag. 30. Edit. Venetæ, Browerum in Annalib. Fuld. lib. 1. cap. 11.
Monasticum Angl. tom. 1. pag. 148. Tabular. Fossatense fol. 111. 112. Delpit. Recognit. Feodor. Aquit. pag.
133. etc. Vide
Camerista,
Camerlarius et
Cubicularius. Membrana
Meinhardi Abbatis de juribus Maurimonasterii circa ann. 1144. ap. Schœpflin. Alsat.
Diplom. vol. 1. pag. 229 :
Jus Camerarii. Camerarius abbatis in caminata mensis,
lectisterniis et relique suppellectili præsideat, equum suum semper paratum habeat,
cum abbate equitet, cubitum eunti, surgenti in omnibus subministret, septem agros
inbeneficiatos habet, victus sibi ex curia et equo suo pabulum procurabitur. Si qua
mense resederint, accipiat. Omnes etiam villici seu ministeriales abbatis cum
beneficia sua receperint Camerario aliquid caritatis impendent. In vestitu quoque
utriusque vestimenti, linei vel lanei, cum tempus vel res ita se prebuerit, abbas
honori suo provideat.
Hic idem videtur qui
Cubicularius Abbatis ; alius
vero, nempe qui in
Camera seu
fisco Abbatis villicationis officium
suscipiebat in Chart. Abbat. Tegerns. ann. 1140. in Monument. Boicis vol. 6. pag. 168 :
Præcipimus omnibus per nos inbeneficiatis et ministerialibus et Camerariis
nostris ac universæ familiæ, etc.
Nisi sit qui immediate ad cameram spectabat.
Conf. Eichhorn. Hist. Jur. German. § 306. not. k. et infra
Camerlingus.
◊ Camerarii dignitas in Ecclesiis Cathedralibus. Vide
Statuta Ecclesiæ Londinensis in Monastico Anglic. tom. 3. pag. 340. Charta Capitul. Eccles. Hegenensis ann. 1222. apud
Schannat. Episcopatus Wormat. vol. 1. pag. 151 :
Testes assignando A. Præpositum,
G. Priorem, H. Cellerarium, S. Camerarium et cæteros Ecclesiæ nostræ
concanonicos.
In ecclesia Francofordensi idem qui
Cellerarius. Statuta
antiqua hujus ecclesiæ apud Würdtwein. Subsid. Diplom. vol. 1. pag. 30 :
Camerarius seu cellerarius est officiatus temporalis. Hujus officium est
proventus bladi et pecunie colligere et distribuere.... hunc capitulum facit et
deponit, Ecclesie sit persona sive membrum... in sui officii ministeriis exemptus est
a choro, tamen imponit lectiones, leget, officiet tempore eum contingente seu hoc
fieri procurabit, etc.
Forma juramenti ibid. pag. 33. In diœcesi Mindensi
ejusdem generis officia administravisse videntur
Camerarii ; Chart. ann. 1270.
apud eund. vol. 10. pag. 32 :
Quicunque pro tempore ad officium Cameræ fuerunt
instituti in die B. Silvestri dabunt 15. sol. dominis et vicariis, qui divinis
interfuerint.
Ibid. pag. 87. in chart. ann. 1332 :
Johanni dominorum
Camerario.
Alia ibid. pag. 98 :
Tribus curie nostre officiatis,
Camerario, cellerario et provisori.
At non ejusdem honoris sunt Camerarii, de
quibus in charta ann. 1285. ibid. pag. 39 :
Scholares solidum ad prandium,
campanarii et Camerarii quilibet eorum 2. denar.
Similia pag. 33. 84. et
sæpius. Adde Chart. Colon. ann. 1097. ap. Seibertz. Histor. Ducat. Westphal. vol. 1.
num. 32.
P. Carpentier, 1766.
Camerarius, Pecuniarum et thesauri alicujus civitatis custos, Gall.
Trésorier ; quod
officium etiam monachis nonnunquam concessum fuisse discimus ex Charta ann. 1328. apud
Lam. in Delic.
![[]](img/image.png)
erudit. inter not. ad Hodoepor. Charit. part. 1. pag. 149 :
Religiosus et honestus vir domnus Leonardus, monacus de ordine Camaldulensi,
Camerarius cameræ communis S. Miniatis.... solvit et numeravit.... florenos, quos dictus
dom. dux (Calabriæ)
habere debet et recipere annuatim a communi S. Miniatis
pro censu suo.
Hinc
P. Carpentier, 1766.
Camerarius de Acceptis, Redituum coactor, Gall.
Receveur. Stat. MSS. eccl. S. Laur. Rom. :
Omni anno tertio Kalendas Novembris renovetur camerarius, secundum quod utilius
videbitur majori et saniori parti capituli, et omnes fructus ad manus ejus perveniant,
videlicet distributiones et casalis. Et eodem die fiat Camerarius de acceptis, qui omni
mense faciat rationem, si facienda fuerit.
Vide infra
Camererius.
Camerarius Apostolicus, Qui pecuniarum et thesauri Ecclesiæ Romanæ curam gerit. Id officii institutum
tempore Gregorii VII. PP. Archidiaconi exstincto nomine, tradit Onuphrius Panvinius. Vide Murator. Antiquit. Ital. vol. 1.
col. 948. E. et 121. C.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Camerarius Episcopi, Cubicularius, in Translatione S. Gorgonii Mart. inter Acta SS. Benedict. sec. 3.
part. 2. pag. 210.
Subcamerarius, Dignitas in Monasteriis, cui incumbit Camerarii vices fungi eo absente, ut et
custodia cellarii, granarii, et horrei, et stabuli, et ei subservire, ut est in libro
Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 10.
Cameraria, Officium Camerarii, apud Willelm. Thorn. ann. 1146. et 1026.
Officium
Camerariæ monasterii, in Maceriis Insulæ Barbaræ tom. 1. pag. 201. ex Charta anni
1322. et pag. 261. in Bulla Pauli III. Papæ pro sæcularisatione ejusd. Monasterii. Vide
Cameraria 3. et 4. suo
loco. Le Reclus de
Moliens le Vidame in
Miserere, MS :
Qui sen Signor sert sans boisdie,
Ch' est chil qui a nom Esperanche,
A qui append la Chamberie,
Au nom samble sans tricherie.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Cameraria, in Constitut. MSS. Clun. ann. 1301. ex Archivo B. Mariæ Deauratæ Tolosanæ :
Quoad Camerarias seu Provincias Anglie, Hispanie, Lumbardie, Alemannie, et alias
consimiles remotas a Cluniaco, et distantes Abbates Cluniacenses sæpe pro visitando
personaliter accedere deceret, et locis ejusmodi expediret, propter quod decet et
expedit, ut per dictos Abbates ad dicta loca quinque Visitatores generales mittantur pro
domibus ordinis in illis partibus visitandis.
Quo in loco
Cameraria idem
fere est quod Provincia, cum hoc tamen discrimine, quod plures in eodem regno Provinciæ,
unica dumtaxat esset Cameraria. Deinde
Camerariæ non videntur institutæ in regno,
in quo Caput ordinis exsistebat ; nulla quippe memoratur Galliæ Cameraria.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Camerarii, Visitatores, qui Cluniacensis Abbatis vice fungebantur in
Camerariis seu
Provinciis. Eædem Constitutiones MSS. :
In locis vero nobis immediate subjectis
Camerariis nostris per eandem obedientiam firmiter injungentes, ut vel Priores hujusmodi
assentes (absentes)
ad Prioratus suos revocent : vel soli monacho remanenti
socium adjungant qui cum eo moretur, quamdiu erunt tales Priores scolares. Insuper cum
propter negligentiam et desidiam Visitatorum Ordinis et Camerariorum provinciarum, qui
propter timorem, vel alias libere loqui, corrigere, aut referre dampnabiliter
pertimescunt,
sint in Ordine Cluniacensi quamplures majores, mediocres
et minores, qui hoc et consimilia Ordinis nostri statuta observare renuunt, vilipendunt
etiam et contempnunt : necnon et in pluribus aliis in suarum animarum periculum, et
Ordinis obprobrium excedunt multipliciter, et offendunt : eisdem Visitatoribus et
Camerariis conjunctim et divisim per obedientiam præcipimus, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Camerariatus, Officium Camerarii. Charta Geraldi Abbatis S. Joannis Angeriac. ann. 1385. ex
Chartulario ejusd. Monasterii pag. 442 :
Ratione sui cambellaniatus seu
Camerariatus officii defendentem ex parte altera
ubi :
Cambellaniatus et
Camerariatus idem sonant : at distinguuntur in
Statutis Monasterii S. Claudii pag. 72. et 74.
Camerarius, in Regno Anglico, idem, qui in Francico
Cambellanus, seu
Cubicularius. Fleta lib. 2. cap. 6. § 2 :
Debet Camerarius decenter
disponere pro lecto Regis, et ut cameræ banqueriis ornentur, et quod ignes sufficienter
fiant in caminis, etc.
Eadem notione pluries habetur in Hist. Dalphin. tom. 2.
pag. 405. col. 1. etc.
Sub Guillelmo I. ejusque
successoribus sæpe Camerarii occurrunt inter judices curiæ regiæ. Vide Phillips. Histor.
Jur. Angl. vol. 2. pag. 48.
Camerarii dignitas in Regno Scotiæ, eadem fere est, quæ Justitiarii itinerantis in Regno
Angliæ : is enim certis anni tempestatibus totam Scotiam peragrat, et in forefacta
burgensium et forinsecorum inquirit, præsertim artificum, ut brasiatorum, pistorum,
carnificum, appretiatorum carnium, gustatorum cervisiæ, tabernatorum vini, custumariorum
tam parvæ quam magnæ custumæ, custumariorum tronæ, custodum gaugeriæ, piscatorum,
molendinariorum, etc. de stateris, ulnis et ponderibus cognoscit, mulctas imponit, etc.
Quæ quidem regni peragratio,
Iter Camerariæ, vel
Camerarii nuncupatur in
Legibus Scoticis a Skenæo editis, in quo ejus cognitio et jurisdictio pluribus
describitur. Camerarii Scotici mentio est præterea in Legibus Malcolmi II. cap. 5. et
Davidis II. cap. 38.
L. Henschel, 1840–1850.
Camerarius in Moguntino Electoratu vocabatur Præses antiquissimi judicii secularis. Vide
Guden. Cod. Diplom. vol. 2. pag. 436. sqq. pag. 702. not.
L. Henschel, 1840–1850.
Camerarius, Cubicularius, minister. Ruodlieb. fr. 10. vers. 25 :
Tunc hera poscit aquam, Camerarius attulit illam.
Confer
Cameraria 2. et Specul. Suabic. art. 31.
L. Henschel, 1840–1850.
◊ Uti in regia ita in
palatiis principum Germaniæ Camerarii munus inter ministeria honoratius subibant. Vide
Schannat. Episcop. Wormat. vol. 1. pag. 223. Chart. Henric. Duc. Saxon. ann. 1169. ap.
Westphal. Monum. Cimbr. vol. 2. col. 2043. Alia Albert. Comit. Orlamund. ann. 1223. ibid.
col. 30. et confer Fürthii librum De ministerialibus pag. 188. sqq. 206. §
135.