Presbyteri, pro Episcopi. Tabular. Majoris Monast. :

Stephanus Dei gratia Redonensis Ecclesiæ Presbyter, Regis Angliæ capellanus, etc.

Quemadmodum vero Presbyteri dicti Episcopi, ita et vicissim Episcopi nuncupati Presbyteri, quod intra Apostolica tempora omnino contrahendum cum Beveregio in Notis ad can. 2. Apostolorum vix credam : non unum quippe exstat cum apud Græcos, tum apud Latinos promiscue hujus nomenclaturæ exemplum in sequioribus sæculis. Vide Episcopus.

Presbyter, nude, pro Parochus, curio, passim occurrit in Capitul. Reg. Franc. Ordinat. Episc. Ebroic. ann. 1268. in Tabul. S. Taurini :

Appellatione autem Presbyterorum intelligi volumus illos tantummodo qui curam animarum habent.

Vide Spicil. Acher. tom. 9. pag. 120.

Presbyteri, nude dicti Monachi. Rudolfus in Vita B. Rabani Episcopi Mogunt. sæc. 4. Bened. part. 2. pag. 4 :

Erant etiam per diversas provincias prædia monasterio subjacentia...... quorum alia quidem per villicos ordinavit ; alia vero, et maxime illa, in quibus ecclesiæ fuerant, Presbyteris procuranda atque disponenda commisit.

Presbyter, Eadem notione qua Senior, Primus, præcipuus : pro Comite usurpatur in Vita S. Meginradi sæc. 4. Bened. part. 2. pag. 64 :

A patre ducitur (Meginradus) ad insulam, quam veteres Sindlochesaugiam vocabant, a nomine cujusdam Presbyteri, qui Sindloch appellatus, primo in ea habitacula monachorum construxit, et secum Pirminium cum sociis ad habitandum eo induxit.

In Vita S. Pirminii sæc. 3. part. 2. pag. 142. idem Sindloch seu

Sintlaz, vir egregius et inter Alamanniæ Primates opinatus

dicitur.

Presbyteres, pro Presbyteri, apud Eddium Steph. in S. Wilfrido cap. 50.

Presbyter Abbatis, Ejusdem Capellanus, in Vita B. Rabani Episc. Mogunt. sæc. 4. Bened. part. 2. pag. 8 :

Igitur dum hæc agerentur, Addo Presbyter Abbatis, etc.

Presbyteri agrorum et ruris, qui alias Chorepiscopi dicuntur apud Zachariam PP. in Epist. ad Pipinum cap. 4. Vide Chorepiscopus.

Presbyter Assistens, Qui scilicet Episcopo, sacra facienti, adest, de cujus munere legendus Ceremonialis Episcop. lib. 1. cap. 7.

Presbyteri Capellani, Qui in Capella palatina divinis vacabant. Capitul. lib. 7. cap. 123 :

Unum vel duos Episcopos cum capellanis Presbyteris Princeps secum habeat.

Presbyteri Cardinales, dicti Parochiales, Curiones,

Sacerdotes proprii. Presbyter in cardine constitutus

, apud Hadrianum I. PP. in Canonib. cap. 68. Vide Hincmarum in Capitulis in Synodo Remensi datis ann. 874. Chronicon Abbatiæ S. Joannis de Vineis pag. 41. etc. Zacharias PP. in Epist. ad Pipinum cap. 15. Oratoria et Ecclesias in proprietatibus magnatum ita exstrui permittit, ut in iis

Baptisteria non construantur, nec Presbyter constituatur Cardinalis ; sed si Missas ibi fieri velint, ab Episcopo Presbyter postuletur

. Similia habentur apud Cregorium M. lib. 1. Epist. 15. lib. 7. Ind. 2. Epist. 9. 10. 86. lib. 8. Epist. 3. lib. 10. Epist. 12. lib. 11. Epist. 36. et in Diurno Romano cap. 5. tit. 4. Joannes VIII. PP. Epist. 199 :

Nullus de laicis Curialibus in Patriarchatus eligatur, vel consecretur honore, nisi de Cardinalibus, Presbyteris et Diaconibus Constantinopolitanæ Sedis, etc.

Adde Epist. 221. 276. Paschalis II. PP. in Epist. 10. ad Episcopum Compostellanum :

Cardinales in Ecclesia tua Presbyteros seu Diaconos tales constitue, qui digne valeant commissa sibi Ecclesiastici regiminis onera sustinere. Porro quæ Presbyterorum intersunt, Presbyteris : quæ Diaconorum, Diaconibus committantur, ut in aliena dispendia nullus obrepat.

Walterus Aurelianens. Episc. in Capitul. cap. 2 :

Ut per Archidiaconos vita, intellectus, et doctrina Cardinalium Presbyterorum investigetur.

Charta vetus in M. Pastorali Eccl. Paris. lib. 19. ch. 79 :

Hæc sunt debita subjectionis, quæ debet Ecclesia S. Martini de Campis matrici Ecclesiæ B. M. Paris. Sacerdos, qui Parochiæ præerit, curam animarum ab Episcopo et Archidiacono suscipiet, et quotiescumque diebus festis Episcopus Missam cantaverit, ipse duodecimus Cardinalis ministerio assistet.

Presbyteri Cathedrales, dicebantur ii, qui ex Parochiis ab Episcopis in urbem matricem evocabantur, quo illorum opera et industria in sacris obeundis ac componenda diœcesi commodius uterentur. Atque hi Presbytero in Parochiis suis constituto, cui annuum dabant stipendium, reliquas obventiones sibi reservabant. De iis agit Concilium Emeritense can. 12. Charta Arnaldi Archiepisc. Narbon. ann. 1129. inter Instrum. tom. 6. Gall. Christ. novæ edit. col. 34 :

D. Arnaldus Narbonensis metropolitanus pontifex,.... simulque secum residentibus Arnaldo venerabili præsule Carcassensi, et Alleberto honorabili episcopo Agathensi,.... cum Cathedralium Presbyterorum ac diaconorum reliquorumque clericorum venerando collegio, etc.

Presbyteri Civitatenses, et Diœcesani, in Concilio Agathensi can. 22. dicuntur qui in Civitatibus et Diœcesibus, seu Parochiis, munia sua exequuntur. Vide Diœcesis.

Presbyter Custos, Ædituus. Charta ann. 846. ex Tabul. Major. Monast. :

Ebernus Presbyter custos memorati loci : quod quoddam oratorium infra idem monasterium situm est.

Presbyter, vel Sacerdos domesticus, apud Agobardum Lugd. lib. de Privilegio et jure Sacerdotii cap. 11. dicitur is, qui manet in familia proceris alicujus. Illius quippe ævo,

ea increbuerat consuetudo impia, ut pene nullus inveniretur anhelans et quantulumcumque proficiens ad honores et gloriam temporalem, qui non domesticum haberet Sacerdotem, non cui obediret, sed a quo incessanter exigeret licitam simul atque inlicitam obedientiam, non solum in divinis officiis, verum etiam in humanis, etc

. Ejusmodi Presbyteros domesticos intelligit, ni fallor, S. Augustinus serm. 251. de Tempore :

Potentes istius mundi, qui cum veniunt ad Ecclesiam, non sunt devoti ad laudes Dei celebrandas : sed cogunt Presbyterum, ut abbreviet Missam, et ad eorum libitum cantet, etc.

Quod pridem factum Episcoporum indulgentia docet Canon 21. Concilii Agatensis. Atque inde usus, seu potius abusus, invaluerat, ut Sacerdotes isti domestici, Presbyteri Magnatum, et procerum vocitarentur : quod ægre fert Nicolaus I. PP. in Epistola, quæ exstat apud Hugonem Floriacensem in Chronico, in Lothario Imper. pag. 121. Quod vero sub nullius Episcopi disciplina esse viderentur, atque adeo ab Archidiacono coerceri nollent, Acephalos Ecclesia nuncupavit, ut est in Synodo Ticinensi ann. 850. can. 18. et in Concilio Melphitano can. 9. Sed Concilium Cabilonense can. 14. ejusmodi

Clericos, qui ad ipsa oratoria deserviunt

, ad Episcoporum potestatem revocavit. Vide Epistolam Zachariæ PP. ad Pipinum cap. 15. Concilium Meldense ann. 845. can. 74. Vitam S. Zentini Episcopi Carnot. num. 2. et Vitam S. Judoci cap. 4. Sed et interdum magnates ipsis servis suis, quos literis imbui permiserant, libertatem concedebant, ut presbyterarentur, seu Presbyteri fierent, coramque iis, quotiens luberet, Missam et Horas Canonicas celebrarent, et eorum mandatis obedirent : quod præterea Synodorum auctoritate confirmatum tradit auctor Fletæ lib. 2. cap. 51. § 7.

Presbyteri Forastici et Pagenses, Martino Braccarensi cap. 56. dicuntur, qui sunt in agris : quos Concilium Neocæsariense can. 13. πρεσϐυτέρους ἐπιχωρίους vocat, id est ἐν τοῖς χωρίοις, seu vicis ordinatos ; Synodus Ancyrana πρεσϐυτέρους τοὺς ἐν ταῖς χώραις, Presbyteros ruris Dionysius. Presbyteros et Sacerdotes suburbanos, Vita Aldrici Episc. Cenoman. pag. 49. 67. 76. 84. Ita Presbyteros Forenses vocant Capitul. 4. ann. 806. cap. 2. et lib. 6. Capitul. cap. 246. Vide Fr. Pithœi Glossar. ad lib. Capitul. et Notas Bosqueti Episc. Monspel. ad Innocentium III. pag. 139. Maxime vero

Presbyteri Forenses nuncupantur ii, qui ex aliena diœcesi vel Ecclesia sunt, ut in Synodo Romana sub Leone IV. ann. 853. cap. 39. apud Ratpertum de Casibus S. Galli cap. 5. in Vita S. Pauli Episcopi Virunensis num. 11. etc. qui

Presbyteri Peregrini, Gregorio M. lib. 3. Epist. 18. Charta Adalberonis Episcopi Virdunensis ann. 1135. ex Tabulario S. Vitoni :

Constituimus ergo quatenus eandem Ecclesiam cum atrio Abbas et fratres libere et quiete possideant, nec aliquis forensium Presbyterorum sine jussu vel concessu Abbatis aliquando de eis se intromittat.

Presbyteri Forenses, Qui foras urbis seu in agris sunt. Charta Francon. episc. Nivern. ann. 903. ex Tabul. ejusd. eccl. :

Per consilium nostrorum fidelium, canonicorum scilicet cardinalium et archipresbyterorum atque forensium sacerdotum, etc.

Presbyter Hebdomadarius, Cui per hebdomadam majus sacrum canere, omniumque horarum officium inchoare incumbebat : nisi sit nomen dignitatis, quomodo Thesaurarius in Ecclesia S. Petri Lovaniensi Hebdomadarius dicitur. Vide in hac voce. Ut ut est Chartam Raimundi Rogerii Vicecom. Biterr. ann. 1204. subscribunt

Petrus prior presbyter et Guillelmus presbyter Hebdomadarii S. Nazarii

, inter Instr. tom. 6. Gall. Christ. novæ edit. col. 150.

Presbyteri Inductitii, quibus opponuntur

proprii Sacerdotes

, in Concilio Romano sub Innocentio II. can. 10 :

Præcipimus etiam ne inductitiis Presbyteris Ecclesiæ committantur : et unaquæque Ecclesia, cui facultas suppetit, proprium habeat Sacerdotem. Conductitii,

dicuntur in Concilio Remensi ann. 1148. cap. 10.

Presbyter seu Sacerdos localis, in Concilio Valentino Hisp. ann. 524. can. 6. in locis certis ordinatus, vel loco alicui addictus, qui dum Ordinem Sacerdotii accepit, spondet se in certa Ecclesia deserviturum. Vide Concilium Arelatense I. can 21. et Concilium Calched. act. 15. can. 6. in quo statuitur, nullum Presbyterum vel Diaconum ordinandum, εἰ μὴ ἰδιϰῶς ἐν ἐϰϰλησίᾳ πόλεως ἢ ϰώμης, ἢ ματρυρίῳ, ἢ μοναστηρίῳ ὁ χειροτονούμενος ἐπιϰηρύττοιτο. Adde can. 20. ejusdem Concilii, VII. Synodum act. 7. can. 10. Concil. Hispalense II. can. 3. Capit. Caroli M. Add. 3. cap. 50. Concil. Turon. III. cap. 14. Presbyter ad Ecclesiam intitulatus, apud Leonem IV. PP. de Cura Pastorali. Distinguuntur vero a Presbyteris Diœcesanis, seu Parochis, in Concilio Toletano III. can. 20. Vide Titulus.

Presbyter Mercenarius, Qui proprii sacerdotis vices agit in ecclesia, certa ei assignata mercede, nostris Mercenaire. Comput. Ms. fabr. S. Petri Insul. ann. 1498 :

Pro jure pallii quondam domini Joannis Malfuison, dum vixit Presbyteri mercenarii in S. Stephani ecclesia.

Vide supra Mercenarius 2.

Presbyter Missalis. Vide in Missa 4. pag. 440. col. 2.

Presbyter Observator, idem qui Assistens. Vide supra Observator.

Presbyteri Parochiales, in Epist. Zachariæ PP. ad Pipinum cap. 1. in Epistola Montani Episcopi ad Pallentinos cap. 7. in Concilio Valentino III. ann. 855. can. 9. 17. in Lateranensi ann. 1215. can. 32. (ubi interpres Græcus, οἱ ἐνορῖται πρεσϐύτεροι,) apud Gregorium Magn. lib. 1. Epist. 51. Florentium Wigorniensem ann. 1127. in Epistola Petri Episcopi Parisiensis, in Martiniani Monasterii Hist. pag. 492. Sacerdotes Parochiales, lib. 3. Decretal. Gregorii tit. 5. cap. 30. etc. Presbyteri Parochiani, in Lege Aleman. tit. 13. et in Epistola Arnulphi Abbatis de Marchasio-Radulphi apud Sammarthanos in Abbat. pag. 18.

Presbyter, qui in Parochia positus est ab Episcopo

, in eadem Lege Aleman. tit. 11. Presbyteri parochiarum dicuntur, in Concilio Aurelian. III. can. 23. Aurelian. IV. cap. 11. Narbon. cap. 8. vulgo Curiones.

Presbyteri Poenitentium,

Qui eorum conversationem diligenter inspicere debent, et secundum modum culpæ pœnitentiam per præfixos gradus injungant

, in Rituali Ms. eccl. Senon. fol. 64. Vide in Pœnitentes.

Presbyter Populi, Plebanus. Acta Murensia pag. 41 :

Decimas vero Ecclesiæ, quæ de Parochia veniunt, partim nos accipimus, et partim Presbytero populi dimittimus.

Et pag. 8 :

Ita sane ut illi tamen secularem Presbyterum haberent, qui populo præesset.

Presbyter Presbyterorum, Abbas esse videtur. Charta ann. 1013. apud Murator. delle Antic. Estensi pag. 85 :

Ibique in eorum præsentia veniens Dededus Presbiter Presbiterorum monasterii S. Zachariæ, atque Petrus Presbiter, officiales de eodem monasterio, etc.

Presbyteri Priores. Vide Gregorium M. lib. 5. Epist. 12.

Presbyter Proprius, Parochus, curio. Capitul. lib. 1. cap. 157 :

Ut de eorum portione proprio Presbytero decimas donent.

Occurrit rursum in Addit. 2. cap. 10. et alibi passim.

Presbyter Secularis, in Charta Guillelmi Episcopi Parisiensis ann. 1241. cui opponitur Presbyter religiosus, vel Monachus. in Historia Prioratus S. Martini pag. 499.

Presbyteri Stipendiarii, Quibus stipendium, non beneficium assignatum est. Chron. Angl. Th. Otterb. ad ann. 1406. pag. 258. edit. Hearn. :

Eodem anno concessa fuit regi per clerum nova taxa, levanda de Presbyteris stipendiariis et fratribus mendicantibus et aliis religiosis, qui animalia colebant, ut quilibet talis solveret regi dimidiam marcam.

Presbyteri Vicani, in Concilio Turonensi II. can. 4. qui per vicos dispertiti sunt. Iidem qui

Presbyteri Villani, in Edicto Pistensi cap. 30.

Presbyterorum Filii, qui quasi hæreditario jure ecclesias a patribus suis possessas sibi vindicabant, memorantur in Bulla Urbani III. PP. ad Jocel. episc. Glasg. ex Chartul. ejusd. eccl. Cod. reg. 5540. fol. 34. v° :

Præterea filios sacerdotum paternas ecclesias quasi hæreditario jure sibi vindicantes et eis contra statuta canonum et sanctæ Ecclesiæ libertatem taliter incubantes, sublato appellationis obstaculo, ab ecclesiis, in quibus patres eorum ante ipsos proximo ministrarunt, nostra fretus auctoritate removeas ; nisi forte aliquam propter probatam honestatem et diutinam possessionem sub dissimulatione videris transeundum.

Presbyter Joannes, ita appellabatur Rex, qui in India longe lateque rerum potiebatur, quod genus duceret a quodam Joanne Presbytero Nestoriano, de quo agit Albericus ann. 1145. qui Coirem Cham, harum regionum Rege, qui Francis nostris Antiochiam obsidentibus florebat, extincto, Principatum invaserat. Gaufredus Vosiensis 1. part. cap. 65 :

Primo loco ponatur excelsus ille Joannes, qui regnis imperans magnis, humilitatis causa Presbyteri sibi nomen aptavit, hujus principatus diversarum copias rerum, qualiterve plures ipsi serviunt Reges, et de Archiprotopapatu, vel qua de causa pater ejus, Quis ut Deus ? dictus est, Epistola Manueli ab eo directa prodit breviter.

De hoc Principe non contemnenda adnotavimus in Observationibus ad Joinvillam pag. 89. 90. Vide præterea tom. 8. Spicilegii Acheriani pag. 379. lib. 1. Miscellan. Baluzii pag. 258. Gregorium Abul-Faragium in Histor. Dynastarum pag. 280. Sanutum pag. 254. Waddingum in Annalibus Minorum ann. 1305. num. 10. etc.

Presbyterare, Presbyterum facere, in Fleta lib. 2. cap. 51. § 7. Forma electionis Petri Episcopi Anic. ann. 1053. tom. 4. Annal. Bened. pag. 743. col. 1 :

Firmavit (Leo IX. PP.) electum nostrum prædictum Petrum ecclesiæ nostræ archidiaconum et præpositum, et præcepit Presbyterari a Cardinali Umberto Ecclesiæ S. Rufinæ Episcopo.

Pro Presbyterum esse, apud Busch. de Reformat. Monast. tom. 2. Script. Brunsvic. Leibnitii pag. 934 :

Cocus noster est parum aut nihil sciens, intendit tamen Presbyterare, etc.

Presbyterandus, Clericus, qui in ordine est ad Presbyterium, apud eumdem Buschium ibid. pag. 940 :

Ibi duo, presbyter et Presbyterandus stabant in atrio, propter altaris ibidem dedicationem, ad vesperas cantandas.