Festa Dominica, Martyrum, Confessorum, apud Christianos, instituta vel ab ipsis Apostolis, vel Conciliis. S. Augustinus Epist. 118. cap. 1 :

Illa autem, quæ non scripta, sed tradita custodimus, quæ quidem toto terrarum orbe observantur, dantur intelligi vel ab ipsis Apostolis, vel plenariis Conciliis, quarum est in Ecclesia saluberrima auctoritas, commendata atque statuta retineri, sicut quod Domini Passio, et Resurrectio, et Ascensio in cœlum, et Adventus de cœlo Spiritus sancti, anniversaria solennitate celebrantur.

Isidorus lib. 1. de Eccl. Offic. cap. 34 :

Festivitates Apostolorum seu in honore Martyrum solennitates antiqui Patres in venerationis mysterio celebrari sanxerunt, vel ad excitandum imitationem, vel ut meritis eorum consociemur, atque orationibus adjuvemur : ita tamen, ut nulli Martyrum, sed ipsi Deo Martyrum offeramus, quamvis in memoriis Martyrum constituamus altaria.

Eadem habet Rabanus lib. 2. de Instit. Cleric. cap. 43. Alcuinus lib. de Offic. div. :

Sanctorum dies, quibus de hoc sæculo migraverunt, solenniter et cum magna exultatione celebramus adeo, ut in ipsis, abstinentiæ aliquantulum rigore laxato, paululum remissius vivamus.

Infra :

Cum antiquos natalitia sua, vel suorum affinium, quibus in hanc miseram effusi sunt vitam, tanta alacritate invenimus celebrasse, ut etiam omni corporeæ voluptati licenter operam darent : quanto nos spirituali hilaritate sanctorum Patrum natalitia convenit celebrare, quibus non ad miserias nascuntur, sed de miseriis ad gaudia transierunt sine fine possidenda, non nos corporalibus illecebris resolventes, ut faciebant pagani, verum canticis spiritualibus, Hymnisque cœlestibus in Christo tripudiantes, ut Christiani. Quamvis non denegemus etiam corporaliter aliquantulum remissius, quam cæteris esse vivendum, propter quosdam, ut reor, hebetiores, qui nihil putant esse festivum, nisi quod viderint corporali delectatione mellitum.

Vide Durandum lib. 7. cap. 1. Baronium de Martyrolog. Rom. cap. 4. in Annal. ann. 58. n. 81. ann. 263. n. 14. Covarruviam lib. 4. Var. resolut. cap. 19. et Filesacum lib. 1. Select. cap. 6. ubi plura de festis Christianorum. Græcis Δεσποτιϰαὶ ἑορταί ea festa dicuntur quæ Christi Domini sunt, scilicet Nativitas, Epiphania, Passio, Resurrectio, Assumptio, Pentecoste et Resurrectio Mortuorum. Vide Glossar. med. Græcit. col. 414.

Festum Arduum, Eminens, præcipuum. Stat. Mss. eccl. Brioc. cap. 12 :

Pulsetur pro capitulo congregando campana, quæ pulsatur arduis Festis.

Vide supra Arduitas. Germ. Hohes Fest.

Festa Brachiorum, quæ et Manualia dicuntur, inferioris ordinis et minoris solemnitatis Festa, in quibus ea tantum opera prohibebantur quæ sine equis et carrucis fieri non possunt. Statuta Eccl. Meldens. ann. 1493. tom. 2. Hist. Meldens. inter Instr. pag. 542 :

Quo nimia multitudo Festorum indigentibus non sit oneri, neque tædium generare indevotis... videatur, prohibitionem negociationis in non solemnioribus Festis, quæ Manualia seu Brachiorum vulgo appellantur, in quibus videlicet ipsa prohibitio per totam diem ad ea duntaxat opera et negotia quæ sine equis et carrucis fieri possunt se extendebat.

Et infra :

Præcipuorum autem et aliorum non præcipuorum, vulgo quondam Brachiorum et Manualium, nunc vero devotionis seu ad devotionem nuncupatorum Festorum observationis ordo subsequitur, etc.

Adde Statuta Eccl. Senonensis sec. xvi.

Festum Cantoris dicitur in multis Galliæ Ecclesiis Festum primæ classis, teste Macro in Hierolex. quia tunc ad Cantorem spectat officium ordinare ; eadem ratione Festum Succentoris, vocatur Festum secundæ classis.

Festum Colibile, Quod colitur, in Statut. Avenion. ann. 1570. edit. 1612. lib. 2. Rubr. 32. art. 1 :

Diebus Festis colibilibus, etc.

Festum dividitur in Festum Duplex,

et in Festum Simplex. Festum Duplex dividitur in Principale Duplex, in Majus Duplex, in Minus Duplex, in Inferius Duplex... Festum Simplex dividitur in Invitatorium Triplex, Invitatorium Duplex, Invitatorium Simplex

. Ita Breviarium vetus asservatum in Monasterio Benedictinarum Anglic. Pontisar.

Festum Duplex, cum duo Festa concurrunt eodem die, quo casu dignioris Festum agitur, alterius sequenti. Quædam autem Festa dicuntur in totum duplicia, quædam simpliciter duplicia, quædam denique semiduplicia. Dicuntur quædam duplicia in quibusdam Ecclesiis, pro eo, quod responsoria, tam majora, quam brevia, et versus a duobus cantantur, et quia omnia incipienda a duobus incipiuntur, et quia antiphonæ in Matutinis et Vesperis duplicantur : dicuntur enim Completæ, et ante Psalmum et post, sicut est Festum Natalis Domini, S. Stephani, S. Joannis Evang. Circumcisio Domini, Epiphaniæ, Purificationis, Annuntiationis, Resurrectionis, Ascensionis, Pentecostes, S. Joannis, B. Apostolorum Petri et Pauli, S. Laurentii, Assumptionis B. Mariæ, Nativitatis ejusdem, et Dedicatio Basilicæ. Atque hæc sunt majora duplicia. Vide Ordinat. Præmonstrat. cap. 15. pag. 914. Minora autem duplicia Festa sunt 2. et 3. feria infra octavas Pentecostes, Commemoratio S. Pauli Apostoli, Octava Apostolorum Petri et Pauli, et Assumptionis, et quodlibet Festum, quod unaquæque Ecclesia duplex ordinaverit celebrari. Semiduplicia Festa sunt, in quibus præmissa omnino non observantur ; sed tantum tertium, sextum et ultimum responsoria cantantur a duobus, nec incipiuntur a duobus, nec duplantur antiphonæ, licet versus et brevia responsoria a duobus dicantur. Et sunt hæc semiduplicia Festa SS. Andreæ, Nicolai, Luciæ, etc. Ita Beletus cap. 57. et Durandus lib. 7. Ration. cap. 1. n. 31.

Festa per totum Duplicia, De quibus fit in utrisque Vesperis. Statuta Synod. Ecclesiæ Argentin. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 532 :

Festa a Clero nostræ civitatis et diœcesis cum officio de Festis per totum duplicibus instituto, etc.

Festa Quadruplicia, in Statut. Ord. Præmonstrat. dist. 2. cap. 1 :

In Festis, quæ apud alios vocantur triplicia, apud alios Quadruplicia, majora, aut præcipua, etc.

Festum de Quarto Duplici, Major solemnitas. Charta Petri Abbatis S. Crucis de Talemondo Lucionensis Diœc. ann. 1366 :

Item quotiens Conventus faciet servitium pro benefactoribus dicti Monasterii... Et quotiens ibit in processione revestitus vel aliter extra Monasterium... vel quando Conventus revestitus erit pro recipiendo aliquem Prælatum... tenebitur dictus aquarius et dare et administrare dicto Conventui, sicut supra dictum est de solemnitatibus et Quartis Duplicibus.

Festum, seu Festivitas Triplex, de cujus officio multa in secunda parte Ordinarii MS. Ecclesiæ Rotomagensis, qua voce intelliguntur majora festa, ut Natalis, Paschatis, etc.

Festum trium Lectionum, ibidem et in Statutis antiq. Cartusiensib. 1. part. cap. 30.

Festum Tersale, Eadem notione. Consuet. Mss. monast. S. Crucis Burdegal. ante ann. 1305 :

In Festis tersalibus ponuntur septem cerei, in solemnibus viginti ; ... et nota quod nisi sit Festum tersale vel solemne, cerei non accenduntur in Vesperis, neque in Matutinis.

Festum Quinque Cereorum, in Pontif. Ms. Senon. ad usum eccl. Paris. :

Ipso die (in Cœna Domini) pulsentur campanæ ad missam et ad versum, sicut mos est in Festis quinque cereorum.

Festum novem Lectionum, in quo novem Lectiones dicuntur in Matutinis, cujusmodi sunt majora Festa. Statuta Ecclesiæ Biterrensis ann. 1368. inter Anecd. Marten. tom. 4. col. 638 :

Item, statuimus quod Festa illorum Sanctorum quorum nomina in Missæ canonibus specialiter recitantur, sub novem Lectionum officio celebrentur.

Liber Ordinis sancti Victoris Parisiensis cap. 3 :

In omnibus Festis novem Lectionum debent Fratres cotidie tenere silentium.

Vide Ordinar. Præmonstrat. cap. 15. pag. 915.

Festum 12. Lectionum, in quo 12. Lectiones. Vide Statuta antiqua Cartusiensia 1. part. cap. 29.

Festum Dominicale, seu quod Dominicali more celebratur, in Ordinario MS. Ecclesiæ Rotomag.

Festa in Cappis, Majores solennitates, in quibus inter Missæ solennia et Vesperas deferuntur Cappæ a ministris Chori Ecclesiæ. Tabularium Fossatense fol. 122 :

Dederunt eidem Ecclesiæ albas paratas,... de quibus induuntur in Festis, quæ fiunt in dicta Ecclesia in albis, vel in Cappis, etc.

Consuetudines Eoveshamensis Monasterii in Anglia :

Et ad omnes collationes Festivitatum tam in Cappis, quam in albis, etc.

Mox :

Debent etiam habere caritatem de cellario ad prandium singulis diebus octabarum principalium Festivitatum, quæ octabas habent, exceptis diebus, quibus sunt in Cappis.

Vitæ Abbatum S. Albani :

In Festis, quæ in Cappis fiunt et maxime præcipuis,

pag. 80. 83. Vide Statuta Ecclesiæ Pictav. inter Anecd. Marten. tom. 4. col. 1074. Observat Watsius in Missa Mozarabum aliquando occurrere Festum trium, vel sex, vel novem Capparum. Festum Caparum sæpius occurrit in Statutis Card. Trivultii Abb. S. Victoris Massil. ann. 1531. Sed hæc Monachos potissimum spectasse colligitur ex Gocelino in Hist. Translat. S. August. sæc. 6. Bened. part. 2. pag. 759 :

Ut annuatim ejus Festivitas in Cappis celebraretur, uti Monasteriali usu dicitur.

Festum unius Ordinis, Idem videtur quod hodie Festum duplex minus. Liber de doctrina Novitiorum Ord. Grandim. cap. 1. apud Marten. tom. 5. Anecd. col. 1827 :

Officium vero B. Mariæ etiam in Festis unius Ordinis non dimittas, sed secrete dicas taliter, quod tumultum non facias.

Festa Repentina, Quæ arbitrio cujuspiam constituuntur. Stat. universit. Aurel. ann. 1307. ex Cod. reg. 4223. A fol. 17. v°. :

Nulla quoque festa dabunt vacationes a lecturis, nisi quæ celebrantur a clero et populo ; ex quo relinquitur quod Festa repentina, pro crastinationibus aut aliis inventionibus quibuscumque, sibi noverint interdicta.

Vide Feriæ messivæ in Feriæ 3. et Repentinæ Feriæ. Licet de Festis Dominicis et Sanctorum ex professo commentatus sit Baronius in Notis ad Martyrologium, quædam tamen de iis, quæ observationem aliquam postulant, hic leviter attingemus, ordine literarum servato.

Festum S. Agnetis celebrari cœptum est propter quoddam miraculum, quod octavo die suis contigit parentibus ad ejus tumulum lamentantibus. Ita Beletus cap. 75.

Festa Animarum, seu Commemoratio Defunctorum 2. Novembr. Gall. la Feste des Ames, nempe des Trépassez. Charta ann. 1044. apud Mabill. tom. 4. Annal. pag. 459 : (Bruno Episcopus Leucorum)

Capellano assignat.. privatas Missas, primam Missam ad corpus defuncti, peras scilicet peregrinorum benedicendorum, nuptias... sepulturam albatorum, confessiones, Festum sanctarum Animarum absque candela

. Statuta Eccl. Cadurcens. etc. inter Anecd. Marten. tom. 4. col. 766 :

Festa communia Animarum defunctorum generaliter celebrantur in crastinum omnium Sanctorum, et in crastinum B. Hilarii, et in quibusdam etiam locis de consuetudine speciali in crastinum octavarum Paschæ et Pentecostes, et si in his sit Festum duplex, transfertur ad diem sequentem commemoratio defunctorum, et celebrantur hæc Festa defunctorum usque post Missas, nec propter officium defunctorum debet omitti dictis diebus officium regulare.

Memorantur præterea quatuor Festa Animarum in Charta ann. 1288. ex Tabular. S. Victoris Massil. Matth. Westmon. ann. 1244 :

In crastino Animarum convenientes omnes Angliæ Magnates, etc.

Adde eumdem ad ann. 1246. et Annales Colmarienses ann. 1286. Id Festum, vel potius Commemorationem instituisse primum in suis Monasteriis sanctum Odilonem Abbatem Cluniacensem, ex quo ad cæteras Ecclesias transiit, scribunt Petrus Damiani in Vita S. Odilon. Radulfus de Diceto ann. 966. Sigebertus ann. 998. Udalricus in Consuet. Cluniac. lib. 1. cap. 42. Durandus lib. 7. cap. 35. etc. Vide Ditmarum lib. 6. pag. 70.

Festum Apostolorum, de quo Micrologus cap. 55 :

Festivitas SS. Jacobi et Philippi et omnium Apostolorum.

Hæc olim apud Latinos Kalendis Maii, qui dies hodie Apostolis Jacobo et Philippo tantum dicatus, apud Græcos vero 30. Junii, celebrari solita. Latinis ante seculum octavum Festum Apostolorum die 29. Junii celebratum fuit, deinde Petri et Pauli tantum.

Festum Apparitionis S. Michaelis, quæ et Inventio specus S. Michaelis dicitur, in Cæremon. MS. S. Mariæ Crassensis, celebratur die octava Maii. Vide Festum S. Michaelis.

Festum Architriclini. Vetus Inquesta apud Puricellum in Monumentis Ambrosianæ Basilicæ pag. 1073 :

Vidit enim, quod viventibus Imperatore Federico et filio ejus, in Festo Architriclini custos Canonicorum, Jacobus nomine, ad petitionem Domni Ambrosii, tunc Abbatis, portavit crucem.

Paulo supra dies Architriclini appellatur, quo vocabulo Dominicam secundam post Epiphaniam, in qua Evangelium Joannis cap. 2. de Nuptiis in Cana recitatur in Ecclesia Mediolanensi, recte conjicit idem Puri cellus. Factum porro ipsum miraculum in Cana 6. Januarii, ac proinde ipso Epiphaniæ die consentiunt Scriptores omnes.

Festum Armorum Christi, Idem quod infra Festum Coronæ Christi.

Festum Ascensionis in ecclesia collegiata S. Petri Insulensis, ut et in aliis ecclesiis, actione exprimebatur ; qui enim ex Ordinario ejusd. eccl. officio hac die præerat, cum modicum panis et vini degustasset, cantato responsorio, Non vos relinquam, ambonem ascendebat, ubi ex monte efficto cœlum petere videbatur ; tunc pueri symphoniaci veste angelica induti decantabant, Viri Galilæi, etc. Vide Busch. de Reform. Monaster. apud Leibnit. Scriptor. Brunsvic. tom. 2. pag. 500. et Glossar. med. Græcit. voce Ἀνάληψις, col. 69.

Festum Assumptionis Deiparæ, de quo Baron. ad Martyrol. et Steph. Baluzius ad Capitular. Reg. pag. 1171. Beletus cap. 146. et alii, a Baronio laudati. Quando vero et qua occasione in diœcesi Morinensi feriatum esse incœperit, produnt Annales Francor. Bertiniani ann. 862. Vide Vitam S. Theodardi Episcopi Narbonensis apud Catellum pag. 760. et Glossar. med. Græcit. voce Μετὰστασις, col. 918. Crebrius apud Graecos Scriptores Κοίμησις seu Dormitio indagitari solet.

Festum Azymorum, Pascha, apud Ordericum Vitalem lib. 11. pag. 816.

Festum S. Blasii. Cur hac die populus lumina pro domibus, vel animalibus accendere soleret, atque adeo eleemosynas largiri, docet Honorius Augustod. lib. 3. cap. 25.

Festum Brandonum. Vide Brandones.

Festum Broncheriæ. Vide supra Broncheria.

Festum Calendarum, in Charta Massiliensi ann. 1522 :

Singulis annis solvere teneantur census ad Festum S. Johannis Bapt. et ad Festum Calendarum.

Quod utrum Kalendas Januarias spectet, an Nativitatem Christi in dubium venire potest. Et quidem Massiliæ etiamnum Calenes vocant Festum Nativitatis Christi : quo nomine etiam donatur cœnula quæ apud ipsos in vigilia hujusce solemnitatis more Romanorum fit non sine apparatu ; ducta forsan vocis origine, quod Massiliensibus haud infrequens, a Græco ϰαλέω, voco, quod ad hanc cœnulam propinquos et agnatos vocare soleant : nisi mavis deducere a ϰαλεῖν, convivari, ϰάλεσμα, convivium, epulum, compotatio. Vide Gloss. med. Græcit. et Kalendæ.

Festum Campanarum nuncupatur in quibusdam provinciis Festum Annunciationis Deiparæ : forte quod hac die ad Salutationem Angelicam solemnius pulsantur Campanæ.

Festum Cathedræ S. Petri Antiochiæ, 22. Febr. quod Natale Petri de Cathedra dicitur in veteri Martyrologio apud Bucherium 8. Kl. Martii. Vita S. Lauriani Episcopi MS. :

Erat enim solennitas Cathedræ, quam celeberrimam ex more plebs habebat Romana, eo quod sessio Pontificalis Apostoli eo die primum fuisset dedicata, id est, quinto decimo Kl. Febr.

De hoc festo agunt S. Augustinus in Append. de Divers. Serm. 74. Concil. Turon. II. can. 22. Petrus Damiani lib. 1. Epist. 20. Beletus cap. 83. Durandus lib. 7. cap. 8. Baronius ad Martyrolog. Bollandus 18. Januar. et 22. Febr. Baluzius ad Capitular. Reg. pag. 1172. Vide infra Festum B. Petri Epularum.

Festum de Clavibus et Lancea Christi solemne ordinavit (Innocentius VI. PP.)

in Alemania et Boemia observandum et recolendum temporibus successivis

. Annal. Victor. MSS. ad ann. 1355. Vide Festum Coronæ Christi.

Festum Compassionis B. Mariæ. Vide Synodum Coloniensem ann. 1423. cap. 11.

Festum Conceptionis B. Mariæ aiunt institutum ab Ildefonso Archiepisc. Toletano, ut est in ejus Vita. Alii ex quadam revelatione ab Herberto Abbate Ramesiensi, ut Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 240. et Gaufredus Vosiensis cap. 12. Ab Anselmo denique Cantuariensi Archiepiscopo, Concilium Londoniense ann. 1328. can. 2. Cœptum in Gallia celebrari circa annum 1145. ex S. Bernardi Epist. 174. colligit Baronius ad 8. Decembr. quem vide, ut et Lucam Tudensem lib. 3. contra Valdenses cap. 20. Quando vero apud Græcos cœperit, vide Combefisium tom. 1. Auctar. Bibl. Patr. pag. 1223.

Festum Conceptionis S. Johannis Baptistæ ad xxij. Sept. notatur in Calendar. S. Martial. Lemovic. ex Cod. reg. 1138.

Festum Consecrationis Corporis Christi, Idem quod Corporis Christi, in Proces. super vita et mirac. Caroli ducis Brit. qui obiit ann. 1371. apud Cl. V. Garamp. in Dissert. 5. ad Hist. B. Chiaræ pag. 179.

Festum Conversionis S. Pauli, cur celebretur, pluribus docent Innocentius III. lib. 1. Epist. pag. 29. Edit. Venetæ, et Durandus lib. 7. cap. 4.

Festum Coronæ Christi. Henricus Rebdorff. ann. 1357 :

Hic etiam PP. (Innocentius VI.) ad supplicationem Regis Caroli speciale Festum in honore instrumentorum Dominicæ Passionis, videlicet hastæ, clavorum, et aliorum, in partibus Alemanniæ et Bohemiæ solenniter celebrandum indixit, feria 6. post Octavam Resurrectionis Dominicæ, et super hoc indulgentias dedit, et hoc fecit propter reverentiam Imperialium insignium, quod aliqua de prædictis instrumentis Rex Romanorum, seu Imperator in sua tenet custodia. Cujus quidem Coronæ festum in Regno Franciæ celebravit.

Magnum Chron. Belgic. pag. 304 :

Carolus IV. Imp. a Rege Franciæ obtinuit spinam unam de Corona Domini. Unde promeruit a PP. Innocentio VI. Festum fieri de Corona et Clavis Domini, quod celebratum feria 6. post octavam Paschæ, cum proprio cantu, et officio divino.

Auctor vero Vitæ Innocentii VI. pag. 117. Festum de Lancea et Clavis Domini vocat Consule, si placet, Haltausium in Calendar. Germ. pag. 91. Ludewig. Dissert. de Noriberga insignium Imperii titulari in Append. et Seelen. Dissert. de Festo Lanceæ et Clavorum Christi. Vide Lancea Constantini M. et Regalia 2.

Festum Coronæ Domini, seu Susceptionis Coronæ Dominicæ a S. Ludovico, in Usibus antiquis Cisterciensib. cap. 65. Vide Hist. nostram Gallo-Byzantinam lib. 4. n. 11. 12. 13.

Festum Coronæ, Alia notione. Vide supra in Corona.

Festum Corporis Christi, seu, ut vocant, Sacrosancti Sacramenti, celebrari primus instituit Urbanus IV. PP. 5. feria post Octavam Pentecostes, ann. 1264. Thierricus Vallischolar. in Urbano pag. 241 :

Sic digne statuit, ut in anno Corporis hujus

  Tam Festum celebre fiat in orbe semel,

Post Pentecostes octavas luce Jovis, nam

  Consumi Christus fecerat ista die.

Hocque sui terno fecit Papatus in anno,

  Officiumque novum continet ista dies.

Adde Hocsemium in Episcop. Leod. cap. 6. Thomam Walsinghamum pag. 111. Quid vero Festo isti indicendo occasionem præbuerit, pluribus edisserit Chapeavillus in Tractatu Historico de Vera Origine Festi Corporis Domini, post 2. tom. Rerum Leod.

Festum S. Joannis Baptistæ Natalis. S. Augustin. Homil. 44. cap. 2 :

Quia in magno sacramento natus est Joannes, ipsius solius juste Ecclesia Natalem diem celebrat et Natalis Domini celebratur ; sed tanquam Domini... Passionum diem servis plurimis celebramus, Nativitatis diem nemini nisi Joanni.

Vide eumdem Serm. 21. de Diversis, et Serm. 23.

Festum Decollationis S. Joannis Baptistæ. Vide Beletum cap. 147.

Festum Discipulorum Christi, Idem quod sequens.

Festum Divisionis Apostolorum notatur in Martyrologiis Bedæ, Usuardi, et aliorum 15. Julii, quo scilicet Apostoli in diversas orbis provincias profecti sunt, ac dispersi sunt : unde Festum de Dispersione Apostolorum, apud Albertum Stadensem ann. 1098. appellatur. Kalendar. S. Victoris Parisiensis :

2. Id. Julii Divisio Apostolorum ad prædicandum.

Chronic. Elwangense, et Compilatio Chronologica ann. 1291 :

Rex Romanorum Rudolphus obiit in Divisione Apostolorum.

Chronicon Montis S. Agnetis can. 10. ann. 1041 :

In crastino Divisionis Apostolorum.

Huc respexit Paulinus Natali 9 :

... Lux populis festiva recurrit,

Qua sanctus quondam cœlo demissus ab alto

Spiritus ignito divisit fulmine linguas.

Vide Baron. ann. 44. n. 13. 14. In Missali Hierosolymitan. Equitum Argentorati ann. 1505. impresso, ut scribit Hofmannus in Lexico v. Apostolorum Festum, reperitur sub die 16. Julii commemoratoria Missa, quando Apostoli ad prædicandum per orbem divisi sunt, sub titulo :

Divisio Apostolorum.

Festum Evangelismi. Vide in Dominica.

Festum Eucharistiæ, Idem quod Corporis Christi, in Lit. ann. 1356. ex Reg. 84. Chartoph. reg. ch. 777. et in Necrol. MS. Fratrum Min. Silvanect.

Festum Exaltationis S. Crucis. Vide Beletum cap. 151. Durand. lib. 7. cap. 29. Auctorem Vitæ Gregorii IX. PP. a Bosqueto editum pag. 221. Baron. ann. 628. num. 2. Puricellum in Monumentis Ambrosianæ Basilicæ pag. 426. etc.

Festum Exspectationis Mariæ, Die 18. Decembr. aliis 16.

Festum S. Filiastri. Vide in Filiaster.

Festum Florum. Chron. Patavin. apud Murator. tom. 4. Antiq. Ital. med. ævi col. 1119 :

Nono Kalendas Junii,

f. leg. Julii.

dum fieret solemnitas Festi florum, sumta occasione festi, populus consulte armatur

. Et col. 1120 :

Ludos annuos instituunt ipsa die victoriæ, scilicet in vigiliis S. Johannis de Junio, cum floribus et pulegiis ad flumina cantantes incedunt.

Festum Herbarum, Idem quod Assumptionis Deiparæ ; appellationis rationem profert Witeckindus in Pulo ecclesiast. :

Ferre solent mulieres in templa fasciculos herbarum,... ob quam causam Festum hoc vulgo Herbarum vocatur.

Sigillum Mariæ gloriosæ Virginis apud Haltaus. in Calend. med. ævi ad hunc diem :

Cur autem mos inolevit, quod flores et herbæ in ejus festivitate consecrantur, ob duas causas fieri comprobantur, quia ea die cantant : Circumdabant eam flores rosarum et lilia convallium... Alia causa est, quia de jure omnes fructus novi ante gustum deberent benedici... statuit ecclesia, ut in ejus festivitate primitiæ frugum benedicerentur a sacerdotibus.

Festum Hypapantes, seu Occursus Domini, 2. Febr. celebrari cœptum CPoli anno 15. Justiniani M. ut auctor est Theophanes. Vide Durandum lib. 2. cap. 6. num. 5. Baronium, etc. et infra in verbo Hypapante.

Festum S. Jacobi die 25. Julii celebratur, non quod hoc die decollatus fuerit, sed in Paschate, ut auctor est Honorius Augustod. lib. 3. cap. 163.

Festum, seu

Festivitas Jherusalem quando capta fuit a Christianis

notatur ad xiv. Julii in Calendar. S. Martial. Lemov. ex Cod. reg. 1138.

Festum Incarnationis Dominicæ, Idem quod Annuntiationis Deiparæ. Lit. remiss. ann. 1408. in Reg. 162. Chartoph. reg. ch. 395 :

Die xxva. Martii ultimo præteriti, qua die celebratum fuit Festum Incarnationis Dominicæ, etc.

Festum Innocentum. Vide infra Festum B. M. Magdalenæ et Kalendæ.

Festum Inventionis S. Crucis, ut 5. Non. Maii solenniter celebraretur, instituit Eusebius PP. Microlog. cap. 55. Hoc festo carent Græci, ut ex eorum Menologiis constat.

Festum S. Joannis Ante Portam Latinam,

est illa dies, inquit Honorius Augustod. lib. 3. cap. 160. qua Johannes Apostolus a Domitiano Cæsare ante eandem portam in dolium ferventis olei est missus, sed divinitus liberatus

. Vide Beletum cap. 126.

Festum S. Joannis Evangelistæ, seu Dormitio, incidit in diem Nativitatis S. Joannis Bapt.

Sed quia ob celebre officium illic agi non potuit, Ecclesia 27. Decembris die ejus festivitatem instituit, quando ab exilio rediit, vel ipsius Ecclesia dedicata extitit

. Ita Honorius August.

Festum S. Joannis dicti Confessoris, fundatoris scilicet monasterii Reomaensis an. circ. 440. memoratur in Charta ann. 1360. ex Reg. 109. Chartoph. reg. ch. 121. Hujus memoria celebris est in antiquis martyrologiis ad. v. Cal. Febr.

Festum de Lancea Christi. Vide supra Festum de Clavibus.

Festum S. Laurentii inter ea, quæ celebrari debent, recensetur, in Capitulari Aquisgranensi ann. 817. cap. 46. in Concilio Lugdunensi, et in Provinciali Cantuariensis Eccl. lib. 2. tit. 3. Vide Durandum lib. 7. cap. 23. et Beletum cap. 75. 145. præterea Guillelmum Neubrig. lib. 2. cap. 35.

Festum Lazari præcipitur in antiquis Statutis Synod. Ecclesiæ Æduensis apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 475 :

Festa vero Nazarii et Celsi martyrum et Beati Lazari injungentur solemniter observari.

Festum Luminum, Idem quod supra Festum Hypapantes, sic dictum quod solemnis in eo fit cereorum benedictio. Chron. S. Ægidii apud Leibnit. tom. 3. Brunsvic. Script. pag. 573 :

ϓπαντὴ Domini, id est, Festum Purificationis, hoc est, Festum Luminum dico.

Festum Luminum, vocabatur præterea a primis Christianis anniversaria baptismi dies, Græcis præsertim olim celebrata. Gregorius Naz. Orat. 39. initio :

Ἡ γὰρ ἁγία τῶν φώτων ἡμέρα, εἰς ἢν ἀφίγμεθα, ϰαὶ ἢν ἑορτάζειν ἠξιώμεθα σήμερον, ἀρχὴν μὲν τὸ τοῦ ἐμοῦ χριστοῦ βάπτισμα λαμϐάνει, τοῦ ἀληθινοῦ φωτὸς, τοῦ φωτίζοντος πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν ϰόσμον.

Festum Macchabæorum, in quod exstant complures Sanctorum Patrum Homiliæ. Vide Beletum cap. 142.

Festum Magnæ Dominæ, apud Hungaros Assumptio.

Festum B. M. Magdalenæ ludibriis atque ineptiis apud moniales celebre, ut Kalendæ apud clericos. Reg. visitat. Odonis archiep. Rotomag. ex Cod. reg. 1245. fol. 18. r°. :

Item inhibemus ne de cetero in Festis Innocentum et B. M. Magdalenæ ludibria exerceatis consueta, inducendo vos scilicet vestibus secularium, aut inter vos seu cum secularibus choreas ducendo.

Festum B. M. de Adventu, Idem quod Conceptionis. La Nostre Dame des Avans, in Charta ann. 1356. ex Reg. 84. Chartoph. reg. ch. 629. in alia ann. 1397. ex Reg. 152. ch. 83. in Lit. remiss. ann. 1398. ex Reg. 153. ch. 242. etc.

Festum B. M. Candelabricæ, Idem quod Candelaria 1. festum Purificationis B. M. in Stat. magn. Lamb. prior. Squillac. in Append. ad tom. 6. Annal. Bened. pag. 638. col. 2.

Natalis S. Mariæ ad Martyres, 3. Id. Maii in Libro Sacram. Gregor. M. festum, quod etiam Dedicatio Ecclesiæ B. Mariæ ad Martyres nuncupatur. Illud instituit Bonifacius IV. PP. converso Romano Pantheo in Ecclesiam S. Mariæ et omnium Martyrum. Vide Paulum Diac. lib. 4. Hist. Langob. cap. 37. lib. 5. cap. 11. Honorium Augustod. lib. 3. cap. 161. et Beletum cap. 127.

Festum B. Mariæ de Nive a Nicolao PP. V. in Provincia Rotomagensi institutum ann. 1454. rogante Guillelmo de Estoutevilla Cardinali et Archiep. Rotomag. ut discimus ex Bulla ejusdem Nicolai inter Anecd. Marten. tom. 1. col. 1829.

Festum B. M. Cleophæ et Salome. Charta Fulcon. episc. Paris. ann. 1347. ad calcem Hist. trium Mariar. Joan. de Venette ex Cod. reg. 7581 :

In Festo B. M. Cleophæ, quod est vicesima quinta die Maii ; et in Festo B. M. Salome, quod est vicesima secunda die Octobris.

Festum S. Martini recensetur inter festa, quæ celebrari debent, in lib. 6. Capitul. cap. 189. in Capitulari Aquisgran. ann. 817. cap. 46. in Capitulis Walterii Aurelian. cap. 18. in Concil. Lugdun. sub Innoc. III. etc. Vide Capitulare Ahytonis Episcopi Basileensis cap. 8. et Beletum cap. 163.

Festum S. Martini Bullientis, vulgo etiamnum S. Martin Bouillant, quod æstate 4. scilicet Julii celebretur. Computus ann. 1202. tom. 2. de Usu feud. pag. clix :

A die Martis ante Pentecostem usque ad diem Martis ante Festum S. Martini Bullientis... Petrus de Argeriis de xxiiii. diebus usque ad diem Martis ante S. Martinum Bulientem vi. lib.

Festum Gloriosæ Matris, Dominicæ Matris. Vide Festum Annuntiationis Deiparæ.

Festum S. Michaelis,

est illa dies, inquit Honorius Augustod. lib. 3. cap. 167. qua populus Christianus cum paganis pugnavit, et victoriam per S. Michaelem Archangelum obtinuit

. Vide Cathwlphi Ep. ad Carolum M. tom. 2. Hist. Franc. pag. 667. Beletum cap. 129. 153. et Durandum lib. 7. cap. 12.

Festum Nativitatis Christi, festorum omnium Metropolis appellatum a Joanne Chrysost. Orat. de B. Philogonio, et ab Isaacio invectiva i. in Armenios cap. 12 :

Πρῶτη ἑορτὴ ϰαὶ ῾ρίζα, ϰαὶ ἀρχὴ ϰαὶ ἑορτῶν ἑορτὴ, ϰαὶ μητρόπολις πασῶν έορτῶν.

Vide Glossar. med. Græcit. col. 414. S. Augustinus Epist. 119 : Noveris diem Natalis Domini non in Sacramento celebrari, sed tantum in memoriam revocari, quod natus sit, etc. Vide Joan. Nicænum Archiepisc. in Orat. de Nativit. Dom edita a Combefisio pag. 300. 301. In Capitularibus lib. 2. cap. 35. et Concilio Mogunt. cap. 36. in Natali Domini dies quatuor celebrarijubentur. Hoc vero festo, si in feria sexta aut septima contigerit, carnibus vesci licet propter excellentiam, ut est apud Gregorium lib. 3. Decret. tit. 46. cap. 3.

Festum Omnium Sanctorum.

Scriptum est in Gestis Pontificalibus, inquit Alcuinus lib. de Divin. Offic. quod S. Bonifacius PP. (IV.) quandam domum Romæ, Pantheon nomine, quæ erat consecrata in honore omnium dæmoniorum, eliminatis omnibus spurcitiis, sacraverit Ecclesiam in honore sanctæ Dei Genitricis, omniumque Sanctorum. Unde constitutum est, ut plebs universa per totum orbem in Kl. Novembribus, sicut in die Natalis Domini, ad Ecclesiam in honore omnium Sanctorum ad Missarum solennia convenire studeat, illud attendentes, ut quidquid fragilitas humana per ignorantiam aut negligentiam in solennitatibus Sanctorum minus plene peregisset, in hac sancta observatione solveretur

. Honorius Augustod. lib. 3. cap. 168 :

Festivitatem Omnium Sanctorum Gregorius PP. Junior instituit, quam prius Bonifacius PP. in honore S. Mariæ et omnium Martyrum servandam censuit.

Chronicon Reichersperg. ann. 831. Gregorium IV. PP. ait, Ludovici Pii consensu, statuisse, ut secundum Romanam consuetudinem per totam Galliam ea festivitas Kal. Novembr. deinceps ageretur : quam sanctam constitutionem ab eo tempore servat omnis in toto terrarum orbe Catholica Ecclesia. Adde Sigebertum ann. 835. Durandum lib. 7. cap. 34. et Baronium ad 1. Novemb. in Martyrolog. Memoria Omnium Sanctorum, apud Ditmarum lib. 6. pag. 71. apud Græcos Festum omnium SS. celebratur die Dominica proxima post Dominicam Pentecostes. Vide Evangelistarium Gr. et Theoph. Cerameum Homil. 41.

Festum Palmarum, apud Conradum Usperg. ann. 1106. Dominica, quæ præcedit Pascha : βαιοφόρος Græcis. Luithprandus lib. 3. cap. 5 :

In ea, quæ est ante βαιοφόρον, quod nos Palmarum ramos dicimus, hebdomada, etc.

Vide Dominica Palmarum et Glossar. med. Græcit. voce Βαΐς, col. 166.

Feltum Passionis S. Petri. Vide Catwlphum in Epist. ad Carolum M. tom. 2. Hist. Fr. pag. 667.

Festum S. Petri ad Vincula, Kal. Augusti, institutum ferunt, jussu Eudoxiæ Augustæ Imp. Theodosii uxoris, ut populus revocaretur a gentilis superstitionis pompa, quam quotannis celebrabat ea die, pro victoria Octaviani Aug. de Antonio et Cleopatra Kal. Augusti relata. Ita Honorius Augustod. lib. 3. cap. 164. Beletus cap. 141. Durandus lib. 7. cap. 19. Andreas Silvius ann. 439. et Chronicon M. Belgicum pag. 14. etc. At scaliger lib. 5. de Emend. temp. Actiacam victoriam 3. die Sept. non autem Kal. Augusti contigisse probat : unde elicit, aliud solenne veteris superstitionis fuisse.

Festum S. Petri Epularum, ita appellatum Festum Cathedræ S. Petri Antiochiæ, quod ethnici hac die ad parentum sepulcra convivia agerent : quæ quidem festivitas Cara cognatio nuncupabatur. Vetus Glossarium cap. de Diebus festis : Cara cognatio, τιμησινγενία : ubi reponunt viri docti φιλία, vel τιμία συγγένεια. Kalendarium rusticum apud Gruterum pag. 138. in mense Febr. Lupercalia, Cara cognatio, Terminalia. Aliud Kalendarium a Bucherio editum habet hac die Caristia, ut 9. Kl. Mart. Feralia, 7. Kl. Terminalia ; Lupercalia denique 15. Kal : Mart. Kalend. Herwarti, 8. Kl. Mart. Caristia. Ita Caristia idem valet ac Cara cognatio. Appellationis posterioris rationem indicat Ptolomæus Silvius in Laterculo :

8. Kal. Mart. Depositio S. Petri et Pauli. Cara cognatio, ita dicta, quia tunc, etsi fuerint vivorum parentum odia, tempore obitus deponuntur.

Papias ex Glossis antiquis MSS. : Caristia, dies festus inter cognatos. Agebantur porro in hoc ethnicorum festo solennes epulæ ad parentum sepulcra, Φιλιϰὰ συμπόσια, in Chronic. Alexandrin. pag. 268. quæ quidem, ut abolerentur superstitiones, Ecclesia festum cathedræ S. Petri Antiochiæ hac die celebrari præcepit. Beletus cap. 83. ex quo Durandus lib. 7. cap. 8.

Dicitur, inquit, Festum B. Petri Epularum. Fuit enim consuetudo veterum ethnicorum, ut singulis annis mense Februarii certo quopiam die epulas ad parentum suorum tumulos apponerent, quas nocte dæmones consumebant, cum inde non minus falso quam ridicule animæ refici credebantur. Putabant enim hujusmodi epulas ab animabus circa tumulos errantibus absumi. Hæc autem consuetudo atque hujusmodi falsæ opinionis error a Christianis vix extirpari potuit. Quod quidem, cum viri sancti animadvertissent, ac penitus illam oonsuetudinem extinguere voluissent, instituerunt Festum de Cathedra S. Petri, tam de illa, quæ fuit Romæ, quam quæ Antiochiæ, idque eodem die, quo abominanda illa ab ethnicis fiebant, ut solenni hoc festo pravæ illius consuetudinis festum omnino extingueretur. Unde etiam ab illis epulis festum hoc appeltatum est B. Petri Epularum

. Vide Concil. Turonense II. can. 22. et Capitul. Caroli M. lib. 6. cap. 194. 197.

Festum Præsentationis, cujus auctor dicitur Anselmus de Chantemerle Episcopus Redonensis, qui obiit anno 1389. Vide Gall. Christianam.

Festum Primitiarum, apud Anglosaxones S. Petri ad Vincula.

Festum Purificationis S. Mariæ observandum præcipitur lib. 2. Capitul. cap. 35. et alibi.

Festum Reliquiarum, seu Commemoratio Sanctorum, quorum reliquiæ sunt in ea Ecclesia, in qua celebratur. Statuta antiqua Ordin. Cartusiensis 1. part. cap. 28. § 7 :

Festum Reliquiarum solenniter celebramus ; Conversi tamen et mercenarii debent laborare, sed non circa domum superiorem. In hoc festo dicuntur Capitula plurimorum Martyrum ; Responsoria vero et Antiphonæ, sicut in Festo omnium Sanctorum.

Et § 12 :

In Octavis Festi Reliquiarum Ecclesiæ superioris, fiat festum Reliquiarum Ecclesiæ inferioris ; non tamen cessatur ab operibus.

Adde cap. 32. § 1. part. 2. cap. 12. § 6.

Festum Relevationis B. Stephani, id est, Relevationis seu Inventionis, quod 3. Aug. celebratur, in Lit. remiss. ann. 1376. ex Reg. 108. Chartoph. reg. ch. 336.

Festum Sacramenti, in Northof. Chron. Marcan. ap. Meibom. Script. tom. 1. pag. 403. Festum Corporis Christi.

Festum Sanctificationis Deiparæ. Statuta ann. 1368. Ord. Cartusiensis 1. part. cap. 2. § 8 :

In Festo Sanctificationis Beatæ Mariæ fiat officium, sicut in Nativitate ejusdem, nomine Nativitatis in nomen Sanctificationis transmutato.

Festum Septem Dolorum. Vide supra Festum Compassionis B. M.

Festum Septem Fratrum. Annal. Dominican. Colmar. ad ann. 1268 :

Circa Columbariam non pluit duodecim septimanis, videlicet a festo Matthiæ usque ad Festum septem Fratrum. Les sept Freres,

in Calend. antiquo Metensi ad diem septimam Julii.

Festum Septem Gaudiorum B. M. ad 11. Calend. Sept. notatur, sed manu recentiori, in Martyrol. eccl. SS. Steph. et Sebast. Narbon. ex Cod. reg. 5255.

Festum Sancti Sepulcri memoratur in Charta ann. 1179. ex Chartul. Miciac.

Festum Stellæ. Vide Stella.

Festum S. Theclæ. Concil. Terracon. ann. 1329. cap. 35. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 294 :

Mandamus, quatenus observent constitutiones editas in sacro Concilio Terracone super observatione Festivitatis B. Theclæ virginis et martyris, quæ nono Calendas Octobris festivari intitulatur, per suas civitates et diœceses in abstinentia cibali et servilis operis faciant celebrari.

Festum Transfigurationis Domini. Hanc festivitatem, inquit Beletus cap. 144. factam constat sub finem hiemis, et circa principium veris, cum videlicet de illa legitur Evangelium. Notat vero idem Scriptor, Christi sanguinem eadem hac die ex novo vino, si inveniri possit, aut aliquantulum ex matura uva in calicem expressa, et racemos benedici, indeque homines communicare, etc. Vide Glossar. med. Græcit. voce Θαϐώρ, col. 482.

Festum Translationis Jesu, idem quod Transfigurationis, in Testamento Rotherhami Episcopi Eborac. ann. 1498. in Lib. nig. Scaccarii pag. 667 :

Ego Thomas Rotherham Archiepiscopus Eboracensis sanus mente, laus Deo, sexto die mensis Augusti in festo Translacionis Jhesu, et festo ejusd. nominis, etc.

Festum SS. Trinitatis. Statuta Synod. Ecclesiæ Leodiensis ann. 1287. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 851 :

Item, statuimus, quod Festum Trinitatis dominicæ post octavam Pentecostes, quæ vocatur octava Trinitatis, cum ix. lectionibus et debita solemnitate fiat.

Vide Rupertum lib. 11. de Divin. Offic. cap. 2. Microlog. cap. 60. Drogonem lib. Miraculor. S. Winnoci cap. 4. lib. 2. Decretal. tit. 9. cap. 2. et Baron. præterea Concilium Arelat. ann. 1260. can. 6.

Festum Visitationis, ab Urbano VI. institutum, et a Bonifacio IX. confirmatum, vel potius publicatum, occasione schismatis in Ecclesia componendi, ut habent Gobelinus Persona in Cosmodromio ætate 6. pag. 268. et Mag. Chronicon Belgicum pag. 322. Adde Baron. Metropolim Salisburg. tom. 1. pag. 170. etc.

Festum Aman, apud Judæos institutum in memoriam supplicii Amanis, qui in eo patibulo, quod Mardochæo paraverat, suspensus est, ut habetur in lib. Esther, et apud Josephum lib. 11. cap. 6. Celebrabatur autem hoc festum 14. et 15. mensis 12. Adar, qui Februario et Martio respondet. Hujus meminit lex 18. Cod. Theod. de Judæis, cælicol. etc. (16, 8.) ad quam consulendus Jacob. Gothofredus, et Altercatio inter Theophilum Christ. et Simonem Jud. apud Marten. tom. 5. Anecd. col. 11 :

Scimus Aman maledictum a patribus nostris pro merito suo esse suspensum, qui genus nostrum perierat in perditionem, in cujus morte peracta revoluto anno gratulamur, sollemnia votorum festa celebramus, quod a patribus nostris accepimus.

Festum Cabanarum, an Tabernaculorum, de quo Levit. cap. 23. v. 34. Testam. Isaac medici Carcasson. Judæi ex Chartoph. reg. Montispes. :

Item volo et mando quod dictum modium vini detur et dividatur quolibet anno per quatuor partes et per quatuor festivitates, videlicet in Festo cabanarum unam sarcinatam.

Festum Asinorum, cujus Officium, quod die Christi Natalitio celebrabatur, ut et nomenclaturæ rationem, accipe ex Ordinario Ecclesiæ Rotomagensis MS. :

Nota, Cantor, si Festum Asinorum fiat, processio ordinetur post Tertiam. Si non fiat Festum, tunc fiat processio, ut tunc prænotatur. Ordo processionis Asinorum secundum Rothomagensem usum. Tertia cantata, paratis Prophetis juxta suum ordinem, fornace in medio navis Ecclesiæ linteo et stuppis constituta, processio moveat de claustro, et duo Clerici de secunda sede in cappis processionem regant, hos versus canentes,

Gloriosi et famosi. Chorus, Gloriosi. Vers. Cujus ortum. Chorus, Gloriosi. Vers. Quem futurum. Chorus, Gloriosi. Vers. Impiorum Judæorum. Chorus, Gloriosi. Vers. Sed Judæi. Chorus, Gloriosi. Vers. Israel infideli. Chorus, Gloriosi. Vers. Gentes unde.

Tunc processio in medio Ecclesiæ stet, et sex Judæi sint ibi parati, et ex altera parte Gentiles, et omnes Gentes vocent ita Vocatores

, Omnes Gentes, Dominus homo fit. Hic vertant se Vocatores ad Judæos, O Judæi, verbum Dei. Vers. Vestræ legis testes. Judæi respondeant, Nos mandatum vobis. Vocatores ad Gentiles dicant, Et vos Gentes non credentes. Gentiles respondeant, Deum verum Regem rerum (f. Regum.) Vocatores, prius Moysem, ita dicentes, Tu Moyses Legislator.

Tunc Moyses, tenens tabulas legis apertas, indutus alba et cappa, et cornuta facie, barbatus tenens virgam in manu, dicat

, Vir post me veniet exortus. Hoc dicto, Vocatores eum ducant ultra fornacem, dicentes, Iste cœtus, psallat lætus. Chorus, Quod Judæa. Vocatores dicant ad Amos, Amos mentis. Tunc Amos senex barbatus spicam tenens, dicat, Ecce dies venient. Vocatores, Chorus, Quod Judæa. Vocatores dicant Ysaiæ, Ysaias verbum qui scit. Ysaias barbatus, alba indutus, per mediam frontem rubea stola distrinctus, dicat, Est necesse virga Yesse. Vocatores, etc. Vocatores ad Aaron, Aaron, doce populum. Aaron ornatus Pontificalibus indumentis, et mitra, barbatus, tenens florem, dicat, Virga Jesse florida. Vocatores, etc. Vocatio Jeremiæ, Qui vocaris Iheremias.

Iheremias sacerdotali habitu ornatus, et barbatus, tenens rotulum, dicat

, Sic est, hic est Deus noster. Vocatores, etc. Vocatio Danielis, Daniel judica voce Prophetica.

Daniel indutus viridi tunica, juvenilem vultum habens, tenens spicam, dicat

, Sanctus Sanctorum veniet. Vocatores, etc. Vocatio Abacuc, Abacuc Regis cœlestis.

Abacuc, senex claudus, Dalmatica indutus, habens in pera radices et longas palmas, habens unde gentes percutiat, comedens, dicat

, Opus tuum inter * bini,

Vocatores, etc. Duo missi a Rege Balec, dicant

, Balaam, veni et fac.

Tunc Balaam ornatus, sedens super asinam, (hinc festo nomen,) habens calcaria, retineat lora, et calcaribus percutiat asinam, et quidam juvenis, tenens gladium, obstet asinæ. Quidam sub asina dicat

, Cur me calcaribus miseram sic læditis ? Hoc dicto Angelus ei dicat, Desine Regis Balac præceptum perficere. Vocatores Balaun, Balaun, esto vaticinans. Tunc Balaun respondeat, Exibit ex Jacob rutilans. Vocatores, etc. Vocatio Samuelis, Accede, Samuel. Samuel religiose indutus, dicat, in Israel faciet Rex Verbum. Vocatores, etc. Vocatio David, Dic tu, David, de nepote causas.

David ornatus regalibus ornamentis, dicat

, Universus grex conversus adorabit Dominum. Vocatores, etc. Vocatio Osee, Aufer Osee, plebi Hebrææ cæcitatem. Osee barbatus dicat, Deus nuntiavit de filio David in præsenti. Vocatores, etc. Vocatio Johelis, Johel, leva vocem cum cæteris.

Johel diversum habens cultum, et barbatus dicat

, Effundam de Spiritu meo, dicit Dominus. Vocatores, etc. Vocatio Abdiæ, Fac, Abdia, præconia venturi Salvatoris.

Abdias diversum habens cultum, barbatus, dicat

, Et in monte Syon salvatio erit. Vocatores, etc. Vocatio Jonæ, De persona Christi, Jona, quæ sunt in te mystica ? Jonas calvus, alba indutus, dicat, O Judæi, hujus rei signum gemis fatuum. Vocatores, etc. Vocatio Micheæ, Effice, Michea, quod credat plebs.

Micheas diversum cultum habens, barbatus, dicat

, Descendet Dominus, cui non est terminus. Vocatores, etc. Vocatio Naun, Naun, plebi Judaicæ dic. Naun senex respondet, Super montes Evangelizantis. Vocatores, etc. Vocatio Sophoniæ, Esto nobis, Sophonia. Sophonias barbatus dicat, In medio tui, Syon, Rex regnabit. Vocatores, etc. Vocatio Aggei, Audiamus os Aggei, ut exponat. Aggeus, senilem vultum gerens, dicat, Veniet cunctis Gentibus Rex desideratissimus. Vocatores, etc. Vocatio Zachariæ, Veni, Zacharia, Fili Barachiæ. Zacharias barbatus dicat, En Rex tuus venit justus, Filia Syon. Vocatores, etc. Vocatio Ezechielis, Profer nobis, Ezechiel, adventum. Responsio ejusdem, Per clausam januam Rex intrabit solus. Vocatores, etc. Vocatio Malachiæ, Palam nobis refer, Malachia. Responsio ejusdem, Scimus, hoc dicentem Deum.

Vocatores, etc. Vocatio Zachariæ, Patris S. Johannis

, Zacharia, os aperi. Ipse ornatus quasi Judæus, dicat, Per viscera dulcifluæ Dei misericordiæ. Vocatores, etc. Vocatio Elizabeth, Illud, Elizabeth, in medium. In persona alba quasi prægnans, dicat, Quid est rei, quod me mei.

Vocatores, etc. Vocatio S. Johannis Baptistæ

, Da, Baptista, ventris cista clausus. Ipse nudus pedes tenens textum, dicat, Venit talis, sotularis, cujus non sum. Vocatores, etc. Vocatio Simeonis, Quid dixisti, Symeon, cum in tua ? Symeon senex respondeat, Dei nostri Salvatoris conspexerunt cæli. Vocatores, etc. Vocatio Virgilii, Maro, Maro, vates Gentilium, da Christo. Virgilius in juvenili habitu, bene ornatus, respondeat, Ecce polo demissa solo. Vocatores, etc. Interim Nabuchodonosor quasi Rex paratus ostendens imaginem duobus armatis, dicat, Huc venite, vos armati. Tunc armati, ostendant imaginem Pueris, dicentes, Regi gratum famulatum. Interim ostendant imaginem tribus pueris, dicentes, Huic sacro simulacro. Tunc Pueri imaginem respuentes, dicant, Deo soli digno coli. Hoc audito Armati Pueros ducant Regi dicentes, Quia tuum stabilitum non timet is. Tunc ostendant Pueros Regi, dicentes, Rex, tua salventur. Tunc Rex iratus dicat, Ergo tales assumantur. Tunc Armati ducentes Pueros ad fornacem, dicentes, Reos digne jam in igne. Tunc mittantur Pueri in fornace, et accendatur. At illi facti liberi, dicant, Benedictus es, Domine Deus, etc. Rex hoc audiens admirans, hoc dicat, En, quid cantant illi tres ? Armati dicant, Deum laudant. Tunc vocatores dicant Regi, Puerum cum Pueris Nabuchodonosor. Rex fornacem ostendens, dicat, Tres in igne positi Pueri. Vocatores, etc. Vocatio Sibyllæ, Tu, Tu, Sibylla, vates illa. Sibylla coronata, et muliebri habitu ornata, dicat, Judicii signum tellus sudore. Vocatores, etc. Quo finito, omnes Prophetæ et Ministri in pulpito cantent hos versus, Ortum prædestinatio parvo sabbati spatio. Hoc finito, Cantor incipiat ad introitum Chori Responsorium, Confirmatum est cor Virginis. Prophetæ et Ministri regentes Chorum secundum suum ordinem incipiant ad Missam Officium, Puer natus, Kyrie, et Gloria, etc.

Festa, seu Solemnitates Candelarum, dicuntur apud Cartusienses solenniora festa, in quibus in sacris officiis accenduntur candelæ, in Statutis antiq. ejusd. Ord. 1. part. cap. 31. § 2. 5. cap. 32. ubi eæ recensentur, scilicet :

Natalis Dom. S. Joannis, S. Stephani, Innocentium, Circumcisionis, Apparitionis, Purificationis, etc.

Mox subjungitur :

In Vesperis et Matutinis, et Missa, itemque Vesperis duas candelas accendimus : et si quis voluerit plures accendere in prædictis præcipuis festis, ultra quatuor non accendat.

Adde cap. 41. § 27. Statuta ejusd. Ord. ann. 1368. 1. part. cap. 2. § 36. 37 :

Moniales possunt festum xi. millium Virginum solemniter ac cum Candelis, et Monachi cum Capitulo celebrare.... In festo S. Hugonis Lincolniensis, quod cum Candelis celebramus, etc.

Adde cap. 3. Forte, quia in aliis diebus unica accenderetur. Ejusmodi festi meminit Liber de doctrina Novitiorum Ord. Grandim. cap. 1. apud Marten. tom. 5. Anecd. col. 1826 :

Quia diebus ferialibus et Festis unius Candelæ, etc.

Vide Ordinarium Præmonst. cap. 1. In lib. de doctrina, etc. mox laudato cap. 1 :

Sed in Festis duarum Candelarum vel trium, et infra octavas quæ cum duabus Candelis accendendis in Vesperis et Matutinis celebrantur.

In antiquis Constit. Ord. Vallis caulium apud eumdem. tom. 4. col. 1057. festa quibus duæ candelæ accenduntur majores sunt solemnitates, ut Natale Domini, Pascha, etc.

Festa Capituli, in Ordine Cartusiensi, dicuntur

Solemnitates, in quibus de consuetudine fit collatio in Capitulo Monachorum

. Hæ porro sunt :

Nativitas Domini, Epiphania, Purificatio Virginis gloriosæ, Annuntiatio, Resurrectio, Ascensio, Pentecoste, Nativitas S. Joan. Bapt. Festum B. Mariæ Magdalenæ, Festa Assumptionis et Nativitatis Dei Genitricis, S. Michaelis, et omnium Sanctorum, et S. Hugonis Lincolniensis.

Ita Statuta nova sub Guillelmo Rainaldo Priore 1. part. cap. 3. n. 2. Festa, quæ Capitulum habent, in Statutis antiq. ejusd. Ord. part. 2. cap. 8. § 10 :

Festum 12. lectionum non habens Capitulum,

cap. 14. §. 22.

Festum Carbonum. Vide Carbo.

Festum Kalendarum, Festum Fatuorum, Festum Hypodiaconorum. Vide Kalendæ.

Festum Imperatoris. In veteri Inquesta Mediolanensi, apud Puricellum in Basilica Ambrosiana pag. 1068. mentio fit

Festi, quod celebratur annuatim pro Imperatore Federico, et filio ejus Anrico,...... in die Architriclini

 ; ut et pag. 1071. 1072.

Processionis, quæ fiebat ad honorem Domini Imperatoris Federici et filii

. Vide ibi eumdem Puricellum.

Festum Mandibile, apud Will. Thorn. in Chron. ann. 1393. Gall. Festin. Est enim in Glossar. Lat. Gall. Mandibilis : Manjables. Ita porro ille :

Missa vero a præfato Priore more suo inter eos celebrata, cum Abbate ab eisdem diligenter prius requisito, Festa mandibilia in papilionibus, caricis et palliis deauratis Ecclesiæ prædictæ coopertis... iidem prælati pariter tenuerunt.

Festum Mirabilium, la Feste des Merveilles. Charta Petri de Sabaudia Archiepisc. Lugdun. ann. 1312 :

Nobis etiam ac successoribus nostris retinemus Festum, appellatum Mirabilium, cohercionem et punitionem inobedientium, et delinquentium in non faciendo debitum suum circa dictum festum, prout est apud Lugdunum alias consuetum.

In alia Charta apud Paradinum lib. 2. Hist. Lugd. cap. 73. Festivitas Miraculorum dicitur :

Nos vero Canonici hanc censuram istius mansi ad mensam fratrum in omni tempore damus, et constituimus in festivitate Miraculorum.

Acta Capitularia Ecclesiæ Lugdun. ann. 1345. MSS. ex Camera Comput. Paris. fol. 151. v°. :

Qua die instante Bartholomæo de Balma Cancellario Curiæ sæcularis Lugdun. ordinaverunt (Canonici) et sibi præceperunt, quod Mirabilia faciat cridare ad diem Lunæ ante festum proximum Natalis S. Johannis Bapt.

At quod fuerit festum illud, adhuc quærunt Lugdunenses. Tametsi non desunt, qui illud esse putant institutum ob miraculum, quod accidit in Christianorum Martyrum corporibus in Ararim projectis sub Severo Imp. de quo quidem Paradinus lib. 1. cap. 32.

Festum Olivarum, Dominica, ni fallor, quæ Pascha præcedit. Conradus Uspergens. in Frider. I. :

Imperator vero nobili potitus triumpho, in Olivarum Festo in Beati Ambrosii Basilica, una cum oliva triumphalem gestavit victoriæ palmam.

Vide Dominica Palmarum in Dominica.

Ad Festum Redigere. Burchardus Wormaciensis Episcopus in Lege familiæ :

Sin autem occisor aufugerit, et capi non potest, quicquid habet, ad Festum redigatur, et proximi ejus, si inculpabiles sunt, firmam pacem habeant.

Videtur legendum, ad fiscum.