« »
 
ABACUS 3, SIGNUM 1, SIGNUM 2, SIGNUM 3, SIGNUM 4, SIGNUM 5, SIGNUM 7, SIGNUM 8, SIGNUM 9, SIGNUM 10, SIGNUM 11, SIGNUM 12, SIGNUM 13, SIGNUM 16, SIGNUM 17.
[]« 3 abacus » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 1, col. 006c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/ABACUS3
3. ABACUS, Arithmetica : nam Arithmetici, in abaco, vel mensa pulvere conspersa numerorum notas delineabant : unde Martianus Capella ejusmodi abacum dixit esse mensulam hyalini pulveris respersione coloratam. Persius sat. 1. v. 132 :
Nec qui Abaco numeros, et secto in pulvere metas
Scit risisse vafer ..
Vide Gruteri Inscr. pag. 224. Willelmus Malmesh. lib. 2. ait Gerbertum Remensem à Saracenis Hispanis didicisse Astrologiam, Abacum, cæterasque artes. Henricus Knyghton lib. 1. Chron. cap. 3 :
Omnium liberalium artium peritus, Abacum præcipue, lunarem compotum et cursum rimatus.
Dicunt Itali saper l'abbaco, imparar l'abbaco, pro Arithmeticam tenere, Arithmeticam addiscere.
◊ 4. * Hinc Libros signatos per Abacum intelligo Codices notis numericis per singulas paginas signatos, in Stat. Mantuæ lib. 1. cap. 34. ex Cod. reg. 4620 :
Massarius communis Mantuæ teneatur et debeat singulis semestribus dare singulis notariis, ad maleficia deputatis, libros... signatos per Abacum a principio usque ad finem cujuslibet libri.
Abacista, qui Abaco operam dat, ratiocinator, supputator, λογιστιϰός, Barbaris Algorista, Italis olim Abbachiere, nunc Abbachista. Guill. Malmesbur. lib. 2. Hist. Angl. cap. 10. de eodem Gerberto :
Abacum certe primus a Saracenis capiens, regulas dedit, quæ a sudantibus Abacistis vix intelliguntur.
Fridericus II. Imp. lib. 2. de Venat. cap. 42 :
Conjungendo pollicem extensum pollici, et replicet indicem ad extremitatem pollicis, et erit modus secundum quem Abacistæ tenent septuaginta cum manu : et alii digiti ejusdem manus replicentur in palmam sub illis duobus digitis, ut firmius sustententur, ad similitudinem tenentis numerum ternarium : et sic ex replicatione indicis super pollicem, et trium digitorum in palma sub illis, teneat manum ad formam Abacistæ tenentis septuaginta tria.
Vide Signum.
© École des chartes.
[]« 1 signum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 482a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM01
1. SIGNUM, Consignatio, signum crucis. Honorius Augustod. lib. 1. cap. 57 :
Per totum Canonem viginti et tria Signa fiunt.
Mox :
Tribus autem digitis Signa facimus, quia Trinitatem exprimimus.
Canones Hibern. cap. 11 :
Terminus sancti loci habeat Signa circa se.
Atque inde
Signum Dei, Signum Domini, Signum Christi. Ugutio :
Signum Dei, signum crucis,
vel Crux : quem, nescio an recte arguerit Lazarus Baiffius lib. de Vasculis pag. 106. tametsi constet, si Legem Titiam, quam laudat, is respexerit, in qua signum Dei, pro cujusvis Dei simulacro sumitur, falsum fuisse. Lactantius lib. de Mortibus Persecutor. n. 44 :
Commonitus est in quiete Constantinus, ut cœleste Signum Dei notaret in scutis.
Idem num 10 :
Imposuerunt frontibus suis immortale Signum.
Ita lib. 4. Institut. cap. 27.
Simulacrum Dei
, in eodem lib. de Mortib. Persecut. num. 12. Africanus lib. 6. Hist. Apost. :
Signum Dei sui in frontibus nostris digitis suis facientes, etc.
Occurrit præterea in Vita S. Valerici cap. 21.
Signum Domini, Eadem notione, apud Paulinum Epist. 12. et eumdem Africanum[] lib. 7 :
Et percussiones eorum facto Signo Domini procurabat.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Signum Dominicum, Eodem intellectu, in Actis S. Saturnini apud Baluz. tom. 2. Miscell. pag. 57 :
Cum bellica tuba caneret, dominica Signa gloriosi martyres erexerunt ; ibique celebrantes ex more dominica sacramenta, etc.
Signum Christi. Julius Africanus lib. 6. Hist. :
Et cum hæc feceritis, imponemus manus nostras super capita vestra, et Signum Christi faciemus in frontibus vestris, etc.
Vita S. Basilii apud Herivæum Archiep. Remensem de pœnitentia cap. 7 :
Et continuo apprehendens manum ejus, faciens Christi Signum in ipso, et orans, etc.
Vita MS. S. Arigii Episc. Vapincensis :
At ubi orationem complesset, signum Christi super plagam faciens, etc. Signaculum Christi,
paulo ante. Vita S. Tillonis Monachi cap. 20 :
Cum super vulnus plenum vermibus Christi Signum deprimeret, repente mortui sunt vermes.
Formula signandi Catechumenos in fronte, apud Menardum ad Libr. Sacramentor. Gregorii pag. 131 :
Signum Salvatoris Domini nostri Jesu Christi in fronte tua pono. Signum Salvatoris Domini nostri Jesu Christi in pectore pono.
Canones Hibern. cap. 11 :
Ubicumque inveneritis Signum crucis Christi ne læseritis.
Will. Brito lib. 8. Philipp. :
Spe ducti veniæ Christi sua pectora Signo
Consignant.
Hinc
Signa Christi
, et
Signo-Christas Gabathas
vocat Anastasius Bibliothecarius Lychnuchos, in modum crucis confectos, de quibus egimus in Descript. S. Sophiæ num. 48. In Leone III. PP. pag. 143 :
Gabatas fundatas Signochristas, quæ pendent in quadriporticu.
In Gregorio IV. PP. pag. 165 :
Signum Christi habet navicellas duas, et murenas tres.
Pag. 189 :
Gabathas de argento purissimo numero 6. tres quidem filopares signo Christi, et duas etiam similitudinem palmarum, et unam interrasilem, quæ est saxisca, pens. simul. libr. 4. Χριστοφόρον σημεῖον
, in Menæis in S. Zacharia sutore 17. Novemb. Vide Glossar. med. Græcit. voce Σιγνόχριστον col. 1366.
Signum Fidei dicitur Alvaro in Hymno in S. Eulogium :
Tunc Signo fidei pectora servulus
Armat deifice, etc.
◊ Nostri Sinacle. Lit. remiss. ann. 1397. in Reg. 153. Chartoph. reg. ch. 163 :
Fault faire pluseurs Sinacles de la croix, etc.
Hinc
P. Carpentier, 1766.
Signum Ramispalmarum, pro Solemnis palmarum benedictio, in Dominica ejusdem nomenclaturæ. Comput. ann. 1381. inter Probat. tom. 3. Hist. Nem. pag. 34. col. 1 :
Solvi duobus hominibus banneriis, qui vacaverunt per totam diem ad mundandum planum de foro bovum in vigilia Ramispalmarum, quia ibi debebat fieri Signum Ramispalmarum ..... Quia dominus episcopus Nemausensis, fecerit dictum Signum Ramispalmarum.
P. Carpentier, 1766.
Signa, nude appellantur Cruces, vexilla, aliaque ejusmodi, quæ in processionibus deferuntur. Ordinar. MS. S. Petri Aureæ-val. ubi de processione S. Marci :
Omnes ordinate exeant prædictam ecclesiam, Signis præcedentibus.
Infra ubi de Rogationibus :
Vexillo et cruce præcedentibus. Signa victricia
nuncupantur in Chron. Sublac. apud Murator. tom. 4. Antiq. Ital. med. ævi col. 1047 :
Constituit (Joannes abbas) ut in festivitate[] patris Benedicti faciant solemnem processionem ad Specum omnes revestiti cappis, præcedentibus eos famulis, cum victricibus Signis.
P. Carpentier, 1766.
Signum Crucifixi, Imago Crucifixi Pontif. Mogunt. MS. fol. 7 :
Hic sacerdos (ante Canonem) osculetur altare, deinde Signum Crucifixi sive textum.
© École des chartes.
[]« 2 signum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 482c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM02
2. SIGNUM, Veteres appellabant sigillum, quo signabantur testamenta aliave acta : unde Signatores Senecæ lib. 2. de Benefic. dicti, qui ad syngraphas firmandas vel ipsa testamenta advocabantur, eaque sigillis suis firmabant. Collatio Carthagin. II. cap. 53 :
Custodes edicant, utrum Signa cognoverint ? Leo Episcopus Ecclesiæ Catholicæ dixit : Agnosco sigillum meum. Marcellinus V. C. Tribunus et Notarius dixit : Quoniam ab utraque parte impressionem Signorum agnitam constat, ea, quæ præcepi, a Notariis relegantur. Petilianus Episcopus dixit : Sic solent testamenta, non gesta reserari.
Ubi signum et sigillum idem sunt, ut et in Collat. III. cap. 220. Proinde Signare testamentum, apud Justinianum, recte σφραγίζειν vertit Theophilus. Hinc subscriptionem semper a signatione distingunt Jurisconsulti, cum aliud sit subscribere, aliud signare. Subscribebatur enim testamentum, deinde clausum lino circumducto signabatur. Vide supra Sigillum recognoscere, et Brisson. de Formul. pag. 572. 655. Sed et testes, qui signabant, iidem et subscribebant testamentum. Unde in leg. 3. Cod. Th. de Testamentis (4, 4.), Signatores et Subscriptores promiscue appellantur. Atque ita apud veteres obtinuisse, ait Salmasius lib. de modo Usurar. cap. 11. postmodum vero eum invaluisse morem, ut privati testamenta aliaque acta subscriberent, et affixa in imo cera, juxta subscriptionem Signum suum imprimerent, quod cum in multis non fieret, sed sola subscriptio apponeretur, ac vice Signi, nota aliqua, quam hodie Parafum dicimus, manu propria describeretur ; Signum pro ipsa subscriptione usurpari cœpisse contendit, idque firmat ex Porcelli Corocottæ testamento, in quo testes ita subscribunt :
Lucanicus signavit. Fergilius navis, etc.
Et ex testamento S. Remigii, quod sic clauditur :
Remigius Episcopus testamentum meum relegi, signavi, subscripsi.
Ubi signat, antequam subscribat, quod dici non potest de ratione veterum in obsignandis testamentis, quæ subscribebantur, antequam obsignarentur : alias esset ὕστερον πρότερον. Itaque existimat, signare et subscribere idem unumque hoc loco sonare, et utrumque conjungi ἐπεξηγήσεως gratia. Quod sane sequentia videntur firmare, ubi ita testes subscribunt :
V. C. Pappolus interfui et subscripsi. V. C. Rusticolus interfui et signavi. V. C. Eulodius interfui et signavi.
Et sic cæteri, ubi Pappolus voce subscripsi, alii signavi utuntur, adeo ut idem fuerit subscribere et signare. Ita in altero testamento Widradi Abbatis Flaviniacensis apud Mabillonium, testes nude se illud subscripsisse testatur, non signasse. Idem præterea patet ex Conc. Dertusano ann. 1429. inter Hispan. tom. 3. pag. 652. ubi Signum pro subscriptione ponitur :
Publicum instrumentum per alium fidelem scriptum in hanc publicam formam redactum retinui, Signoque meo solito signavi.
Sed quod rem extra controversiam ponere videtur, illud est, quod testamento Remigii appositum legitur :
Post conditum testamentum, imo Signatum, occurrit sensibus meis, ut basilicæ [] domnorum Martyrum Timothei et Apollinaris missorium argenteum sex librarum ibi deputem, ut ex eo sedes futura meorum ossium componatur.
Vix enim probabile, hæc adscripta, post clausum, et lino circumducto obsignatum testamentum, quod etiam hac ætate obtinuisse docent primum Widradi testamentum, et Marculfus lib. 2. for. 17. Perpetuus Turonensis Episcopus in testamento suo, a D. Luca Acherio edito, illud sua manu scriptum et subscriptum, non etiam signatum scribit, tametsi claudendum innuat, cum aperiendum coram Presbyteris et Diaconibus statuat. Signum tamen a subscriptione distinguit Concilium Toletanum X. cap. 4 :
Scriptis professionem suam faciat a se, aut Signo, aut subscriptione notatam.
Ubi Signum est, quod parafum dicimus, subscriptio vero nominis descriptio. Eadem distinctio occurrit in lib. 6. Capitul. n. 416 :
Scripturæ quæ.... conditoris vel testium fuerint Signis aut subscriptionibus roboratæ, omni habeantur stabiles firmitate.
Neque aliud sonat Signum in veteri Charta Securitatis plenariæ, exarata sub Justiniano Ravennæ, apud Brissonium lib. 6. Formul. :
Et ipse eadem manu propria Signum impresserit, testesque, ut subscriberent, conrogaverit, etc.
Et infra :
Hanc plenariam securitatem..... scribendam dictavi, in qua pro ignorantia literarum subter Signum feci, autoritateque roborata præsentibus testibus attuli subscribendam, etc.
Ubi Signum nihil aliud est quam Parafus, distinguiturque a subscriptione, seu nominis proprii descriptione.
◊ Sed missa Salmasii sententia de horum vocabulorum et in infima Latinitate notione, quidam existimant signorum nomenclatura donari cœpisse ejusmodi subscriptiones, quod Christiani ad majoris firmitatis argumentum, nominum suorum subscriptionibus Crucis Signum præscriberent, quod nude Signum vocabant, ut signare, signum crucis effingere. Unde Remigius Episcopus Signat primo testamentum, hoc est, Signum sanctæ Crucis exarat, deinde subscribit. Apud nos vero Subscriptio præcedit, Signum subsequitur : et in Lege Wisigoth. lib. 2. tit. 5. § 1. 12. 15. 17.
Signum et subscriptio
semper junguntur, et a se invicem diversa esse innuuntur. Sane Christianos non alio signo subscripsisse, quam Crucis, probant vetustissimæ Tabulæ, uti in V. Crux observavimus : quod innuere videtur hæc supra allata formula,
in qua pro ignorantia literarum subter Signum feci
, quæ in alia Charta ex Tabulario Casauriensi, cujus meminimus in Dissert. 14. ad Joinvillam pag. 230. ita concipitur :
Et propter ignorantiam literarum Signum S. Crucis feci.
Quid vero cum Signo ascriberetur, docet eadem Charta Ravennensis sub finem :
Signum isti Gratiani V. S. Subdiaconi literas nescientem, et alia manu sit.... scripto.
Et infra, ita Notarius :
Huic plenariæ securitati, sicut superius legitur, de perceptam omnem ter.... præsente Signum fecit, et ei relictum est, Testis subscripsi.
Quæ certe verba Crucis signo descripto subdi, licet passim observare. Vide Mabill. Diplom. pag. 170. et 634.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Signum Levare, Sigillum solvere, ut videtur, Gall. Lever le scellé. Consuet. Furnenses ex Tabul. S. Audomari :
Sed præterea quilibet plegius fugitivi, qui Signum levaverit, vel levari fecerit, nisi per necessitatem,.... emendabit Comiti 60. libr.
Vide supra Sigillum 1. []
© École des chartes.
[]« 3 signum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 483b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM03
3. SIGNUM, Limes, terminus, finis, Borne. Lex Wisigoth. lib. 10. tit. 3. § 3 :
Quotiescumque de terminis fuerit orta contentio, Signa, quæ antiquitus constituta sunt, oportet inquiri, id est, aggeres terræ, sive arcas, quas propter fines fundorum apparuerit fuisse constructas : lapides etiam, quos propter indicia terminorum sculptos constiterit esse defixos : si hæc Signa defuerint, etc.
Adde § 2. Legem Bajwar. tit. 11. cap. 1. 2. 3. Vide Procxorius, Sinaida, et Wiffa. Chart. ann. 760. apud Brunett. in Cod. dipl. Tusc. tom. 1. pag. 570 :
Constat me Audwald ac die vindedisse et vindedit terra juris mei.... hoc est silbula, ab uno latere de subtu curret fossatum et ab alio latere curre signa, da pede est, etc..... et super ipsa cerru vade Signa inter campu et silva et de alia parte est terra emptori, etc.
P. Carpentier, 1766.
Signa metalia
et
Signa granicialia
, in Stat. Sigismundi I. ann. 1523. inter Leg. Polon. tom. 1. pag. 412. et 413. Vide supra Metalis distinctio. Unde nostris Segne, pro Locus intra certos fines positus. Lit. remiss. ann. 1480. in Reg. 207. Chartoph. reg. ch. 21 :
Icellui Durant fist response qu'il ne rendroit pas à icellui Jehan sa coignée pour siz pugnieres de blé, pour ce qu'il estoit entré en sa Segne ou bois.
© École des chartes.
[]« 4 signum » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 483b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM04
4. SIGNUM, Insigne, Marque d'honneur, nostris. Conc. Hispal. inter Hispan. tom. 4. pag. 12 :
Nec (clerici) gestant Signa doctorum, sed birreta.
Chron. Angl. Th. Otterbourne pag. 226 :
Et ut fidem darent suis fictitiis, detraxit de collis quorumdam Signa Regis, scilicet collaria, de cætero Signum tale minime deferendum. Detraxit insuper de brachiis domicellorum Signa crescentium, et abjecit.
Hinc
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Signum, pro Gentilitium insigne. Literæ Caroli V. Reg. Franc. ann. 1366. tom. 4. Ordinat. pag. 676 :
Qui nuntius seu nuntii, poterunt deferre baculos cum Signis regiis et Universitatis predicte.
© École des chartes.
[]« 5 signum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 483b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM05
5. SIGNUM, Milliare, σημεῖον, in Hist. Miscella in Mauricio Imp. ann. 5 :
At vero duces exercitus obviam venerunt ei cum bandis, duobus Signis.
© École des chartes.
[]« 7 signum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 483c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM07
7. SIGNUM, Compendium literæ : cujusmodi fuit ars eorum, qui notis scribebant. Glossæ Græc. Lat. : Σημεῖον, Signum. Σημειογράφος, Notarius. S. Hieronymus de Vitando suspecto contubernio :
Extemporalis est dictatio, et tanta ad lumen lucernulæ facilitate profusa, ut Notariorum manus lingua præcurreret, et Signa ad furta verborum volubilitas sermonum obrueret.
Vide Savaronem ad Sidonium lib. 9. Epist. 9. quem non exscribo.
© École des chartes.
[]« 8 signum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 483c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM08
8. SIGNUM, Campana, nola, Italis Segno, ut notat Pignorius, σήμαντρον, et σημαντήρ, Græcis scriptoribus : vide German. Patr. CP. in Hist. Eccl. initio, Nomocanonem edit. a Jo. Bapt. Cotelerio cap. 409. etc. Glossar. med. Græcitat. col. 1359. Lex Salica tit. 35. § 2 : Si quis cervum domesticum Signum habentem, aut occiderit, aut furaverit. Ubi Signum pro nola interpretatur Bignonius, quod Eccardo non arridet : nec injuria ; ibi enim sermo est de cervo domestico, cui nota aliqua imprimebatur, ut dignosci posset, cum ad alios cervos alliciendos emittebatur, quos nolæ sonus exterruisset. S. Eulogius in Apologet. :
Basilicarum turres everteret, templorum arces dirueret, et excelsa pinnaculorum prosterneret, quæ Signorum gestamina erant ad Conventum Canonicum quotidie Christicolis innuendum.
Ericus Monachus de Miracul. S. Germani Autissiod. cap. 51 :
Signa quoque Ecclesiæ interdum nullo sonante pulsantia, etc.
Eckeardus Junior. de Casib. S. Galli cap. 14 :
Signumque cursim pulsantes, fratres advocant.
Cap. 16 :
Abbate accito, Signum pulsatur ad Capitulum.
Joannes Monach. lib. 1. Hist. Gaufredi Ducis Normann. :
Pulsantur Signa, parietes Ecclesiarum cortinis et paliis adornantur.
Charta Cindasvinthi Reg. Gothor. in Hispania æræ 684. apud Yepez in Chronico Ord. S. Bened. tom. 2 :
Offerrimus vasa altaris,..... Signum fusile æneum bonæ modulationis, demulcens auditum.
Utuntur passim scriptores, Gregorius Turon. in Vitis Patrum cap. 8. lib. 2. Hist. cap. 23. lib. 3. cap. 15. Fortunatus lib. 2. Poëm. 19. Eginhardus de Transl. SS. Marc. et Petri lib. 3. cap. 15. Capitul. Caroli M. lib. 6. cap. 168. 171. Concil. Foro-Jul. cap. 13. Concil. Aquisgran. cap. 145. Alcuinus Poem. 130. Rupertus lib. 5. de Divin. offic. cap. 29. Walafridus Strabo lib. de Reb. Eccl. cap. 5. et de Vita S. [] Galli cap. 26. Honorius Augustod. lib. 1. cap. 142. Ordericus Vitalis lib. 3. pag. 487. lib. 10. pag. 782. lib. 12. pag. 855. Ethelwlfus in Abbatibus Lindisfarnensibus cap. 20. Vita S. Leutfredi num. 19. Helgaudus in Roberto Rege pag. 74. S. Anselmus lib. 3. Epist. 20. Hugo Flaviniac. pag. 122. 158. 167. 265. 268. Petrus Venerab. lib. 1. de Miracul. cap. 17. Gaufridus Grossus in Vita S. Bernardi Abb. Tironensis, W. Thorn. in Chronico ann. 1086. Chronicon Fontanellense cap. 9. 16. Chronicon Montis S. Michaëlis ann. 1131. Monasticon Anglic. tom. 1. pag. 32. etc. Ita Franci nostri vocem Seint usurparunt.  :
Et la Roine mult grant joie li fist,
Li Seint sonnerent tout contreval Paris,
Nez Dex tonant ni poit on aoir.
Alibi :
De la cité est issus Anseïs,
Sonnent les cloches et Seint parmi la cit,
Procession ont fait au fil Garin.
MS :
Sonnent li Seint par toute la contrée.
MS :
Les Clers et les Prevoires à fez trestout mander,
A grant procession sont au devant alé,
Et ont fait les Sains de la vile soner.
Computum Stephani de la Fontaine Argentarii Regii ann. 1350. cap. de Obsequiis Regiis :
Pour la peine et salaire de plusieurs valets pour faire sonner les Seints de ladite Eglise.
Testam. Johannis Lessillé ann. 1382. apud Menag. Hist. Sabol. pag. 390 :
Afin que ledit secretain et ses successeurs soient tenus à sonner les Sains, quant l'on fera l'anniversaire pour nous en ladite Eglise.
Sins, apud Beslium in Comit. Pictav. pag. 63. Adde Chartam Gallicam in Monastico Anglic. tom. 1. pag. 349. et aliam in Additamentis ad Matth. Paris pag. 170.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Signus, Eadem notione, in Testam. S. Rudesindi ann. 978. inter Conc. Hisp. tom. 3. pag. 184. Vide Frontale.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ Cum ecclesia alteri subjiciebatur, campanam aliquando ceu subjectionis argumentum ex minori in majorem ecclesiam inferebant, ut colligitur ex Charta ann. 1060. in Tabular. S. Victoris Massil. :
Facimus guirpitionem sancto Victori Massiliensi et sancto Genesi in territorio de Dromone, qui est obedientia ejusdem S. Victoris..... et propter hoc recipimus unum de majoribus Signis de ipsa obedientia ad honorem de nostra ecclesia.
© École des chartes.
[]« 9 signum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 484a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM09
9. SIGNUM, apud Monachos, dicebatur forma quædam manu aut digitis res quaslibet, et quæ haberent in mente, vel petere deberent, designandi. Nam cum perpetuum fere silentium observaretur in Monasteriis, et loqui rarissime Monachis liceret in Ecclesia, dormitorio, refectorio, coquina, aliisque claustri officinis, sed et ne vel unam antiphonam aut responsorium, vel aliquid aliud tale absque libro nominare, (unde forte σιωπῶντες ϰήρυϰες dicuntur Gregorio Nazianzeno orat. 12. qui scilicet, ut infra ait, σιωπὴν λόγου longe τιμιωτέραν observabant,) instruebantur novitii, si quidpiam petere aut dicere necesse haberent, id signis innuere, et manu loquaci, ut ait Petronius, seu linguosis digitis, ut Senator lib. 4. Epist. 51. complicatis nimirum diversimode, aut expansis digitis indicare. Udalricus lib. 3. Consuet. cap. 3 :
Opus quoque habet, ut Signa diligenter addiscat, quibus tacens [] quoquo modo loquatur : quia postquam adunatus fuerit ad conventum, licet ei rarissime loqui, et tales in claustro officinæ sunt, in quibus traditum est a patribus nostris et præfixum, ut perpetuum silentium teneatur, in Ecclesia, dormitorio, refectorio, et coquina regulari. In his singulis tam in die quam in nocte, si vel unum verbum quoque audiente loquitur, non facile veniam absque judicio meretur, etc.
Guigo II. Prior Cartusiensis in Statutis ejusdem Ordin. cap. 45 :
In qualibet autem constituti obedientia, cum prælato sibi possunt de necessariis loqui fratres, petita per Signum licentia, habent enim Signa pleraque rusticana, et ab omni facetia vel lascivia aliena, per quæ de his, quæ ad sua pertinent officia rebus vel instrumentis possunt ad invicem commemorari.
Joan. Monachus lib. 1. Vitæ S. Odonis Cluniacensis Abbat. :
Est et alius inter eos taciturnitatis modus. In competentibus namque horis nemo intra claustra ejusdem Monasterii audebat loqui, nec se cum alio fratre jungere... Quoties necessitas ad exposcendum res instabat, toties diversa Signa invicem faciebant, ad perficienda, quæ vellent, quas puto Grammatici digitorum et oculorum notas vocare consueverunt. Adeo nempe inter eos excreverat ordo iste, ut puto, si sine officio linguæ essent, ad omnia necessaria significanda, sufficere possent Signa ipsa.
Infra :
Affuit nox, et ecce quidam de pueris Signo secessum naturæ petiit.
Ratbertus de Casib. S. Galli cap. 11 :
Cochlearium sibi afferri Signo fecit.
Mox :
Surgere autem Signo jussus, ut mos loci erat, etc.
Cæsarius lib. 1. de Miracul. cap. 1 :
Die quadam, cum ei unus Monachorum de Confessione Signum faceret, etc.
Concil. apud Castrum Guntheri ann. 1231. cap. 24 :
Abbates provideant, quod Monachi sibi subditi sui sciant Signa facere.
Hinc Johannes Sarisberiensis in Euthetico ad Policraticon :
Si jubet, ut taceas, statua taciturnior esto,
  Nec redimas Signis verba negata tibi.
Signare, Signum facere, pro Signis aliquid petere aut innuere, apud Cæsarium Heisterb. lib. 2. cap. 22. lib. 3. cap. 14. 24. 51. lib. 4. cap. 6. lib. 8. cap. 17. lib. 11. cap. 36.
P. Carpentier, 1766.
◊ Signer, eadem acceptione, in Lit. remiss. ann. 1480. ex Reg. 205. Chartoph. reg. ch. 274 :
Lequel petit Jean Signa du doy le suppliant, afin qu'il alast parler à lui.
Unde Seignement, Actio pantomimica, quæ signis exprimitur, in Reg. 2. Duac. ubi de solemni ingressu Caroli ducis Burg. in hanc urbem ann. 1472. fol. 110. r° :
Et y avoit tant en ladite rue Nostre Dame, comme au marchié neuf, hours ou avoit les neuf histoires des neuf preulx par Seignement sans parler.
Vide in Signum 9. Hinc
P. Carpentier, 1766.
Signare Navem, Signis, ut accedat, innuere ad debitum vectigal solvendum. Lit. Alf. comit. Pictav. ann. 1269. in Reg. 11. Chartoph. reg. fol. 41. r° :
Cum ex parte fidelis nostri Guioneti de Thoarcio nobis datum est intelligi, antecessores sui in possessione fuerunt naves per mare transitum facientes Signandi apud Rupellam, cujusmodi consuetudine uti consueverunt pacifice, etc.
Resignare, pro Signis respondere loquenti per signa, Cæsar. Heisterb. lib. 8. cap. 96.
Significare, Idem quod Signare, usurpant non semel Usus antiqui Ordinis Cisterciensis cap. 75. 79. 84. 90. Angelrannus in Miraculis S. Richarii Abbatis Centulensis n. 4 : []
Sed nondum fuerat, quia tempus et hora loquendi,
Astanti turbæ certatim Significare.
Cœpimus, ascendant, rapiant, secumque reducant.
Statuta Ord. de Sempringham pag. 734 :
Minuti caveant, ne mutuo inordinate Significent, vel loquantur.
Occurrit ibi non semel.
◊ Ejusmodi signorum species varias, a Monachis observandas, pluribus tradit idem Udalricus lib. 2. cap. 4. Sed cum eæ potissimum spectent, quæ ad solum victum indicandum pertinent, longeque plures describantur in libro Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. præstat hoc loco caput integrum exhibere, quod est 25.
De his, quæ ad divinum maxime pertinent officium.
◊ Pro signo generali libri, extende manum, et move, sicut folium moveri solet.
◊ Pro signo Missalis, generali signo præmisso, hoc adde, ut facias signum crucis.
◊ Pro signo textus Evangelii, hoc adde, ut in fronte facias signum crucis.
◊ Pro signo Epistolaris, hoc adde, ut in pectore facias signum crucis.
◊ Pro signo Lectionis, manui vel pectori digitum impinge, et paululum attractum fac resilire, quasi qui ceram a candela legentis super folium labefactatum labore unguium expungit.
◊ Pro signo Responsorii, articulo indicis pollicem suppone, et ita fac eum resilire.
◊ Pro signo Antiphonæ, vel versus Responsorii, articulo minimi digiti pollicem suppone, et ita fac resilire.
◊ Pro signo Alleluya, leva manum, et summitates digitorum inflexas, quasi ad volandum, move, propter Angelos, quia eorum Cantus dicitur.
◊ Pro signo Sequentiæ, leva manum inclinatam a pectore, eam amovendo inverte, ita ut quæ prius erat sursum, sit deorsum.
◊ Pro signo Tractus, trahe manum per ventrem de deorsum, quia longum significat, et contra os applica manum, quia cantum significat.
◊ Pro signo Libri, in quo legitur ad Nocturnos, præmisso generali signo, et libri, et lectionis, adde, ut manum ponas ad maxillam.
◊ Pro signo Antiphonarii, præmisso signo libri, adde, ut pollicem inflectas, propter incurvationes notularum, neumas, quæ ita sunt inflexæ.
◊ Pro signo Regulæ adde ut capillum super aurem pendentem cum duobus digitis apprehendas.
◊ Pro signo Hymnarii, adde, ut pollicem et digitum ei proximum proferas, summitatibus eorum junctis, quia præsens tempus, vel quod primum est significatur.
◊ Pro signo Psalterii, adde ut cavam manum ponas in capite propter similitudinem coronæ, quam Rex portare solet.
Pro iis, quæ ad victum pertinent.
◊ Pro signo panis, fac circulum cum pollice, et his duobus digitis, qui sequuntur.
◊ Pro signo panis, qui aqua coquitur, adde, ut interiora unius manus super exteriora alterius ponas, et ita superiorem manum, quasi ungendo, vel imbuendo, circumferas.
◊ Pro signo panis, qui vulgariter Turta appellatur, adde, ut crucem per medium palmæ facias, quia hic panis sic dividi solet.
◊ Pro signo dimidii panis, unius manus pollicem cum sequenti digito inflecte, quasi dimidium facias circulum.
◊ Pro signo fabarum, primo pollicis articulo sequentis digiti summitatem suppone, et ita fac pollicem eminere. []
◊ Pro signo milii, fac gyrum cum digito, quia sic movetur cum cochleari in olla.
◊ Pro signo pulmenti oleribus confecti, trahe digitum super alterum digitum, quasi qui coquendas incidat herbas.
Pro signo generali piscium, simila cum manu motionem caudæ piscis in aqua
. Udalric.
Pro signo sepiarum, divide omnes digitos ad invicem, et ita eos commove
. Udalric.
Pro signo anguillæ, conclude utramque manum, quasi qui tenet et premit anguillam labentem
. Udalric.
◊ Pro signo lampredæ, simila cum digito in maxilla punctos, quos lampreda super oculos habet.
◊ Pro signo salmonis, adde, ut de pollice et indice circulum faciens oculo dextro circumponas.
◊ Pro signo lucii, adde, ut cum manu superficiem nasi complanes : quia hic piscis longum rostrum habet.
◊ Pro signo tructæ, hoc adde, ut de supercilio ad supercilium trahas, quia est signum feminæ, quia et tructa femineo genere pronuntiatur. Vide Udalric.
Pro signo crispellarum, cum pugno accipe crines, quasi volens eos facere crispos
. Udalric.
Pro signo casei, utramque manum conjunge per obliquum, quasi qui caseum premit
. Udalric.
Pro signo flatonum, præmisso signo panis et casei, unius manus omnes digitos inflecte, et ita manu cava in superficie alterius manus pone
. Udalric.
Pro signo rufellarum, (rufeolarum Udalric.) præmisso signo panis, simila cum duobus digitis involutiones, quæ in eis factæ sunt
.
Pro signo lactis, minimum digitum labiis impinge, pro eo, quod sugit infans
. Udalric.
Pro signo mellis, paulisper linguam fac apparere, et digitos applica, quasi lambere velis
. Udalric.
Pro signo vini, digitum inflecte, ita labiis adjunge
. Udalric.
Pro siguo aquæ, omnes digitos conjunge, et per obliquum move
. Udalric.
◊ Pro signo aceti, frica cum digito guttur, quia in gutture sentitur.
◊ Pro signo pomorum, maxime pyri vel mali, pollicem cum aliis digitis conclude.
Pro signo cerasearum, adde, ut digitum subtus oculum ponas
. Udalric.
Pro signo porri crudi, pollicem et digitum ei proximum simul conjunctos extende
. Udalric.
Pro signo alii, seu rafæ, extende digitum contra buccam paululum apertam, propter odorem, qui sentitur ex illis
. Udalric.
Pro signo sinapis, articulo anteriori minimi digiti pollicem suppone
. Udalric.
◊ Pro signo ciphi, tres digitos aliquantulum inflecte, et sursum tene.
Pro signo scutellæ, manum latius extende
. Udalric.
◊ Pro signo justæ, inclina manum cavam deorsum.
Pro signo phialæ vitreæ, præmisso signo ciphi, adde, ut duos digitos circa oculos ponas
. Udalric.
◊ Pro signo cappæ, tene oram ejus cum tribus digitis, id est, minimo et duobus sequentibus tene.
◊ Pro signo superpellicii, cum eisdem digitis manicam ejus tene.
◊ Pro signo mantelli seu pellium, oram eorum tene.
◊ Pro signo pellicii, omnes unius manus digitos expande, et ita in pectore positos contrahe, quasi qui lanam constringit.
◊ Pro signo camisiæ, manicam ejus tene.
Pro signo femoralium, adde, ut manum [] in femore de deorsum, quasi qui se femoralibus vestit
. Udalric.
◊ Pro signo caligarum, tene, et signum femoralium adde.
◊ Pro signo coopertorii, fac idem signum, quod est pellicii, et adde, ut manum in brachio de deorsum trahas, quasi qui se coopertorio tegit.
◊ Pro signo capitalis seu pulvinaris, leva manum, et summitates digitorum inflexas, quasi ad volandum move, postea pone ad maxillam, sicut dormiens solet.
◊ Pro signo corrigiæ, digitum digito circunfer, et de utroque latere confer digitos utriusque manus, quasi qui se corrigia cingit.
◊ Pro signo cinguli femoralium.
◊ Pro signo metalli, cum pugno pugnum percute.
◊ Pro signo cultelli, trahe manum per medium palmæ.
◊ Pro signo vaginæ cultelli, summitatem unius manus in altera manu depone, quasi cultellum mittas in vagina.
◊ Pro signo acus, signo metalli præmisso, simila quasi in una manu acum teneas, et filum in altera, et mittere velis filum per foramen acus.
◊ Pro signo fili, digitum digito circunfer, et simila quasi mittere velis filum per foramen acus.
◊ Pro signo grafii, præmisso signo metalli, extenso pollice cum indice simila scribentem.
◊ Pro signo tabularum, manus ambas complica, et ita disjunge, quasi aperiens tabulas.
◊ Pro signo pectinis, tres digitos per capillos trahe, quasi qui se pectit.
◊ Pro signo Angeli, fac idem signum, quod pro Alleluia.
◊ Pro signo Apostoli, trahe dexteram deorsum de dextro latere in sinistrum, pro pallio, quo Archiepiscopi utuntur.
◊ Idem signum est Episcopi.
◊ Pro signo martyris, impone dexteram cervisi quasi aliquid incidere velis.
◊ Pro signo Confessoris, si Episcopus est, fac idem signum, quod pro Apostolo : si Abbas est, fac signum regulæ, capillum comprehendendo.
◊ Pro signo sacræ Virginis, fac signum feminæ.
◊ Pro signo festivitatis, fac primo signum lectionis, et profer omnes digitos utriusque manus.
◊ Pro signo Abbatis, capillum super aurem pendentem cum duobus digitis apprehende.
◊ Pro signo Monachi, cum manu capillum tene.
◊ Pro signo Clerici, digitum circunfer auri.
◊ Pro signo Canonici regularis, cum pollice et indice simila volentem cum lingua camisiæ pectus suum firmare.
◊ Pro signo Laici, mentum tere cum maxilla.
◊ Pro signo Prioris, simila cum pollice et indice scillam pulsare.
◊ Pro signo Majoris, adde, ut manum extendas, quod semper aliquid magnum significat.
◊ Pro signo minoris, extende minimum digitum, quod semper parvum significat.
◊ Pro signo Custodis Ecclesiæ, cum manu simila campanam sonare.
◊ Pro signo Armarii et Præcentoris, interiorem superficiem manus leva, et move, quasi innuens, ut æqualiter cantetur.
◊ Pro signo Magistri Novitiorum, trahe manum obliquam per capillos contra frontem, quod est signum novitii, et digitum pollici proximum pone subtus oculum, quod est signum videndi. []
◊ Pro signo Magistri puerorum, admove minimum digitum labiis, et adde signum videndi.
◊ Pro signo Camerarii, simila denarios numerare præmisso signo Canonici.
◊ Pro signo Cellerarii, simila in manu clavem tenere, et quasi seræ infixam evertere.
◊ Pro signo Ortolani, digitum inflecte, sicut qui rastrum dextra de terra trahit.
◊ Pro signo Eleemosynarii, trahe manum dextro humero in sinistrum latus, sic enim pera solet a pauperibus portari.
◊ Pro signo Infirmarii, pone manum contra pectus, et ad signum videndi.
◊ Pro signo Refectorarii, fac idem signum refectionis.
◊ Pro signo Granarii, simila cum ambabus manibus quasi connexis, quasi alicui vasi velis annonam infundere.
◊ Pro signo senis, trahe manum directam per capillos contra aurem.
◊ Pro signo pueri, admove minimum digitum labiis.
◊ Pro signo compatriotæ, vel consanguinei, tene manum contra faciem, et medium digitum naso impone, propter sanguinem, qui inde fluere solet.
◊ Pro signo loquendi, contra os tene manum, et ita eam move.
◊ Pro signo tacendi, super os clausum digitum pone.
◊ Pro signo audiendi, tene digitum contra aurem.
◊ Pro signo nesciendi, cum digito terge labia.
◊ Pro signo osculandi, indicem labiis appone.
◊ Pro signo vestiendi, cum pollice et digito sequente vestem in pectore apprehendens trahe deorsum.
◊ Pro signo exuendi, trahe sursum.
◊ Pro signo comedendi, cum pollice et indice simila comedentem.
◊ Pro signo bibendi, digitum inflexum labiis admove.
◊ Pro signo annuendi, leva manum moderate, et move, non inversam, sed ut exterior superficies sit sursum.
◊ Pro signo negandi, summitatem medii digiti pollici subpone, et ita fac resilire.
◊ Pro signo minuendi, cum pollice et medio digito percute in brachio, quasi qui minuit.
◊ Pro signo videndi, digitum pollici proximum pone subtus oculum.
◊ Pro signo lavandi pedes, ambarum manuum interiora ad invicem converte, et ita superioris manus summitates paululum move.
◊ Pro signo boni, pone pollicem in maxilla, et alios digitos in alia, et fac eos in mento blande collabi.
◊ Pro signo mali, digitis in facie sparsim positis, simila unguem avis aliquid lacerando attrahentis.
◊ Pro cujusque rei, quæ jam facta sit, tene manum æqualiter contra pectus, et interior pars manus sit sursum versa, et ita eam adhuc plus a pectore sursum move. Hactenus liber Ordinis S. Victoris Paris. dicto capite. Rursum cap. 22. de iisdem signis :
Signa etiam, quibus cum necesse fuerit, in silentio, quod opus est, exprimere, etc.
Adde S. Wilhelmi Constitut. Hirsaug. lib. 1. a cap. 6. ad cap. 26. editas in vet. Discipl. Monast. et Julianum Warnerium in Comment. ad Regulam S. Benedicti.
◊ De ejusmodi apud veteres etiam usitatis digitorum signis mulcta congesserunt Rabanus Maurus de Computo cap. 6. Hugo a Porta lib. 1. de Furtivis litterarum notis cap. 11. Cælius Rdohiginus lib. 23. cap. 11. Fredericus Morellus ad [] Nicolaum Artabasdam : novissime vero et copiose non modo de veterum, sed et de monachorum signis, Haeftenus lib. 6. Disq. Monast. tract. 3. disq. 11. Vide præterea Fridericum II. Imp. lib. 2. de Venat. cap. 42.
Signum in Fronte et in facie furis ponere, στιγματίζειν, in Lege Longob. lib. 1. tit. 24. § 54. Liutpr. 79. (6, 26.) Charta Henrici Imp. ann. 1023. in Chron. Laurish. :
Illi, qui hujus audaciæ et invasionis dux et princeps fuerit, tollantur capilli et corium ; et insuper in utraque maxilla ferro, ad hoc facto etiam candenti, bene caraxetur et comburatur.... Si autem ibi occiditur, omnes, qui hujus homicidii vel invasionis participes sunt, cute et capillis perditis supradicta combustione signentur.
Vide Caium Instit. lib. 2. tit. 1. Id vetitum Constitutione Constantini M. leg. 17. C. de Pœnis. (9, 47.)
Signum de Corio equi inventi ac mortui
conservare, ut cum venerit certus dominus, habeat quod ei respondeat
 : in Lege Longob. lib. 1. tit. 23. § 1. Rothar. 348.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Signum Veri dicitur Purgationis genus per ferrum candens. Vide supra Sfiersiern et Ferrum candens.
© École des chartes.
[]« 10 signum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 486a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM10
10. SIGNUM, Clamor militaris, inclamari solitus ab eo, qui signum seu vexillum militare in acie præferebat. Interdum nude, ut apud Gilonem Parisiensem lib. 4. Viæ Hierosol. interdum cum alicujus alterius vocis adjunctione, ut
Signum militare, Signum clamoris, Signum bellicum, Signum exclamationis, Signum castrorum
, locis auctorum indicatis in Dissertat. 11. ad Joinvillam. Tertull. adv. Judæos cap. 9 :
Scilicet vagitu ad arma esset convocaturus infans et Signum belli, non tuba, sed crepitacillo daturus.
Chronicon Senoniense lib. 3. cap. 16 :
Alemanni vero sua Signa fortiter inclamantes ; viriliter, sicut moris est eorum, Francis resistentes, etc.
Ordericus Vitalis lib. 12. pag. 855 :
Et insectantibus callide mixti Signum triumphantium vociferati sunt.
Willebrandus ab Oldenborg in Itiner. Terræ sanctæ :
Venimus Naversam, quod est castrum optimum,.... a quo Rex ipse Signum suum Naversa solet proclamare.
MS :
Vienne escrie l'Anseigne S. Moris.
Alibi :
François escrient Monjoie S. Denis,
Et Viennois l'Anseigne S. Moris.
Et Hernauz crie Biaulande et Ay.
Genevres escrie Olivier li gentis.
MS. :
A grant voix crient, Diex aïe,
L'Enseigne au Duc de Normendie.
Alibi :
Normant escrient, Diex aïe,
L'Enseigne au Duc de Normendie.
Vide Vexillum, et quæ annotamus in Dissert. 11. ad Joinvillam pag. 304.
© École des chartes.
[]« 11 signum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 486a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM11
11. SIGNUM. Chronicon Besuense pag. 618 :
Ut donum istud teneretur, uxor Theoderici inde pro Signo habuit unum annulum de auro, et Richardus filius ejus unum cyphum de refectorio.
Pag. 621 :
Et Dom. Odilo Monachus noster, qui tunc regebat obedientiam, dedit ei pro signo medietatem eminæ frumenti, etc.
Pag. 627 :
Et pro signo dedit illis duobus fratribus Wido Monachus, qui Pauliacum tenebat, undecim solidos nummorum.
Adde pag. 630. ubi signum dicitur, quidquid datur iis, qui venditionem vel donationem[] ab altero factam approbant, in consensus ab iis præstiti notam. Vetus Charta apud Mabillonium tom 5. Vitarum SS. Ord. S. Bened. pag. 765 :
Qui videlicet Gausbertus dedit ei duo paria pellium vulpinarum, ut si forte, ut fit, prædictus confirmator paterni beneficii oblivioni tradiderit, hanc concessionem, se fecisse, sint pro intersignio pelles illæ.
© École des chartes.
[]« 12 signum » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 486b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM12
12. SIGNUM, Symbolum seu tessera, ut videtur, quæ præbendario datur, ut quod illi competit percipiat. Epitome Constitut. Eccles. Valent. inter Conc. Hispan. tom. 4. pag. 168 :
Nemo ex habentibus Signa laudabilis eleemosynæ sedis possit cessionare alteri Signum aliquod, ne lites inde suboriantur, et procuratori solventi Signa perturbationis occasio fiat...... Non possint dari concedive similes licentiæ ad recuperandum Signa pro absentibus a civitate alibi commorantibus nisi per omnes de capitulo, nemine contradicente. Quoties vocaverit Signum aliquod laudabilis eleemosynæ, illud conferri non possit, nisi elapsis quatuor mensibus a die vacationis computandis. Procuratores eleemosynæ non solvant Signa aliqua, nisi bursario eleemosynæ in pecunia numerata.
Vide Merallus.
© École des chartes.
[]« 13 signum » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 486b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM13
13. SIGNUM, Scopus ictibus petendus. Glossar. Gasp. Barthii apud Ludewig. tom. 3. Reliq. MSS. pag. 8. ex Hist. Palæst. :
Alios miserunt ad Signum et sagittabant eos.
S. Lucas in Evang. cap. 2. 34 :
Ecce positus est hic in ruinam et in resurrectionem multorum in Israel : et in Signum, cui contradicetur.
Græc. Καὶ εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον. Gloss. Lat. Græc. : Signum, Σημεῖον, ὁ σϰοπός.
© École des chartes.
[]« 16 signum » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 486b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM16
16. SIGNUM, Edictum, proclamatio, quod appositione signi seu vexilli domini fieret. Homag. Raym. de Alesto ann. 1217. in Reg. 30. Chartoph. reg. ch. 21 :
Ceterum ad imitationem domini, debetis vos et hæredes vestri levare vexillum vestrum in turri mea de Alesto, et Signum seu edictum vestrum facere ibi clamare.
© École des chartes.
[]« 17 signum » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 486b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SIGNUM17
17. SIGNUM, Moneta, quia signata. Reg. actor. capitul. eccl. Camerac. sign. O. ad 26. Sept. ann. 1481 :
Cum nuper quidam Matthæus Oudart, dictus Le Grant, quædam Signa, Gallice dicta Blancs, de cugno falso et contrafacto....... venditioni exposuisset, etc. Enseignes,
eadem acceptione, in altero Reg. sign. M. ad ann. 1459. fol. 74. Vide supra Insignium 1.
© École des chartes.