« »
 
[]« Scaraguayta » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 337b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SCARAGUAYTA
SCARAGUAYTA, Germanis, Schaerwachte, ex Schaere, agmen, cohors, et wachte, excubiæ : quasi excubiæ cohortium. Confer Scara 4. Capitul. Bononiense Carol. M. ann. 811. Baluzio secundum ann. 812. cap. 2 :
Ut non per aliquam occasionem nec de wacta, nec de Scara, nec de warda... heribannum comes exactare præsumat.
Gloss. Lat. Gall. : Excubiæ, veillées, gaites, eschaugaites. Charta Galeacii Comitis Virtutum ann. 1371 :
Dictus Emanuel investitus, possit et valeat in prædicto castro..... imponere fodra, et taleas, rogias, et caregia, guaytas, Scaraguaytas, exercitus et cavalcatas.
Occurrit non semel in Regesto, unde excerpta hæc Charta, ubi interdum Scheraguayta scribitur. Statuta Astens. Collat. 8. cap. 7. f. 26 :
Ordinatum est quod omnes cives Astenses... teneantur et debeant ire et stare in exercitibus et cavalcatis cum hominibus dicte ville, et facere guaytas et Scaraguaytas, fossata et alias fortalitias dicte ville.
Eschargaita. Charta G. Comitis Nivernensis et Forensis ann. 1228 :
Nec in nostrum exercitum, chavalgiam, gaytiam. Eschargaitiam ire teneantur.
Charta Libertatum Oppidi Jasseronis in Bressia ann. 1283. apud Guichenon. :
Si ille, cui Eschargaita denuntiata fuerit infra dictos terminos non Eschargaitaverit, duplicem dabit pro ea vice Eschargaitam.
Infra :
Denuntiator Eschargaitæ debet a burgensibus in dicta villa constitui, etc.
Usatici Aquarum-Mortuarum ann. 1246 :
Et sit de eorum officio mandare vel facere mandare gathas et Escargatas, et alias custodias, etc.
Vetus Interpres Gall. Will. Tyrii hæc ex libr. 3. cap. 12 :
Locatis in gyrum excubiis,
vertit, Ils firent leur ost bien Eschargueter. Historia Bellorum Ultramarin. MS. :
Et quant çou vint à la nuit, Chrestien se fisent mult bien Escargaitier.
MS. :
Quar les Eschargaites les voient,
Qui l'ost Eschargaitier devoient.
MS. :
Et vos armez tost et isnellement,
Une Eschargaite me faite saigement.
MS. :
Sur chascune tour une gaite
Fist mettre pour Eschargaitier.
MS. :
Aillors deusson herbergier,
Et faire tous Echargaitier.
Alibi :
Seriant i mist et Chevaliers,
Et Eschargaites et portiers.
[] Aliter redditur vox hæc in alio Gloss. Lat. Gall. : Manubiæ, Eschargaites, espies, ou despouilles, choses de proie, rapine. Confer Scamares. Vide Gayta, Wacta, et Thomasserium in Consuet. Bituric. pag. 436.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Eschaugueta, in Tabul. Brivat. ann. 1282. fol. 48. v° :
Guetas, Eschauguetas sive excubias, etc.
MS. :
Commandée fut l'Eschauguette
A ceulx d'Athenes qui la guette,
Trois mil hommes de nuit veillerent
Qui toute l'ost Eschaugueterent.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Exchalgayta, Eychalgayta. Charta ann. 1306. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 126 :
Quod ipsi non possint compelli præstare tallias, vel facere gaytas aut Eychalgaytas, etc.
Charta ann. 1346. ibid. pag. 538 :
Præsentes et futuros ex nunc in posterum ab omni tallia, complinta, corvata, gayta, Exchalgayta... volumus... excusandos. Excubiam seu Excalgaytam faciendo,
in Charta ann. 1306. ex Regest. Johannis Comit. Pictav. in Camera Comput. Paris. f. 8.