QUINTANA 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« 1 quintana » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 614b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUINTANA1

1. QUINTANA, Papiæ, ex Isidoro lib. 15. cap. 2 :

Pars plateæ, qua carpentum provehi potest.

Ugutio addit, quinta pars. Gloss. Ælfrici : Quintane, fifte del pære stræte. Vide Quintina.

QUINTALE 2. QUINTANA © École des chartes.

« 2 quintana » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 614b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUINTANA2

2. QUINTANA, et Quintena, Gallice Droit de Quintaine. Quintanam Sanjulianus in Antiquit. Cabilon. pag. 411. cum Banno vini confundere videtur, seu facultate vinum vendendi, aut non vendendi interdicto, certis et statutis diebus. Charta Joan. Cabilon. Comitis ann. 1232. apud Petrum Franciscum Chiffletium in Beatrice Cabilonensi Comitissa :

Et placitum vigiriale, et Quintanam Cabiloni, et omnes Judæos Cabilonenses, etc.

] Vide Glossarium Juris Gallici v. Quintaines.]

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Haud scio an huc pertineat Charta vetus Gallica tom. 1. Chartularii S. Vandregesili pag. 29 :

Chauves toutes les rentes et redevanches qui devant lors en estoient deues et sauf droit Quetaigne et tout autre droit.

1. QUINTANA 3. QUINTANA © École des chartes.

« 3 quintana » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 614b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUINTANA3

3. QUINTANA, Quintena, Decursio equestris ludicra, ad metam hominis armati figuram exhibentem ad umbilicum, mobilem et versatilem, sinistra clypeum, dextra ensem aut baculum tenentem : quæ si aliter quam in pectore lancea percutiatur, statim qui a scopo aberrat, baculo repercutientem figuram sentit. Robertus Monac. lib. 3. Hist. Hieros. pag. 51 :

Tentoria variis ornamentorum generibus venustantur, terræ infixis sudibus scuta apponuntur, quibus in crastinum Quintanæ ludus scilicet equestris exerceretur.

Matth. Paris ann. 1253 :

Juvenes Londinenses statuto Pavone pro bravio, ad stadium, quod vulgariter Quintena dicitur, vires proprias et equorum cursus sunt experti.

Tabul. Dalonensis Monasterii fol. 34 :

Terram, quæ est juxta fontem domus Regum de la Quintana.

MS. :

Li cuens ne volt plus longuement targier,
Ains fait tantost la Quintaine drescier.

MS. :

A la Quintaine et à l'escu jouster,
Et courre as barres, et luitier, et verser.

:

Je ne vous tiens mie à si bons Chevalier, que je daigne prendre lance pour jouster à vous ; ains vous dy, que vous esloignez de moy, et me venez ferir de toute vostre force, et je vous ferai Quintaine.

In Consuetud.

MS. oppidi Maceriarum, seu de Mezieres in Turonibus, molendinarii tenentur semel in anno,

de fraper par trois coups le pal de la Quintaine

. Vide Froissartem 4. vol. cap. 63. pag. 187. et quæ de hoc ludicro congessimus in Dissert. 7. ad Joinvillam pag. 182.

2. QUINTANA 4. QUINTANA © École des chartes.

« 4 quintana » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 614c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUINTANA4

4. QUINTANA. Joannes Diaconus in Episcopis Neapol. :

Altarium sanctæ Stephaniæ aureis circumcinxit Quintanis, et multas fecit æreas ibidem coronas, e quibus scilicet lucernæ seriatim dispositæ dependerent.

Ubi Carraciolus Quintanas annulos interpretatur, ratione mihi incomperta. Vide Ughellum tom 6. Italiæ sacræ pag. 98.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Apud Italos Quintana annulum quandoque significat ; unde Florentinis Correr alla Quintana idem est quod nostris Courir vel Courre la bague, Ad appensum annulum equo decurrere : quod ludi genus proxime accedit ad illud, de quo mox in Quintana 3. Academici Cruscani :

Quintana, è una campanella o cerchietto di ferro, che si tien sospesa in aria, con una funicella attraverso, alla quale per infilzarla nella lancia, corrono i Cavalieri.

Quem in locum Alexander Tassonus :

Quintana o piutosto Chintana, come le disse il Boccaccio nel Laberinto, e Franco Sacchetti nelle Novelle, in Firenze è la campanella, che qui si descrive, e la quale Anella si domanda in alcune altre contrade di Toscana, come in Siena, e per tutta Lombardia. Ma communemente fuor di Toscana, Quintana, e Quintaine in Francia, unde forse venne il nostro Italiano. Quintana è un legno grosso ficcato nella terra in forma d'uomo dallo busto in su con uno scudo davanti, contro al quale corronole lance, i Giostratori ; è quello stesso, che Saracino della piazza appellano in Firenze, dalla forma che egli ha di Saracino. Et tal giostra, mi par che in Roma parimente sia detta Quintana.

Hinc patet Quintanum apud Italos non solum significare figuram illam hominis ludicram, de qua in Quintana 3. sed circulum etiam ferreum, ad quem equo decurritur. Ad similitudinem vero annulorum, qui in decursione appendi funiculo solent, Johannes Diaconus aureas Quintanas vocavit aureos vel inauratos circulos, quibus ditatum memorat altare S. Stephaniæ, ut optime explicat Carolus de Aquino in Lexico militari.

P. Carpentier, 1766.

◊ Annulus seu circulus, Carraciolo et Bollandistis. Vita S. Patriciæ tom. 5. Aug. pag. 218. col. 2 :

In ipso templo beatæ Patriciæ juxta altare, ubi Quintanæ factæ sunt marmoreæ in ædificio, una de præfatis Quintanis posita est in angulo ejus marmoris, ubi foramen est.

Altera ibid. pag. 222. col. 1 :

Quintana marmorea, quæ conjuncta est cum capite tumuli, in quo sacrum corpus præfatæ virginis requiescit, cantatis vesperis, per suum foramen guttatim, ad instar olei, cœpit liquorem emittere.

Quæ certe annulo vel circulo minime conveniunt : unde quod in Quintana seu decursione equestri ludicra, hominis armati figura exhibebatur, quam Quintanam appellabant, larva, quæ ornamentum est architectonicum, Quintana quoque dici potuit, ex cujus ore liquor effluebat.

3. QUINTANA 5. QUINTANA © École des chartes.

« 5 quintana » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 614c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUINTANA5

5. QUINTANA, Modus agri, aripennis, Hispanis Quinnon. Videtur tamen sumi pro villa, vel ædificio, in Chartis Hispanicis. Charta Hispanica æræ 1010. apud Anton. de Yepez in Annalib. S. Benedicti tom. 1. ch. 8 :

Et de ipsa villa mortua, quæ pergit in directo ad Quintana.

Occurrit ibi pluries. Alia æræ 950. ch.

30 :

Et deinde quæ ad Quintana de Bistin, etc.

Alia apud Brandaon. in Monarch. Lusitan. tom. 4. pag. 284 :

Item, quod Quintanas, seu casas factas de novo tempore Sancii fratris mei et quibuslibet personis, etc.

Alia apud eumdem lib. 15. cap. 36 :

Ipse Consalvus debet eidem dominæ Alienoræ dare suas arras, scilicet sex Quintanas et sexaginta casalia, sicut est consuetudo inter Dorium et Meneum.

Alia apud eumdem tom. 5. pag. 308. v° :

Concedo vobis.... Quintanam meam de Maiapaon... cum suis casalibus et hæreditatibus, quæ cum ipsa Quintana hactenus andaverunt, quæ ad ipsam Quintanam pertinent.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Certa res est, Quintanam apud Hispanos plerumque sumi pro villa seu prædio, eaque notione accipiendam esse hanc vocem in Chartis laudatis, ut et in Vita S. Johannis Erem. tom. 2. Junii pag. 261 :

Beatus igitur iste Joannes..... natione Hispanus, in territorio Burgensi, in rure campestri, Quintana Fortunii nomine, etc.

P. Carpentier, 1766.

◊ Idem sonat etiam apud Lusitanos. Charta ann. 1245. inter Probat. Hist. geneal. domus reg. Portugal. tom. 1. pag. 52 :

Item quod Quintanas seu casas factas de novo, tempore Sancii fratris mei, a quibuslibet personis in præjudicium aliorum,... faciam penitus demoliri.

Testam. Mafaldæ reginæ ann. 1256. ibid. pag. 32 :

Item do ecclesiæ cathedrali de Portu Quintanam meam de Paacios de Goiol, etc.

« 6 quintana » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 615a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUINTANA6

6. QUINTANA. Computus ann. 1202. apud D. Brussel tom. 2. de Usu feudorum pag. CXCI. col. 1. ad calcem :

Rabellus pro XII. canibus et I. garcione, a die Sabbati post Quintanam usque ad diem Martis post Pascha floridum, de XXXII. diebus, IIII. lib. Quintana,

est Hebdomada Quinquagesimæ, et Sabbatum post Quintanam, est Sabbatum primum Quadragesimæ, ex quo ad diem Martis post Pascha floridum seu post Dominicam palmarum, fluunt dies 32. Rursum occurrit vox Quintana ea notione in eodem Computo pag. CLXIX. Dominica de Quintana, seu Quinquagesimæ in Charta ann. 1200. e Chartulario Domus Dei Pontisaræ.

« 7 quintana » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 615a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUINTANA7

7. QUINTANA, Cloaca, latrina. Statuta Astensia fol. 69. v°. cap. 50 :

De cloachis sive Quintanis : Predicta locum habeant, ubi dicta cloacha seu Quintana non habet .... decursum, alioquin predictas cloachas seu Quintanas aperientes.... amittant pro pena sol. XX. Astenses.

Ibid. fol. 66. recto :

Si quis cives Ast. habent Quintanam sitam inter eorum domos, et aliquis ex habentibus partem in Quintanam, ipsam Quintanam purgari facere voluerit, teneatur Potestas facere et curare sic quod omnes habentes partem in Quintana solvant partem sibi contingentem expens. secundum quod unusquisque ipsorum partem habuerit in ipsa Quintana.

Chronicon Petri Azarii apud Murator. tom. 16. col. 342 :

Plures rustici Bononienses reperti fuerunt mortui et putridi in Quintana unius domus occupatæ.

Vide Quintanea.