CURIA 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

CURIA 1, CURIA 2, CURIA 3, CURIA 4, CURIA 5, CURIA 6, CURIA 7, CURIA 8, CURIA 9, CURIA 10, CURIA 11, CURIA 12.

« 1 curia » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 665a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURIA01

1. CURIA, Κορία, Domina. Translatio brachii S. Philippi, Maii tom. 1. pag. 16 :

Imperator Emmanuel largitus fuerat S. Apostoli Philippi brachium nepti suæ Curiæ Mariæ.

CURGULIONES 2. CURIA © École des chartes.

« 2 curia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 665a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURIA02

2. CURIA, Meretrix : unde Joannes de Janua :

Curia jus curat, meretrix est Curia dicta.

Vide Meursium in Κούρϐα.

P. Carpentier, 1766.

◊ Hinc domus meretricia, Curatrie appellatur, in Lit. remiss. ann. 1479. ex Reg. 206. Chartoph. reg. ch. 124 :

Icelle Marie dist que le suppliant et sa femme avoient tenu Curatrie ou bourdeau en leur maison (à Tournay).

1. CURIA 3. CURIA © École des chartes.

« 3 curia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 665a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURIA03

3. CURIA, Dignitas vel Officium Curionis, Cure. Jacobus de Vitriaco in Histor. Occid. cap. 22. de Præmonstratensibus :

Habent autem Curias et Prioratus, non solum hominum, sed et feminarum, in quibus tam Clerici quam Laici, secundum quod eis a superioribus injungitur, commorantur.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Curia Personæ Ecclesiæ, Domus Curionis, Angl. Parsonage, Gall. Presbytere. Charta Hugonis Lincoln. et Jocelini Barthon. Episcoporum apud Kennettum in Antiquit. Ambrosden. ad annum 1228. pag. 205 :

Episcopus Sarum et ejus successores conferent in perpetuum cui voluerint idoneæ personæ tertiam partem decimarum garbarum totius parochiæ de Cumpton et omnes minutas decimas, quæ de jure debentur eidem Ecclesiæ, et omnes obventiones altaris et cimeterii prædictæ Ecclesiæ, et totam terram et Curiam, quæ fuit Personæ illius Ecclesiæ, cum omnibus libertatibus et liberis consuetudinibus ad prædictam Ecclesiam et terram illius pertinentibus : præter duas partes decimarum garbarum prædictæ parochiæ et croftam quæ jacet juxta Curiam Personæ, et unam acram prati vicinam eidem croftæ.

2. CURIA 4. CURIA © École des chartes.

« 4 curia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 665a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURIA04

4. CURIA, Senatus civitatis, cujus Magistratus Decuriones et Curiales dicuntur in Cod. Theod. et Justin. de Decurionibus passim, in Gloss. Lat. Græc. : Βουλή, βουλευτήριον. Gloss. Gr. Lat. : Βουλευτήριον, Curia, ordo. Vide Savin. Histor. Jur. Roman. med. temp. tom. 1. cap. 2. § 17. sqq.

◊ Institutæ porro Curiæ fuerunt in municipiis exemplo Senatus Romani, ϰατὰ τῆς βασιλευούσης πόλεως μίμησιν, ut est in Justiniani Novella 38. unde et Senatus nomen iisdem inditum. S. Ambrosius 2. ad Timoth. :

Quos constat in societatem Romanorum receptos, ut de cætero appellarentur Romani ; idcirco necesse est eos Curiam habere, in quam more Romanorum penulati conveniant.

Senator lib. 6. Epist. 3 :

Curiales etiam verberat, qui appellati sunt legibus Minor Senatus.

Idem lib. 9. Epist. 2 :

Non enim incassum vobis Curiam concessit antiquitas, non inaniter appellavit Minorem Senatum, nervos quoque vocitans ac viscera civitatum.

Ausonius in Mosella :

........ Quos Curia summos
Municipum vidit proceres, propriumque Senatum.

Adde S. Augustinum in Psalm. 121. Marculphus lib. 2. form. 37 :

In civitate illa adstante viro illo laudabili Defensore, et omni Curia illius civitatis.

Vide Bertherium lib. 1. Pithan. cap. 10. Jacobum Gothofred. ad tit. Cod. Theod. de Decurion. et Jurisconsult. Vide Curialis 1.

Curia Publica. Formulæ veteres apud Bignonium cap. 3 :

Gestis municipalibus cum Curia publica et defensore prosequi et alligare deberem.

Id est, la Cour assemblée.

Curiæ Obnoxius dicitur, qui ad munera Curialia, aut ad Curiam devocatur, ut est in leg. 7. et 11. Cod. Theod. de Episc. (16, 2.) Nam olim pœnæ genus fuit Curiis mancipari, quod gravissima Curialibus onera incumberent, quibus ex eo nec Curiam deserere fas erat, lege 122. Cod. Theod. de Decurion. (12, 1.) etc. Anastasius in S. Bonifacio :

Nec servum Clericum fieri, nec obnoxium Curiæ. Pœnitentiæ, vel Curiæ, vel cuilibet conditioni obnoxius,

apud Gregorium Magnum lib. 2. Ind. 10. Epist. 25. S. Ambrosius Epist. 17 :

Ministri Ecclesiæ retrahuntur a munere sacro, et Curiæ deputantur.

Concilium Ticinense sub Benedicto VIII. PP :

Ecce Clericos Curiæ et servos legibus traditos, num mutire fas erit ? Si servi sunt patres, servi erunt et filii : servient itaque cum filiis patres in Curia, id est curam super his tantum in publico habebunt, quæ ad solam Ecclesiæ utilitatem forensem pertinebunt. Nulli obnoxius civitati,

in Edicto Theodorici cap. 64. Curialis conditio, in Capitulis Caroli Magni lib. 6. cap. 126. 128. e Julian. Novell. At Valentinianus leg. 66. Cod. Theod. de Decurionibus vetuit supplicii loco quempiam in Curiam adgregari, mitti, addici. Adde leg. 108. infra.

Curia, nude, pro foro sæculari sæpe sumitur. Jura et Consuetudines Normanniæ cap. 53 :

Laicalis Curia est congregatio eorum certo loco et die assignato, per quos jus est super querelam contentionis placitantibus exhibendum.

Anastasius in S. Silvestro PP. :

Hic constituit, ut nullus Clericus propter causam quamlibet in Curiam introiret, nec ante judicem cinctum causam diceret, nisi in Ecclesia.

Lex Longobard. lib. 2. tit. 51. § 12. Ludov. Pii cap. 4. :

Nemo Clericus, vel Diaconus, vel Presbyter pro qualibet causa intret in Curiam, nec ante judicem causam dicere præsumat, quoniam omnis Curia a cruore dicitur et immolatione simulacrorum.

Hildebertus Cenomanensis Episcop. Epist. 30 :

Reos tormentis afficere, vel suppliciis extorquere confessionem censura Curiæ est, non Ecclesiæ disciplina.

Ivo Carnotensis Epist. 22 :

Calumniatoribus meis... respondere non subterfugiam, vel in Ecclesia, si Ecclesiastica sunt negotia, vel in Curia, si sunt Curialia.

Epist. 53. de quodam Clerico :

Verberatum, spoliatum per manus servorum trahi fecistis ad carcerem, et Curiæ traditum nulla consolatione refovistis.

Epist. 137 :

De Curia autem in causis Clericorum vitanda, etc.

Adde cap. Novimus. Extra de Verbor. signific. Ita Clerici Curiæ tradi dicuntur, cum de crimine, quod vitæ dispendio luitur, accusantur, in Vita S. Anselmi Lucensis Episcopi num. 8. et apud Willelmum Neubrig. lib. 1. cap. 19. Vide Capit. Caroli Magni lib. 5. cap. 228. 381. e Julian. Novell. etc.

P. Carpentier, 1766.

◊ Charta ann. 1361. tom. 7. Ordinat. reg. Franc. pag. 431. art. 16 :

Curiæ non apponant manus in bonis defunctorum, etc.

Adde Chart. ann. 1110. de Casa Vicecom. in Picton. ap. Guerard. in Irminon. pag. 378.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Curia Appellationum Massiliæ ad hoc unum instituta, ut audiret causas eorum, qui a sententiis a Judicibus aliarum curiarum latis appellabant. Exstat de jure hujus Curiæ caput integrum in Statutis ejusdem urbis lib. 1. pag. 27. et seqq.

Curia Baronis, Anglis, est locus pedaneus, in quo dominus feudi intra limites feudi sui jurisdictionem in tenentes suos exercet. Baro enim in hac significatione a Domino feudi nihil differt. Ita Cowellus. Leges Edwardi Confess. cap. 9 :

Barones vero, qui suam habent Curiam de suis hominibus, videant, ut sic de eis agant, quatenus erga Deum reatum non incurrant, et Regem non offendant.

Mox :

Si quis Baronum justitiam non habet, in hundredo, ubi placitum habitum fuerit, ad propinquiorem Ecclesiam, ubi judicium Regis erit, determinandum est.

Adde cap. 21. 35. Leges Malcolmi II. Regis Scotiæ :

Nullus Baro vel Comes... receptabit malefactorem aliquem... infra dominationem suam sub pœna amissionis Curiæ suæ in perpetuum.

Assisiæ Hierosol. :

Il y a au Royaume de Jerusalem 4. Baronies et plusieurs autres Seigneuries, qui ont Cour, Coin, et Justice.

In Statutis Alexandri II. Scotiæ Regis, cap. 14. Barones non possunt tenere Curias suas nisi Vicecomes Regis, aut serviens Vicecomitis nomine, intersit, ad videndum si Curia recte tractetur : et in omnibus eorum Curiis 4. placita reservantur ad Curiam Regis, videlicet de raptu mulieris, de incendio, de murdro, et de roboria, quæ dicitur rapina. Qualiter autem Dominus seu Baro perdat Curiam suam, docent pluribus Leges Baronum Scoticorum, seu Quon. Attach. cap. 8. et 9. Agitur etiam de Curiis Baronum ibid. cap. 34. Britton. cap. 27. ubi Rex loquitur :

En Countés avons-nous double Court, une des plees de nostre peas, lequel tiennent nos Coronnes et les Suters, (sectatores) et dount les Coroners seulement ont record. Et si avons Court come Court de Baron, et dont les Suters sount chargez de jugement, et n'ont point de records hors de leur Court, etc.

Exstat in libro Anglico, inscripto Justice of peace, forma procedendi in Curiis Baronum, pag. 82. et seqq.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Curia Leta, iisdem Anglis Courtleet, minor est et inermis Jurisdictio, Gall. Cour fonciere, vel Basse justice. Charta Henrici VI. Regis Angl. ann. 1443. apud Rymerum tom. 11. pag. 41. col. 1 :

Feriis, marcatis, chaceis, parcis, warennis, Curiis Letis visibus franciplegiis, consuetudinibus, libertatibus, etc.

Curia Christianitatis, Brittoni pag. 46. v. Cour Chrestienne, aliis Cour de Chrestienté, Jurisdictio Ecclesiastica, forum Ecclesiasticum, in quo causæ ac quæstiones, quæ ad religionem pertinent, agitantur. Quippe ex leg. 1. Cod. Theod. de Religione, (16, 11.)

quoties de religione agitur, Episcopos convenit judicare, cæteras vero causas, quæ ad ordinarios cognitores vel ad usum publici juris pertinent, legibus oportet audiri

. Ita in leg. ult. de Episcopali judicio (16, 12.) eodem Cod. in Nov. Valentiniani III. de Episc. judicio, etc.

◊ Religionis porro voce Episcopi deinceps jurisdictionem suam adeo porrexerunt, ut ordinariis judicibus nihil fere judicandum relinquerent ; ex quo subinde graves querimoniæ exortæ de Ecclesiasticis

judicibus, qui Ordinariorum jurisdictionem contra fas sibi adscribebant ac usurpabant : de quibus vide Chartam ann. 1204. De interceptionibus Clericorum adversus Do. Regis Jurisdictionem, in nupera Conciliorum Ecclesiæ Rotomag. Editione, Regestum Parlamenti signatum Olim fol. 63. Librum Jacobi de Cugneriis Advocati Regii ann. 1329. cui titulus :

Hæc sunt gravamina et usurpationes, quæ et quas Prælati Franciæ, et aliæ personæ Ecclesiasticæ Regni Franciæ, vel eorum officiales et judices pro ipsis fecerunt et faciunt in præjudicium jurisdictionis temporalis D. Regis, Baronum et aliorum subditorum suorum dominorum temporalium :

et Responsionem Cardinalis Bertrandi ad eumdem librum : Brittonum in Legib. Angl. cap. 3. Philippum Bellomanerium cap. 61. 66. veterem Consuetud. Franciæ, Will. Stanfordium lib. 2. de Placit. Coronæ cap. 41. et seqq. Guliel. Prynneum in Libertatibus Angl. passim, etc. Ad jurisdictiones denique istas Episcopales hæc spectant Guilielmi Neubrigensis lib. 2. cap. 16 :

Nempe Episcopi dum defendendis magis Clericorum libertatibus vel dignitatibus, quam eorum vitiis corrigendis resecandisque invigilant, arbitrantur obsequium se præstare Deo et Ecclesiæ, si facinorosos Clericos, quos pro officii debito, Canonicæ rigore censuræ coercere vel nolunt, vel negligunt, contra publicam tueantur disciplinam.

◊ Curiæ igitur Christianitatis amplissima fuit jurisdictio, cum quæstionum ac causarum omnium, quæ non modo res Ecclesiæ, sed et sacramenta, et quidquid ex iis dubietatis oriretur, spectant, cognitionem sibi arrogasset. Cognoscebat enim

◊ De causis Clericorum ac tonsuratorum. Vide Appendicem Codicis Theodos. Constit. 6. 17. Capitul. 3. ann. 811. cap. 1. veterem Chartam apud Diago de Comitib. Barcin. lib. 2. cap. 31. Bractonum lib. 5. tract. 5. cap. 2. § 5. cap. 10. § 1. etc. Petrus de Cugneriis in Gravaminibus, ait, Prælatos, ut jurisdictionem suam augerent, et omnium pæne ad se causas traherent,

solere facere magnam multitudinem tonsurarum pueris ætate minoribus.

◊ In rebus criminalibus Clericorum judex Ecclesiasticus non habet jurisdictionem, sed tantum judicii executionem, v. gr. degradationem. Vide Matth. Paris pag. 113. et Bracton. lib. 5. tract. 5. cap. 9. § 3.

◊ De causis spiritualibus, vel spiritualitati annexis, etc. Vide Bracton. lib. 5. tract. 5. cap. 2. § 5.

◊ De decimis, et aliis Ecclesiæ proventibus. Vide eumdem Bractonum lib. 5. tract. 5. cap. 2. § 5. cap. 10. § 1. 6. cap. 16. § 1.

◊ De causis, in quibus fidei aut sacramenti interpositio occurrit. Vide Matth. Paris pag. 113. Bract. lib. 4. tract. 1. cap. 12. Assisias Hierosol. cap. 20. Concilia Rotomagensia pag. 185. etc.

◊ De Hæreticis. Vide Matth. Westmonast. pag. 333. et Gariellum in Episc. Magalonens. pag. 275.

◊ De infractura Ecclesiæ vel atrii, de læsione Clerici, de oppressione et violatione feminæ. Vide Consuetud. S. Audomari ann. 1127. in Probat. Hist. Guinensis pag. 194.

◊ De advocationibus Ecclesiarum. Vide Regiam Majestat. lib. 1. cap. 2.

◊ De privilegiis Crucesignatorum. Vide eumdem Bract. lib. 5. tract. 5. cap. 9. § 1. Stabilimenta S. Ludovici lib. 1. cap.

82. etc. nuperam Edit. Concil. Rotomag. Eccl. pag. 179. 180. 181.

◊ De causis matrimonialibus, dotibus, et earum accessoriis. Vide Joannem Sarisber. Epist. 89. Regiam Majest. lib. 1. cap. 2. Matth. Westmonast. ann. 1247. pag. 333. Matth. Paris pag. 113. 488. Bracton. lib. 5. tract. 5. cap. 2. § 2. cap. 10. § 1. cap. 12. § 3. Stabilimenta sancti Ludov. lib. 1. cap. 18. 131. Assisias Hieros. cap. 20. Rocchum Pirrum tom. 1. pag. 145. Concilia Rotomagensia pag. 185.

◊ De adulteriis. Vide eumdem Rocchum Pirrum in Notit. Eccles. Sicil. tom. 1. pag. 125. veteres Chartas apud Ughellum tom. 7. pag. 400. 1327. et Statuta MSS. Caroli I. Regis Siciliæ cap. 296.

◊ De bastardia, legitimatione, seu de natalium jure. Vide Regiam Majestatem lib. 2. cap. 50. § 4. cap. 59. § 4. Bractonum lib. 4. tract. 3. cap. 19. lib. 5. tract. 5. cap. 6. § 1. cap. 19. § 1. Matth. Paris pag. 488. veterem Consuetud. Norman. cap. 27. Guliel. Prynneum in Libertatibus Angl. tom. 2. pag. 393. etc.

◊ De Testamentis et causis testamentariis. Vide Regiam Majest. lib. 1. cap. 2. Matth. Paris. 113. 488. Bractonum lib. 2. cap. 26. § 2. lib. 4. tract. 1. cap. 12. lib. 5. tract. 5. cap. 2. § 3. cap. 10. § 1. 2. 4. Fletam lib. 2. cap. 57. § 13. Assisias Hierosol. cap. 20. Foros Beneharn. Rubr. de Jugiament, art. 8. Rocchum Pirr. pag. 145. Sed per Aresta Paris. 11. Januar. 1355. 18. Novemb. et Decemb. 1372. 14. Novemb. 1376. 15. Dec. 1377. etc. dictum fuit, Regem de jure et usu habere præventionem in cognitione testamentorum omnium in regno suo decedentium.

◊ De catallis, quæ sunt de testamento vel matrimonio. Vide Concil. Insulæ bonæ ann. 1205. Bractonum lib. 5. tract. 5. cap. 2. § 5. 6. cap. 5. § 1.

◊ De usuris. Vide Matth. Paris pag. 113. Matth. Westmonast. pag. 333.

◊ De feudis et tenementis, datis in liberam eleemosynam. Vide Bracton. lib. 5. tract. 5. § 1. cap. 10. § 1. Inter querelas, quas Barones Franciæ Regi Ludovico VII. detulerunt contra usurpationes Ecclesiasticorum, illa est :

Quod Clerici trahunt causam feodorum in Curiam Christianitatis, propter hoc quod dicunt, quod fiduciæ vel juramentum fuerunt inter eos, inter quos causa vertitur, et propter hanc occasionem perdunt Domini justitiam feodorum suorum. Responsio. In hoc concordati sunt Rex et Barones, quod bene volunt, quod ipsi cognoscant de perjurio, et transgressione fidei ; sed nolunt, quod cognoscant de feodo. Et si convictus fuerit de perjurio, vel transgressione fidei, injungant eis pœnitentiam : sed propter hoc Dominus non perdet justitiam feodi, nec propter hoc se capient ad feodum.

Sed de fori Ecclesiastici origine et usu consulendus Morinus lib. 1. de Pœnitent. cap. 9. et D. Fleury in Præfatione ad tom. xix. Hist. Ecclesiast.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Curia Archidiaconi, in qua Archidiaconus jurisdictionem exercebat suam. Pro emolumento sigilli Curiæ Archidiaconalis, in Charta ann. 1340. inter Probat. Hist. Eccl. Meld. tom. 2. pag. 218. In Chartulario S. Nicasii Remensis plures babentur Chartæ Curiæ Archidiaconi, vel Archidiaconatus Remensis. Vide Archidiaconus.

P. Carpentier, 1766.

Curia Palatii, Jurisdictio archiepiscopi Remensis. Chartul. Campan. in Cam. Comput. Paris. fol. 251. r°. col. 1 :

Ego Henricus comes Grandis-prati conquestus sum domino regi Navarræ de abbate videlicet S. Dionysii Remensis et de priore Grandis-prati, qui me fecerunt citari in Curia palatii coram officiali curiæ archiepiscopi Remensis.

P. Carpentier, 1766.

Curia Magna Præsidentialis, Eadem quæ Regia. Diploma Ludov. VI. ann. 1121. in Append. ad tom. 6. Annal. Bened. pag. 636. col. 1 :

Caput ipsum (monasterii Tironensis) quibuscumque omissis mediis, super præmissis coram magna præsidentiali nostra regia Curia solummodo habeat et teneatur respondere, etc.

Vide Consilium 2.

P. Carpentier, 1766.

Curia Regalis, Jurisdictio regia. Libert. Figiaci ann. 1369. tom. 5. Ordinat. reg. Franc. pag. 264 :

Viguerius et judex ipsius villæ Figiaci, qui soli judices nostram Curiam regalem in dicta villa habent exercere et etiam gubernare, in causis criminalibus tractandis et dirimendis, etc. Nous reservons entierement la Court et Cognoissance,

in Lit. ann. 1370. ibid. pag. 368.

Curiæ Dominicales, Germanis Dinghæfe, quæ Dominis villarum vel territoriorum competunt : de iis Zazius part. 11. de feud. § 3. Vide Indiculum possessionum monasterii Schwarzacensis ann. 1154. ap. Guden. in Syllog. pag. 463. et Mitterm. Princip. Jur. German. § 472. Dicebantur etiam Curiæ Placiti. Vide Haltaus. Glossar. German. pag. 231. Eædem sunt Curiæ Militum in Chartis ann. 1291. ap. Guden. Cod. Diplomat. tom. 2. pag. 266. et 268. Vide Curia 5. et Cortis 1.

L. Henschel, 1840–1850.

Jus Curiæ, quod feudali opponitur. Germ. Hofrecht. Vide Mittermaier. Princip. Jur. Germ. § 5. et 84. Vetus auctor de Benefic. § 130 :

Quicquid homo non suscipit per hominium, non judicetur esse beneficium ; sicut cum bona concedit dominus suis ministerialibus non per hominium sed secundum Jus Curiæ. Hæc concessio caret beneficiali jure, sed est concessio officialis, etc.

Curia Inferior, seu Baronis, Cour basse, in Consuetud. Aquensi tit. 14. art. 1.

Curia Major, sic appellata apud Beneharnenses Curia illa, in qua residebant Episcopi duo, totidem Abbates ; cum provinciæ magnatibus, qui de majoribus et publicis negotiis, et de vassallorum litibus supremo judicio dijudicabant, ut auctor est Marca lib. 5. Hist. Beneharn. cap. 3. n. 2. Vide Foros Beneharnenses Rubr. de Cort Major, ubi de illius jurisdictione, et eumdem Marcam lib. 4. Hist. Beneharn. cap. 17. n. 6. lib. 6. cap. 23. n. 3. cap. 24. n. 7.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Dare Judices ad Curiam, dicebatur de Judicibus quos ad dirimendas lites exortas inter se et subditos Domini constituebant, qui judices ab adversa parte primum erant approbandi. Concessio feodi per Guillelmum Bertrandi pro Odone Alamandi coram judicibus datis pro Curia. Hist. Dalphin. pag. 20 :

Anno 1282. Indict. x. xiv°. Kal. Julii ad requisitionem nobilis viri Odonis Alamandi Domini de Campis fuit confessus et publice solemniter recognovit ex sua certa scientia et spontanea voluntate Dominus Guillelmus Bertrandi Miles, in præsentia Petri Domini de Bucurione et Falconis Domini de Canuto datorum pro Curia a prædicto Domino Odone Alamandi, et per prædictum Dominum Guillelmum Bertrandi approbata et recepta, se habere et tenere in feudum et nomine feudi ab ipso Domino Alamandi, et de feudo et dominio ipsius Domini Odonis, quidquid ipse habet, tenet et possidet, etc.

Vide tom. 2. pag. 20. col. 1.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Ponere Judices pro Curia sua,

Iisdem notione et conditione. Recognitio facta per Vuillelmum de S. Martino Annæ relictæ Petri Selvon ann. 1259. ibid. tom. 1. pag. 6 :

Ad requisitionem seu interrogationem Dominæ Annæ uxoris quondam Petri Selvon, coram Gorta de Monte Bononi et Guiffredo de Valle S. Stephani, quos dicta Anna posuerat pro Curia sua, quam quidem et approbavit dictus Vuillelmus de S. Martino.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Curiam Habere dicuntur Domini qui facultatem habent judicandi subditos suos in Curia sua. Chartular. S. Vincentii Cenoman. fol. 51 :

Si homines Monachorum ejusdem Nundinis forisfacerent, vel quod eis esset aliquid forisfactum, Monachi haberent Curiam et emendas suorum hominum. Madox

Formul. Anglic. pag. 38 :

Quod si hujusmodi forisfactura super terram Ecclesiæ evenerit, præcipio quod Prior et Monachi inde suam plenarie habeant Curiam ; et defendo ne in aliis locis quocumque modo placitentur, nisi in eadem Curia S. Mariæ et sua.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Curiam Petere, Litem aliquam ad suam Curiam advocare. Consuetudines Brageriaci art. 62 :

Item si duo Feodatarii ad invicem litigent, et Dominus feodalis petat Curiam ante litis contestationem, etc.

Gallica versio sic habet :

Si deux Tenanciers plaident l'un contre l'autre, et le Seigneur feodal demande le renvoy avant la contestation, etc.

Vide mox Curiam reddere.

Curiam Reddere, dicitur Dominus vassallus, cum ad vassallum, aut Dominum lis ante alterutrum intentata remittitur. Rendre la Cour, in Consuetudine Andegavensi art. 79. 80. et Cenomanensi art. 9. Regestum Parlamenti B. fol. 67 :

Cum... tenens locum Comitis Campaniæ Curiam sibi reddi petiisset, etc. Curiam repetere, amittere,

fol. 70. Occurrit passim in hoc Regesto. Vide D. Brussel de Usu feodorum tom. 1. pag. 223.

P. Carpentier, 1766.

◊ Arest. ann. 1284. in Reg. 2. Olim parlam. Paris. fol. 70. v° :

Reddita fuit Curia domino Danguto et vicecomiti de Meleduno de domino Guidone Bassi milite super partiali actione, quam Johannes de Soisiaco miles ejus filius et nurus proponebant contra ipsum.

P. Carpentier, 1766.

Curiam Infortiare, dicebatur superior dominus, cum homines suos ad curiam inferioris delegabat, ut eam idoneo judicum numero muniret. Arest. ann. 1267. in Reg. Olim Parlam. Paris. :

Cum supplicasset abbas S. Richarii domino regi ut Curiam ejus infortiaret, quia satis fortis non erat ad justitiandum Mathæum de Roya militem, qui erat ejus homo ligius,... ordinatum est quod baillivus Ambianensis iret ad curiam dicti abbatis infortiandam.

Vide in Par.

P. Carpentier, 1766.

Curiam Mittere, Charta Guid. episc. Claromont. pro villis Biliomi et S. Lupi ann. 1281. in Reg. 73. Chartoph. reg. ch. 1 :

Item si bajulus aliquem habentem causam in villa vult fovere, vel manutere, vel eidem patrocinari ; mittat Curiam sine suspicione.

Id est, a judicando abstineat.

P. Carpentier, 1766.

Curiam Requirere, Jus suum de lite judicanda repetere. Lit. pro S. Vict. Paris. ann. 1364. tom. 4. Ordinat. reg. Franc. pag. 540 :

Curiam et jurisdictionem seu causarum cognicionem, de suis justicialibus quibuscumque, coram et a quibuscumque dominis vel judicibus, requirere et restitui faciat (Præpositus Paris.) cum effectu.

Curia Pedis Pulverizati, id est, peculiaris extraneorum mercatorum in nundinis. Vide Pede pulverosi.

Stare in curia, et in Curia detineri, apud Venetos, quid sit, docent Statuta Venetorum, edita a Jacobo Theupulo Duce ann. 1242. lib. 1. cap. 51. Quippe debitor, qui judicis sententia ad solutionem debiti condemnatus erat, submonebatur et citabatur per ministerialem a Duce, ut in Curia staret, et debitum exsolveret intra 8. dies, aut pignus vel vadium daret. Quod si juri non staret, capiebatur, et detinebatur in Curia,

Stare autem in Curia sic intelligimus (verba sunt Statuti) ut in territorio Ecclesiæ S. Marci per dies 30. stet, ita ut pontem aliquem non transeat, quod si recedens pontem aliquem transierit, Dux faciat eum capi, et in carcerem retrudi, ubi erit per 30. dies. Si vero a Curia non recesserit, sed præfato modo in Curia et in territorio S. Marci steterit, et creditori suo infra eosdem 30. dies non persolverit debitum, debet in carcerem retrudi usque ad atios 30. dies : quibus expletis, si debitum non persolverit, jurabit manifestare quidquid habet, quod Dux accipiens dabit illud creditori. Pro his vero, quæ defecerint creditori suo de suo debito, faciet debitor cartulam promissionis, et jurabit, quod de omnibus, quæ lucratus fuerit, tertiam partem creditori suo dabit, usque quo redditum erit debitum universum. Alioquin stabit in carcere, donec hæc faciat, aut persolvat.

Id postea immutatum a Francisco Dandulo Duce lib. 6. cap. 14. eorumdem Statutorum, ubi stare in Curia, est remanere reclusus in carceribus Communis Venetiarum, ubi incarcerari solent debitores, de quo exire non possit, nisi post 2. menses : quibus exactis, stare debent in Curia S. Marci per alios 2. menses, ex qua exire ei non licet : quod si exeat, vel pontes transeat, a Duce rursum in carcerem conjicitur, in quo per alios 2. menses detinetur, si debitum non solverit.

Curiam Tenere, eadem ferme notione habent Libertates urbis Barcinonensis a Petro Rege Aragon. concessæ ann. 1283 :

In electione est creditoris vel convenire principalem debitorem vel fidejussorem, salvo quod possit tenere Curiam per unum annum.

Curia Franciæ, in Charta Galcheri de Castellione Comitis Porceani et Comitis Stabuli Franciæ 20. Febr. ann. 1316. apud Duchesnium in Probat. Hist. Castilion. pag. 209. videtur fuisse Magnatum ac Procerum Francicorum Conventus post mortem Ludovici Hutini Regis ad Regni gubernationem coactus, donec Clementia Regina ad partum veniret : seu Curia Baronum, vel Parium Franciæ, hoc est, Curia Parlamenti Parisiensis. Ubi hæc verba subinde repetita notanda :

Par jugement de nos grans seigneurs : Par le jugement de la Cour de France : et avons encore promis... loyaument et en bonne foi, et en nom de nos grans Seigneurs dessusdiz, que si-tost comme on commencera à escrire, et à seeller au nom de cellui ou de ceus, qui le Royaume de France deveront gouverner, nous leurs baillerons Lettres seellées, etc.

Habetur Regestum vetus, cujus titulus ita concipitur :

In nomine Domini nostri J. C. incipit Registrum Curiæ Franciæ de litteris et instrumentis sigillatis cum sigillis authenticis, prout ipsæ litteræ et instrumenta fuerunt in ipsa reposita per Magistrum Bartholomæum de Podio, Clericum D. Regis, judicem Carcassonensem, cum Mag. Nicolao de Autholio D. Regis Clerico, et quandoque cum Dom. Joanne de Murlento Canonico Capellæ Dom. Regis in sex scriniis per numerum et ordinem, de mandato Dom. Ludovici inclytæ recordationis Regis Franciæ ann. Dom. 1269. mensibus Octobr. Novembr. Decembr. quæ quidem scrinia sunt his litteris signata in thesauro Capellæ Parisiis ejusd. Dom. Regis.

Deinde :

Hoc est registrum Curiæ Franciæ D. Regis de Feudis et de negotiis Senescalliarum Carcassonæ et Bellicadri ac Tolosæ et Caturcensis et Rutenensis ann. 1269.

Vide Curia 8.

P. Carpentier, 1766.

Curia Alemaniæ. Charta Frider. II. imper. ann. 1226. ex Tabul. eccl. Camerac. :

Cum ibi sit Alemaniæ Curia, ubi persona nostra et principes imperii nostri consistunt. De consilio et providentia principum, tunc existentium nobiscum in Curia memorata sententialiter decrevimus, etc.

Vide Curia 8.

Curia de Arcubus, ita appellatur Curia Archiepiscopi Cantuariensis Londini, quod teneatur juxta Ecclesiam B. Mariæ de Arcubus, ut Rastallus auctor est : quæ quidem Curia, Fama celebris, dicitur in Synodo Cantuariensi ann. 1295. in Præfat. Ea autem Synodus continet Statuta Roberti Winchelsei Archiepiscopi Cantuariensis pro meliori ejusdem suæ Curiæ regimine : ubi Consistorium de Arcubus appellatur cap. 2. 32. etc.

Curia Rogationum. Libertates villæ Martelli in Lemovicibus ann. 1219. apud Justellum :

Nemo debet vendere ad talum res extraneas, nisi per concessum procuratoris particularis in Curia Rogationum, et qui fecerit, pro justitia 60. solidos dabit.

3. CURIA 5. CURIA © École des chartes.

« 5 curia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 667c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURIA05

5. CURIA, Prædium rusticum, possessio, Curtis, mansus. Charta Leonis IX. PP. apud Meurissium in Episc. Metensib. pag. 355 :

Cum Ecclesia et decimatione in villa sive Curia, quæ vocatur Rumeliacum.

Charta Ruperti senioris Comitis Palatini Rheni ann. 1380. apud Freherum lib. 2. Originum Palatin. :

Curtes, sive curias in Nuwenhoffe prope villam Altripf.

Speculum Saxonicum lib. 2. art. 54. § 3 :

Ubi pretium Pastori solvitur de mansis, seu Curiis.

Art. 49 :

Unusquisque tenetur partem Curiæ suæ sepire.

Art. 50 :

Qui curiam sepit virgis, etc.

Adde art. 48. § 7. et Wichbild Magdeburg. art. 124. § 1. art. 126. § 1. Chronicon Laurishamense pag. 91 :

Tres Abbatiæ Curias, videlicet Obbenheim, Wibelinghen, Cingen regiæ potestati in concambium tradidit.

Et infra :

Præter hæc etiam fratrum utilitati consulens, 2. huobas cum area in Winenheim sitas, multa pecunia ab hæredibus comparatas, itemque Curiam cum vineis in Hophenheim ipsorum victualibus adjecit. Curia Marsnensis

in Diplomat. Friderici I. ann. 1152. apud Miræum in Donat. Belgic. Curia Haneberg quæ quinque mansos habet, apud eumdem tom. 1. pag. 281. col. 2. edit. 1723. in Charta Philippi Heinbergii Archiep. Colon. ann. 1180 :

Curia de Maidieres cum appenditiis et pertinentiis ejus,

in Charta anni circiter 1227. tom. 3. novæ Gall. Chr. Instrum. col. 140. Curiæ dominicales ejusd. tom. col. 153. in Charta anni 1155. Burchard. de Casib. sancti Galli cap. 8 :

In hac pestilentia, fideles hujus Ecclesiæ possessiones nostras dividebant, optimos mansus Curiarum nostrarum eligebant.

Cap. ult. et alibi non semel utitur. Lib. 2. Feud. tit. 51 :

Quidam Capitaneus in quadam Curte sua beneficium dedit militibus, et postea eandem Curiam vendidit.

Charta Cunradi Regis in Privileg. Eccles. Hamburg. pag. 178 :

Insuper duas curtes Wiselam et Goganheim... matri suæ dedit, hac interposita rationis constantia, ut non ex jure beneficii easdem Curias teneant ; sed, etc.

Adde pag. 190 : Quicquid percepimus... in Curia sive grangia de Vulenbach... seu ab hominibus inhabitantibus dictam Curiam, in Kremer. Hist. Ardenn. Dipl. Saraep. num. 104. pag. 377. Vide præterea Statuta Ordinis Præmonstratens. dist. 4. cap. 2. 10. Diploma Joannis Comitis Holsatiæ ann. 1330. apud Pontanum lib. 7. Hist. Danicæ pag. 452. Conradum Uspergens. ann. 1209. Albertum Stadensem ann. 1105. 1112. Historiam Mediani Monasterii pag. 330. 331. et Schilteri Glossarium in Churt. Chart. ann. 1153. ap. Pertz. Leg. tom. 2. pag. 95. Vide Mittermaier. Princip. Jur. German. § 84. supra Curiæ Dominicales, Jus Curiæ in Curia 4. et Cortis 1. etc.

Curia Capitalis, Prædium præcipuum, Domus principalis eadem quæ Caput mansi, quod vide. Charta Edw. II. Regis Angl. tom. 2. Monastici Anglic. pag. 271 :

Cum omnibus libertatibus, liberis consuetudinibus, et omnibus aliis rebus ad Capitalem suam Curiam de Worle pertinentibus.

Alia ibidem pag. 326 :

Dedi etiam totum manerium de Thorne, cum Capitali Curia et virgulto, etc.

Kennettus Antiquit. Ambrosden. ann. 1193. pag. 150 :

Ego Thomas de S. Walerico dedi... Deo et Ecclesiæ B. M. de Oseneia... totum manerium meum Mixebury... cum capitali Curia et cum omnibus pertinentiis, etc.

Curiæ Ad Mansos pertinentes. Chart. ann. 1140. in Guden. Cod. Dipl. tom. 1. pag. 125 :

Mansum unum terræ, quæ vulgo dicitur Erbe, cum duabus Curiis ad eum pertinentibus.

Charta ann. 1325. in Würdtwein. Subsid. Diplom. tom. 10. pag. 95 :

Proprietatem duorum mansorum, cum Curia una ipsis mansis annexa.

Chart. ann. 1143. ap. Guden. ibid. pag. 136 :

Nos ejusdem prædii, partem, Curiam videlicet... recepisse.

Alia ann. 1191. ibid. pag. 307 :

Curia, prædium et villicatio.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Curia Jumentalis, sic forte dicta quod pleraque essent ibi jumenta. Litteræ Leopoldi Ducis Austriæ ann. 1202. apud Ludewig. Reliq. MSS. tom. 4. pag. 182 :

Confirmamus eidem Monasterio (Admontensi in Styria) Curiam Jumentalem dictam Vorwiz in præbendæ subsidium datam fratribus cum omnibus alpibus pascualibus, silvis, vallibus ad eandem Curiam pertinentibus.

4. CURIA 6. CURIA © École des chartes.

« 6 curia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 668a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURIA06

6. CURIA, Atrium, impluvium quod vulgo Cour dicimus. Ebrardus in Græcismo, cap. 10 :

Curia planities in terris ; Curia Regum :
Sed Curtis proprie dicitur Canonicorum.

Leges Edwardi Confess. :

Si (reus) fugiendo domum Sacerdotis vel Curiam ejus intraverit, eandem securitatem et pacem habeat, quam et apud Ecclesiam : dum tamen domus Sacerdotis et Curia ejus in fundo Ecclesiæ consistant.

Ita passim Scriptores. Vita Ludovici Pii ann. 811. Cæsarius Heisterb. lib. 4. Mirac. cap. 76. 77. 94. lib. 5. cap. 28. lib. 8. cap. 96. lib. 11. cap. 63. lib. 12. cap. 5. Speculum Saxon. lib. 3. art. 51. § 1. Thwrocz. 1. part. Chron. Hung. cap. 41. etc.

Curia, Ambitus, incinctus domus. Charta Ludovici Regis Franc. ann. 1120. pro Monasterio Sandionysiano apud Duchesnium in Hist. Drocensi pag. 220 :

Curiæ etiam et propriis domibus Beatorum Martyrum in eadem Curia perennem indulgemus libertatem, vicariam omnimodam in Curia ipsa, et Curiæ domibus conferimus.

Quod vero Curia hic dicitur,

Curtis Monasterii appellatur Joanni Diacono lib. 4. Vitæ S. Gregorii cap. 197.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Curia Beghinarum, Claustrum in quo Beghinæ commorantur. Statuta Ecclesiæ Leodiensis ann. 1287. inter Anecd. Marten. tom. 4. col. 879 :

Item, præcipimus, quod omnes Beghinæ privilegio Beghinali gaudere volentes, intrent Curiam Beghinarum, et præcipimus commorantibus extra Curiam Beghinarum, quod distinguant habitum suum ab habitu Beghinarum, et si aliqua Beghina extra Curiam accesserit moratura, vel ejecta fuerit propter incontinentiam vel aliud delictum, habitum non deferat Beghinarum... alias autem in Curiis commorantes declaramus ad præmissa non teneri.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Curia Canonicorum, simili notione, apud Kennettum in Antiq. Ambrosden. ad ann. 1212. pag. 176. Charta Johannæ Priorissæ S. Trinit. de Bosco :

Noveritis quod nos dedimus... Hervico Priori de Berncester et ejus loci Canonicis duos seliones in Hodesham qui jacent juxta rivulum extra Curiam dictorum Canonicorum habendos et tenendos dictis Canonicis in perpetuum.

Canonicorum domum interpretatur Kennettus in Glossario, sed forte melius intelligeretur Prædium rusticum. Vide Curia 5. Chart. Capitul. Mindens. ann. 1303. ap. Würdtwein. Subsid. Diplomat. tom. 10. pag. 50 :

Nos Hermannus de Mandesloh canonicus et Volkerus civis Mindensis discordiam inter nos ortam super quibusdam domibus in area nostra claustrali ædificatis taliter duximus ordinandam... post obitum vero Volkeri prædictæ domus ipsi Hermanno cedent, vel illi, qui tunc temporis ipsam curiam tenet.

Vide Claustralis Area in Claustrum.

5. CURIA 7. CURIA © École des chartes.

« 7 curia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 668b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURIA07

7. CURIA, Regius Comitatus, vulgo, la Cour. Monachus Sangallensis lib. 2. cap. 41 :

In qua etiam cunctis in Palatio ministrantibus, et in Curia Regia servientibus. juxta singulorum personas, donativa largitus est.

Guntherus lib. 4. Ligurini :

Nec tamen emissa tantorum plebe virorum
Vel Princeps vacuus, vel Curia sola remansit.

Et mox :

Sive novi veniant, seu qui venire recedant,
Semper inexhausta celebratur Curia turba.

Chart. Frider. II. Imperat. ann. 1219. ap. Pertz. Leg. tom. 2. pag. 233 :

Multis nobilibus coram positis et approbante tota familia Curiæ nostræ, per sententiam coram nobis diffinitum est, etc.

Vide Curia regalis in Curia 4. Curia regalis pro Palatio in vet. scheda ap. Guden. in Cod. Dipl. tom. 1. pag. 607 :

Regalis Curia Ingelnheim a rege Wilhelmo viriliter expugnata est.

Curia, nude pro Papali, vulgo, la Cour de Rome. Gesta Abbatum S. Germani Autissiodor. cap. 15 :

Pro qua postulatione... missus fuit ad Curiam : sed Papa postulationem hujusmodi non admittens, etc.

Rythmi antiqui de origine Monasterii Pratensis in Flandria :

Bis perrexit ad Curiam formam nequiens habere,
Paucam habebat monetam, nihil poterat præbere,
Et qui nihil potest dare, non est opus in Curia.
Bonum facit variare plures atque pecunia.

Adde Joannem Sarisber. lib. 5. Policrat. cap. 6. Michaëlem Scotum lib. 4. Mensæ Philosophicæ cap. 30. et alios passim. Carmen de Curia Romana :

Versibus eloquere, quis sit status Urbis avitæ
Detur materiæ Curia nostra tuæ.

Infra :

Plurimus impugnat Romam detractor, et ipsa
Curia multorum morsibus alma patet.

Passim in hoc poemate.

P. Carpentier, 1766.

◊ Charta ann. 1113. tom. 1. Hist. Cassin. pag. 282. col. 1 :

Cum diu inter nos diversis temporibus in conspectu Romanæ Curiæ hæc causa sæpius ventilata foret, etc.

Ubi hæc notat Gattola : Quæ verba in Petri Diaconi etiam textu leguntur ; ex quibus constat ante sæculum Christi xii. Curiæ Romanæ nomenclaturam usurpatam, contra ac censuit eruditus Baluzius, qui Præfat. ad tom. 5. Miscell. primum nomen illud usurpatum ait a Geroho præposito Reicherspergensi in Exposit. ad Psal. 64. sive in Libro de Corrupto Ecclesiæ statu, quem inscripsit Eugenio III. Rom. Pontifici, et a Petro Vener. abb. Cluniac. lib. 2. de Mirac. cap. 23.

« 8 curia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 668c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURIA08

8. CURIA. Curiæ præterea dicti illi solennes Regum Conventus, quos in præcipuis anni festivitatibus celebrabant, advocatis omnibus Regni Magnatibus et Prælatis : iisque Curiarum nomen inditum, quod ut plurimum majoris momenti negotia in ipsis disceptarentur, et lites ac controversiæ Magnatum dirimerentur.

P. Carpentier, 1766.

◊ Charta commun. Belvac. ann. 1182. tom. 7. Ordinat. reg. Franc. pag. 623. art. 8 :

Præterea si episcopus Belvacensis ad tres Curias nostras et ad exercitus ire voluerit, tres equos tantum ad unamquamque Curiam accipiet.

Curiæ Solennes appellantur apud Hariulphum lib. 4. cap. 6. Petrum de Vineis libro 3. Epist. 1. 21. Thwroczium part. 1. cap. 15. 17. in Charta anno 1129. apud Duchesnium in Histor. Drocensi pag. 221. etc.

Curiæ Generales. apud eumdem Petrum de Vineis lib. 3. Epist. 5. 77. in Chronico Longipontis pag. 8. in Hist. Cortusior. lib. 6. cap. 2. etc.

Curiæ Augustales, in Vita S. Ermenoldi Abbatis lib. 1. cap. 3. n. 3.

Curiæ Publicæ, in Diplomate Friderici II. Imp. ann. 1220. apud W. Hedam in Episcop. Traject.

Curia Paschalis, quæ in festo Paschatis tenebatur, apud S. Anselmum lib. 2. Epist. 26. Curia Paschæ, in plerisque diplomatis.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Curia Epiphaniæ similem ob rationem dicitur in Charta Philippi I. Milidunensi cœnobio concessa, cujus meminit Mabill. lib. 2. de Re Diplom. num. 28. ubi etiam observat iisdem majoribus festivitatibus, alios etiam Principes Curiam suam habuisse et Diplomata condidisse, ut probat exemplo Balduini Comtis Flandriæ, qui Bergis diploma dedit in sollemni Curia Pentecostes ann. 1067. Vide lib. 3. cap. 1. n. 8.

L. Henschel, 1840–1850.

◊ Imperatorum German. Curiæ generales, imperiales, paschales, plenæ, publicæ, regales, solempnes, solempniter celebratæ, indictæ, et universales, memorantur in eorum legibus ap. Pertz. tom. 2. ubi videndus index. Curia celebris in eod. tom. 2. Leg. pag. 95. in charta ann. 1153.

Curiæ istæ indicebantur, et banno seu edicto publico magnates, prælati, et urbium ac civitatum nuncii totius regni ad eas submonebantur. Hinc Curia indicta, quæ Corte bandita, Scriptoribus Italis dicitur. Fridericus II. Imp. apud Petrum de Vineis lib. 3 Epist. 1 :

Apud Parmam solennem Curiam duximus indicendam, ad quam ab Urbe citra omnes urbium Italiæ nuncios invitamus.

Epist.

5 :

Indicta etiam Moguntina Curia generali, etc.

Adde Ep. 76. et Arnoldum Lubec. lib. 3. cap. 9.

◊ In his porro Curiis quid potissimum ageretur, multis prosequitur Richardus de S. Germano in Chronico ann. 1233. ut et Anonymus de Gestis Friderici II. Imp. pag. 852. ubi earum magnificentiam describit ; de qua adjungam, quæ habet Ditmarus lib. 4. pag. 36 :

Celebrata proxima Paschalis solennitas in Quidilingeburg a Rege (Henrico Imp.) ubi quatuor ministrabant Duces, Henricus ad mensam, Conradus ad Cameram, Hecil ad Cellarium, Bernhardus equis præfuit.

Albertus Argentin. ann. 1356 :

Eodem anno venit Carolus Imperator ad civitatem Metensem in Adventu Domini celebrans ibidem Natalem Domini : fueruntque ibi Electores et Officiales seu Ministrales Imperii, quorum quilibet ministrabat Imperatori sedenti in mensa, in officio seu ministerio suo proprio. Quilibet autem veniebat super equo usque ad mensam. Descendentes vero de equo coram mensa, histrionibus et mimis dabatur equus, et aliæ plures solennitates fiebant ibi, etc.

◊ Interdum ob augustias civitatum seligebantur ad ejusmodi solennes Curias amplæ planities, in quibus et tentoria, et ædes, et Palatia ex lignis tumultuario opere erigebantur, ut in illa Curia solenni, quam ad Moguntiam tenuit Fridericus I. ann. 1182. apud Arnoldum Lubec. loco proxime laudato, ubi multa perinde habet de harum Curiarum magnificentia, in qua officium Dapiferi seu Pincernæ, Camerarii seu Marschalci, non nisi Reges, vel Duces, aut Marchiones administrabant.

◊ Reges ac Principes in hisce occasionibus coronati procedebant, et sacris Liturgiis intererant, et conviviis publicis, in tribus solennitatibus, ut est apud Gillebertum Lunicensem Episcop. de Usu Ecclesiastico sub finem, cujus moris passim exstant exempla apud Scriptores : in Gestis Dagoberti Regis cap. 51. in Annalib. Francor. Metensib. ann. 837. apud Wittikindum lib. 2. pag. 32. Wipponem ann. 1039. Conradum Uspergens. pag. 305. Edit. 1540. Godefridum Monach. S. Pantaleon. ann. 1231. 1235. Rogerum Hoveden. pag. 491. Will. Neubrigensem lib. 4. cap. 42. Hermannum Monach. lib. 3. de Miracul. S. Mariæ Laudun. cap. 22. Ordericum Vitalem lib. 4. pag. 515. 516. 669. 699. Ivonem Carnotens. Epist. 66. Continuatorem Florentii Wigorn. ann. 1126. Turpinum cap. 20. Albertum Aqu. lib. 12. cap. 7. Gaufridum Monemuthensem lib. 5. cap. 5. lib. 7. cap. 4. Sugerium in Ludovico VI. pag. 318. in Legibus Alfonsinis part. 2. tit. 5. lege 5. apud Ægidium de Roya anno 1313. in Chron. Fland. cap. 52. apud Prynneum in Libertatib. Angl. tom. 1. pag. 1248. et alios a nobis laudatos Scriptores in Dissertat. 5. ad Joinvillam, et in Descript. ædis Sophianæ num. 43.

◊ Corona vero eorum capitibus imponebatur inter sacræ Liturgiæ solennia ab Archiepiscopis vel Episcopis, ut observare est ex iis, quæ habent S. Anselmus ad Ernulphum Priorem lib. 3. Epist. 90. Eadmerus lib. 4. Hist. Novor. pag. 105. Ivo Carnotensis Epist. 66. 67. 84. Joan. Sarisberiensis Epist. 34. Baldricus lib. 3. Hist. Camerac. cap. 55. Bromptonus ann. 1125. pag. 1016. Will. Neubrigens. lib. 1. cap. 18. etc. Hinc solennes isti Regum Conventus

Curiæ Coronatæ appellantur in Charta Ludovici VI. Regis Franc. ann.

1128. pro Communia Laudunensi ; Dies Coronæ Regis, apud Eadmerum lib. 4. et Hugonem de Cleeriis de Senescallia Franciæ ; denique Coronamentum nude apud eumdem Hugonem.

◊ Descripta legitur Charta S. Ludovici Regis anno 1260. in Tabul. S. Dionysii, qua duas coronas aureas cum lapidibus pretiosis, quæ a Rege Philippo avo pro coronandis Regibus et Reginis Franciæ, olim factæ, in Thesauris Regiis servabantur, et unam coronulam auream cum lapidibus pretiosis. quam consueverat Rex die coronationis suæ in prandio deportare, Abbati et Conventui S. Dionysii custodiendas, et in Thesauro Ecclesiæ deponendas statuit, ut de ipso Thesauro cum aliis indumentis et ornamentis regalibus pro coronandis Regigibus et Reginis Franciæ assumantur, etc. Exstat alia in hanc rem Matthæi Abbatis S. Dionysii m. Octobr. ejusdem anni quæ quidem Chartæ de Coronationibus Regum in præcipuis festivitatibus accipiendæ sunt.

Curiam Tenere, seu solennem Conventum celebrare, apud Turpinum de Carolo Magno cap. 20. Petrum de Vineis lib. 3. Epist. 77. in Addit. ad Willelm. Gemeticensem pag. 327. etc.

Curiæ Generales Aragonum, de Foro, celebrantur de biennio in biennium. Has Rex in quocunque loco regni ad arbitrium convocat : cui soli intersunt, qui revera Baroniam habent. His præest Justitia Aragonum, etc. Vide Michaëlem del Molino in Repertorio Fororum Aragon. pag. 79.

Curia Gallorum, Celebrior Gallorum conventus in campo Roncaliæ super Padum celebrari solitus. Vide Roncalia post Runcalis.

Curia Jesu Christi, vel Dei. Godefridus Monachus S. Pantaleon. ann. 1188.

Lætare Hierusalem, Curia celeberrima apud Moguntiacum celebratura totius Teutonici regni Capitaneis, tam de Clero, quam de ordine Laïcali, præsente Henrico Cardinale, quæ a Serenissimo Imperatore et filio ejus Rege Curia Jesu Christi ante fuit intitulata.

Quod nempe indicta esset ad decernendam Cruciatam contra Saracenos. Curiam Dei dictam scribit Silvester Giraldus lib. 2. de Expugn. Hibern. cap. 26. Curia Dei alia notione ac forte pro Valetudinario publico, Gall. Hôtel Dieu sumitur in Computo generali reddituum regni Galliæ ann. 1202. quem D. Brussel exhibet ad calcem tomi 2. de Usu feudorum pag. cxl :

Moniales de hospitio xx l. Curia Dei x. l. Cantolium lx. l.

Curia Plenaria. Hugo Flaviniacensis in Chronic. pag. 242 :

Eodem anno Aymo reddidit 3. solidos censuales... de terris in circuitu castri ad jus Ecclesiæ Flaviniacensis pertinentibus in festivitate S. Petri, in plenaria Curia, quos retinuerat pluribus annis, etc.

Charta Willelmi Nothi Regis Angl. in Monastico Anglic. tom. 1. pag. 44 :

Et ut Curiam suam plenariam et Wrech in terra sua habeant, concedo.

Charta Henrici II. Reg. Angl. tom. 2. pag. 281 :

Et Curiam suam plenariam, præterquam de furtis et de propriis hominibus ipsius Comitis, etc.

Charta Petri Comitis Bigorræ in Regesto Bigorræ fol. 13 :

Curia namque ibi erat magna et plenaria.

In Tabulario Vindocinensi fol. 250. extat Judicatum, plenaria Curia vidente. Chron. MS. Bertrandi du Guesclin :

Et toute sa vaisselle face amener droit là,
Pour ce que Cour plainiere, ce dit, tenir voudra.

◊ Curiam autem plenam et plenariam proprie vocabant, quæ constabat pluribus Paribus, seu vassallis judicibus. Id potissimum discimus ex Consuetudine Belloquercensi art. 5 :

Le Seigneur de fief, qui a un homme de fief, que l'on dit communement de Court, ou plusieurs hommes de fief, que l'on dit pleine Court, il a Justice de Vicomte : et s'il n'a qu'un homme de fief, il peut emprunter hommes pour faire ses Jugemens.

Magna Curia, a Friderico II. Imp. instituta, cui præsidebat Magister Justitiarius, qui in Curia cum Imperatore commorabatur, et cum 4. assessoribus judicibus de crimine læsæ majestatis, de feudis, de appellationibus ordinariorum, seu delegatorum interjectis, de causis Curialium, seu eorum, qui Curiam sectabantur, etc. cognoscebat. Vide Constit. Sicul. lib. 1. tit. 37.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Curia Magna Dalphinalis dicebatur illa, cui præsidebant Magistri Rationales, ut patet ex Litteris Humberti Dalphini ann. 1334. directis Judici Graisivodani, Hist. Dalphin. tom. 2. pag. 265 :

Præcipimus dilectis nostris fidelibus Magistris magnæ nostræ Curiæ Rationalibus, ut, etc.

« 9 curia » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 669c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURIA09

9. CURIA, Conventus, cœtus publicus ad ludos, choreas, etc. Statuta Eccl. Argentin. ann. 1435. inter Anecd. Marten. tom. 4. col. 550 :

Choreas quoque omnibus Dominabus quorumvis Monasteriorum nostræ Diœcesis et specialiter in publico, scilicet in stupis virorum, quæ dicuntur Trinkastuben, et in Curiis et solemnitatibus quæ fiunt pro hastitudiis (hastiludiis) vel sponsalibus, districte inhibemus.

Parisius de Cereta in Chronico Veronensi ad ann. 1242 :

Eo anno Dominus Henricus de Egna tunc existens Potestas Veronæ fecit magnam Curiam militum et dominarum cujuscumque conditionis in palatio communis Veronæ, et in foro seu mercato Veronæ milites bagordaverunt, et tunc dominæ ballaverunt in ponticellis factis extra palatium communis Veronæ.

Rolandinus lib. 2. Chronici cap. 14 :

Erat nempe constituta Curia quædam causa solatii Venetiis, ubi fuit Azo Marchio pater Marchionis istius, et alii de Marchia nobiles et potentes, quam Curiam pater meus honorare desiderans, secum habuit xi. Milites et ipse exstitit duodenus, quorum omnia similia fuerunt vestimenta, etc.

« 10 curia » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 669c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURIA10

10. CURIA, Capitulum ubi Monachi solent congregari. Vita S. Ansegisi Abbat. Fontanell. inter Acta SS. Benedict. sæc. 4. part. 1. pag. 635 :

Jussit præterea aliam condere domum juxta absidam basilicæ S. Petri ad plagam septentrionalem, quam Conventus, sive Curiæ, quæ Græce Beleuterion dicitur, appellari placuit ; propter quod consilium in ea de qualibet re perquirentes convenire Fratres soliti sint.

« 11 curia » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 669c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURIA11

11. CURIA, Præstationis species ad curiam domini, vel Curiæ titulo exsoluta. Charta Bald. episc. Noviom. ann. 1152. inter Probat. tom. 1. Annal. Præmonstr. col. 70 :

Pertinent etiam ad eosdem reditus tres Curiæ in Natali Domini, scilicet sex panes cum totidem gallinaciis, et sex sextarii vini.

Pactum inter episc. Apam. et comit. Fux. ann. 1297. ex Tabul. Fuxens. :

Quod omnes incursus et bona vacantia rerum mobilium et immobilium..... sint communes inter dom. episcopum... et dom. comitem..... Leudæ et Curiæ sint Communes inter eos.

Quo ultimo loco Curia, idem forte est quod supra Curaria. Chart. Otton. I. Imperat. ann. 943. ap. Seibertz. Ducat. Westphal.

Docum tom. 1. pag. 8 :

Mansum... in proprium donavimus, simul tributum cchurie (sic) in villa quæ vocatur Latterveld... excepta mansa, quam habet Wighardhus comes in villa Latterveld.

« 12 curia » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 670a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURIA12

12. CURIA, Acies, militum turma, Gall. Corps de troupes. Chron. Bohem. apud Ludewig. tom. 11. Reliq. Mss. pag. 303 :

Totam in adjutorio Altissimi spem ponentes, nostros adjutores et commilitones primitus exhortati, plurimas adversariorum Curias, data nobis de cœlo fiducia, irruimus confidenter.