4. CONSUETUDO, Præstatio, pensitatio quæ ex consuetudine præstatur, cujus
initium ignoratur, et a quo inducta. Charta Pipini Regis apud Doubletum
lib. 3. pag. 694 :
Et unumquemque hominem ingenuum 4. dinarius dare fecissent, et
hoc eis malo ordine tulerunt, et postea Gairehardus Comes Parisii, vel agentes sui ipsam
deprecationem, quomodo invenerunt per Consuetudinem ipsos homines hoc
expectabant.
Gregorius Turon. lib. 9. cap. 30 :
Et ille cum juramento
promisit, ut leges Consuetudinesque novas populo non infligeret.
Hist.
Miscella :
Ne illos prius aliqua participatione conferendarum Consuetudinum,
etc.
Ubi Theophanes :
Μηδὲν αὐτοῖς ἀποφερεὶν τῶν εἰωθότων
παρέχεσθαι.
Utuntur passim Scriptores, et Chartæ veteres, Senator lib. 1. Epist.
10. lib. 3. Ep. 23. lib. 7. Ep. 2. Lex Wisigoth. lib. 10. tit. 1. § 19. Capitula Caroli
Magni lib. 4. cap. 47. Willelmus Tyrius lib. 3. cap. 1. lib. 12. cap. 15. lib. 20. cap.
20. Anastasius in Vitis PP. pag. 213. Henricus Rebdorf. ann. 1360. etc.
Συνήθειαι, Græcis, eadem notione in Justiniani Nov. 123. 128.
apud Annam Comnenam lib. 3. Alexiad. pag. 85. Leonem in Tactic. cap. 19. § 18. etc. Gloss.
Lat. Gr. :
Salarium, συνήθεια. Consuetudinario
more aliquid tollere
, in Charta Hugonis Regis Italiæ apud Ughellum tom. 7. pag.
193. id est, vice tributi.
Officium magnæ Coustumæ
seu Consuetudinis, recensetur inter
Officia positorum ad domanium Regis in
urbe Lauduno ann. 1362. ex Memoriali Cameræ Comput. Paris. fol. 57. verso. Plurimas
hujuscemodi consuetudines a Dominis locorum pro voluntate suis hominibus, altera stirpe
Regum nostrorum desinente, impositas fuisse rite probat D.
Brussel de Usu
feudorum 2. lib. cap. 31. Ibi, si vis, consule.
Vide Irminon. Polyptych. Br. 12. cap.
51. Guerard. pag. 130.
P. Carpentier, 1766.
◊ Præstatio sive pecunia,
sive aliis rebus, aut etiam servitiis, puta
chevaucheia et
exercitu,
exhibeatur. Lit. Guidon. comit. Nivern. ann. 1231. tom. 3. Ordinat. reg. Franc. pag. 115 :
Omnes Consuetudines qualescumque, quas nos et prædecessores nostri in villa
Nivernensi habebamus aut solebamus habere, et nominatim chevaucheiam nostram et
exercitum nostrum, eisdem burgensibus... quittavimus imperpetuum penitus et quittamus.
Descoustumanche,
eodem sensu, in Charta Gallica Joan. comit. Pontiv. pro commun.
Abbavil. ann. 1184. ex Lib. albo domus publ. ejusd. urbis fol. 2. v° :
Je Jehans
quens de Pontieu ne mi hoir... ne vorront demander nule redevauleté ou Descoustumanche
des bourgois.
Ubi Lat. habet :
aliquam exactionem a burgensibus exigere
non poterunt.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Consuetudines Burgi, Quæ a
Burgensibus seu
Burgorum incolis solvuntur. Charta
fundationis Prioratus Barbezilli Ordin. Cluniac. inter Instrum. tom. 2. novæ Gall. Christ.
col. 270. 2 :
Dedit et cimeterium S. Mariæ liberum et omnis exactionis immunem a
successoribus suis, et Consuetudines Burgi, etc.
L. Henschel, 1840–1850.
Consuetudines rectæ, Quæ legitime debentur. Chart. Henric. II. Angl. ap. Lappenb. Init. Fœder.
Hanseat. pag. 4 :
Firmam pacem habeant faciendo Rectas Consuetudines suas, et
nullas ab eis exigatis novas Consuetudines vel rectitudines.
Consuetudines vero
apud Anglos, hodie
Customs, sunt portoria mercibus imposita, qua notione vox etiam
in Chartis Hanseaticæ societatis non raro occurrit. Vide ibidem num. 6. et 28.
Consuetudo Sæcularis, Ordericus Vital. lib. 4. pag. 541 :
Ab omni reditu atque
Consuetudine sæculari omnimodis absolvit.
Consuetudo Consularis, Quæ Comiti debetur. Charta ann. 1068. apud Beslium pag. 448 :
Repertum est
omnem omnino terram S. Trinitatis Cœnobii Vindocinensis... ab omni Consuetudine
Consulari liberam penitus et quietam esse.
Judiciaria Consuetudo, Districtio, mulcta a judice irrogari solita. Charta Balduini Cancellarii Henrici
Reg. Franc. ann. 1047. apud Hemereum in Aug. Virom. :
Dedi quoque prædictum
alodium... liberum ab omni Judiciaria Consuetudine.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Consuetudo Jacendi et Comedendi, Idem quod Jus
gisti et
procurationis. Diploma Ludovici VII. Franc.
Regis pro Carnotensi S. Petri monasterio ann. 1143. apud Marten. tom. 1. Ampliss. Collect.
col. 773 :
Cujus inter cætera beneficia illud maximum præfata Ecclesia recognoscit,
quod terras et villas quas in Belsia possidet, ab omni vexatione et gravamine
Putiacensium dominorum, et ab omni prava Consuetudine jacendi et comedendi, et ab omni
penitus exactione liberavit, et sigilli sui auctoritate communivit.
Vide
Jacere.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Consuetudines Minores, apud Stephanotium tom. 1. Antiquit. Bened. in Vasconia MSS. pag. 14 :
Willelmus de la Loubeyra... Abbas S. Crucis instituitur anno circiter 1284...
Cessit Majori et Proceribus urbis Burdegalensis Consuetudines dictas minores.
Vide paulo post
Custumarius,
Custumator, Publicanus.
P. Carpentier, 1766.
◊ Charta ann. 1452. in
Chartul. Henr. V. reg. Angl. ex Cod. reg. 8387. 4. fol. 116. r° :
Donnons et
octroions... les deux deniers oboles negres, appelés la Coustume de Roian, qui est une
partie de la petite Coustume cuyllie et levée... dedens le chastel de l'Ombriere de
Bourdeaux sur chacun tonneau de vin.
Vide Glossar. juris Gallici v.
Coustume.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Consuetudines Voluntariæ Regibus nostris a suis subditis primum exsolvebantur certis dumtaxat temporibus :
sed Reges eorum successores easdem fecere necessarias et perpetuas. Vide D.
Brussel
tract. de Usu feudorum tom. 1. pag. 410.
Consuetudo Parochialis. Charta ann. 1100. in Hist. Monasterii S. Nicolai Andegavens. :
Retenta
Canonicis parochiali Consuetudine Burgensium, videlicet annualibus, oblationibus,
decimis, sepulturis, et si quæ alia eis parochialiter competunt.
P. Carpentier, 1766.
Consuetudo Comitis, Quæ comiti vel ratione comitatus debetur. Chartul. sign.
Ezéchiel Corb. ad
ann. 1423. fol. 193. v° :
Livra dampt Regnier le Cat procureur à Jacque le Waite le
Coustume le Comte à goir depuis le nuit de le S. Mathieu vespres sonnant jusques à la
nuit monsieur S. Fremin ensuivant vespres sonnant.
P. Carpentier, 1766.
Consuetudo quæ mori non potest, Usucapioni non obnoxia. Reg. forest. de Broton. ex Cod. reg. 4653 :
Hæc
est Consuetudo Brotonniæ de feodo dom. Thomæ de Bornevilla, quæ mori non potest,
scilicet xvj. minæ avenæ et xvj. gallinas, etc.
P. Carpentier, 1766.
Consuetudo Piscium. Charta Phil.
Aug. ann. 1208. in Chartul. Compend. fol. 68. r°.
col. 1 :
Insuper concedimus eis (majori et communiæ Compendii)
redditus pratelli, et Consuetudinem piscium et salis.
P. Carpentier, 1766.
Consuetudines Vulcemenses. Charta Hugon. comit. Campan. pro eccl. Dervensi ann. 1114. in Reg. 142. Chartoph.
reg. ch. 134 :
Apud Sparnacum me existente, quidam frater eorum, nomine Thebaldus,
me adiit, remissionem supra Consuetudines, quas Vulcemenses, qui in terra SS. Petri et
Pauli sanctique Bercharii commorantur, debebant, petiit... Consuetudines autem quas
debebant hæ sunt, ad festum S. Remigii avenam et quatuor denarios et obolum, et vaccam
ad curiam Sparnacensem, et gallinam, etc.
An
Consuetudines quæ
percipiebantur apud
Vultiacum, vulgo
Eussi, vicum ad Matronam ? Vide Vales.
Notit. Gall.
Consuetudinarium. Gregor. Magn. lib. 12. Epist. 12 :
Visum autem nobis est, ut
Consuetudinaria, excepta ejus utilitate debeatis inferre.
Charta Henrici IV. Imp. ann. 1114. apud Eccardum de
Orig. familiæ Habsburgo-Austriacæ col. 213 :
Nullum autem aliud servitium, jus
aut beneficium sibi pro hoc concedi recognoscat, nec æternam Dei mercedem et tertium
bannum et Consuetudinaria.
Costuma, Eadem notione, ex Gallico
Coustume. Charta Roberti Regis Franc. in Tabul.
Fiscanensi fol. 21 :
Neque in fredis, aut in aliquo usu indebito, quem Costumam
vulgo nuncupant, etc.
Charta Fulconis Andegavensis Comitis apud Sammarthanos :
Quod nullus homo potest in eis aliquam Costumam reclamare.
Infra :
Vendas vel Costumas persolvat secundum consuetudinem loci. V.
eosdem in
Abbat. pag. 25. et Martenii Anecdota tom. 1. col. 408.
573. et 809.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Costuma Exartorum, Quæ præstatur propter silvas et dumeta succisa et in agrum cultum redacta. Charta
anni 1244. inter Instrum. tom. 4. novæ Gall. Christ. col. 102 :
Concessimus stagnum
nostrum de Nyore, decem modios avenæ, quinque percipiendos apud Ligniacum castrum
nostrum in censa burgensium nostrorum Ligniaci, et in Costuma exartorum
Ligniaci.
P. Carpentier, 1766.
CostumA
Falsa, Quæ a barone ad tempus imponi et exigi potest ;
Falsa
nuncupatur, quod legitimæ
consuetudinis initium debet ignorari et a quo inducta.
Charta Joan. reg. Franc. ex Cod. reg. 9824. 7. fol. 606. r° :
Mandamus.... quatenus
falsam Costumam, et barragium seu transversum hujusmodi per aquam et terram... levari
permittant.
Bellomaner. Ms. cap. 25 :
Bien puet chelui qui tient en
baronnie donner une fausse Coustume un an, ou deux ou trois, selonc che que mestiers en
est, por amender et pour faire bons les chemins qui sont convenables à le communeté dou
pais et aus marchissans estranges. Mes à tousjours ne puet il establir tele coustume
nouvele, se che n'est par l'octroi dou roy.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Constuma, in Charta fundationis S. Capellæ Bituricensis ann. 1405. inter Instrum. tom. 2.
novæ Gall. Christ. col. 34. et in Litteris Johannis I. Franc. Regis ann. 1352.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Coustuma. Charta Childeberti Franc. Regis ann. 705. aut 706. apud Miræum tom. 1. pag. 244.
col. 1 :
Et quidquid fiscus noster tam de garantia quam de merceria ibidem tenuit,
vel de qualibet Coustuma ibidem possiduit.
Apud Brequin. num. 261. ubi pro
Coustuma legitur
Attractum. Occurrit apud Martenium tom.
1. Collect. Ampliss. col. 1049. in Chart. S. Vincentii Cenoman. fol. 44. et 124. in
Bullar. Fontanel. fol. 115. in Ch. S. Vandregesili tom. 1. fol. 32. etc.
P. Carpentier, 1766.
Coustuma Canapis. Charta Phil. V. ann. 1318. in Reg. 56. Chartoph. reg. ch. 510 :
Item
Coustumam canapis, videlicet super quemlibet focum unum manipulum, sub precio xviij.
sol. Turon.
P. Carpentier, 1766.
Coustuma Coriorum,
Siccarum. Charta ann. 1305. in Reg. 38 : Chartoph. reg. ch. 219.
Hermero de Monte Martyrum dedimus Coustumam coriorum et siccarum in nundinis
edicti.
P. Carpentier, 1766.
Coustuma Doliorum, in Reg. S. Justi Cam. Comput. Paris. fol. 206. v°.
P. Carpentier, 1766.
Coustuma Nummorum, Quæ
nummis exsolvitur. Charta ann. 1209. ex Chartul. Campan. fol. 317 :
Statutum est inter nos (abbat. et conv. Arremar.)
et ipsam
comitissam (Campaniæ)
quod in Coustumis nummorum et avenæ, quæ in festo S.
Remigii solventur annuatim ab hominibus de Pargis,... habebit ipsa medietatem, et nos
alteram medietatem.
P. Carpentier, 1766.
Coustuma Sedentium
<cit>
iiijxx. x. lib. quantum ad den. et obol. Coustuma de super septima
quadrigarum, vj. lib.
in
eod. Reg.
</cit>
P. Carpentier, 1766.
Coutumia, ut
Costuma, in Charta ann. 1239. in Probat. Hist. Sabol. pag. 349.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Coustumia. Charta ann. 1135. inter Instrum. tomi 4. novæ Gall. Christ. col. 165 :
Insuper addo omnes aasentias in omnibus terris nostris absque omni redditu et
Coustumia, etc.
Legitur alibi non semel.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Coustumatio, Res obnoxia
Coustumæ. Leges Norman. apud. Ludewig. Reliq. MSS. tom. 7.
pag. 400 :
Per sacramentum unius fit, videlicet in mercatibus et Coustumationibus,
de quibus Coustuma requiritur a tali, qui in hiis utitur libertate.
Custumæ, in Legibus Burgor. Scoticorum cap. 141. 142. 143. in Itinere Camerarii Scotici
cap. 12. 13. in Statut. Davidis II. Regis Scotiæ cap. 49. apud Will. Thorn. pag. 1796.
Henr. Knyghton. ann. 1340. Tabular. Albæripæ in Diœcesi Lingonensi ann. 1176 :
Qui
autem in maso domini Huonis manserit, allodium atque Custumam custumabit, et ejus
terragium domini Huonis erit.
Rursum :
Neque hi, qui in masis eorum
manent, Custumabiles erunt, etc.
Custumia, Mos, consuetudo, apud Baldric. lib. 3. Chronic. Camerac. cap. 40. Alibi præstatio consueta. Conventio inter Abbatem S.
Urbani et Hugonem de Villers ann. 1193. ex Archivo ejusdem Monasterii :
Habebit
S. Urbanus medietatem cum hereditate et D. Hugo aliam, salvis Custumiis domini cujus
trefundus fuerit.
P. Carpentier, 1766.
Costumia. Eadem notione qua
Consuetudo 4. ter legitur in Ch. ann. 1306 ex Chartul.
Campan. fol. 428. v°. col. 1.
Costumel, in Inquisit. ann. 1338. ex Reg. 74.
Chartoph. reg. ch. 429 :
Item huit deniers pour un Costumel, que doivent chascun an
li hoirs Pierre Sesille. Coustumerie,
eodem significatu. Lit. remiss. ann. 1474.
in Reg. 195. ch. 1145 :
Le suppliant pour aider à Jehan Ermenier à cuillir et lever certaine
Coustumerie,... laquelle icellui Ermenier tient à ferme, etc.
Cosduna, Idem quod
Consuetudo, Tributum. Tabularium Burguliense fol. 156 :
Mauricius Dominus Credonis concessit Ecclesiæ et Canonicis omnes homines quos H.
habebat in suo feodo, absolutos ab omnibus Cosdunis.
Infra :
Concessit
omnes Cosduneas tam de advena, quam de talliata sua de tota terra quam acquisierat,
etc.
Occurrit præterea in Monast. Anglic. tom. 1. pag. 562. Charta Gaufridi
Archiepisc. Burdegal. :
In curte vero de Faia... habere solebat quinque solidos
Cosdunales in anno.
Ibidem :
Quod in curte de Benays habere debebat
talliatam suam quantum vellet : avenas quoque, gallinas, et caseos Cosdunales,
etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Costduma, in Privilegio Templariis Domus Montispessulani concesso per Guillelmum Dominum
Montispessulani ann. 1189.
Cosduma, in Charta Gaufredi Comitis Andegav. apud Sammarthanos in Episcop. Andegav. pag.
125 :
Concessi etiam ut omnia quæ habent... sine retinaculo ullius meæ Cosdumæ
quitta habeant.
Chopinus lib. 3. de Sacra polit. tit. 1. § 8. qui eamdem Chartam
describit,
Cosdunæ habet. At in alia ann. 1108. apud eosdem Sammarthanos in
Abbatib. S. Nicolai Andegav. pag. 690. et in alia ann. 1108. apud Duchesnium in Hist.
des Chastaigners, pag. 4.
Cosduma etiam scribitur. Tabular. Dalonensis
Abbat. :
Exactionem unius navis, quæ nominatur la Cosduma, scilicet 4. denarii et
1. ciphum sale plenum.
Rursum legitur apud Marten. tom. 5. Collect. Ampliss.
col. 1152.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Cosdupna,
Cosdupena. Charta Guillelmi de Craveneze ann. 1234. ex Chartulario
Abbatiæ S. Stephani de Vallibus apud Xantones :
Notum facio, quod cum Stephanum
Abbatem de Vallibus impeterem super calefagio foreste de Saliz de Cosdupna quadam in
eadem foresta, que vulgariter Baton appellatur.
Aliud exemplar habet,
Cosdupena.
Consuetudinarii, Consuetudinibus seu tributis obnoxii,
Villani, Cotarii :
Coustumiers, in Consuetudinibus municipalibus passim. Charta ann. 1092.
apud Beslium :
Quicunque voluerit habitare in ipso burgo, cujuscunque homo sit,
exceptis nostris dominicis et Consuetudinariis hominibus, habitet libere.
Alia
Guillelmi VIII. Ducis Aquitan. apud eumdem :
De cetero villam... liberam concedo eo
tenore, ut deinceps nullum Consuetudinarium meum ibi recipiant. Tannatores, homines
Consuetudinarii
, in aliis Tabulis apud eumdem pag. 504. 505. 467. et in nova Gall. Christ. tom. 4. Instrum. col.
352. Notitia sub Gaufrido Martello Comite Andegav. ann. 1111. pro
Ecclesia S. Laudi :
Volens contra constitutionem illustrissimi Comitis habitatores
prædicti loci Consuetudinarios sibi facere.
Chart. abbat. Nobiliac. c. ann. 1085. et Notit. Nivel.
ann. 1089. ap. Guerard. in Irminon. Polypt. pag. 364. et 366.
P. Carpentier, 1766.
Consuetudinarii Vavassores, Consuetudinibus seu tributis obnoxii. Charta ann. 1207. in Chartul. Norman. ex
Bibl. reg. :
Damus... centum libratas terræ in terra, quæ fuit Hugonis de
Monteforti, in tali videlicet assisia,... in auxilio Consuetudinariorum vavassorum
hominum tenentium de dominio et feudo Guioci.
Custumarii, Eadem notione. Vetus
Inquisitio apud W. Dugdalum in Antiq.
Warwicensis provinciæ pag. 665 :
Et etiam omnes illi qui tenuerunt in bondagii
tenura, solebant vocari Custumarii.
Inquisitiones de forisfacturis forestar.
cap. 19. in Addit. ad Matth. Paris :
Si aliquis eorum habeat Custumarios reddentes
illis redditus annuos, etc.
Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 838 :
Cum
homagiis et servitiis tam liberorum hominum, quam Custumariorum, etc.
Tom. 2.
pag. 243 :
In liberis hominibus et redditibus, in nativis et Custumariis,
etc.
Adde pag. 398. Fletam lib. 2. cap. 71. § 15. etc. Stabilimenta S. Ludovici.
lib. 1 :
Se gentis feme prent home vilain Coustumier.
Passim in Legib.
Francorum municipalibus, locis a Raguello indicatis, in quibus
Nobiles opponuntur
Custumariis. Sed in Stylo Leodiensi cap. 3.
art. 20. et apud Froissart. lib. 1. cap. 147. et alibi
Coustumiers appellantur
antiqui Practici, quorum est testari apud Judices has vel illas fuisse et esse patrias
consuetudines, ad quas oporteat lites dijudicari.
P. Carpentier, 1766.
Coustumarius, Tributo
coustumæ obnoxius. Charta Phil. Pulc. ann. 1309. in Reg. 13.
Chartoph. reg. ch. 34 :
Quæ domus est contigua domui Roberti de Karentonio
Coustumarii nostri.
Nisi sit
coustumæ exactor. Priori notione
Coustumier, quatenus nobili opponitur, in Lit. remiss. ann. 1415. ex Reg. 168.
ch. 327 :
Lesquelz pillarts prenoient femmes par force, tant nobles que
Coustumieres.
Adde Consuet. Andegav. art. 30. 32. 150. Cenoman. art. 276. 349.
Turon. art. 302. 303. etc.
Coustumier et
Coustumable præterea nostris, Vir
Coustumarum peritus et in iis versatissimus. Lit. remiss. ann. 1397. in Reg. 152.
ch. 298 :
Comme Hennequin deust estre seigneur proprietaire et à bon tiltre de
certaine terre tenue en fief de feu Pierre frere Jehan, advocat en court laye et homme
Coustumable ;... mais soubz umbre du grant port que ledit Pierre frere Jehan avoit en
Justice par le moyen de sa science et de la praticque, etc.
Aliæ ann. 1450. in
Reg. 186. ch. 38 :
Le suppliant ala en la ville de Bruges... pour conseiller sa
matiere avecques aucuns Coustumiers et gens de conseil d'icelle ville.
Adde
Ordinat. reg. Franc. tom. 9. pag. 673. Vide
Custumarii in
Consuetudo
4.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Coustumagii, Iidem qui
Consuetudinarii. Vide locum in
Festagium, Jus, etc.
Coustumaria, Locus ubi
Custumæ, seu tributa exiguntur, verbi gratia in viis.
Coustumiere, in Consuetud. Andegavens. art. 50.
Coustumerie, in Cenoman.
art. 62.
Custumare,
Custumam, seu tributum exigere, nostris,
Lever la Coustume. Charta
ann. 1270. in Regesto Constabulariæ Burdeg. fol. 224 :
Ita tamen quod nullus
Custumare debet sine dicto Elia. Bona Custumanda,
in Itinere Camerarii Scotici
cap. 13.
Pecunia non Custumata, in Statut. Davidis II. Regis Scotiæ cap. 49. § 9.
Mercandisæ Custumatæ, pro quibus tributum
consuetudinarium exsolutum est, apud Rymerum tom. 5. pag. 274.
P. Carpentier, 1766.
Costumare,
Coustumare, Tributum, quod
Costumam, vocabant, pro mercium
transvectione solvere. Charta Ludov. X. ann. 1315. in Reg. 53. Chartoph. reg. ch. 214 :
Cum plures nautæ mercatores Bayonenses et Ispani apud villam nostram Rupellæ vina
comparaverint,... et ibidem in suis navibus ipsa vina oneraverint et Coustumaverint,
nonnullique
mercatores alii in navibus dictorum mercatorum Bayonensium et Ispanorum
vina in quantitate non modica oneraverint similiter Coustumata, etc.
Infra :
Costumaverint et
Costumata.
Coustumé vero dici videtur de eo, quod
in usu publico est, in Lit. remiss. ann. 1394. ex Reg. 146. ch. 185 :
Icellui
suppliant ne forga, ne ne fist forgier monnoye, qui onques fust Coustumée.
Custumarius,
Custumator, Publicanus, qui tributa exigit. Iter Camerarii Scotici cap.
1 :
Custumatores, seu Custumarios tam parvæ quam magnæ custumæ, Custumarios tronæ,
etc.
Cap. 12. cujus lemma
de Custumariis parvæ custumæ :
Primo
capiunt custumam largiori modo quam impositum est a D. Rege, etc.
Cap. 13.
De
Custumariis magnæ custumæ. Ubi
magna Custuma dicitur, quæ exigitur a subditis
pro modo bonorum, in Statutis Davidis II. regis Scotiæ cap. 49. § 7 :
Custumarii
burgorum qui de mandato Camerarii in dicta Custuma levanda intromiserunt.
P. Carpentier, 1766.
Coustumerius,
Coustumæ exactor. Gall.
Coustumier. Lit. ann. 1363. tom. 7.
Ordinat. reg. Franc. pag. 383 :
Pedagiariis, portuum et passagiorum custodibus,
reveriis, leuderiis et Coustumeriis, etc.
Occurrit præterea in Lit. ann. 1390.
ibid. pag. 381. et in aliis ann. 1400. ex Reg. Bitur. in Cam. Comput. Paris. fol. 11. v°.
Aliæ ann. 1343. tom. 5. earumd. Ordinat. pag. 318 :
Nous a esté donné à entendre
que plusieurs prevoz, Coustumiers et autres s'efforcent à aler encontre le teneur
desdictes lettres, en inforsant lesdis religieux et leurs tenans de païer coustumes,
trespas, etc.
Consuetudinaria Terra, Consuetudinibus seu tributis obnoxia. Vetus Formula :
Ita ut ab hac die
ipso campo et vinea cum grato ipsius Monasterii habeas, teneas, atque possideas, et
quidquid ex eo, sicut mos est aliis ingenuis super terram Consuetudinariam faciendi,
facere volueris, liberam in omnibus habeas facultatem.
Consuetudinaria Lex. Charta Roberti Ducis Burgund. ann. 1042. ex Tabular. Sangerman. :
Inter
cætera in villa quæ dicitur Gilliacus.... plures accepi Consuetudines, sicut ab eis
didiceram, lege Consuetudinaria.
Vide Probat. Hist. Burg. Duchesnii pag. 7.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Costumierus, Tributo
costumæ obnoxius. Tabularium S. Florentii :
Quicumque de
hereditariis in eodem cimiterio propter guerram habitare necesse habuerit, non cogetur
aliquod solvere debitum. Si domum fecerit ibi, recuperata pace, poterit eam inde
portare. Si vero eam cuicumque vendiderit advenæ, fiet ex tunc eadem domus
Costumiera.
L. Favre, 1883–1887.
◊
Legitur in Cart. N. D. Paris. II. p. 351. an. 1320 :
Guiardus de Janni armiger,... recognoscit capitulo et prebendariis
ejus, apud Moriacum commorantibus jus ligna cædendi in toto nemore dicto la Tillière,
ad opus solummodo domus suæ Moriaci, duobus diebus in hieme et totidem in æstate,
secundum consuetudinem quæ gallice dicitur la Coustume la
cage.