« »
 
[]« Prior » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 504c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/PRIOR
PRIOR. Priores, quomodo veteres dicimus, vel qui nos præcesserunt, Præcessores. Glossæ antiquæ MSS. : Majores, Priores. Sidonius in Paneg. Anthemii :
..... humerosque ex more Priorum
Includit sarrana chlamys.
[] Victorinus Afer de Principio diei pag. 198 :
Quæ matutina vere de tertia die si fuisset, nunquam Priores nostri quarta die factum solem et lunam professi fuissent.
Infra :
Consensi parentibus nostris Prioribus, hæc tradentibus.
Hincmarus Remensis :
Namque Pitaciolum neutro dixere Priores.
Adde Senatorem lib. de Divin. lect. cap. 26. Leges Wisigoth. lib. 5. tit. 7. § 11. etc. Vide infra Prioritas.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Priores, Proceres, quos et Principes interdum appellatos supra docuimus. Capitul. 1. Caroli M. ann. 802. cap. 9 :
Unusquisque pro sua causa, vel censu, vel debito rationem reddat, nisi aliquis sit infirmus aut rationes nescius, pro quibus Missi vel Priores qui in ipso placito sunt, vel judex qui causam hujus rationis sciat, rationetur complacito.... Quod tamen omnino fiat secundum convenientiam Priorum vel Missorum qui præsentes adsunt.
Nec aliter accipienda vox Prior in Epist. Conc. Turon. IV. apud Sirmondum Conc. Gall. tom. 3. pag. 69.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Priores Officiorum, Iidem qui supra Principes officii nuncupantur, Primi officialium, id est Ministrorum et apparitorum Judicis vel Rectoris provinciæ. Acta Martyrii S. Mammarii apud Mabill. tom. 4. Analect. pag. 98 :
Tunc Anulinus Proconsul jussit eos ad thermas educi, ut ibidem igni cremarentur. Georgius autem et Menas Priores officiorum, dum aperirent vas thermarum, igni exsiliente spiritum emiserunt.
Priores Scrinii, in Cod. Th. de Proxim. Comit. dispos. (6, 16.) qui
Principes scriniorum
, Lampridio in Alexandro. Πρίορες τοῦ ἀριθμοῦ apud Justinian. Nov. 112. cap. 11. Vide Gloss. med. Græcit.
Prior, in Chartis Dalmaticis, Magistratus, a quo pleræque civitates Croatiæ et Dalmatiæ regebantur, qui postmodum Comitis appellatione donatus est. Vide Jo. Lucium lib. 2. de Regno Dalm. cap. 8. 16. lib. 3. cap. 12. Ab Italis hauserunt Dalmatæ : Italis enim Priori sunt præcipui urbium Magistratus, ut apud Joannem Villaneum lib. 1. cap. 38. lib. 9. cap. 77. ubi et Prioris dignitas Prioratico nuncupatur : Priorato vero, lib. 6. cap. 55. Inscriptio in Ecclesia S. Nicolai Barensis, apud Antonium Beatillum lib. 2. Hist. Barensis :
Tempore Regis W. et Prioratus Domini Nicolai Corbelli Primicerii an. D. N. J. C. 1188.
Acta Martyrii S. Mammarii :
Invenerunt .... Victorianum Diaconum in sancta Dei Ecclesia, una cum Libaso Priore civitatis, etc.
Chronicon MS. Andreæ Danduli ann. 998 :
Inter quos Vegliensis et Arbensis Episcopi cum earum civitatum Prioribus. Priorem civitatis,
habent etiam Liberatus Diaconus cap. 23. Senator lib. 8. Epist. 26. Julius Africanus lib. 1. etc. De his videtur intelligendus Fulgentius lib. 1. Mythol. :
Vacat hoc tempore potentibus opprimere, Prioribus rapere, privatis perdere, miseris flere.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Priores, apud Italos, Consules, Scabini seu urbis Consiliarii. Diplom. Jac. Insulani Cardin. in Append. Antiq. Hortæ Ill. Fontanini pag. 457 :
Præterea contentamur et volumus manutenere.... officium Potestatis dictæ civitatis Hortanæ.... Similiter quod consuetum officium quatuor Priorum, unius cancellarii, et unius camerarii civitatis vestræ, dictique Priores, cancellarius, et camerarius ..... esse debeant cum salariis solvi solitis eis.... quorum Priorum salarium decernimus esse florenos duos omni mense pro [] quolibet eorum.
Ii apud Florentinos sequiori tempore Domini sunt appellati, tametsi inter artifices mercatoresve eligebantur per duos tantum menses urbem administraturi.
P. Carpentier, 1766.
Priores Artis, apud Florentinos appellati Magistratus, qui civitatem regebant. Bonincont. in Hist. Sicul. part. 3. ad ann. 1285. apud Lam. iu Delic. erudit. pag. 55 :
Quo tempore Florentini sex cives in magistratu bimestri creavere, quos Priores artis adpellavere, et non multo post, quasi consulis loco unus electus est, quem Justitiæ vexilliferum dixere.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Prior Juratorum, Idem qui alibi Major dictus, primus inter Juratos seu scabinos. Charta ann. 1288. apud Rymer. tom. 2. pag. 403 :
Raymundus Bernardi de Curbe Prior prædictorum Juratorum, etc.
Prior Loci, Dominus, Senior, Seigneur. Lex Wisigoth. lib. 9. tit. 1. § 8 :
Ad cujus domum venerit fugitivus, Prioris loci illius villicus atque Præpositus, quibuscumque testetur.
Ubi Fori Hispanici :
El senior daquella terra.
Capitulare 1. Caroli M. ann. 802. cap. 9 :
Missi vel Priores qui in placito sunt, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Prior Presbyter. Vide in Presbyter.
Prior Scholæ, Primus in schola cantorum, qui primus, dum sacra facit Pontifex, Antiphonam ad introitum incipit, ut est in Ordine Romano.
Prior Scholæ Regionariæ, apud Bennonem Cardinalem in Vita Hildebrandi :
Poppo Prior scholæ regionariæ cum omnibus suis Subdiaconis.
Prior Scriniariorum, apud eumdem Bennonem.
Prior, pro Abbate, crebro occurrit in Regula S. Benedicti cap. 4. 6. 7. 13. 20. 43. 53. etc. Vide Menardum ad Concordiam regular. pag. 691.
Prior, Qui primus est post Abbatem, de cujus officio præter lib. Usuum Ordin. Cisterciens. cap. 111. sic Lanfrancus in Decretis pro Ord. S. Benedicti cap. 3 :
Servata Abbati in omnibus reverentia, Prior, qui et Præpositus, in regula nominatur, honorabilior est reliquis ministris domus Dei. Ipse solus cæterorum ministrorum primum suæ partis locum habet in choro, in capitulo, in refectorio, etc.
Hoc vero Prioris nomen ea notione, quæ Præpositum denotat, posterioris ævi esse, et tempore Cœlestini V. PP. tantum innotuisse observatum a viris doctis. Vide Decanus.
Prior Major, in libro MS. Ordinis S. Victoris Parisiensis cap. 5. ubi ejus officium describitur, et absente Abbate ejus vices fungi dicitur, ita tamen ut obedientiarios instituere non possit aut deponere, nullum de Monasterio ejicere, aut ejectum recipere, vel etiam novitium benedicere. Ad ejus autem officium pertinet tam præsente quam absente Abbate cymbalum pulsare, et tabulam ad laborem, et monitum in Dormitorio, et corrigere mendas legentium in Ecclesia et in Capitulo, etc. Agit etiam de ejus officio Udalricus lib. 3. Cluniac. Consuet. cap. 4. ut et Bernar dus Mon. in Consuet. ejusdem Monasterii MSS. cap. 3.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Prior Magister, Idem qui Prior major, in Charta ann. 1181. ex Tabul. Majoris Monasterii.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Prior Claustralis, apud Fontanellenses, primus post Abbatem. Consuet. Fontanell. MSS. :
Prior Claustralis præ cæteris post Abbatem potest et debet esse in opere et sermone, ut exemplo vitæ verboque[] doctrinæ fratres suos instruere possit in bono.
Sæpius tamen
Prior Claustri, vel
Claustralis, Vicarius Majoris Prioris per omnia, qui in claustro jugiter manet
, absente Abbate et Magno Priore,
et qui pondus totius ordinis portat
, apud Bernardum in Consuetud. Cluniac. cap. 4. et Udalricum lib. 3. cap. 6. ubi plura de ejus officio. Casinenses ad cap. 65. Regulæ :
Præpositus Monasterii, secundum morem nostrum Prior Claustralis vocatur.
Lanfrancus in Decretis pro Ordine S. Bened. :
Prior claustri, quocunque Major Prior eat, si fieri potest, in claustro vel circa claustrum semper debet esse, et ordinem claustri in omni sollicitudine servare.
Arnulfus Lexoviensis in Epistolis pag. 48 :
Priore claustri remoto, quia altioris ingenii credebatur,... Episcopus Priorem constituit idiotam.
Hugo Flaviniacensis pag. 269 :
Et illo promoto ad Abbatiam, cum Prior esset, in locum ejus substitutus est, et post, cum Divionem commigrassemus, claustralis ibi Prior habitus est.
Vide Haëftenum lib. 3. Disq. Monast. tract. 6. disq. 2.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
At ne nimia sollicitudine Prior claustri gravaretur, ei adjutores ab Abbate dabantur, qui eodem Prioris nomine gaudebant ; idque inprimis in majoribus monasteriis, ubi interdum quintus Prior instituebatur, ut pro Monasterio S. Dionysii ex Charta Caroli Regentis ann. 1362. in Regesto 92. Chartophylacii Regii constat :
Celebrabuntur per Subpriorem, tertium priorem, quartum priorem, quintum priorem.
Ii vero Coadjutores Prioris vocantur in Consuet. MSS. Fontanell. :
Postquam dictum est de Priore, videtur dicendum de Suppriore et tertio Priore, quasi de Coadjutoribus Prioris.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Prior Conventualis, qui Conventui præest. Statuta Ordin. Cluniac. MSS. :
Prohibemus ne aliquis Prior de ordine (Cluniacensi) qui Conventualis non fuerit, ad titulum domus sibi commissæ aliquem ad ordines recipiendos præsentet.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Prior Forensis, Cui prioratus seu obedientiæ a majori Monasterio dependentis cura demandata est. Capitul. gener. S. Victoris Massil. MSS. :
Quandocumque contigerit quod Priores forenses seu monachi devotione compuncti voluerint præter honus monasterii in dicto monasterio impendere famulatum, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Prior Localis, Alicujus scilicet monasterii.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Prior Provincialis, Qui unius provinciæ monasteriis invigilat apud Dominicanos præsertim. Charta apud Madox in Formul. Anglic. pag. 342 :
Sigilla officii R. P. nostri Prioris Provincialis nostri Ordinis in provincia Angliæ, ac Prioris localis Conventus nostri antedicti..... sunt appensa.
Charta fundat. Fr. Prædicat. Narbonæ ann. 1231. inter Instrum. tom. 6. Gall. Christ. novæ edit. col. 62 :
Nomine fr. Jordanis magistri ordinis, et fr. Raimundi de Miromonte Prioris Provincialis.
Charta ann. 1243. ibidem col. 155 :
Præsentibus etiam viris religiosis fr. Pontio Priore Provinciali Fratrum Prædicatorum in Provincia, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Priores, Præcipui in Ordine Hospitalariorum S. Johannis Hierosol. post Bajulos. Bernh. de Breydenbach Itiner. Hierosol. pag. 271 :
Nec defuerunt magnanimi Bajulini, Priores, Præceptores, ac fratres sacri Ordinis Iherosolimitani... qui pro fide orthodoxa fortiter pugnare non formidant.
Vide Bajulus 4.
P. Carpentier, 1766.
Prior Universalis in Ordine Hospitalariorum [] S. Joan. Hieros. vulgo Grand Prieur. Charta ann. 1192. in Chartul. S. Joan. Laudun. ch. 145 :
Ego Ogerus Dei gratia Prior universalis domorum Hospitalis, quæ sunt in Francia, etc.
P. Carpentier, 1766.
Prioris titulo donati quondam, qui Britanniæ Aremoricæ imperabant. Nomenoius Prior gentis Britannicæ, apud Vales. lib. 6. Rer. Franc. pag. 283.
Priorissa, in Monasteriis Sanctimonialium, apud Cæsarium Heisterbachensem lib. 10. cap. 16. Marten. tom. 3. Anecd. col. 1705. Madox Formul. Anglic. pag. 10. et Buschium de Reformat. Monaster. tom. 2. Scrip. Brunsvic. Leibnit. pag. 487. Vide Priosa.
Prioratus, Dignitas præcipua in Monasterio, apud Gregorium M. lib. 4. Epist. 4. Ordericus Vitalis lib. 4. pag. 543 :
Ad Prioratus officium promoveri promeruit.
Prioratus major, dignitas majoris Prioris, in Bulla Pauli III. PP. ann. 1549. in Macer. Insulæ Barbaræ pag. 261.
Prioratus, Obedientia, seu minus beneficium, a majori Monasterio dependens. Charta Philippi I. Regis Franciæ ann. 1119. tom. 13. Spicilegii Acheriani pag. 301 :
Et quia certum est quod singuli Prioratus, ad Abbatem et Monasterium Cluniacense pertinentes, per Abbates Cluniacenses acquisiti sunt, et eis dati ad suam et Monachorum suorum, et pauperum Christi sustentationem et quod a fundatione Ordinis Cluniacensis est observatum, quod Abbas Cluniacensis Prioratus suos committit regendos et custodiendos, sicut rem suam propriam, cuicumque voluerit de suis Monachis, sine aliqua distinctione, electione, vel certæ personæ requisitione, vel nominatione, et eosdem removet quando sibi bonum videtur et utile, etc.
Adde Hist. Dalphin. tom. 2. pag. 56. 57. etc. De ejusmodi Prioratuum origine diximus in voce Obedientia 1.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Occurrit eadem significatione hæc vox in Charta Archembaldi Borhonensium Principis sub ann. 1040. qua alodum suum, in loco Vivaris situm, Navensibus monachis concedit, tom. 4. Annal. Bened. pag. 441. quo forte exemplo nullum antiquius exstare ad cellam seu obedientiam significandam observat ibidem Mabillonius.
P. Carpentier, 1766.
Nostris alias Prieurté. Reg. Cam. Comput. Paris. sign. Pater fol. 134. r°. col. 2 :
Sur le fait des Prieurtez de Goudet et de la Voute, que li roy ont fondé, etc.
Occurrit præterea in Ch. Phil. VI. reg. Franc. ann. 1331. ex Chartul. S. Joan. in Valle. Vide supra Cridatio.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Prioria, Eadem notione, apud Albericum in Chron. ad ann. 1129 :
Domus S. Victoris Parisiensis, quæ erat Prioria nigrorum monachorum de Massilia, ejectis prædictis monachis, adductus est conventus Regularium de S. Rufo de Valentia per magistrum Hugonem, qui dictus est de S. Victore.
Occurrit rursus apud eumdem ad ann. 1212. Testament. Henr. le Scrop ann. 1415. apud Rymer. tom. 9. col. 275 :
Item, lego Prioriæ de Bridlington centum solidos, sub ista conditione.... quod quilibet canonicus in prædicta Prioria, etc.
P. Carpentier, 1766.
Prioratus Dativus, Ad quem quis delegatur. Bulla Mart. V. PP. ex Tabul. S. Ebrulphi :
In diversis Prioratibus etiam conventualibus et dativis ac parochialibus ecclesiis, etc.
Priorare, Priorem facere, creare. Epitaphium Raymundi V. Episc. Tolosani apud Catellum : []
Monpessulanus ipsum de Fratre Priorat.
Baldricus Abbas Burguliensis :
Jure Priorarat te cœtus, Petre, Dolensis.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Priorari, Priorem esse, apud S. Bernardum Epist. 270 :
Priorabitur iterum, ut confido, qui Prior fuit ; ut non glorietur omnis iniquitas. Alioquin (quod non frustra timemus) nisi Prior restituatur in gradu suo.