◊ Lada autem seu purgatio, alia simplex, alia triplex. Simplicem vocabant, quæ adhibebatur in levioribus criminibus, vel quæ exigebatur a viris nullo antea crimine infamatis : ita ut qui sacramenti seu juramenti judicium subibat, siquidem vir erat famæ integrioris, aut de leviori accusaretur crimine, solus juraret : si vero antea fuisset de aliquo crimine incusatus, aut si accusaretur de graviori delicto, tunc cum certo consacramentalium definito numero jurabat. Hæc distinctio utriusque ladæ diserte habetur in Legibus Henrici I. cap. 64 :

Sacerdos qui regularem vitam ducat, in simplici accusatione solus, in triplici cum duobus sui ordinis juret ... et sit homo credibilis, qui non fuit accusationibus infamatus, et neutrum ejus fregerit, vel juramentum, vel ordalium in hundredo simplici Lada dignus. In credibili, eligatur simplex Lada in tribus hundredis, et triplex Lada tantum late sicut ad ipsam Curiam obedietur, vel eat ad ordalium, et judicatur simplex Lada simplici præjuramento, triplex Lada perjuratione, et nullum unquam antejuramentum condonetur.

Legendum Incredibili eligatur, etc. Vide Philips. de Jur. Anglos. not. 515. Quæ quidem obscuriora sic interpretor, Ladam simplicem in credibili et non infamato, seu, qui nec in juramento, nec in purgatione vulgari reus inventus est, requiri : id est, ut in tribus hundredis, sive locis juridicis sacramento edito solus a se crimen diluat : quod repetitur cap. 67 :

Sit omnis homo qui non fuerit accusationibus infamatus, simplici Lada dignus, sicut prædiximus, in credibili eligatur simplex Lada in tribus hundredis.

Mox hæc de triplici lada ingeruntur, ex quibus percipi fortean poterunt, quæ habentur dicto cap. 64 :

Triplex Lada tam late sicut ad ipsam Curiam obeditur, et de omnibus unde accusatus juraret se sexto, sit judicium 20. solidorum. In triplici Lada ferrum judiciale triplex sit, i. 60. solid.

quam triplicem Ladam intelligit Spelmannus de triplici ordalio, scilicet de ferro calido pensante 60. solid. id est, 3. libras. Verum triplex Lada non solum examen ferri candentis spectavit ; sed et quamvis purgationem, atque adeo etiam purgationem per juramentum, quod cap. 65. triplex accusatio appellatur, in qua nulla fit mentio ferri candentis :

Sacerdos, qui regularem vitam ducit, in simplici accusatione solus, in triplici cum duobus ordinis sui juret, etc.

Ubi simplex accusatio est, quod mox simplex Lada dicitur, quæ judicatur simplici perjuramento, seu præjuramento. Eodem cap. 65. simplex et triplex ordalium appellatur :

Si quis adeo sit incredibilis hundredo, et a tribus tunc incusetur, tunc nihil aliud interveniat, quin ad triplex ordalium eat, et eligat accusatus alterutrum quod velit sive simplex ordalium, sive jurisjurandum unius liberi in tribus hundredis super triginta denarios : et si jurare præaudeant cum eo, eat ad triplex ordalium, et inducatur (f. judicatur) triplex ordalium hoc modo : sumat quinque, et ipse sit sextus, si dominus compelletur, quod suorum aliquis prælatorum consilio suo fugerit, et antea malum fecerit, et assumat secum quinque credibiles Thaynos, et idem sit sextus, et inde se purget. Si quis amicis destitutus, vel alienigena ad tantum laborem veniat, ut amicum non habeat, in prima accusatione ponatur in Hengen, et ibi sustineat, donec ad Dei judicium vadat.

Et cap. 66 :

Si quis a Vicecomite, vel Justitia Regis legitime implacitetur de furto, de incendio, de robaria, vel similibus, ad triplicem Ladam jure sit applicandus, tunc oportet ut die congruo 30. Consacramentales habeat, quorum nullus in aliquo reculpandus sit, et cum quindecim ex eis, quos Justitia elegerit, sextus decimus juret, sicut eam dictabit.

Ubi observandum, triplicem Ladam subiisse graviorum criminum reos. Neque aliter simplex et triplex ordalium intelligunt Leges Saxonicæ, a Lambardo editæ, in quibus simplex ordalium occurrit in Legibus Æthelstani §. 7. Ethelredi §. 1. et Canuti cap. de Jurib. politicis §. 20. 27. triplex vero in Legibus ejusdem Ethelredi §. 1. in Legibus Canuti eod. cap. §. 27. 54. quod triplex accusatio dicitur in Legibus Edmundi. Frustra autem his locis Lambardus et Spelmannus simplex ordalium, ferrum unius libræ, triplex, ferrum trium librarum interpretantur. Nam triplex ordalium, vel triplex Lada, spectavit quasvis purgationes, ac purgationem quidem per juramentum, ut ex locis laudatis satis constat, quæ quidem perjuratio dicitur dicto capite 64. extremo Legum Henrici I. ubi definitur

judicari simplicem Ladam Præjuramento, triplicem Ladam perjuratione

. Perperam enim perjuramento editum, quod mox antejuramentum vocatur, id est, sacramentum a solo reo factum, cum perjuratio appelletur sacramentum, quod reus cum Consacramentalibus peragit.

◊ Atque ut in purgatione per juramentum in triplici lada vel ordalio augebatur Consacramentalium numerus, pro gravitate criminis, vel infamatione personæ, ita in purgatione per ferrum candens augebatur ferri igniti pondus. Leges Henrici cap. 67. laudato :

Et de omnibus unde accusatus juraret se sexto, sit judicium 20. solid. in triplici vero Lada, ferrum judiciale triplex sit, i. 60. solid.

Quorum quidem verborum eum esse sensum arbitror, ut simplex lada adhibeatur in criminibus, quæ eluuntur compositione simplici, quæ fuit 20. solidorum ; triplex vero in majoribus delictis pro quibus mulcta triplex, 60. scilicet solidorum, irrogari solet a judice, quam triplam compositionem appellatam alibi ostendimus.

◊ Jam vero ferri pondus auctum in triplici lada docet præterea Formula adjurationis ferri candentis apud Lindenbrogium et alios :

Incipit adjuratio ferri vel aquæ ferventis, in simplo unum pondus, in triplo tria ferrum æquiparet pondera, etc.

Quod vero pondus hoc loco, pensa appellatur in Decretis S. Ladislai Regis Hungar. lib. 1. cap. 28.

◊ Sed et in judicio aquæ ferventis lapis fune suspensus in cacabum et aquam ferventem altius immittebatur, si triplex lada esset, quem reus extraheret. Eadem formula :

In aqua fervente accipiat homo lapidem, qui per funem suspendatur in simpla probatione per mensuram palmæ, in tripla autem unius ulnæ ; manus vero sigilletur, et aperiatur, ut supra diximus in consecratione ferri.

◊ Aquæductum seu canalem, quo aqua derivatur, hac voce interdum significari haud dubie colligitur ex Charta Margar. comit. Fland. in Suppl. ad Miræum pag. 363. col. 2 :

Ex parte australi terminus est aquæductus, qui vulgariter dicitur Leda.

Cui notioni plura ex allatis conveniunt.