« »
 
[]« Bondus » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 1, col. 697c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/BONDUS
BONDUS, Servus obnoxiæ conditionis, qui alias nativus ex Saxon. Bond, ligatus, obligatus. Vide Bonda. Thom. Walsingh. in Richardo II. pag. 247 :
Rustici namque, quos Nativos, vel Bondos, vocamus.
Quoniam Attach. cap. 56. § 7 :
Reddit seipsum illi domino suum nativum, sive Bondum. Nativi et Bondi,
in Stat. Roberti I. Regis Scotiæ c. 34. Servitia Bondorum, in Monast. Angl. tom. 1. pag. 556. Bondi Regis in Legib. Forestarum Scoticarum cap. 4. Danis, Bonde, est rusticus, colonus, unde fribunder, liberi coloni, ut auctor est Isaac. Pontanus in Chorogr. Daniæ. Bond in Testamento Joannis de Nevill apud Madox Formul. Anglican. pag. 428 :
Item dum contingat me obire, volo quod tota firma mea unius termini tunc ultimo elapsi condonetur omnibus tenentibus meis, videlicet Husbaudis, Cotiers et Bond ; nec volo quod legacio hæc se extendat ad liberos tenentes meos aut ingenuos, qui habent terras de suo proprio vel aliorum et tenent aliquid de me.
Bundones, in Charta ann. 1387. apud Pontanum lib. 9. Hist. Dan. pag. 514 :
Milites, Militares, Bundones, villani, etc.
Ericus Upsalensis lib. 3. Histor. Suecor. ann. 1188 :
Eodem anno erat guerra in Gothlandia inter cives de Visby, et Bondones terræ.
Vide Janum Dolmerum ad juris Aulici Norvegici veteris capita 9. et 34.
Bondagium, Conditio ipsa servilis, vel colonica. Leges Baronum Scotic. tit. 56. § 3 :
Si autem nativi domino suo negent nativitatem suam, sive Bondagium, tunc attachiabuntur per Ministros Domini Regis.
Iisdem autem modis bondi fiunt, quibus servi alii. Eædem Leges § 5 :
Diversus est modus nativitatis, sive Bondagii, nam alia sunt nativi de avo et proavo, etc.
§ 6.
Alius modus Bondagii est ubi aliquis extraneus aliquam terram servilem de aliquo domino accepit, faciendo pro eadem terra servile servitium, etc
. § 7.
Est tertius modus nativitatis et Bondagii, cum aliquis liber homo, pro domino habendo vel manutenentia alicujus magnatis, reddit seipsum illi domino suum nativum, sive Bondum, in curia sua, per crines anteriores capitis sui, etc
. Charta Ricardi II. Regis Angl. apud Thom. Walsingh. pag. 254 :
Sciatis quod [] de gratia nostra speciali manumisimus universos, ligeos et singulos subditos nostros, et alios Comitatus Herefordiæ, et ipsos, et eorum quemlibet ab omni Bondagio exuimus, et quietos facimus.
Idem Walsingh. pag. 628 :
Rustici quidem fuistis et estis, et in Bondagio permanebitis.
Vetus Inquesta apud W. Dugdalum in Antiquit. Warwici pag. 665 :
Et etiamsi aliqui de hujusmodi Custumariis exierint de dominio et noluerint plus trahere moram ibidem, solebant venire in Curiam, et sursum reddere in manum domini tenuram suam Bondagii cum omnibus equis suis masculis, et pullis masculis, et carrectam ferro ligatam, porcis masculis, panna sua integra lanea non formata, et meliorem suam ollam æneam, et exire, et trahere moram ubicumque voluerit, sine calumnia domini, et ipse cum omni sequela esse liber in perpetuum.
Vide Edw. Bisseum in Notis ad Uptonum pag. 86. et supra Bedrepium.
Tenere in Bondagio, idem valet quod tenere in villenagium. Charta Walteri de Clifford in Monast. Anglic. tom. 1. pag. 864 :
Illam videlicet acram terræ quam Robertus.... nuper de nobis tenuit in Bondagio jacentem inter terram nostram, etc.
Thom. Walsinghamus in Ricardo II. pag. 270 :
Quod nulla acra terræ quæ in Bondagio vel servitio tenens, altius quam ad 4. denarios haberetur.
© École des chartes.