« B » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 1, col. 507a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/B1
« Compulsoria » (par P. , 1766), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 472c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/COMPULSORIA
COMPULSORIA, Litera, Qua judex rem aliquam executioni mandat. Lit. ann. 1411. tom. 9.
Ordinat. reg. Franc. pag. 599 :
Sic quod in Compulsoriis, quæ super eisdem instrumentis emanantur, etc.Vide ibi notam docti Editoris.
« D » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 001a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/D
D. litera numeralis quæ 500. denotat. Unde versus :
Seu, ut legit Ugutio :Littera D. velut A quingentos significabit.
Eidem literæ si recta linea superaddatur, quingenta millia significat.Alpha D. compar duo sic tria nomina prodat.al. portat.
◊ D.
In superscriptione cantilenæ, ut deprimatur, demonstrat. Notkerus Balbulus Opusculo,
Quid singulæ literæ in superscriptione significent cantilenæ. Vide A.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ D. nonnunquam pro B.
scriptum. Sic a Græco Δίς factum est Latinum Bis,
et a voce Duellum vocem Bellum ortam arbitrantur. Mutatur in T. non
semel, ut Set pro Sed, aut vicissim, quod Arragonensibus præsertim familiare
est, ut Dada et Data. D. etiam non raro transit in Z. ut
Zabulus pro Diabolus apud Cyprianum, Zarrhytus pro Diarrhytus
in Itinerario Antonini. Apud veteres proclivis est in nominibus propriis mutatio litteræ
D in Th, maxime apud Germanos, et littere G in D, ut
observat Mabill. num. 5. Præfat. in part. 2. sæc. 4. SS. Benedict. pag. xi. In
compositis mutatur in N. P. et S. ut Annitor, Appareo, Assideo, pro
Adnitor, Adpareo, Adsideo. Rariores sunt aliæ commutationes apud
Latinos.les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ D. inversum sic <unclear></unclear>
. pro
Depositus legitur apud Mabillonium in Supplem. Diplomaticæ pag. 113. ubi refert
hanc inscriptionem in Romano cœmeterio ante quatuor annos, dum scribebat, repertam. Anime InnocentiGaudentiaeQue Vixit An. v. m. vii. d. xxi. inPace Mercurius Pater Filiae<unclear></unclear>vi. id.Novembris, Urso et Polemio Coss.
« 2 lecteria » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 051a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LECTERIA2
2. LECTERIA, Stramentum pecuarium ex fœno et paleis, quod vice lecti est, unde vox
Litiere nostris, Littiera Italis. Charta fundationis Monasterii Orbisterii
ann. 1007. Apud Stephanot. tom. 4. Antiq. Pictav. MSS.
pag. 632. :
Propria, animalia,... et Lecterias ad opus eorundem animalium per totam forestam meam.
Litera, Eadem notione. Monasticum Anglican. tom. 2. pag. 32 :
Pro iis dicti Canonici reddunt per annum... duo corrodia duorum Canonicorum et 5000. turbarum ad comburendum, et tres carretatas Literæ.Fleta lib. 2. cap. 20 :
Clerici Marescalciæ est emere fœnum, avenam, Literam, et ferramenta, etc.Adde cap. 14. § 4. cap. 74. § 3.
Literia. Charta fundat. Prioratus Montis-Guidonis a Juhello D. Meduanæ ann. 1098 :
Eorumdem hominum animalia quocunque nomine censeantur, exceptis capris, possunt nutriri et pasci in eadem foresta, etLecteriam legit Menagius Provincialibus Lichiero, eadem acceptione.(habebunt)Literiam quæ dictis hominibus necessaria fuerit.
« Liteira » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 123b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LITEIRA
LITEIRA, Apparatus et instrumentum lecti. Testamentum Sancii I. Regis Portugall. apud
Brandaonem tom. 4. Monarch. Lusitan. pag. 260 :
Post mortem meam habeat totam meam LiteiramVide Lectarium.(Liteicam male tom. 3. SS. Junii pag. 477.)et meos annulos et sortilias ; exceptis duobus annulis, quos mando dari filio meo Regi donno Alfonso.
« 1 litera » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 123b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LITERA1
1. LITERA, Stramentum. Vide Lecteria 1.
« 2 litera » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 123b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LITERA2
2. LITERA, nude, Latina lingua. Epistola Ademari de Apostolatu S. Martialis ann. 1028. apud
Mabill. tom. 4. Annal. Bened. pag. 726. col. 1 :
Ego sum Prior de Clusa, et bene scio facere sermonem de Litera.Ademarus Priorem hunc inducit ut Grammaticum de Latina lingua continuo gloriantem. Vide Literaliter 1. et Literate.
« N » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 564a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/N1
N. Litera numeralis, quæ 90. denotat. Unde versus apud Ugutionem :
Ita etiam in Notis antiquis :N. nonaginta capit, quæ sic caput esse videtur.
N. lxxxx. nonaginta.At apud Baronium N. 900. efficere dicitur hoc versu :
Eidem literæ si recta linea supperaddatur, nonaginta millia significat.N. quoque nongentos numero demonstrat habendos.
« O » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 001a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/O
O. Litera numeralis, quæ 11. denotat, unde versus :
seu ut habet Ugutio :Undenos facit O, cognoscas sic numerando,
Eidem literæ si recta linea superaddatur, undecim millia significat.O, numerum gestat, qui nunc undecimus extat.
◊ O, in superscriptione cantilenæ, figuram sui in ore cantantis ordinat. Notkerus Balbulus opusc.
Quid singulæ literæ significent in superscriptione cantilenæ. Vide A.
◊ O. Sic dictæ Antiphonæ septem, quæ in Ecclesia Adventus Domini tempore cantantur, quod ab O, admirationis nota, principium habeant. Vide Honorium Augustodun. lib. 3. Gemmæ animæ cap. 5. et Durandum lib. 6. Ration. cap. 11. num. 4. Statuta antiqua Canonicorum S. Quintini in Viromanduis :
Vinum de pastibus, de postmeridiis, caritatibus, et de omnibus O, ante Natale debet esse vinum decens refectorium.
P. , 1766.
◊ f. eodem sensu, Oleries, in Lit. remiss. ann. 1478. ex Reg. 206. Chartoph. reg. ch. 84 : Le Dimenche dernier des Oleries de devant Noel, le suppliant ala aux nopces à Joy le moustier.
◊ O, Literam nominibus præfigunt optimates Hiberni, ob eminentiam, inquit Camdenus in Hiberniæ descriptione. Jacob. Waræus in Antiquit. Hibernicis cap. 9. ait, regnante Brieno Rege Hiberniæ, Hibernorum cognomina sive familiarum nomina cœpisse esse fixa, posterisque tradita, cum præposita, vel aspiratione, h, vel voce, va, quæ postea mutata est in vocalem, O, et significat unum e posteris viri alicujus primarii, ut OBrien, O-Conner, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ O pro u passim scriptum in vett. Instrumentis. Nuncopatur pro Nuncupatur, in Testamento ann. 690. apud Felibian. Hist. Sandionys. pag. XI. Jobemmus pro Jubemus, apud eumdem pag. XII. Pecodibus pro Pecudibus, in antiquis Canonibus Hibern. tom. 4. Anecd. Marten. col. 10. Ebor pro Ebur, Egomenus pro Egumenus, seu Hegumenus, etc.« T » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 001a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/T
T. Litera numeralis, quæ 160. designat. Unde versus :
Seu, ut habet Ugutio :T quoque centenos et sexaginta tenebit.
Eidem literæ si recta linea superaddatur, 160. millia significat.T centumque colit, cum sexaginta bicornis.
◊ T
in superscriptione cantilenæ, trahere vel tenere debere testatur. Notkerus Balbulus Opusc.
Quid singulæ literæ significent in superscript. cantil. Vide A.
◊ T
Nomini militis appositum, ipsum in bello superstitem esse signabat. Paulus Diacon. de Notis literar.
◊ T cum duobus punctis suprapositis interdum pro millesimo numero,
interdum pro nongentesimo sumi in Instrumentis Aragonicis et Navarricis, observat
Hieronym. Blanca in Comment. Rerum Aragon. pag. 617. 647. Vide Historiam Pinnatensem pag.
269. et Ambrosium Moralem in Corduba pag. 130.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ T, pro D scribi, aut vicissim,
jam dictum est in D, ut et D pro Th. passim apud Germanos. Septentrionalibus populis
familiares sunt mutationes literarum T, Z, et C, ut annotat Schilterus in
Glossario Teutonico. Notissima quoque est T et C mutatio,
etiam apud Latinos.« X » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 419a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/X
X. Litera numeralis, quæ decem sonat. Unde versus :
Seu ut habet Ugutio :X. duplex denos numero tibi dat retinendos.
Duplex X. solito decem jam more putatur.
◊ Eidem literæ si recta linea superaddatur, decem millia significat.
◊ X. inquit Notkerus Balbulus opusc.
Quid singulæ literæ significent in superscriptione cantilenæ:
Quamvis Latina verba per se inchoet, tamen expectare expetit.Vide A.
◊ X. pro Ch. Inscriptio nummi Ludovici Pii Imper.
Xristiana Religio.
Decanus Xristianitatis, in Charta ann. 1221. apud Perardum. Secundinus Episcop. in Hymno Alphabetico in S. Patricium :
XRS. illum sibi elegit in terris vicarium, etc.Versus antiqui apud Joan. Antonium Castil. de Antiquitate basil. Vincentianæ :
Joan. de Janua :Circulus hic summi comprehendit nomina Regis,Quem sine principio et sine fine vides.Principium cum fine simul tibi donat A cum Ω,X, et P, Xristi nomina sancta tenent.
Xristus, quia Græcum est, per X scribendum est Christus. Sed quia figura X repræsentat Ch. jam multi Latini scribunt Christus, per Ch.Vide infra Xpianus.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ X. versibus præfigere solent
veteres Critici, ut ex antiquis Scholiastis cognoscere est, cum χατάχρησιν vocisque insolentiam indicare volunt. Vide Casaubon. in notis ad
Laert. et ejusdem animadversiones in Athenæum lib. 6. cap. 8.« Y » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 421a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/Y1
« Z » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 425a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/Z1
Z. Litera numeralis, quæ 2000. efficit. Unde versus :
Seu ut habet Ugutio :Ultima Z. canens finem bis mille tenebit.
Eidem literæ, si recta linea superaddatur, bis millies mille significat.Ultima Z. quæ canit finem bis mille tenere.
◊ Z. pro X. crebro Zenia, pro Xenia :
Zenodochium, pro Xenodochium, in Gloss. Ælfrici pag. 62. 79.