Custos Assisarum, in Fleta lib. 1. cap. 20. § 22.

Custos Cambii, Apud Anglos, in Fleta lib. 1. cap. 22. § 12. Liber Rubeus Scacarii Dublinensis apud Jac. Waræum in Antiquit. Hibernicis cap. 25 :

Magister Guillelmus de Wimundham Custos Cambiorum Dom. Regis in Anglia.

Mandatum est Johanni de Flete, Custodi Cambii regis Londinensis, etc

. in Abbrev. Rotul. Edward. III. ann. 12. pag. 128.

Custodes Castrorum vel Maneriorum Regis, in Fleta lib. 1. cap. 20. 114. qui alias Villici.

Custos Chori, Cantor, qui choro præest. Cerem. vetustiss. eccl. Carnot. MS. :

Custos chori incipiat ad vesperas antiphonas et hymnum.... Custodes chori de quinto statu et grandi, etc.

Vide supra Choreatius.

Custos Ciborum, Officium in Coquina Regia, in Ordinat. Hospitii S. Ludovici Regis Franc. ann. 1269. vulgo Gardemanger.

Custodes Civitatis ad recognitiones debitorum accipiendas deputati, in Fleta lib. 2. cap. 68. § 2. 7.

Custodes Communiæ, Major et Scabini urbis, penes quos observationis Chartæ Communiæ cura incumbebat, in Charta Communiæ Belnensis ann. 1202. apud Perardum pag. 275. et Valliaci ann. 1187. tom. 13. Spicilegii Acheriani pag. 325. Vide Chron. Flandr. cap. 76.

Custos Corporis Regis, Qui vestium Regis curam habebat, Vestiarius. Helgaudus in Roberto Rege Franc. :

Evocat sui corporis Custodem, et ut aliud sibi ejusdem generis deferat ornamentum, humillimis verbis imperat.

Custos Crucis, Cui sacræ, ut opinor, Crucis Christi Hierosolymis in sancta Anastasi servandæ cura incumbebat, ut in aliis Ecclesiis reliquiarum Martyrum custodia penes eos erat, qui Custodes Martyrum et Martyrarii nuncupati sunt. Victor Tunnensis in Chron. in Anastasio :

Elias Episcopus Hierosolymitanus... exilio traditur, et pro eo Joannes Crucis Custos Episcopus ordinatur.

Ubi Theophanes pag. 134 :

Καὶ ἐχειροτονήθη Ἰωάννης ἀπὸ σταυροφυλάϰων.

Sane Francis nostris Hierosolymitanum regnum obtinentibus, hocce titulo, Dominicam crucem servabat Canonicus sanctæ Anastaseos. Vide Gretzer. de Cruce pag. 256. et 2584.

Custos Dominicorum Regis, apud Anglos, in Monastico Anglic. tom. 2. pag. 278. id est, Domanii Regii.

Custos Domus Infirmorum, Officium Monasticum, idem quod Infirmarii, de quo Chronicon S. Trudonis lib. 10. pag. 464.

Custos Dormitorii, in Libro MS. Ordinis S. Victoris Parisiensis cap. 68. Cui Dormitorii Monastici cura incumbit.

Custos Ecclesiæ. Vide supra Custos 1.

Custodes Ecclesiarum et sanctorum locorum, in leg. 26. Cod. Theod. de Episcop. (16, 2.) quam legem de Ecclesiis et locis SS. Palæstinæ interpretantur viri docti. Vide Baron. ann. 381. n. 16. et Warda.

Custos Fautalis. Vide infra Fautalis.

Custodes seu Magistri, et Custodes Forestarum et Aquarum, in Statuto Philippi Pulcri pro reformatione Regni ann. 1302. art. 7. nostris Maistre des Eaux et Forests de France. Vide Forestarius.

Custodes Gaolarum, seu carcerum, quorum munus fuit quandoque in feodo, et quædam Serjantia reputabatur, ut est in Fleta lib. 1. cap. 26. § 5.

Custodes Gaugeriæ, in Itinere Camerarii Scotici cap. 1. Vide Gageria post Vadium.

Custodes Hostiorum in itineribus, qui virgam portant coram Justitiariis de Banco, de quibus Fleta lib. 2. cap. 39. et Statutum 2. Westmonast. cap. 48.

Custos Laboris, Qui Monachorum labori invigilat, in Usibus antiquis Cisterc. cap. 75.

Custos Martyrum. Vide Martyrarius.

Custos Meretricum. Charta Roberti Ducis Normanniæ Richardi filii, in Regesto Normanniæ sign. P. in Camera Computorum Paris. :

Et prædictus Baldricus et Regardator et Panagator mearum forestarum habens tantum in donis et liberationibus reguardi et panagii, quantum unus ex Magistris reguardatoribus et panagatoribus meis per totam Normanniam et.... Custodum meorum ad justitiam gladii mei pertinentium, et Custos meretricum publice venalium in lupanari de Roth. et Marescallus meus, quando moror Roth. habens unaquaque die pro ordinationis meæ Roth. de liberatione 6. panes, et 6. fercula coquinæ, et unum sextarium vini, etc.

Custos Monasterii, Idem qui Ecclesiæ Monachorum. Epistola Monachorum Burgidolensium, vitam Hervei continens, librosque ab eo conscriptos, apud Acher. Spicil. tom. 2. pag. 516 :

Librum etiam non minimum fecit de miraculis S. Mariæ Dei genitricis, quæ eadem inviolata Virgo temporibus ejus gessit in Dolensi Templo, quæ ipse mox postquam gesta erant, sicut audiebat ab ipsis, in quibus fiebant, et a Monacho Custode Monasterii, sine aliqua dilatione scribebat.

Custos muri Carcassonensis, Carceris custos, Gall. Geolier, in Actis MSS. Inquisit. Carcass. ann. 1308. fol. 12. r°.

Custodes Nundinarum Campaniæ, in Statuto Philippi Pulcri ann. 1302. pro reformatione Regni § 7. qui quidem ut plurimum ex Militari et Nobilium ordine erant, et mercatorum, qui ad has nundinas confluebant, lites et controversias dirimebant. In Regesto Magnorum dierum Campaniæ fol 34. 35. mentio fit Joannis de Breonne, et Guillelmi de Villarcey Militum Custodum nundinarum Campaniæ, quo loco hæc habentur :

Ratione Custodiæ et officii nundinarum prædictarum, quod secundum usus et consuetudines dictarum nundinarum et Custodes earumdem nundinarum ponunt, vel poni faciunt in prisionem aliquem debitorem de corpore nundinarum, ad requisitionem alicujus mercatoris, si evadat a dicta prisione sine voluntate et assensu dicti mercatoris, dicti Custodes ratione dicti officii, et Dominus Campaniæ, cujus personam repræsentant, in casu isto tenentur reddere et solvere, seu reddi et solvi facere mercatori prædicto suum debitum, ratione cujus dictas nundinas frequentantes erant et fuerant in tali prisione.

De nundinis vero Trecensibus, ita Monachus S. Mariani anno 1189 :

In crastinum ejusdem festi (S. Magdalenæ) Trecæ civitas populosa, referta opibus, tectis amplissima, repentina conflagratione fere funditus est eversa. Celebrabantur ibi nundinæ, in quibus diversas congesserant opes, qui de diversis partibus confluxerant institores.

Instrumentum Tabularii Calensis pag. 208. inscriptum :

De quadam vendicione facta de mandato Magistrorum nundinum. De mandato discretorum virorum Domini Joannis de Brena Militis et Genciani de Parisiis Domini Regis Franciæ Pennetarii, Custodum nundinum Campaniæ et Briæ a Domino Rege deputatorum, etc.

Vide Statuta secunda Roberti I. Regis Scotiæ cap. 20. et infra in verbo Nundinæ.

Custodes Ordinis appelllantur Decani in Ordine Cisterciensi, ut observat Haeftenus lib. 3. Disquisit. Monast. tract. 6. disq. 4. Vide Ughellum tom. 4. pag. 1209. Historia depositionis Arnulfi Remensis Archiepiscopi :

Habitaque ratione totius summæ Synodi, dignitas prælaturæ ac potestas quasi judiciaria stetit penes Archiepiscopum Signinum (Senonensem) quem et ætas et vitæ meritum ac scientia commendabat. Arnulfus autem venerabilis Episcopus (Aurelianensis) Ordinis Custos, ac omnium gerendorum interpres declaratus est, eo quod inter omnes Galliarum Episcopos sapientia et eloquentia clarior haberetur.

Consuetud. Eoveshamensis Cœnobii in Anglia :

A Celerario igitur singulis diebus debent venire in refectorium 72. panes monachiles, quorum quilibet erit ponderis 65. solidorum : ex quibus singuli Monachi singulos percipient : Prior et per duplum, nisi cum Abbate comederit. Nihilominus qui ad superiorem mensam, et Custos Ordinis, sederit, duplum ; qui missam majorem celebraverit, duos, etc.

Custodes Ordinis, apud Cluniacenses iidem, qui alibi Seniores, Monachi ætate provectiores, et scientia ac vitæ probitate insignes. Vita Bern. Tyron. apud Souchet. pag. 93 :

Erant inter eos plures artifices, quibus semper Custodes ordinis præerant, qui jubente patre, districtionem regularis observationis diligenter observarent.

Charta Will. comit. Cabilon. ann. 1180. in Chartul. Cluniac. :

Testes sunt ex parte monachorum, Beraldus prior Cluniacensis, Regnaldus et Nicolaus Custodes ordinis.

Interdum Domini Ordinis vocitantur. Vide infra in Dominus 11.

Custodes et Gardiani pacis, in Anglia, qui a Rege statuuntur, ut in delinquentes contra pacem Regiam animadvertant, eamque curent et tueantur. Hi sub Edw. III. Justitiarii pacis appellari cœpere. Multi horum, ait Spelmannus, in singulis urbibus et Comitatibus, cum e majori nobilitate, tum e minori, a Cancellario seu Custode magni sigilli Angliæ designati. Prima institutione duo vel tres solummodo, et juxta Statutum 13. Richardi II. non ultra sex : sed aucto in dies eorum munere, reperti demum sunt 60. atque eo amplius in uno aliquo Comitatu, ad hoc sustinendum. Erant olim pacis Custodes a populo electi in Comitatibus : nonnulli ex tenuræ ratione, et quidam virtute officii, de quibus Lambardus Eirenar. lib. 1. cap. 3. Vide Paciarus, in Pax.

Custos Palatii. Quidam Ludovicus hac dignitate donatus, inter Ministeriales subscribit Chartam Lotharii Imp. ann. 1131. apud Duchesnium in Probat. Hist. Luxemburg. pag. 34. Idem forte, qui Cura Palatii.

Custus Passuum, Qui angustias et claustra itineris vel montium custodit et servat. Charta Humberti dalph. ann. 1348 :

Edictum pœnale dudum mandato nostro factum de bladis non extrahendis de terra nostra omnino volentes.... observari, de fidelitate et diligentia..... Bonacursii Guidonis merito confidentes, eumdem Custodem passuum et exituum locorum nostrorum bailliviarum Vapincensis et baroniarum Montisalbani et Medullionis propterea duximus specialiter deputandum.

Vide Passus 3.

Custodes quinque Portuum Angliæ. Vide Barones quinque Portuum.

Custos Puerorum Regis, Maître des Pages du Roy. Guillelmus Carnotensis de Vita et Miracul. S. Ludovici :

Dominus Petrus de Lauduno Miles Custos puerorum Domini Regis Philippi.

Custos Puerorum, Infantium, seu eorum, qui adhuc pueri Monasterio oblati erant, Magister qui iis præfectus est : nam Custodes proprie juvenum et puerorum dicuntur, ut ex Tullio annotat Servius. Horatius :

Imberbis juvenis tandem Custode remoto,

Gaudet equis, etc.

Udalricus lib. 1. Consuetud. Cluniac. cap. 41 :

Et singuli (Fratres) sedent in sedili suo caput cooperti, juvenes, qui in Custodia sunt, juxta Custodes suos, de quibus summopere cavetur, ne simul ita sedeant, ut non habeant inter se probabilem et boni testimonii mediatorem.

Lib. 3. cap. 6. ait, Circatores, Magistros puerorum, juvenum Custodes, subesse Priori Claustrali. Hariulfus lib. 4. Chron. Centul. cap. 14 :

Ut humilitatis ejus constantia certius nosceretur, factus est Puerorum Custos, ut qui Dei judicio pastor animarum erat eligendus. Custodes Infantum,

apud Florentium Wigorn. pag. 631. Vide Consuetud. Floriacensis Monast. pag. 399. Chron. Trudonense lib. 3. 6. 8. pag. 381. 400. 439. S. Bonifacium Mogunt. Epist. 17. et Haeftenum lib. 4. Disquisit. Monast. tract. 1. disquisit. 6.

Custodia Pupillorum, quæ dominos feudales spectat in Vassallis. Duplex autem est, altera Regalis, altera feudalis. Garde noble Royale et garde noble Seigneuriale, in Consuetudine Normanniæ art. 214. Custodia Pupillorum Regalis illa est, quæ ad Regem ipso jure devolvitur ratione feudorum ab eo nude pendentium, qui non modo ejusmodi feudorum pupilli vassalli, sed etiam aliorum feudorum et rupturarum ab aliis dominis feudalibus pendentium redditibus fruitur, teneturque tanquam bonus pater familias et tutor ædificia ac prædia in bono statu continere, pupillumque juxta ejus natalium prærogativam alere et educare. Dominus vero feodalis iis tantummodo feodis nobilibus vassallorum gaudet, quæ ab ipso nude pendent, ut est in eadem Consuetudine Norman. art. 215. et 216. Jus feudale Saxonum art. 18. § 6 :

Dominus etiam est tutor pueri in bonis, quæ de ipso tenet infra annos pueriles, dum nulli contulit hoc emolumentum, et debet inde reditus accipere, donec puer ad annos perveniat suprascriptos, infra quos puer se negligere non valebit, si a Domino non potuerit investiri.

Charta Libertatum Angliæ ann. 1215 :

Si autem alicujus hæres talium fuerit infra ætatem, et fuerit in Custodia, dominus ejus non habeat Custodiam ejus, nec terræ suæ, antequam homagium ejus ceperit, perdat Curiam, et postquam talis hæres fuerit in Custodia, et ad ætatem pervenerit, scilicet viginti et unius anni, habeat hæreditatem suam sine relevio, et sine fine : ita tamen, quod si ipse, dum infra ætatem fuerit, fiat Miles, nihilominus terra remaneat in Custodia dominorum suorum usque ad terminum prædictum. Custos terræ hujusmodi hæredis, qui infra ætatem fuerit, non capiat de terra hæredis, nisi rationabiles exitus et rationabiles consuetudines, et rationabilia servitia, hæc sine destructione, et vasto hominum vel rerum, etc.

De Custodia Regali, hæc etiam habet Willelmus Malmesbur. lib. 5. de Ricardo Cestrensi Comite pag. 157 :

Erat ille tunc pro ætate parvulus, et Regis fidei tutelæque accommodatus.

Henricus vero Rex Angl. in Charta ann. 1155. apud D. Brussel de Usu feudorum tom. 2. pag. v. ad calcem :

Nos non habemus Custodiam hæredis vel terræ alicujus, qui tenet de alio per servitium militare, occasione alicujus serjanturæ, quæ tenetur de nobis per servitium reddendi catellos vel sagittas, vel hujusmodi.

De Custodiarum exitibus, spectantibus ad coronam, rationes inibantur, ut est apud Matthæum Paris pag. 258. 277.

Custodes Regaliarum. Vide Regalia, Fiscus.

Custos Regalis. Ita indigitatur Samuel Abbas S. Joannis Reomaensis sub ann. 691. in Catalogo Abbatum ejusce Monasterii. Vide Conjecturas Petri Roverii de hac nomenclatura num. 93.

Custos Regis Ingelrannus subscribit cum aliis Proceribus Præceptum Philippi Regis Franc. ann. 1060. Regis Philippi primo quo vix septennis Rex erat. Vide Bajulus.

Custodes Saltuum villarumque regiarum, in Chronico Fontanellensi cap. 1. pag. 194. iidem, qui Saltuarii ac Villici.

Custodes Sepulcrorum. Julius Firmicus lib. 3. cap. 11 :

Pollinctores, et funerarios, mortuorum cadaverum Custodes, aut sepulcrorum faciet janitores.

Lib. 4. cap. 1 :

Faciet quoque pauperes, miseros, destitutos,... Custodesque sepulcrorum, etc.

Vide cap. 6. Monumentorum Custodes, lib. 8. cap. 26. In Concilio Parisiensi III. can. 9 :

Degeneres servi, qui sepulcris defunctorum pro qualitate ipsius ministerii deputantur.

Vide leg. 2. Cod. Theod. de Sepulcr. violat. (9, 17.) Alii Christianis fuere Custodes sepulcrorum, qui scilicet corpora, reliquias, et confessiones Martyrum custodiebant. Ademarus Cabanensis in Abbatibus S. Martial. Lemovicensis pag. 272 :

Et intra 15. dies crypta aurea cum gemmis a novo restaurata est a Josberto Custode sepulcri (S. Martialis) Monacho.

Vide Martyrarius.

Custodia Sigillorum Regalium. Statutum Philippi Regis anni 1302. pro Reformatione Regni :

Item volumus, et tenore præsentium sancimus, quod sigilla Senescalliarum et Bajuliarum, Vicariarum et Judicaturarum regni nostri de cætero non vendantur ; sed in Custodia tradantur personis legalibus et bonæ famæ.

Idem statutum legitur a Philippo Rege, 13. Maii ann. 1347. in Regesto Olim fol. 20. Vide Cancellarius.

Custodes Silvarum. Vide Forestarius.

Custos Spiritualitatis, Cui rerum spiritualium et ad animarum salutem pertinentium cura committitur, episcopali sede vacante. Provincialis Lyndwoodi pag. 323. Edit. 1679 :

Solis Episcoporum hujusmodi personis (incestis) absolutionem sententiæ reservantes, excepto mortis articulo, in quo absolvi valeant a quolibet Sacerdote ; sic ut si convaluerint, peccatum suum hujuscemodi teneantur sub pœna anathematis infra spatium trium mensium propriis Episcopis confiteri, aut sede episcopali vacante, Custodi spiritualitatis, aut Decano Ecclesiæ Cathedralis.

Vide ibi notam l.

Custos Summariorum et carrectarum Regis, in Fleta lib. 2. cap. 14. § 4.

Custodes Vinearum, in lege Burgundion. Addit. 1. tit. 1. § 3. Vide Messarius.

Custos Vini. Vide Vinarius, Officium Monast.

Custos Utensilium, Cui supellectilis argenteæ cura demandata. Charta Phil. Pulcr. ann. 1302. in Reg. 38. Chartoph. reg. ch. 109 :

Nos Thomassino Custodi utensilium nostri argenti..... duas domos, sitas apud Pontisaram in buto Juderiæ,..... concedimus.