ELEEMOSYNA 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

ELEEMOSYNA 1, ELEEMOSYNA 2, ELEEMOSYNA 3, ELEEMOSYNA 4, ELEEMOSYNA 5, ELEMOSINA, ELEMOSYNA, HELEMOSINA.

« 1 eleemosyna » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 241b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/ELEEMOSYNA1

1. ELEEMOSYNA, Misericordia, seu Merces. Concilium Francoford. ann. 794. cap. 3 :

Idcirco domnus noster misericordia motus, præfato Tassiloni.... culpas perpetratas indulsit, et gratiam suam pleniter concessit, et in sua Eleemosyna eum in amore dilectionis visus est suscepisse.

Charta Ludovici Pii ex Tabulario Fossatensi f. 8 :

Cujus petitioni in Eleemosyna nostra libenter aurem accommodare placuit.

Lupus Ferrar. Epist. 45. ad Carolum Calvum :

Tangat itaque vos affectus eorum, per quos esse cœpistis. Instaurate eorum Eleemosynam ingenti periculo intermissam. Ne obliviscamini vestri ; etenim vos jam Eleemosyna indigetis.

Codex Epistolarum S. Bonifacii Archiepisc. Moguntini Epist. 115 :

Nobis quoque paterna hæreditate spoliatis pro vestra Eleemosyna auxiliari... utcumque faciatis.

Adde Epist. 117. Concilium Vernense ann. 755. cap. 6. 23. Remense II. cap. 42. Formulas vett. Bignonii cap. 31. Capitulare Pipini Regis Italiæ cap. 6. Capitulare I. ann. 802. cap. 29. Epistolam Caroli Magni ad Offam regem, Capitulare 6. ann. 809. cap. 7. Chartam Ludovici Pii apud Mabillonium tom. 5. Vitar. SS. Ord. S. Bened. pag. 68. etc. Vide Merces. Eadem notione

P. Carpentier, 1766.

◊ Nonnunquam nostris Aumosne, idem sonat quod recte factum, pium opus, vulgo Une action louable, une bonne œuvre. Bellom. Ms. in Consuet. Bellovac.

cap. 12 :

Creons que bien et Aumosne se, roit de contrester tiex testamens.

Libell. suppl. ad Phil. VI. ann. 1336. in Reg. B. Cam. Comput. Paris. fol. 82. r°. :

Primodit le signifiant que oncques si grant Aumosne ne fu faite, comme ce que vous avez commencié de faire sus vos officiers, de faire enquerre sus euls.

Lit. remiss. ann. 1393. in Reg. 145. Chartoph. reg. ch. 513 :

Que c'estoit greigneur Aumosne que d'aller à S. Jacques. Aumogne

vero, pro Aumone, eleemosyna, in Ch. ann. 1245. ex Chartul. S. Apri Tull. ut et Aumorne, in Invent. ann. 1306. tom. 1. Probat. Hist. Brit. col. 1202. et 1203. Amoigne, in Ch. ann. 1262. inter Probat. tom. 2. Hist. Burg. pag. 28. col. 1.

Eleemosyna Regum, in Capitul. 6. ann. 819. cap. 7 :

De viduis et orfanis et pauperibus vel omnibus impotentibus, ut in Eleemosyna Dominorum nostrorum Regum eorum justitiam plenius accipiant.

Eleemosyna Carucarum :

pro aratris

. Lambardo :

Arationis Eleemosyna ;

sulælmesse, in Canonibus Saxon. Edgari cap. 54. i. aratri vel arationis eleemosyna, a sulh, aratrum, et ælmesse, eleemosyna. Concilium Ænhamense ann. 1009. cap. 10 :

Jura Deo debita unusquisque annuatim recte pendito, aratri scilicet Eleemosynam decima quinta nocte a Paschate. Aratrales Eleemosynæ,

in Decretis Synodalibus ejusdem Concilii cap. 10. Denarius in singulas carucas impositus, pauperibus in eleemosynam erogandus, ab Ethelredo Rege, ut quidam ferunt, impositus. Leges ejusdem Regis cap. 1 :

Ut detur de omni caruca denarius, vel denarium valens. Eleemosyna carucarum,

in Legibus Canuti Regis cap. 11. Saxon. 7. Ejusdem Canuti Epistola ad Ethelnotum Metropolitanum Britanniæ apud Ingulfum, Matthæum Westmonast. Florent. Wigorn. et Rad. de Diceto ann. 1031 :

Antequam ego in Angliam veniam, omnia debita, quæ Deo secundum legem antiquam debemus, sint persoluta, scilicet Eleemosynæ pro aratris, et decimæ animalium ipsius anni procreatorum, et denarii, quos Romæ ad S. Petrum debemus.

Eleemosyna Regis. Leges Edwardi Confessoris cap. 10. de Denario S. Petri :

Quoniam denarius hic Regis Eleemosyna est.

Simeon Dunelmensis de Gestis Angl. ann. 887 :

Ethelelm Comes Wintoniensium Eleemosynam Regis Elfredi detulit Romam. Eleemosyna S. Petri

dicitur in Epistola Paschalis PP. apud Eadmerum lib. 5. Novor. pag. 113. 1. edit. Vide Denarius S. Petri.

P. Carpentier, 1766.

Eleemosyna Regis. Inter privilegia regis Francorum, quæ enumerantur in Reg. sign. Pater. Cam. Comput. Paris. fol. 195. v°. illud notandum recensetur :

Item quod Elemosynæ, quas dominus rex faciet, cedant loco restitutionis.

Eleemosyna Paschalis, quæ etiamnum obtinet in Episcoporum Palatiis. Anastasius in Hadriano PP. pag. 112 :

Ubi Fratres nostri Christi pauperes, qui ad accipiendam Eleemosynam in Paschalem solemnitatem annue occurrere et lavari solebant.

Vide Gaufredum Vosiensem 1. part. cap. 30. Probat. Hist. Monmorenciacæ pag. 410. et Henric. Valesium ad Euseb. de Vita Constant. lib. 4. cap. 22. etc.

Eleemosyna Rationabilis, quæ ex bonis intestatorum sequestrabantur ad pias causas, de quibus pluribus agimus in voce Intestatus. Charta Libertatum oppidi des Ais in Biturig. ann. 1301 :

Si vero aliquem mori contigerit propinquorum generis sui, qui meus sit vel femina, meam habere eschetam ad solutionem prædictæ censæ, et nisi aliquis hæres præsens fuerit, sex electi omnes res suas servabunt per annum et diem : et si infra annum et diem hæres venerit, omnia sua habebit, salva tamen Eleemosyna rationabili.

Infra :

Vel sine hærede mori contigerit, respectu sex electorum habebit Eleemosyna rationabilis.

P. Carpentier, 1766.

Jacere in Elemosina dicitur, cum quis gratuito sepelitur. Chartul. priorat. de Guilcio fol. 15. r°. :

Miles quidam, nomine Godefridus,... disponente Deo, devenit ad mortem. Cujus obitum filii parentesque plangentes monachos, qui tunc temporis Guilcio morabantur, suppliciter petierunt ut corpus sepulturæ traderent : quod monachi secundum posse suum honorifice fecerunt. Post tumulationem vero, ne pater eorum in Elemosina jacere videretur, filii ejus Walicherius atque Johannes donaverunt Deo et S. Albino ejusque monachis sex denarios de censu, quos illi monachi reddebant.

L. Favre, 1883–1887.

Elemosine pauperum verecundorum (Lugduni) xx solidos fortium

in testamento presbyteri Tymotei, apud Mus. Arch. Dep. p. 142, an. 1245.

ELECTUS 2. ELEEMOSYNA © École des chartes.

« 2 eleemosyna » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 242a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/ELEEMOSYNA2

2. ELEEMOSYNA, nude dicuntur Ecclesiarum possessiones :

Tenementa quæ conceduntur per donationem Ecclesiis Cathedralibus, Conventualibus, Parochialibus, viris religiosis, ut pro donatoris et suorum tam vivorum quam mortuorum animabus apud Deum orationibus et divinis officiis intercedant.

Ita Bracton. Paschasius Ratpertus in Vita Walæ Abb. Corbeiensis lib. 2. cap. 2. ubi Wala ad Ludovicum Pium :

Quid est quod das, quando honores Ecclesiarum, immo, ut sentio, onera quæ largiris ? quod si res Domino jure Eleemosynarum legitime consecratæ sunt, Ecclesiarum ejus sunt ; quia suis pauperibus, et specialiter sibi servientibus legaliter datæ sunt.

Charta Zuentebaldi Regis Lotharing. ann. 896. apud Doubletum pag. 809 :

Et nullus unquam dominator adveniat qui hoc infringere audeat ; quod si aliquis proterviter hanc Eleemosynam infringere incipiat, pruntius in iram Dei... incurrat.

Consuetudo Normanniæ art. 103. quatuor species tenuræ statuit, per homagium, per divisionem, per eleemosynam, et per vadium : et art. 139. ait, possessionem per eleemosynam esse quidquid Ecclesiis aut viris religiosis confertur. In Regiam Majestatem lib. 2. cap. 23. § 2. et apud Glanvillam lib. 7. cap. 1.

Episcoporum et Abbatum Baroniæ dicuntur esse de Eleemosyna Domini Regis et antecessorum ejus.

Decreta Regni Anglicani apud Clarendum ann. 1164 :

Si calumnia emerserit inter Clericum et Laicum, vel e converso de ullo tenemento, quod Clericus velit ad Eleemosynam attrahere, Laicus vero ad Laicum feudum, etc.

Index MS. Beneficiorum Eccl. et Diœc. Constantiens. fol. 22. verso :

Et totum manerium supra et infra dictas domus est in Eleemosyna : alia est in feodo laicali.

Et fol. 59 :

Eleemosyna Presbyteratus continet dimidiam acram terre, et est manerium Presbyteratus situm in eadem Eleemosyna.

Leges Simonis Comitis Montisfortis :

Cuilibet militi sive rustico licitum erit legare in Eleemosyna de hæreditate propria usque ad quintam partem ad consuetudinem et usum Franciæ circa Parisius, salvis tamen Baroniis, et forciis, etc.

Chronicon Mauriniacense lib. 2 :

Apud Longum Pontem, quod regulare Cœnobium antecessorum Milonis Eleemosyna erat.

Epistola 104. ex Sugerianis, de quadam decima :

Conquerimur super Hugonem Brostin, qui antiquam Eleemosynam Regum Franciæ, quæ est apud Calceium.... quietam et liberam inquietat et aufert.

Monastic. Anglic. tom. 2. pag. 827 :

Prohibemus etiam, quod nullus Vicecomes vel Minister, seu alia persona magna vel parva, infra Eleemosynas suas hominem capere, verberare, ligare audeat.

Charta ann. 1190. apud Radulfum de Diceto :

Nulla fiet recognitio, si Charta, vel alio modo Eleemosynatam esse possessionem probare poterit ; sed ad Ecclesiasticos judices remittentur.

Charta ann. 1220. ex Archivo Abb. Belli-loci :

Dedit etiam Juhellus de Meduana omnem talliam, et meditalliam quam percipiebat in terra Canonicorum Belli-loci, cum omni jure et dominio, quod habebat in omnibus terris et feodis Eleemosynatis et omnibus hominibus suis in Elemosyna dictorum Canonicorum commanentibus.

Charta ann. 1261. ex Tabul. Abb. S. Sulpitii :

Bertranus de S. Egidio Miles, Dominus de Monstabeton, de consensu Tilonis filii sui concessit Conventui S. Sulpitii quod homines Monialium habeant usum in saltibus Elemosynatis eisdem monialibus a Domino Comite Britanniæ.

Adde Statuta Alexandri III. Regis Scotiæ cap. 20. Statuta 2. Roberti I. Regis Scot. cap. 1. § 7. Monast. Anglic. tom. 2. pag. 827. etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Eleemosynata, Eadem notione. Præceptum Scacarii Paschæ apud Cadomum ann. 1222. tom. 3. Hist. Harcur. pag. 52 :

Præceptum est quod Abbas de Barberio per cartas Comitis de Meullent et Henrici Regis habeat unam Eleemosynatam a Roberto Manuion, quia cartæ confirmant donationes et eleemosynas, quas Monachi illi poterunt acquirere.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Eleemosyna, Prædia vel etiam pecunia quæ mercedis loco dabantur pro celebranda Missa. Concil. Hispal. ann. 1512. tom. 4. Conc. Hispan. pag. 11. col. 1 :

Mandamus et ordinamus, ut cum aliquis Sacerdos receperit Eleemosynam seu portionem pro celebranda Missa seu Missis, teneatur illas celebrare eademmet die vel tempore commendato.

In Conc. Tolet. provinc. ann. 1582. ibid. pag. 209 :

Graviori doloris sensu est a Patribus auditum, magnum Missarum numerum in quibusdam Ecclesiis..... omitti vel differri, propter veteris Eleemosynæ tenuitatem.

Et in Synodo diœcesana Valentina ann. 1584. ibid. pag. 287 :

Accipiat autem Clerus pro singulis hujusmodi Missis solidorum decem Eleemosynam, non eo plus.

Eleemosyna Libera, seu Libera Eleemosyna. Bracton. lib. 4. tract. 5. cap. 2. n. 24. et lib. 5. cap. 9 :

Et quamvis hujusmodi terræ dentur in Liberam Eleemosynam, non solum dantur Ecclesiis, sed et personis tenendæ in Baronia.

Charta Philippi Augusti ann. 1219. in ejus Regesto Herouvalliano fol. 163 :

Domum Dei de Gonessia... ab omni sæculari potestate et dominio tanquam Eleemosynam in perpetuum Lîberam esse concedimus.

Alia ann. 1227. ex Tabul. S. Arnulfi Crispiac. :

Recognovit, se contulisse in perpetuam et Liberam Eleemosynam Capellam B. Mariæ de Louvery, etc.

◊ Libera autem Eleemosyna dicitur, quod nulli servitio vel redhibitioni aut censui obnoxia sit. Charta Gaufredi Comitis Mauritaniæ in Bibl. Cluniacensi pag. 543 :

Et omnia, quæ data sunt vel danda ab aliis in futuro, ita Libera esse volo, ut neque ego, neque succedentes mei, neque per bannum, neque per teloneum, neque per vicariam, neque per collationem nostrorum Militum, neque per aliam quamvis modicam consuetudinem Monachos de servitio Dei disturbent, neque suis hominibus inferant inquietudinem. Ista omnia dona Libera ita esse volo, etc.

Vide Cowellum lib. 2. Instit. tit. 3. § 24. Glanvillam lib. 9. cap. 2. et mox Eleemosyna pura. Placit. Cantebr. 10. t. 2. ann. 9. Joh. in Abbrev. Placit. pag. 56 :

Utrum terra de Pappeworth, quam Elena de Pappeworth tenuit, quam D. Rex dedit Roberto Rusell sit de Libera Eleemosyna D. Regis et si illam de jure dare possit, dicitur quod tota terra est libera Eleemosyna D. Regis et quod ipse de jure illam dare potest cui voluerit.

Ubi est terra ab omni feudalitatis nexu libera, quamvis non ad ecclesiam pertineat.

Eleemosyna Ecclesiastica. Monasticum Anglic. tom. 3. pag. 46 :

Hanc itaque Ecclesiam et omnia ad illam pertinentia concessi et dedi Athelwado Clerico, filio Erlavi Sacerdotis, libere et quiete tenere, sicut decet Ecclesiasticam Eleemosynam.

Vide Jus Ecclesiasticum.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Eleemosyna, Forte prædia seu feuda, quæ Advocatis Ecclesiarum mercedis loco ex possessionibus ecclesiasticis tribuebantur. Charta ann. 1205. tom. 3. Hist. Harcur. pag. 102 :

Item diximus per sacramentum nostrum, quod si Clericus teneat aliquid de quo Laicus conqueratur, et Laicus dicat se tenere illud nomine Eleemosynæ.

Chartul. S. Vandreg. tom. 1. Instr. ann. 1267 :

Juravit insuper dictus Rogerus tactis Sacrosanctis Evangeliis spontanea voluntate coram nobis, quod in dictis masura, ædificio, gardino et dimidia acra terræ ratione hæreditatis, petitionis, successionis, conquestus, dominii, Eleemosynæ, seu quacumque alia ratione sibi competenti nihil de cætero reclamabit.

Eleemosyna Pura, id est,

in qua Princeps nihil terrenæ retinet sibi jurisdictionis, seu dignitatis : et hujus Eleemosynæ totalis jurisdictio ad Ecclesiasticam pertinet dignitatem. Nullus autem in Normannia potest de feodo suo Laicali Puram facere Eleemosynam, sine concessione et assensu Principis principalis, etc.

Ita Jura et Consuetudines Normanniæ cap. 117. Apud Anglos etiam Liberæ Eleemosynæ jurisdictio ad curiam Christianitatis spectabat, ut est in Rot. ann. 8. Joh. Oxon. 15. in Abbrev. Placit. pag. 54. Plura apud Altaserram de Jurisdictione Eccles. lib. 6. cap. 12. Lindanus Hist. Teneremund. lib. 2. cap. 2. pag. 111. edit. ann. 1612 :

Philippus Bonus concessit olim in puram Eleemosynam cudere nummos æreos pretii quatuor obolorum Flandricorum quas mittas vocant.

Vetus Charta Gallica apud Seldenum de Titulis honorariis 2. parte cap. 5. § 24 :

Il ne tient rien en chief du Roy, ne per Baronnie, mais en pure et perpetuelle Almoigne.

Vide Littletonem, et Chartam ann. 1205. post Ordericum Vitalem pag. 1060.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Eleemosyna Laudabilis. Epitome Constitut. Eccl. Valent. tom. 4. Collect. Conc. Hisp. pag. 186. col. 2 :

Ordinarunt quod signa Laudabilis Eleemosynæ de cœtero dum pro tempore vacabunt, dentur per vota Canonicorum.

Ibid. pag. 167. col. 1 :

Ordinarunt quod si quis habens signum Laudabilis Eleemosynæ Denconesa illud alicui resignare voluerit, ejus non possit admitti resignatio, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Elemosinas Conflare, hoc est, Colligere. To. 2. Hist. Britan. apud Lobinellum col. 1609 :

Multorum relatione perce pimus quod nonnulli abusores sive truffatores absque sedis Apostolicæ et nostris litteris conflant Elemosynas.

Eadem notione in Concil. Tarracon. provinc. ann. 1591. tom. 4. Collect. Conc. Hisp. pag.

557. legitur :

Eleemosyna questuata

, id est, emendicata.

Charta Eleemosynaria, qua quis aliquid Ecclesiæ confert. Tabularium Ecclesiæ Gratianopolitanæ :

Signum Dragoni, qui Cartam Eleemosynariam istam scribere et firmare rogavit manu ejus firma.

Occurrit pluries in eodem Tabulario. Vetus Charta sub Roberto Rege, ex Tabul. S. Ambrosii Bituric. :

Hanc igitur Eleemosynariam Chartam, et decretum nostræ voluntatis volumus esse firmum et inconvulsum, etc.

Tabul. S. Eparchii Inculism. fol. 49 :

Si quis homo aut ullus de parentibus meis istam Cartam Eleemosynariam infrangere aut inquietare præsumpserit, etc.

Adde fol. 118. Vide Ruffinum in Comitib. Provinciæ pag. 58.

« 3 eleemosyna » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 243a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/ELEEMOSYNA3

3. ELEEMOSYNA, Domus Monasterio vel Ecclesiis adjuncta, in qua eleemosynæ pauperibus erogabantur ab Eleemosynario ; proprie Hospitale pauperum. Aumosne, in Charta Gallica ann. 1274. in Prob. Hist. Castilion. pag. 63. Tabularium Eleemosynæ S. Pauli Viennensis :

Eleemosyna pauperum, quæ Græce dicitur Synodochium.

Concilium Islebonense apud Ordericum lib. 5 :

Si erraticum habere, (pecus) quod vulgo dicitur Weredif, in Curiam Sacerdotis vel Clerici, qui in atrio manent, venerit, vel in Eleemosynam ejusdem Ecclesiæ, vel in atrium, Episcopi erit.

Hugo Flaviniacensis pag. 169 :

Illum, qui contra justitiam tumidus superbiebat, captum, in Eleemosyna S. Vedasti sedere, et de Eleemosyna vivere instituit.

Vita Godefridi Comitis Campebergensis cap. 2 :

Cæcus quidam in illius degebat Eleemosyna, etc.

Bulla Alexandri III. PP. ann. 1173. apud Menesterium in Probat. Hist. Lugdun. pag. 37. col. 2 :

Terras planas poterit acquirere Ecclesia pro Canonia vel pro Eleemosina, ita quod fiat sine interventu pecuniæ, et in obedientiis suis decimas, gardas, vicarias et omnia alia ad obedientiam pertinentia.

Similia repetuntur pag. 38. col. 1. Miracula S. Gibriani tom. 7. Maii. pag. 622 :

Paralysi percussus est, et in Eleemosynam S. Remigii delatus.

Charta ann. 1275. ex Tabular. S. Vandreg. tom. 1. pag. 820 :

Vendidi viris Religiosis Abbati et Conventui S. Vandregesilli quamdam masuram terræ cum ædificiis supra positis, quam habebam in dicta parochia... sitam intra keminum Domini Regis ex una parte et campum dictum Aoyn ex altera, et adboutata dicto campo Aoyn usque ad domos Elemosinæ dictorum Religiosorum.

Occurrit alibi non semel.

« 4 eleemosyna » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 244a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/ELEEMOSYNA4

4. ELEEMOSYNA, Idem quod Capellania, Munus et beneficium ecclesiasticum. Stat. Mss. S. Flori fol. 61. v°. :

Præcipimus ut clerici, qui Helemosinas seu capellanias a fidelibus per civitatem nostram et diocesim pro tempore ordinatas in posterum recipient, infra duos menses a receptione hujusmodi computandos, se personaliter debeant præsentare, ut videre possimus an honesta sit eorum vocatio, et utrum digni sint ad talia vocari, et ut a nobis licentiam et auctoritatem recipiant celebrandi et orandi pro animabus eorum, qui capellanias seu Helemosinas hujusmodi ordinarunt.

« 5 eleemosyna » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 244a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/ELEEMOSYNA5

5. ELEEMOSYNA, Prædium sub annuo censu, titulo Eleemosynæ, hominibus servilis conditionis concessum. Charta Ludov. Comit. Blesens. et Clarim. ann. 1197 :

Omnes homines in dominio meo et in Elemosinis meis Castriduni manentes, talliam michi debentes,... quitto et immunes esse concedo... Si quid de censa hac reddenda ea die defecerit, defectus die crastina in duplo a burgensibus de dominio meo communiter michi reddetur. Similiter unaquæque Elemosina per se et per majorem suum censam suam ea die reddet. Omnes de dominio meo et de Elemosinis meis Castriduni manentes, qui de mea servili conditione erant, et eorum hæredes et teneuras, ab omni jugo servitutis meæ penitus quitto et absolvo.

Vide infra Eleemosynarii 6.

« Elemosina » (par L. Favre, 1883–1887), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 246b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/ELEMOSINA

ELEMOSINA. Eleemosyna :

Elemosine pauperum verecundorum XX. solidos fortium. (Testament. Lugduni scriptum, an. 1245. mus. arch. dep. p. 142.)

« Elemosyna » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 246c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/ELEMOSYNA

ELEMOSYNA. Vide Eleemosyna.

« Helemosina » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 4, col. 182a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/HELEMOSINA

HELEMOSINA. pro Eleemosyna. Charta Goffridi Comitis Alisinæ ann. 1177. apud Murator. tom. 2. part. 2. col. 1012 :

Pro fidelium defunctorum anima Helemosinam dari præcipiatur.

Syllabus Rubricarum ad Leges palatinas Jacobi II. Regis Majoric. tom. 3. SS. Junii pag. viii :

De Helemosina per helemosinarios præstanda.