QUARTA 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« 1 quarta » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 596a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUARTA01

1. QUARTA, Mensura frumentaria. Charta ann. 1248. in Bibliotheca Cluniacensi pag. 1515 :

In quolibet homine tenente hospitium unam Quartam avenæ, etc.

Adde pag. 1440.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ De amplitudine hujus mensuræ consulendæ sunt adæquationes mensurarum superius editæ in voce Modius pag. 435. col. 1. art. Corbolium, Mons Algi et Lorriacum in Gastineto ; col. 3. art. Albigniacum ; pag. 436. col. 1. art. Verberia, et art. Remy. Bellijocensis Quarta continet sex coponos, et XXIV. coponi faciunt bichetum. Quibusdam in provinciis Galliarum hæc mensura vocatur Carte vel Quarte, Cart, Quart, Carton, Quarton. Charta compositionis inter Philippum Regem Franc. et Episcopum Tornac. ann. 1320. ex Codice Colbert. 2591 :

Au Noel demi chapon, un Quargnon de froument, trois deniers.

Eadem recurrunt infra. Vide Carta 1. Quartale, Quartallus, Quartarola, Quartellus 2. et Quarteria 2.

P. Carpentier, 1766.

◊ Duplicem, majorem scilicet et minorem, id est, rasam et cumulam, distinguit Guido episc. Claromont. in Charta ann. 1281. ex Reg. 73. Chartoph. reg. ch. 1 :

Qui solvet bladum, radat Quartam si voluerit, exceptis censibus avenæ, qui nobis debentur in dicta villa ad Magnam Quartam nigeiral, de quibus volumus quod solvantur ad dictam Quartam.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quarta Salis, in Testamento Guigonis Comitis Nivern. ann. 1239. tom. 1. Maceriar. Insulæ Barbaræ pag. 156 :

Item (lego) domui pauperum Montisbrusonis decem Quartas salis debitales percipiendas in foro Montisbrusonis.

Vide Carta 1.

QUARS 2. QUARTA © École des chartes.

« 2 quarta » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 596a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUARTA02

2. QUARTA, Mensura vinaria, aut alterius potus, Parisiensibus, Quarte. Iter Camerarii Scotici cap. 10. § 5. de brasiatoribus :

Non habent mensuras, videlicet Quartam, pintam, tertiam, et partes concordantes monetæ Domini Regis, etc.

Galbertus in Vita B. Caroli Comitis Flandr. cap. 1 :

Vini Quartam sex pro nummis vendi præcepit.

Adde Joan. Hocsemium in Episcop. Leodiens. ann. 1296. cap. 22. M. Chronicum Belgicum anno 1333. Statuta Collegii Cornubiensis ann. 1380. apud Lobinell. tom. 1. Hist. Paris. pag. 501. etc. Bellijoci Quarta vini constat sex pintis seu 12. potis ; Parisiis vero et in aliis pluribus locis duas dumtaxat

pintas continet. Vide Modius pag. 458. col. 1. art. Dordanum.

P. Carpentier, 1766.

◊ Nostris Quart et Quarte. Charta ann. 1267. ex Chartul. Campan. fol. 273. col. 2 :

Et chacun jor, de vin à chacun et as chacune des convers et converses une Quarte de vin, si la poent boivre.

Lit. remiss. ann. 1406. in Reg. 160. Chartoph. reg. ch. 360 :

Une pinte de vin, autrement nommé Quart audit pays (de Comminge).

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quarta Olei, in Bellijocensi pago sex lampadibus, seu 24. libris constat : in Lugdunensi vero 8. lampadibus.

1. QUARTA 3. QUARTA © École des chartes.

« 3 quarta » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 596b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUARTA03

3. QUARTA, Mensura, modus agri in Pictonibus, ut auctor est Beslius in Comit. Pictav. pag. 170. 210. 244. 248. Gall. Un quarteron de terre. Capitul. Caroli Magni lib. 5. cap. 151. 303.

Et qui minus Quartæ optimæ de terra habet secundum æstimationem suæ telluris opera faciat

. Charta Gaufridi Comitis Andegav. ann. 1040. apud Sammarthanos in Episcop. Andegav. :

Item alibi in Comitatu Andecavo in villa quæ dicitur Broch, duas Quartas terræ non longe a civitate ipsa.

Charta Italica ann. 1321. apud Waddingum tom. 3 :

Alia petia de terra arbustata, quæ est mensura Quartarum novem.

Infra :

Quædam quantitas terræ vacuæ... et est in mensura Quartæ duæ et nonæ tres.

Ibid. :

Fundus unus de terra, est in mensura modii unius et Quartarum sex.

Charta Constantini Abb. Nobiliac. ann. 17. Regis Rotberti, apud Stephanotium tom. 3. Antiq. Pictav. MSS. pag. 432 :

Dignaremus concedere Quartas novem, quod omni modo placuit nobis fecisse.

Hujusmodi quartarum frequens mentio est in Chartulario S. Cypriani Pictav. sub indeclinabili voce Quartas, ut fol. 78 :

Et sunt plus minus Quartas quindecim.

Huc utcumque referri potest, quod habetur in Codice MS. Abb. Sangerman. fol. 59. col. 3 :

Concamiavimus ad Evrardum in villare Desuo jornales v.

Quarta ; hoc est, si bene conjecto, dimidium quadrantem quinque jornalium.

2. QUARTA 4. QUARTA © École des chartes.

« 4 quarta » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 596b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUARTA04

4. QUARTA, pro quarto Milliari, vel Banleuca. Charta Caroli Comitis Valesiæ et Andegav. ann. 1286. in Tabulario Andegavensi Cameræ Comput. Paris. fol. 71 :

Nul poissonnier ne peut achater poisson dans la Quarte d'Angiers pour vendre à regrat.

Vide Quinta.

3. QUARTA 5. QUARTA © École des chartes.

« 5 quarta » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 596b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUARTA05

5. QUARTA, nude, Quarta pars. Statuta Gerardi Abb. S. Theoderici ann. 1233. tom. 1. Anecd. Marten. col. 974 :

Item concessimus, ut secundum Regulam B. Benedicti duo pulmentarig cocta habeat, Quarta sagiminis, prout consuetum est, confecta.

4. QUARTA 6. QUARTA © École des chartes.

« 6 quarta » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 596b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUARTA06

6. QUARTA, Præstationis agrariæ species. Vita S. Agricoli Episc. Avenionensis :

Prædia liberaliter assignavit, insuper concesso Quartarum privilegio, etc.

Necrologium Ecclesiæ Ambian. :

Prid. Kal. Aug. legavit Ecclesiæ Paris. 2. arpenta vineæ, sita apud Cuvilliacum,.... in censiva et dominio Capituli Paris. onerata de reditu qui vulgariter appellatur Quarta, et tallia.

Infra :

Onerata de reditu supradicto, qui vocatur Quarta, et tallia.

Charta Gauslini Episcopi Patavini, apud Ughellum :

Cum Quartis et decimis, etc.

Synodus Nemausensis ann. 1284. cap. de Pœnitentia :

Circa decimas et primitias, tributa, Quartas, et taschas, etc.

Regestum Tolosanum Cameræ Computorum Parisiensium fol. 72 :

Expletiva vel adempriva, questæ vel albergia, Quarti, vel agrarii vel aliæ prisonæ, obliæ, vel dominationes, etc.

Fol. 103 :

Venationes et forestagia, Quarta et quinta, et agraria, decimas et primitias, etc.

Charta ann. circiter 1143. in Probat. novæ Histor. Occitan. tom. 1. col. 502 :

Totum hoc sive in taschis, sive in Quartis, cum omni dominio.... donamus Deo omnipotenti, etc.

Chronicon Farfense apud Muratorium tom. 2. part. 2. col. 539 :

Concessit... alias res sub ipso monte ad Quartam reddendam et de vino mundo medietatem et operas atque xenia, sicut alii homines hujus monasterii.

Ibidem col. 542 :

Et pro solidis XII. concessit in Bacciano res ad quintam reddendum, et ibidem modios II. et aliam petiam ibi ad Quartam, et operam unam et xeniam.

Rursum col. 544.

Pro solidis XX. concessit in Serrano clausuram unam ad Quartam

. Fructuum quartam partem in hisce postremis locis intelligo, quam tenens domino persolvebat. Vide Quartales vineæ in Quartagium, Quarto 7. Quartus 2. et Quinta 2.

Quartæ Ecclesiarum, seu quartæ decimarum Ecclesiasticarum. Chronicon Mosomense ann. 1015 :

Per deprecationem illius Abbatis Bosonis et aliorum fidelium, ad susceptionem peregrinorum et pauperum donavit ad illum locum Quartas omnium Ecclesiarum, quæ ad ipsum pertinebant locum, et decimam porcorum, etc.

Tabularium S. Severi, apud Marcam lib. 4. Hist. Beneharn. cap. 7 :

Et insuper sui amore Quartas Ecclesiarum undecim, quarum nomina infra annotata habentur, sibi darent : quæ scilicet Ecclesiæ una cum villis Curtes consulares vocabantur.... satisfeci ergo Principi, et secundum quod postulaverat, ad meum placitum Quartas illas dimisi, etc.

Ubi in alia Charta Aquensi apud eumdem Marcam eodem lib. cap. 9 :

Reddidit... Quartas decimæ omnium Ecclesiarum.

Charta Sanctii Regis Aragonum æræ 1109. in Historia Pinnatensi lib. 3. cap. 16 :

Omnes has Ecclesias cum decimis et primitiis, oblationibus et defunctionibus, et Quartis, et cum omni jure Episcopali et Archidiaconi, etc.

Alia ann. 1195. apud Gariellum in Episcopis Magalonensibus pag. 168 :

Guillelmus de Monteferrario totum honorem, terras, homines et fœminas, Quartas partes, et usatica, quæ in tota S. Andreæ de Maurino parochia possidebat, Magalonensi Ecclesiæ dedit, etc.

Charta ann. 1019. Marcæ Hispan. col. 1017 :

Dono quoque ego Petrus Episcopus parrochiam S. Petri de Navata cum omnibus suis pertinentiis, et fiscum Crispiani cum Quartis S. Stephani de Bas et medietatem justitiarum de Bascara et ecclesiam de Fontanillas cum omnibus pertinentiis suis.

Epistola Alexandri III. PP. :

Ad audientiam apostolatus nostri pervenit, quod cum monachos S. Savini excommunicationi decrevimus subjacere pro restitutione Quartarum ecclesiarum quæ venerabili fratri nostro Bigoritano episcopo.... fuerant adjudicatæ.

Vide Quarto 8. et Murator. Antiq. Ital. tom. 2. col. 204.

Quartæ, Redituum Ecclesiæ pars quarta, apud Gregorium M. lib. 3. Epist. 11. quæ scilicet aut Episcopo, aut Clericis, aut pauperibus, aut fabricæ competit. Vide Chartam Ratoldi Episcopi Veronensis apud Ughellum pag. 604.

5. QUARTA 7. QUARTA © École des chartes.

« 7 quarta » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 596c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUARTA07

7. QUARTA, Quarta pars bonorum, quam sponsus dat sponsæ pro nuptiis in Regno Neapolitano. Statuta ejusdem Regni de jure Quartæ art. 1 :

Dos et Quarta, seu quarta pars, peti non possunt absque instrumento dotali et instrumento, quod Neapoli Quartula nuncupatur.

Consule eadem Statuta et vide infra Tertia 5.

P. Carpentier, 1766.

◊ Charta ann. 1115. apud Lamium in Delic. erudit. inter not. ad Hodœp. Charit.

part. 3. pag. 1134 :

Exceptis fredis equitum de masnada, quæ fuit quondam Ugonis comitis et excepta Quarta uxoris ejusdem.

Alia ann. 1131. ibid. pag. 1142 :

Concedo ecclesiæ S. Mariæ Pisanæ matris ecclesiæ et archiepiscopatu totam illam Quartam portionem, quæ mihi obvenit per cartam donationis ex parte comitissæ Ciciliæ uxoris quondam Ugonis comitis, quæ sibi evenit per morgincap, ex parte præfati comitis Ugonis viri sui.

Vide Quartisium.

« 8 quarta » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 597a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUARTA08

8. QUARTA, nude, Idem quod mox Quarta funeralis, seu Quarta testamentorum, de qua in Testatio. Chartularium S. Johannis Angeriaci pag. 427 :

Petunt reverendus Pater et procuratores prædicti, quod antequam funus exeat de ecclesia S. Johannis, ad quam debet de laudabili consuetudine ipsius villæ primitus deportari et ibi recipere ultimum vale, sufficienter camerario caveatur de sua Quarta per amicos mortui.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quarta Canonica, Funeralis, Oblationum. Concilium Limanum ann. 1591. inter Hispanica pag. 661. col. 2 :

Religiosi, qui sunt vel fuerint in doctrinis et beneficiis, servabunt constitutiones de solutione Quartæ funeralis, Quartæ canonicæ et Quartæ oblationum, propterea quod illas debeant, prout de jure debent Episcopis, et ut illas persolvant reliqui clerici, qui funguntur iisdem ministeriis.

Ubi Quarta canonica idem est quod in alio ejusdem provinciæ Concilio ann. 1582. ibidem pag. 255. dicitur Canonica portio :

Quarta funeralis ac Canonica portio et Quarta etiam oblationum Episcopo a jure concessa tam a Capitularibus, quam a cæteris clericis, solvatur eo ordine et modo, quem sacri Canones statuunt.

Est autem hæc Canonica portio, seu Quarta canonica, ni fallor, Quarta pars redituum, quos percipiebant clerici, ut Quarta funeralis, Quarta pars legatorum defuncti in pios usus, cujus dispositio erat penes Episcopos, ut dicitur in Testatio ; Quarta tandem oblationum, Quarta pars eorum omnium, quæ fideles sponte offerebant Ecclesiæ : quæ quartæ partes omnes Episcopis debentur ex his Conciliis.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quarta Sigilli et Bullæ, Quarta pars emolumentorum ex sigillo et bulla provenientium. Testamentum Guillelmi D. Montispessulani ann. 1202. ex Schedis Peirescianis seu Præsidis de Mazaugues :

Sacrista vero habeat Quartam sigilli et bullæ, et residuæ tres partes dentur in ornamentis Ecclesiæ.

Parvum sigillum Monspeliense passim memoratur in Instrumentis Provincialibus.

« 9 quarta » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 597a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUARTA09

9. QUARTA, pro Charta, in Charta ann. 1078. apud Joffridum in Nicia pag. 164. Occurrit rursus in Consuetud. Tolos. rubrica de Homagiis et apud D. Secousse tom. 3. Ordinat. Reg. pag. 120.

Hæc est Quarta quam jussit scribere Froterius de Senegaz

, in Charta ann. 1124. in Probat. novæ Hist. Occitan. tom. 2. col. 426.

Quartula, pro Chartula, Parva charta, in Statutis Synodalibus Nicolai Episcopi Andegavensis ann. 1265. cap. 5. ann. 1270. cap. 2.

« 10 quarta » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 597a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUARTA10

10. QUARTA, f. Quarta pars ulnæ aut teisæ seu perticæ, qua notione Quarta dicunt Hispani. Statuta Saluciarum Collat. 4. cap. 122 :

Qui vendiderit ad Quartam mancam seu ad tesiam, vel stateram sive balancias, seu ad scandalium vel aliud pondus injustum, solvat bannum florenorum octo.

Italis Quarta dicitur minus pondus, quarta scilicet partis unciæ.

« 12 quarta » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 597b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUARTA12

12. QUARTA, Pars hæreditatis a lege secundogenitis constituta in aliquibus locis. Testam. Ludov. comit. Valent. ann. 1345. in Cod. reg. 6008. fol. 97. v° :

Ita quod nihil amplius petere possint (Henricus et Carolus fratres nostri) ratione legitimæ seu Quartæ, jure naturæ debitæ, seu supplementi ejusdem.

Vide infra Quintum 4.