ÆTAS, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« Ætas » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 1, col. 120c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/AETAS

ÆTAS, nude, quæ vulgo majoritatis, quum quis suæ tutelæ est. Unde qui nondum hanc ætatem attigit, infra ætatem esse dicitur in Lege Longob. lib. 2. tit. 29. § 2. 3. 4. etc. Infra ætatem constituti, in lege 3. Cod. Theod. de Sponsa lib. Vide Aagiatus ; Grimmii Antiquit. juris pag. 411. sqq. et Micheleti origin. jur. Gall. pag. 8.

P. Carpentier, 1766.

◊ Nostris interdum Aage, pro Vitæ spatium, la durée de la vie. Lit. remiss. ann. 1386. in Reg. 130. Chartoph. reg. ch. 119 :

Pour ce sont lesdiz supplians en aventure d'estre deserts et de demourer leurs Aages par pays estranges.

Sed et Aé, pro Aage usurparunt nostri. Le Roman de Garin :

Eins ne l'amai nul jor de mon Aé.

◊ Ibidem :

Que bien ne sache son nom et son Aé.

◊ Chron. Bertrandi Guesclin. MS. :

Il a dit coiement, et en a multjuré,
Qu'il n'en demourroit ja en jour de son Aé.

◊ Li Lusidaires :

De Jésus-Christ nostre avoué,
Qui vint el derrain Aé.

Ætas perfecta, 25. annorum, in leg. ult. Cod. de his qui ven ætat. et alibi passim, contra imperfecta, pupillaris, in leg. 3. C. Th. de Sponsal. et § ult. Instit. de Attiliano tutore, etc.

Ætas plena, majoritas, ætas 21. annorum. Quoniam Attach. cap. 91. § 2 :

De hærede vero cum sit 14. annorum, vel ultra usque ad Plenam Ætatem, si se maritaverit sine licentia domini sui, etc.

Littleton. sect. 103 :

Al age del heire de 21. ans, lequel est apelé plein age.

Charta Joannis Regis Hierosol. Ludovici, Philippi regis primogeniti ann. 1214. in Tabulario Campan. :

Scire vos volumus, quod consuetudo antiqua et per jus approbata talis est in Regno Franciæ, quod nullus ante viginti et unum annos potest vel debet trahi in causam de re, quam pater ejus teneret sine placito, cum decessit.

Vide Jus Feudale Saxonum tit. 18. § 2.

P. Carpentier, 1766.

◊ Hanc consuetudinem rursum testatur et laudat Albericus Remensis archiepiscopus in eod. Chartul. fol. 4. v°. in Charta ann. 1210. salvo tamen jure ecclesiæ, quod ecclesiasticis licitum erat jus suum persequi, etiam adversus eos, qui annum 21. nondum fuerant assecuti

si tamen, inquit, aliqua ecclesia vel ecclesiastica persona conquereretur de eis (Blancha scilicet comitissa et Theobaldo comite ejus filio) non obstante hac consuetudine, plenam eis justitiam faceremus.

Neque vero tacendum est hanc exceptionem omittere episcopos Lingonensem et Catalaunensem in Chartis, quibus ibidem fol. 5. r°. eamdem consuetudinem approbant. Eadem de re exstant Literæ Philippi Aug. ann. 1213. in eod. Chartul. fol. 103. Vide Aagiatus.

Ætas plena in Milite, quem vulgo Chevalier dicimus, est 21. annorum completorum, ita ut 22. attigerit. Ita Regiam Majest. lib. 2. cap. 41. Bracton. lib. 2. cap. 37. § 2. lib. 5. tract. 5. cap. 21. § 1. Fleta lib. 1. cap. 9. § 3. Quoniam Attachiam. cap. 91. § 2. Littleton sect. 103. Stabilim. S. Ludov. lib. 1. cap. 71. etc.

Ætas plena in feminis, quoad Feodum Militare, est 14. annorum completorum, in Regiam Majest. lib. 2. cap. 41. § 3. seu 15. annorum, ut vult Bracton. lib. 2. cap. 37. § 3. Quoad matrimonium, 12. annor. expletorum in Legibus Luithprandi Regis tit. 86.

Ætas plena in Sockmannis est 15. annorum completorum. Regiam Majest. lib. 2. cap. 41. § 4. Bracton. lib. 2. 37. § 2. Fleta. lib. 1. cap. 9. § 5. cap. 11. § 6. Stabilim. S. Ludov. lib. 1. cap. 140.

Ætas plena feminarum in Socagio est,

cum possunt et sciunt domui suæ disponere, et ea facere quæ pertinent ad dispositionem et ordinationem domus

. Bracton. lib. 2. cap. 37. § 2 :....

quod quidem esse non poterit ante 14. vel 15. annum, quia hujusmodi ætas requirit discretionem et sensum

Ætas plena in Burgensibus est,

cum hæres denarios discrete sciverit numerare, et pannos ulnare, et alia negocia paterna exercere. Sic non definitur tempus, sed per sensum et maturitatem suam

. Bracton. ibidem, et Fleta lib. 1. cap. 11. § 7. Adde Regiam Majest. lib. 2. cap. 41. § 5. Vide Rastallum in verbo Age prier.

Ætas Baroniæ, qua quis a tutela liber, Baroniam seu terram suam tenere potest, ætas scilicet 21. annorum. Charta Matthæi D. de Montemorenciaco ann. 1274 :

Promisimus quoque facere et procurare ad sumptus nostros, quod fratres et sorores nostri Mathæi prædicti nunc minores, quam cito ad Ætatem Baroniæ pervenerint ; et majores etiam prædicta omnia et singula volent, laudabunt, et penitus approbabunt.

In veteri Consuetud. Franciæ lib. 2 :

Par la Coustume de France en cas de fief noble, masle n'est aagé pour fief tenir, s'il n'a passé 15. ans, et la fille 14. ans.

P. Carpentier, 1766.

◊ Hac lege seu consuetudine interdum eximebantur a Rege ii, quibus per ætatem res suas administrare nequaquam licitum erat ; id norunt omnes. Sed notanda omnino mihi videtur Philippi VI. concessio, qua Galcherio, filio Milonis de Noeriis, suæ tutelæ esse permittit, qui, quantumvis annis maturior fuerit, annum decimum tertium nondum compleverat. Exstant ejusmodi Literæ in Reg. 65. Chartoph. reg. ch. 118.

Ætas tenendi terram. Ætas loquendi. Tabularium S. Victoris Paris. ann. 1193 :

Fidejussores facti sunt cum rebus suis, quod Filios et filias eorum, cum ad Ætatem tenendi terram venerint, venditionem prædictam laudare facient, et firmiter observare.

Tabular. Vindocinense cap. 274. ann. 1078 :

Post Natale Domini comparaverunt unum arpendum vineæ de Gaufredo, favente Radulfo Presbytero filio suo ; de pueris autem, qui necdum valebant loqui, promisit, quod eos auctorisare faceret, cum venirent ad Ætatem loquendi.

Vide Concessio, Denarius.

Ætas legitima, apud Longobardos est annorum 19. in Lege Longob. lib. 2. tit. 29. § 1. Adde Leges Luithprandi Regis tit. 74. § 1. Vide Brissonium lib. 3. Selector. cap. 2.

P. Carpentier, 1766.

Ætas Intelligibilis. Charta ann. 1196. tom. 1. Probat. Hist. Britan. col. 726 :

Gaufridus Farsi..... dedit abbatiæ Veteris-villæ duas acras terræ,... concedente filio suo Daniele clericulo,.... tali conditione quod monachi ei de propriis sumptibus necessaria providebunt, victum videlicet et vestitum, et tradent eum doctoribus ad erudiendum, donec ad intelligibilem Ætatem perveniat, scilicet xviij. annorum, qua fierit possit monachus, si velit.

Ætas secularis triginta annorum, apud Symmachum lib. 5. Epist. 54. Ex eorum opinione, qui, ut auctor est Servius ad Æneid. seculum hoc spatio definiebant.

Ætas penultima. Vita S. Theofredi n. 3 :

Venerabilem virum præelegit, Eudonem nomine, sublimem statura, Penultima decoratum Ætate,

id est, plena adolescentia.

P. Carpentier, 1766.

Ætas Seculi, pro Senectus annosa. Charta ann. 1496 :

Sunt ipsi conjuges in Ætate seculi, videlicet dictus dominus Antonius (de Levy) ætatis septuaginta annorum vel circa, ipsa autem domina Joanna (de Chamborand) sexaginta annorum, etc.

Infra :

Ut melius Deo deservire possint in eorum senectute, etc.

Vide Ætas secularis in Glossar.

Ætas Lunæ, nostris le jour de la Lune. Vita S. Joannis Eboracensis Episc. cap. 3 :

Phlebotomata est in quartanæ Lunæ Ætate.