« »
 
[]« Operæ » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 045c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/OPERAE
OPERÆ, Idem quod Manuoperæ, Corvatæ,[] operæ quas patronis exhibent liberti : in Gloss. Græc. Lat. : Τῶν ὑπηρεσίων ὧν παρέχουσιν οἱ ἀπελεύθεροι τοῖς πάτρωσιν. Chartæ Alemannicæ Goldasti cap. 59 :
Panes 40. frisginga trimissem valente, unius hominis anno vertente Operas tres.
Charta anni 1195. apud Ughellum tom. 7. pag. 1321 :
Debet... 6. manuas lini, et missatica, et Operas quinque, tres ex his in persona, et duas in alia cum bobus.
Adde tom. 1. pag. 823. Chronicon Farfense apud Murator. tom. 2. part. 2. col. 539 :
Et pro solidis XX. concessit sub castello Postmontem, et alias res sub ipso monte ad quartam reddendam, et de vino mundo medietatem et Operas atque xenia, sicut alii homines hujus monasterii.
Ibid. col. 542 :
Et pro solidis XII. concessit in Bacciano res ad quintam reddendum, et ibidem modios II. et aliam petiam ibi ad quartam, et Operam unam et xeniam unam.
Leo Ost. lib. 1. cap. 11 :
Servos... libertate donavit... ea scilicet lege, ut singuli eorum 4. per mensem Operas, ubi necesse fuerit, Monasterio impendant.
Adde cap. 21. Cod. Th. tit. Ne operæ a conl. exigantur (11, 10.) : Legem Bajwar. tit. 1. cap. 14. § 6. Longob. lib. 1. tit. 25. § 53. lib. 3. tit. 12. § 1. Liutpr. 68. (6, 15.) Carol. M. 121. Capitul. Caroli M. lib. 5. cap. 151. 303. lib. 7. c. 254. 335. Theophanem p. 371. etc.
P. Carpentier, 1766.
Stat. Mutin. rubr. 118. pag. 22 :
Statutum est quod habentes boves in terra de Panzano, teneantur conferre ad laborerium pontis S. Ambrosii, scilicet unam Operam cum bobus quolibet anno. Ovre,
eadem significatione, in Libert. villæ de Borbonna ann. 1204. ex Reg. 61. Chartoph. reg. ch. 306 :
De ceus qui tiennent les terres, dont il doivent l'Ovre au chastel et costumes, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Operam inter et Manoperam distinguendum videtur ex Inquis. de Moras ann. 1262. in Regesto Probus fol. 42. Interrog. :
Si debent domino Operam, manoperam, corvatam et somey ?
Resp. :
Quod non nisi somey, videlicet illi de burgo et de castro, qui habent bestias portantes..... attamen illi de foris debebant prædictas Operam, manoperam corvatamque antequam domificarent in castro. Opera
forte spectat rusticos opifices, qui aliquam exercent artem, ut lignariam, lapidariam, etc. Manopera vero hujusmodi operarios, quos Galli Manœuvres appellamus, a quibus minus industriæ quam virium exigitur.
Obræ, pro Operæ, in Tabulario Prioratus Dominæ in Delphinatu. Vide Manopera.
Operatio, Eadem notione. Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 822 :
Recepit in escambium 1. bovatam... per servitium 2. solid. per annum, et Operationem unius diei in hebdomada.
Mox :
Et operationem 8. dierum in Augusto.
P. Carpentier, 1766.
Bulla Joannis VIII. PP. ex Tabul. S. Gauger. Camerac. :
Denique censemus ut nullus regum deinceps, abbatum vel aliorum utriusque ordinis vir potestative... annuas in messibus vel pratis dominicis Operationes exquirat.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Operam Reddere. Leges Rotharis apud Murator. tom. 1. part. 2. pag. 39. col. 2. 281. :
Si quis mancipium alienum sciens fugax nesciente domino susceperit, aut annonam dederit, aut ostenderit viam, aut transposuerit, et mancipium ipsum fuga lapsum in antea fugerit, ipse id perquirat qui eam annonam dederit, aut viam ostendere præsumpserit, et si id non invenerit, reddat pretium mancipii, similiter et res, quas secum [] portavit. Et si inventum fuerit, reddat ipsum simul et Operas ejus.
Hoc est, tantum pecuniæ solvat domino, quantum labore suo comparasset mancipium.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Opera Terræ, Modus agri jugero minor apud Pictones. Charta Frotfadi Abb. S. Severiani in Hist. MS. S. Cypriani Pictav. pag. 105 :
Deprecati sunt nos, ut unam aream farinarii... una cum una Opera de terra vacante, etc.
Charta Lamberti ibid. pag. 136 :
Vendidi quemdam alodem meum..... et est plus minus Operas quinque.
Pag. 137 :
Sunt autem plus minus inter duo loca jugera VI. et Operas III.
Et pag. 171 :
Jugera XII. et Operas III. de terra arabile, etc.
P. Carpentier, 1766.
Quantum scilicet quis per diem operari potest, nostris etiam Euvre, eodem intellectu. Charta Agnet. comit. Montispenc. ann. 1207. ex Tabul. S. Illid. Clarom. :
Dedi et concessi eidem monasterio... in vineis, quas colit Aimo Garandels, quarum duæ sunt in via S. Medulfi et sunt sex Operæ, aliæ duæ in Cambilla, et sunt similiter sex Operæ, etc.
Lit. remiss. ann. 1376. in Reg. 116. Chartoph. reg. ch. 168 :
Il coperent les ceps auprez de terre, bien l'Euvre d'un homme ou environ.
Lib. cens. terræ d'Estilly ann. circ. 1430. ex Cod. reg. 9493. fol. 2. r° :
Sixdeniers assis sur une Euvre de pré.
Et fol. 5. v° :
Huit deniers assis sur une piece de terre contenant une Euvre environ.
Denique fol. 16. v° :
Trois sous quatre deniers assis sur un lopin d'aunay contenant le quart d'une Euvre.
Vide infra Operata. Pro instrumento, quo quis operatur, vulgo Outil, Euvre legitur in Lit. remiss. ann. 1416. ex Reg. 169. ch. 391.