2. RESPONSALIS, Nuntius : interdum et Apocrisiarius, et qui Responsa seu negotia Ecclesiastica peragebat.

Theodorus Responsalis venerabilis Ecclesiæ Carthaginis

, in Constit. Justiniani de Africana Ecclesia. Anastasius in S. Vitaliano PP :

Hic direxit Responsales suos cum Synodica juxta consuetudinem in Regiam urbem apud piissimos Principes.

Ita in S. Zacharia pag. 78. Anselmus Leodiensis cap. 106 :

Responsalem suum cum suis literis illo transmisit.

Chronicon Moriniacense ann. 1119 :

Thomam hujus loci Abbatem primum Responsalem misit.

Capitulare Sicardi Princip. Benevent. cap. 13 :

Ut in ipsa trajecta sit licentia transeundi tam negotiantibus, quam etiam Responsalibus, vel militibus, seu aliis personis.

Utuntur passim Scriptores, Facundus Hermianensis lib. 4. cap. 3. Gregorius M. lib. 1. Epist. 42. lib. 2. Ind. 10. Epist. 39. Ind. 11. Ep. 6. 7. lib. 3. Epist. 20. lib. 4. Epist. 3. 8. Diurnus Rom. pag. 40. Histor. Miscella in Zenone, Alexander III. PP. Epist. 9. 38. 50. ad Petrum Abbat. Cellensem, Aimoinus lib. 3. Hist. cap. 66. Joan. Sarisber. Epist. 7. Matth. Paris ann. 1246. Petrus de Vineis lib. 1. Epist. 3. Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 303. etc. Vide Apocrisiarius, Responsum. Marcam de Conc. S. et I. lib. 5. cap. 16.