HIDA, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

HIDA, et Hyda, ex Saxon. hyd, Terræ portio, quantum sufficit ad arandum uni aratro per annum. Henricus Huntindonensis lib. 6. pag. 360. et ex eo Bromptonus :

Hida Anglice vocatur terra unius aratri culturæ sufficiens per annum.

Huntindon. pag. 370. Radulphus de Diceto, Brompton. Robertus de Monte ann. 1083. et alii :

Misit Rex potentissimus Anglorum Willelmus Justitiarios suos per unamquamque scyram, id est, provinciam Angliæ, inquirere fecit per jusjurandum, quot Hidæ, id est, jugera uni aratro sufficientia per annum essent, in unaquaque villa, etc.

Matth. Paris. ann. 1082 :

De unoquoque aratro, id est, Hida, etc.

Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 21 :

Dedit huic Ecclesiæ Fengg. 7. aratrorum, quod Anglice dicitur 7. Hides.

Proinde Hida idem est, quod aliis Carrucata. Ordericus Vitalis lib. 8. pag. 678 :

Omnes carrucatas, quas Angli Hidas vocant, funiculo mensus est et descripsit.

Rogerus Hovedenus pag. 778 :

Carrucata terræ, sive Hyda.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Hidra, Eadem notione. Chartularium SS. Trinitatis Cadomens f. 26 :

In Felestede habemus duas Hidras in dominio nostro ; de his debet nobis reddere Radulfus ter centum acras terræ seminatas, dimidium frumenti, et aliud dimidium avenæ, de his adhuc duobus Hidris habent decem et novem bordarii quatuor virgas terræ, quisque horum dat per annum 2. denarios de capite suo.

Ibidem fol. 27 :

In Penneberia 3. Hidras terræ, unam in dominio, alias habent homines, boves 22. vacas 2. in tribus carucis, equum unum, etc.

◊ De hidæ quantitate non consentiunt Scriptores, ac veteres Tabulæ. Gervasius Tilleberiensis lib. de Scacario apud Lambardum ait, hidam constare 100. acris. Codex MS. apud Spelmannum quatuor virgatas, alius in Monastico Anglic. tom. 1. pag. 313. octo unam Hidam conficere tradunt. Veterem schedam Hydarum numerum in plurimis Angliæ regiunculis continentem hic accipe ex Spelmanno, ne et in his minutiis fidem nostram Angli desiderent :

◊

1. Myrcna continet 30000. hidas
2. Woken-setna 7000. hid.
3. Westerna 7000. hid.
4. Pec-setna 1200. hid.
5. Elmed-setna 600. hid.
6. Lindes-farona 7000. hid.
7. Suth-Gyrwa 600. hid.
8. North Girwa 600. hid.
9. East-Wixna 300. hid.
10. West-Wixna 600. hid.
11. Spalda 600. hid.
12. Wigesta 900. hid.
13. Herefinna 1200. hid.
14. Sweordora 300. hid.
15. Eyfla 300. hid.
16. Wicca 300. hid.
17. Wight-gora 600. hid.
18. Nox gaga 5000. hid.
19. Oht gaga 2000. hid.
20. Hwynca 7000. hid.
21. Ciltern setna 4000. hid.
22. Hendrica 3000. hid.
23. Unecung-ga 1200. hid.
24. Aroseatna 600. hid.
25. Fearfinga. 300. hid.
26. Belmiga 600. hid.
27. Witherigga 600. hid.
28. East-willa 600. hid.
29. West-willa 600. hid.
30. East-Engle 30000. hid.
31. East-Sexena 7000. hid.
32. Cant-warena 15000. hid.
33. Suth-Sexena 7000. hid.
34. West-Sexena 100000. hid.

◊ De vocis notione et etymo, sic censent Spelmannus et Somnerus, ab Saxon. hyden, quod est tegere, Hidam profluxisse, ita ut primario idem fuerit, quod tectum, mansus, manerium, id est, domus cum adjuncta agri ad colendum portione, quam hydelandes vocat vetus Bedæ Interpres Saxonicus, quasi terras ad Hydam pertinentes. Sed et Spelmannus in veteri Glossario Saxon. hadae, stationem et confugium reddi auctor est ; unde Gallorum Hute,

inquit Somnerus. Huic conjecturæ favet Scotorum enuntiatio, qui Hildam vocant, quod Angli Hidam, et Hilden, pro tegere, cooperire. Occurrit autem vox Hilda in Regiam Majestat. lib. 2. cap. 16. § 20. 21. Vide Hloth.

Hidare, Terram per hidas censere, unde Hidatus, taxatus, censitus.

Hidagium, Præstatio, quæ Regi Angliæ fiebat pro auxilio, pro ratione hidarum, vel quæ ex singulis hidis exsolvitur. Bromptonus :

Hidage, vel taillage, est tallagium de hidis terrarum.

Charta Henrici I. Regis Angl. tom. 1. Monastici Anglic. pag. 185 :

Dono etiam Hidagium, quod exigebatur de 20. hidis ad eamdem urbem pertinentibus, etc.

Apud Matth. Paris ann. 1242. Carucagium et Hidagium, idem sonant. Bracton. lib. 2. cap. 16. § 8 :

Sunt etiam communes quædam præstationes, quæ servitia non dicuntur, nec de consuetudine veniunt, nisi cum necessitas intervenerit, vel cum Rex venerit, sicut sunt Hidagia, carragia, et caruagia, etc.

Quæ quidem auxilia et præstationes per hydas perantiquæ in Anglia videntur : siquidem Ina Rex in Legibus suis § 71. Edit. Saxon. de 10. Hidis ad corredium dari sanxit 10. modia mellis, 300. panes, etc. et Ethelredus ann. 1008. apud Matth. Westmonast.

Per totam Angliam jussit parari ex 300. Hidis navem unam, et ex octo Hidis galeam unam et loricam

. Apud Simeonem Dunelmensem anno 1084 :

Rex Anglorum Willelmus de unaquaque Hida per Angliam 6. solidos accepit.

Adde Leges Edwardi Confess. cap. 11. Henricus I. pro matrimonio Mathildis filiæ suæ,

cepit ab unaquaque Hida Angliæ 3. solidos

. Apud Rogerum Hovedenum pag. 778 :

Ricardus Rex Angliæ accepit de unaquaque carucata terræ, sive Hyda, totius Angliæ. 5. solidos de auxilio.

Est etiam

Hydagium, Rastallo,

quietum esse, si Dominus Rex talliaverit totam terram per Hidas

. Ita passim usurpant veteres Chartæ in Monastico Anglic. tom. 1. pag. 169. 192. 372. 976. tom. 2. pag. 827. apud Prynneum in Libertatib. Angl. tom. 2. pag. 632. etc.

P. Carpentier, 1766.

◊ Nostris vero Hide, idem quod Pavor, terror, vulgo Fraieur, épouvante. Lit. remiss. ann. 1376. in Reg. 109. Chartoph. reg. ch. 406 :

Laquelle Prieuse après ce qu'elle fu ainsi délivrée, dist à son mary, que par l'espouventement et la Hide que elle avoit eu de ce que lidit Pierressons lui avoit fait, ses enfés estoit mors en son vendre.

Mirac. B. M. V. MSS. lib. 1 :

Moult est li clers en grant freour,

Moult a grand Hide et grant peour.

Guignevilla in Peregr. hum. gener. MS. :

Grant Hide et grant paour me faites.

Vide supra Herlinini.