« 1 pileus episcoporum » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 322c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/PILEUS1
1. PILEUS Episcoporum sic describitur in Ceremoniali Episcoporum lib. 1. cap. 2 :
Pileus Pontificalis cordulis ac floccis sericis coloris viridis ornatus.
P. , 1766.
◊ Pilei usum abbati et
monachis S. Cornelii Compendiensis concedit Innoc. IV. PP. Bulla in Chartul. ejusd.
monast. fol. 40. r°. col. 2 : Præsentium vobis auctoritate concedimus, ut uti Pileis vestro ordini congruentibus valeatis.
P. , 1766.
Pileus Altus et Strictus. Stat. provinc. Conc. Trevir. ann. 1310. cap. 114. tom. 2. Hist. ejusd. eccl.
Joan. Nic. ab Hontheim pag. 76. col. 1 : Aliqui(monachi).... Pileis altis et strictis diversorum colorum uti præsumunt, ad instar omnino secularium personarum.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Pileus Clericalis, Qui Clericos deceat, in Concil. Tarracon. ann. 1591. inter Hispan. tom. 4. pag.
509 : Sotanam vel tunicam talarem, superpelliceum mundum seu roquetum pro tempore congruens et Pileum clericalem induatur.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Pileus Cornutus Judæorum proprius. Synodus Vienn. ann. 1267. in Chron. Mellic. pag. 146 :
Judæi ut dignoscantur cornutum Pileum deferant, deponentes illum pecuniaria pœna puniantur.
P. , 1766.
Pileus Cornutus, Mitra dicitur ob ejus extremitates in acumen desinentes, apud Cl. vir. Garamp. in
Disquis. de sigil. Garfagn. inter not. pag. 73 : Desuper cappam clausam et in capite pileum cornutum habebat.Ubi de visione episcopi agitur. Vide supra Cornu 6.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Pileus Crocei Coloris iisdem assignatur, in Statutis Avenion. lib. 1. rubr. 34. art. 5 : Item quod Judei portent Pileum crocei coloris, quo a Christianis discerni possint.
P. , 1766.
Pileus Ducatus, Ducum proprius. Viti Arenpeck. Chron. ad ann. 1156. apud Pez. tom. 1. Script.
Austr. col. 1196 : Dux Austriæ, principali amictus veste, supposito ducatus Pileo, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Pileus Fœninus, Eo utebantur mulieres ; unde ignaviæ signum habebatur. Witichindus lib. 3. Annal.
refert in toto Ottonis Regis exercitu nullum militem fuisse qui non Fœnino Pileo
uteretur ; ut Hugoni, quem pugnaturus erat,
illuderet, quasi ab effœminatis esset debellandus.les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Pileus Ferratus, pro Forratus, Pellitus, Gall. Fourré, in Statutis Ord. Cisterc.
ann. 1212. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 1311.P. , 1766.
Pileus Lineus. Stat. synod. eccl. Carcass. ann. 1270. cap. 2. ex Cod. reg. 1613 : Pileum similiter lineum deferre in publico non attemptent beneficiati, clerici vel in sacris ordinibus constituti ; sed nec etiam alii intra ecclesiam, dum divina celebrantur officia, vel si comparuerint coram nobis.
Pileus Naturalis, Membrana vel pellicula, qua interdum pueri caput involuti nascuntur : unde quos
felices esse dicimus, aut futuros auguramur, solemus dicere, ils sont nez coeffez.
Lampridius in Diadumeno :
Solent deinde pueri Pileo insigniri naturali, etc.
P. , 1766.
Pileus Romarini, in Stat. Mss. eccl. Tull. ann. 1497. fol. 75. v° : Pileum romarini vel alterius confectionis florum exhibet ipsi episcopo, etc.
Pileum Facere, Pileo salutare, quod nostri puerulis non ita pridem occinebant, cum, ut obvios
salutarent, identidem urgerent : Faites le chapeau. Joannes Sarisberiensis
libr. 3. Polycratici cap. 6 :
Memini me audisse Romanum Pontificem solitum deridere Lumbardos, dicens, eos Pileum omnibus colloquentibus facere, eo quod in exordio dictionis benevolentiam captent, etc.