LAUS 2, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

LAUS 2, SALVAMENTUM 1, SALVATIO 1, SALVATIO 2, SALVATIO 3, SALVATIO 4.

« 2 laus » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 045c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LAUS2

2. LAUS, Laudes, Pars ultima officii nocturnalis : seu Psalmus 148. et duo sequentes, qui post Matutinos et Benedictiones cantantur, ut est in Regula S. Benedicti cap. 12. et olim etiam cantabantur ab Ægyptiis Monachis, ut monet Cassianus lib. 3. de nocturnis oration. cap. 6. Hugo a S. Victore lib. 2. de Offic. Eccl. cap. 10 :

Laudes matutinæ noctis partem sibi vendicant ultimam, quartam videlicet vigiliam, quæ ad solis ortum usque protenditur, etc.

Durandus lib. 5. Ration. cap. 4 :

Dicuntur autem Laudes, quod illud officium laudem præcipue sonat divinam, quam ei facimus pro eo quod a tenebris erroris nos ad lucem, seu viam veritatis, reduxit, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Laudes, dictum Alleluia quod post Epistolam decantatur. Concil. Toletanum IV. can. 12 :

Laudes post Apostolum decantari, priusquam Evangelium prædicetur, dum canones præcipiunt post Apostolum, non Laudes, sed Evangelium annuntiari.

Ubi Alleluia significari probat Mabillonius lib. 1. De Liturg. Gall. cap. 4. ex Isidoro qui de divinis officiis cap. 13. scribit :

Laudes, hoc est, Alleluia canere ;

et ex Walafrido Strabo, quem vide loco Liturg. Gall. citato.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Laus et Sonus, in Breviario Mozarabico appellantur Responsoria quæ in nocturno officio decantant Mozarabes ; teste Mabillonio in disquisitione de cursu Gallicano num. 16.

Laus Divina, officium Ecclesiasticum. Vita B. Stephani Abbatis Obasin. lib. 1. cap. 7 :

Excepto quod aut lectio, aut Laus sibi vendicabat divina.

Vide Acæmeti, ubi de laude perenni.

Laudes etiam dictæ acclamationes publicæ quæ fiebant Principibus, cum inaugurabantur, vel in Theatris, aut in Ecclesia, atque adeo in celebrioribus ceremoniis : Græcis Byzantinis, εὐφημία ; Eunapio in Ædesio pag. 41. ἔπαινοι. Mamotrectus ad lib. 1. Machab. cap. 5 :

Fausta acclamantes, i. Laudes de felicitate et prosperis successibus decantantes.

Ammianus lib. 17. extremo :

Post hunc dicendi finem (Constantii ad milites orationem) concio omnis alacrior solito aucta spe potiorum et lucris, vocibus festis in Laudes Imperatoris assurgens, denique ex usu testata, non posse Constantium vinci, tentoria repetit læta.

Corripus l. 2. de Justini jun. Imper. inauguratione v. 167 :

Laudibus innumeris Regnantum nomina tollunt,

Justino vitam ter centum vocibus optant,

Augustæ totidem Sophiæ plebs tota reclamat,

Mille canunt Laudes, vocum discrimina mille.

Et lib. 4. vers. 155 :

Tunc oratorum geminæ facundia linguæ

Egregias cecinit solenni munere Laudes.

Paulus Diaconus de Gestis Longobard. lib. 3. cap. 15 :

Mauricius indutus purpura, redimitus diademate, ad Circum processit, acclamatisque sibi Laudibus, largitus populo munera, primus ex Græcorum genere in Imperio confirmatus est.

Gregorius Turon. lib. 6. cap. 11 :

Ingrediuntur utrique civitatem, Dux scilicet et Episcopus, cum signis et Laudibus, diversisque honorum vexillis.

Versus Hadriani PP. ad Carolum M. :

Nimis Laudibus hymnisque populo celebratur ab omni.

Eginhardus de Carolo M. ann. 801 :

Leo Papa coronam capiti ejus imposuit, cuncto Romano populo acclamante, Karolo Augusto a Deo coronato magno et pacifico Imperatori Romanorum vita et victoria. Post quas Laudes a Pontifice more antiquorum Principum adoratus est.

Chronicon Francicum editum a Lambecio lib. 1. Comment. de Bibl. Cæsarea pag. 372. de eodem Carolo :

Rex vero alia die cum hymnis et Laudibus ingrediens (Papiam) thesauros Regis ibidem repertos dedit exercitui suo.

Anastasius in Hormisda :

Occurrerunt... cum gloria et Laudibus.

In Adriano pag. 107. de Carolo M. :

Et dum appropinquasset fere unius milliario a Romana urbe, direxit universas scholas militiæ, una cum patronis,... deportantes omnes ramos palmarum atque olivarum, Laudesque omnes canentes, cum acclamationum earumdem vocibus ipsum Francorum susceperunt Regem.

Infra :

Laudem Deo et ejus excellentiæ decantantes.

Ibidem pag. 108 :

Pontifex Missarum solennia celebrans Deo omnipotenti, et præfato Carolo excellentissimo Regi Francorum et Patricio Romanorum Laudes reddere fecit.

Adde pag. 59. 176. Concilium Triburiense ann. 821. c. ult. :

Omnes Galliæ et Germaniæ Principes,.... et Ecclesiasticus Ordo, Deo et Principibus Laudes referentes, hymnum Te Deum laudamus decantabant.

Theganus cap. 16. de Ludovico Pio :

Qui cum diu oraverunt, erexit se Pontifex, et excelsa voce cum Clero suo fecit ei Laudes regales.

Annales Francorum Fuldenses de Arnulfo Imp. :

Regem honorifice cum Laudibus et hymnis suscipientes ad urbem perduxerunt.

Luithprandus lib. 3. cap. 7 :

Ad Palatium autem minime transfretavit, Laudesque juxta consuetudinem Porphyrogenito minime decantavit.

Idem in Legatione, de Nicephori Phocæ Imp. patre cap. 28 :

Cui itidem et filio Græci in Laudibus, immo in ventis suis, Deus annos ut multiplicet, conclamant.

Vide ibid. cap. 9. Panegyricus Berengarii Imp. :

...... Carolum sic advenientem

Suscepit, Laudum modulamina dulcia cantans.

Ubi Laudes non fuere carmina in Laudem Principis composita, quod volunt viri docti, sed meræ acclamationes. Guillelmus Apuliensis lib. 4. de Gestis Normannorum pag. 40 :

...... Laus personat Imperialis.

Paulus Diac. lib. 4. Chron. Casin. cap. 39. de Imp. :

Qui cum equo delapsum ad sancti Petri Gradus, cum Laudibus deduxerunt.

Ditmarus lib. 4.

Hac in festivitate a suis publice Rex appellatur, Laudibus divinis attollitur

. Infra :

Romuleas pervenit ad arces ubi ab Apostolico cæterisque Coepiscopis, magnis Laudibus suscipitur.

Et lib. 6 :

Et a primis regionis illius susceptus, cum admirabili Laude ad Ecclesiam ducitur.

Eckehardus junior

de Casibus S. Galli cap. 3 :

Sonatur continuo ad concursum et Laudes Cæsaris abituri.

Leo IX. PP. Epist. 1. cap. 23. ad Patr. CP :

Ad quid vestro Imperatori Latinæ Laudes, et in Ecclesia Græcis recitantur Latinæ lectiones ?

Gesta Innocentii III. PP. de ejusdem electione in Summum Pontificem :

Et publicata electione, cum Laudibus ductus est a multitudine Cleri ac populi.... ad Constantinianam Basilicam.

Infra :

Factaque Laude tam in Ecclesia S. Petri, quam ante Lateranense Palatium, etc.

Ceremoniale Cencii Cardinalis :

Notandum quod Laudes ab Archidiacono cum Cardinalibus, subdiaconis et scriniariis dicuntur,

in coronatione Papæ. Sententia Innocentii IV. lata in Concilio Lugdunensi contra Fridericum II. Imp. :

Et nuper nuncios Soldani Babyloniæ... fecit per regnum Siciliæ cum Laudibus ad ejusdem Soldani extollentiam, et sicut fertur, honorifice suscipi, et magnifice procurari.

Laurentius Leodiensis in Episcopis Virdunensibus :

Metasque ductus de manu Regis baculum Pontificii suscepit, et rediens cum Trevirorum Archiepiscopo susceptus est cum Laudibus.

Acta Concilii Lugdunensis ann. 1274 :

Quo symbolo finito, idem Patriarcha, Archiepiscopi, et Logotheta cum aliis cantaverunt Laudes solennes in lingua Græca domino Papæ.

Adde Ottonem a S. Blasio cap. 40.

◊ Jam vero cujusmodi fuerint Laudes istæ, seu acclamationes ex verbis Corippi, Eginhardi et Luithprandi supra laudatis percipitur : victoriæ scilicet vel vitæ diuturnioris adprecationes, quas πολυχρονίου voce indigitant Scriptores Græci, et labentibus potissimum sæculis, in ipsis Ecclesiis inter Sacræ Liturgiæ solennia acclamabant, Psaltis seu Cantoribus, interdum Canonarcha incipientibus, ut est apud Codinum de Offic. cap. 6. et alibi non semel. Anselmus Episcop. Havelbergensis lib. 3. Dialog. cap. 12 :

Eodem tempore Joannes Episcopus Portuensis Dominicorum die octava Paschæ in Ecclesia sanctæ Sophiæ publicas Missas coram Principe et Patriarchis Latine celebravit, et unanimiter in Laudes et victorias piissimorum Imperatorum Latinis vocibus omnes acclamaverunt.

Vide Glossar. med. Græcit. in Εὐφημεῖν, col. 450.

◊ A Græcis ad Latinos idem mos postmodum derivatus, ut in ipsis Litaniis Principibus Laudes dicerentur, et iis acclamaretur, quod etiamnum in Dalmaticis Ecclesiis obtinere observat Joannes Lucius lib. 2. de Regno Dalmat. cap. 6. Charta Petri Ziani Ducis Venetiar. ann. 1211. de Venetis Cretensibus, apud Georgium Pilonum in Histor. Bellunensi pag. 109 :

Laudes nobis et successoribus nostris in Archiepiscopatu et Episcopatibus decantare facietis quater in anno, in Nativitate Domini, in Pascha Resurrectionis, in festo S. Marci, et in festo majoris Ecclesiæ Cretensis.

Andr. Dandulus in Chron. MSS. ann. 998 :

Insuper Episcopi eisdem sacris confirmaverunt, quod feriatis diebus, quibus Laudis pompam in Ecclesia depromere solebant, istius principis nomen post Imperatorem Laudis præconiis glorificarent.

◊ Litaniarum cum acclamationibus, seu potius faustis adprecationibus, formulæ exstant aliquot, præsertim apud Canisium tom. 5. Antiq. lect. pag. 735. 736. et Goldastum tom. 2. Rerum Aleman. pag. 175. et Baluzium lib. 2. Miscellan. pag. 143. ex quo concini solitas colligimus ad sacræ Missæ Liturgiam, post hymnum Angelicum, quo finito, Sacerdos

ter dicebat, ut etiamnum fit in Ecclesia Remensi, majoribus festivitatibus, Archiepiscopo sacra faciente, Christus vincit, ut et Clerus ; Tum

pro summo Pontifice Nicolao, Ludovico Rege, Hemma Regina, prole regia, judicibus

, id est, Comitibus,

et exercitu Francorum et Alemannorum, etc

. Sancti ac Sanctæ invocantur, ut ab eorum precibus adjuventur. Antiquissimam aliam hic describemus ex Codice MS. Ecclesiæ Arelatensis, argenteis et eburneis laminis tecto :

Christus vincit, Christus regnat, Christus imperat.

Exaudi Christe. Summo Pontifici et universali Papæ vita.

Salvator mundi, Tu illum adjuva. Sancte Petre, Tu illum adjuva. Sancte Paule, Tu illum adjuva. Sancte Andrea, Tu illum adjuva.

Exaudi Christe. N. Pontifici, Clero, et populo sibi commisso salus et gloria.

Redemptor mundi, Tu illum adjuva. Sancte Ferreole, Tu illum adjuva. Sancte Antidi, Tu illum adjuva. Sancte Desiderate, Tu illum adjuva.

Exaudi Christe. N. Regi Excellentissimo, Magno, et Pacifico, a Deo coronato, vita et victoria.

Protector mundi, Tu illum adjuva. Sancte Maurici, Tu illum adjuva. Sancte Sigismunde, Tu illum adjuva. Sancte Victor, Tu illum adjuva.

Exaudi Christe. N. Inclytæ Reginæ lux et gratia.

Lux mundi, Tu illam adjuva. Sancta Perpetua, Tu illam adjuva. Sancta Lucia, Tu illam adjuva. Sancta Walburgis, Tu illam adjuva.

Exaudi Christe. Omnibus Judicibus, cuncto exercitui Christianorum, vita et victoria.

Salvatio nostra, Tu illos adjuva. Sancte Georgi, Tu illos adjuva. Sancte Theodore, Tu illos adjuva. Sancte Mercuri, Tu illos adjuva.

Christus vincit, Christus regnat, Christus imperat.

◊ Rex noster : Christus vincit.

◊ ..... ia nostra : Christus vincit.

◊ Auxilium nostrum : Christus vincit.

◊ Liberatio et redemptio nostra : Christus vincit.

◊ Victoria nostra : Christus vincit.

◊ Arma nostra invictissima : Christus vincit.

◊ Murus noster inexpugnabilis : Christus vincit.

◊ Defensio et exaltatio nostra : Christus vincit.

◊ Lux, via et vita nostra : Christus vincit.

◊ Ipsi soli imperium, gloria et potestas per immortalia sæcula sæculorum, Amen.

◊ Ipsi soli honor et jubilatio per infinita sæcula sæculorum, Amen.

◊ Ipsi soli virtus, fortitudo, et victoria per omnia sæcula sæculorum, Amen.

Christe audi nos, Christe audi nos, Christe audi nos.

◊ Kyrie eleison, Christe eleison, Kyrie eleison.

◊ Te Pastorem Dominus elegit.

◊ In Ista Sede Dominus conservet.

◊ Annos vitæ Dominus multiplicet. Feliciter, Feliciter, Feliciter.

◊ Tempora bona habeas, Tempora bona habeas, Tempora bona habeas.

◊ Multos annos, Multos annos, Multos annos.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Similes habentur Litaniæ in MS.

S. Martialis Lemovic. canendæ diebus Paschatis et Pentecostes. Prior invocatio pro Ecclesia his verbis exprimitur :

Exaudi Christe, Ecclesiæ sanctæ Dei salus et defensio perpetua. Christe Redemptor mundi, tu illam adjuva. S. Maria, tu illam adjuva. S. Michael, tu illam adjuva. S. Petre, tu illam adjuva.

Cetera fere ut in Litaniis hic exhibitis, excepto Christe audi nos, quod omnino prætermittitur usque ad finem.

P. Carpentier, 1766.

◊ Inter Kyrie et Gloria decantatas docet Pontificale MS. ecclesiæ Elnensis :

Laudes sive rogationes sequentes dicuntur in præcipuis sollempnitatibus, videlicet in diebus sollempnibus, vel in quibus pontifex sedet post altare ; quod fit hoc modo. Præcentor cum quatuor bonis cantoribus et cum totidem pueris bene cantantibus, immediate post

Kyrie eleyson. incipit post altare, Christus vincit, Christus regnat, Christus imperat.

Et chorus respondet idem in eodem tono. Et cantores

, Gloria nostra. Chorus, Christus vincit. Cantores, Hunc diem. Chorus, Læti ducamus. Cantores, Summo pontifici N. integritatem fidei. Chorus, Deus conservet. Cantores, Istam sedem. Chorus, Deus conservet. Cantores, Populum Christianum. Chorus, Feliciter, feliciter, feliciter. Cantores, Tempora bona habeant, ter. Chorus simpliciter respondet, Feliciter, etc. ut supra. Cantores, Multos annos. Chorus, Christus in eis regnet. Cantores, In Christo semper vivant. Chorus, Amen. Et immediate pontifex incipit, Gloria in excelsis Deo.

P. Carpentier, 1766.

Laudes Regiæ, Eodem sensu, memorantur in vetust. Cerem. MS. eccl. Carnot :

Missa, Puer natus est, cum tropis

. Kyrie eleison

quom volueris et Laudem similiter. Dicantur regiæ Laudes

P. Carpentier, 1766.

◊ In episcoporum quoque inaugurationibus seu inthronizationibus faustas acclamationes, quæ Laudis nomine significantur, adhibitas fuisse testatur Charta Frider. II. imper. ann. 1211. apud Cencium inter Cens. eccl. Rom. :

Antequam assensus regius requiratur, non intronizetur electus, nec decantetur Laudis sollempnitas, quæ intronizationi videtur annexa.

P. Carpentier, 1766.

◊ Laudes seu acclamationes Romæ fieri solitas exhibet Codex MS. ecclesiæ Cameracensis sæculo xiii. ineunte scriptus, quas ob styli barbariem hic referre supersedeo. Harum specimen videsis supra in Cornomannia.

1. LAUS 1. LAUSA © École des chartes.

« 1 salvamentum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 289c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SALVAMENTUM1

1. SALVAMENTUM, Tutela, immunitas, protectio. Capitula Caroli C. tit. 26. part. 2. cap. 5 :

Et volumus ut vos et cæteri homines fideles nostri talem legem et rectitudinem, et tale Salvamentum in regnis nostris habeatis, sicut antecessores vestri tempore antecessorum nostrorum habuerunt.

Tit. 27. post cap. 8 :

Quod ad Dei voluntatem et sanctæ ejus Ecclesiæ.... illis commisi Salvamentum et pacem, etc.

Adde part. 2. cap. 4. Tit. 28 :

Quia necesse fuit in istis temporibus conjectum de illis accipere,.... pro regni, sicut res conjacet, Salvamento.

Tit. 30. cap. 2 :

In nostro et populi Salvamento.

Adde Edictum Pistense cap. 5. Sensu paullo latiore Tit. 8. cap. 6. Convent. apud Marsnam ann. 851 :

Secundum dei voluntatem et commune Salvamentum. Commun Salvament,

in jurejur. Ludovici apud Nithardum. Translat. S. Alexandri cap. 4. apud Pertz. Script. tom. 2. pag. 677 :

Quapropter præcipimus vobis et omnimodis jubemus, ut ubicumque ad vos venerit, prout melius potueritis vobisque placuerit, ei adjutorium tribuatis, bonasque mansiones atque Salvamentum de loco ad locum illi conferatis.

Vide in Salvatio 1. Charta tom. 4. novæ Gall. Christ. col. 279 :

Videbantur esse in Salvamento suo.

Infra :

Retinuit hac (l. hæc) causa Salvamenti. Sauvement,

in Charta ann. 1302. ex Chartul. S. Vandreg. tom. 1. pag. 44 :

Comme Jean Airode requerist que un jugement fet contre lui.... par la vertu de deux deffautes, de l'une desquelles deffautes il portoit lettres du Roy nostre Seignour de son Sauvement, fust mis au neint. Salvance,

eeadem notione, usurpat MS :

Fax Semblant se plus est trouvés

Ovec tiex traitres prouvés,

Ja ne soit en ma Salvance.

Salvamentum, Præstatio a tenentibus facta dominis, pro tutela ac protectione personarum ac rerum suarum, quæ etiam Commendatio dicitur : quo spectant ista Salviani lib. 5. de Gubern. Dei :

Tradunt se ad tuendum protegendumque majoribus, et dedititios se divitum faciunt, et quasi in jus eorum ditionemque transcendunt. Nec tamen grave hoc esse aut indignum arbitrarer, imo potius gratularer hanc potentum magnitudinem, quibus se pauperes dedunt, si patrocinia ista non venderent ; si quod se dicunt humiles defensare, humanitati tribuerent, non cupiditati. Illud grave ac peracerbum est, quod hac lege tueri pauperes videntur ut spolient : hac lege defendunt miseros, ut miseriores faciant defendendo. Omnes enim hi qui defendi videntur, defensoribus suis omnem fere substantiam prius quam defendantur addicunt, etc.

Tabularium Dervense :

Ne aliquis iniquorum pervasione sua hoc sibi quasi pro Salvamento usurpare voluerit, etc.

Chronicon Besuense pag. 602 :

Salvamentum sive commendationem quam in Nerontis villa accipiebant, etc.

Charta Roberti Regis Franc. apud Doubletum pag. 826 :

Namque jam dicti exactores pessimi, dico autem Venatores atque Falconarii, capiendi specie Salvamenti, pene vernaculos B. Dionysii devastantes, populabantur, etc.

Infra :

Salvamenta, inquam, sic ironice dicta, etc.

Alia ann. 1067. apud Hemereum in Augusta Viromand. :

Pro Salvamento nisi de habitatis domibus accipiet.

Hugo Flaviniac. in Chronico pag. 246 :

Bovoni prædicto de Bar, cum apud Flaviniacum requireret a me fœdum suum, quia haberet filiam Folcuini, de sorore Abbatis Odonis, qui idem fecerat casamentum, id est, Salvamentum hominum S. Petri qui sunt in castro illo, vel in villis in circuitu nostri, noluit ei ad plenum reddere, etc. Tamen cum multi testes accessissent, quod Folcuinus idem Salvamentum habuisset, ita concessi, ut si ego per nostros, misso nuncio, et re explorata, aut ipsi homines per seipsos probare potuissent, quod nunquam fuissent in Salvamento, nihil ei dabant, quia magis Ecclesiam quam eum diligerent.

Charta Philippi Aug. ann. 1189. in Tabulario Cluniacensi Bibliothecæ Thuanæ :

De hominibus villæ dantibus 4. solid. sive 5. habebit Præpositus noster pro Salvamento 12. den. etc.

Et Infra :

Cæterum definitum fuit, et a nobis concessum, quod homines ad damnum aliquod Ecclesiæ non suscipiemus manutenere, sed ratione Salvamenti quod habemus, Monachis omnia sua in nostra potestate salva facere curabimus, et hoc salvamentum tali lege suscepimus, quod extra manum nostram nequaquam mittere poterimus, etc.

Charta de Chableiis in Tabulario Campan. Thuano fol. 189 :

Comes habet census suos apud Chableias, in quibus habent vendas et homines suos, et motam, et plateas circa motam, et domos in castro et in burgo. Item habet avenam et vinum pro Salvamento, et denarios.

Occurrit præterea apud Hugonem Flaviniacensem in Chronico pag. 242. 245. in Gestis Abbatum S. Germani Autisiod. cap. 13. et passim in veteribus Tabulis, quæ habentur in

Chronico S. Benigni pag. 432. 459. 460. in Chronico Besuensi pag. 562. 577. 595. in Hist. Vergiacensi pag. 44. 59. 145. Ducum Burgundiæ pag. 4. 20. 21. apud Chiffletium in Beatrice Cabilonensi pag. 42. Roverium in Reomao pag. 203. Perardum in Burgundicis pag. 88. 188. tom. 4. Spicilegii Acheriani pag. 242. tom. 8. pag. 157. etc. Vide Commendatus, Commendatio 2. Salvataria et Tensamentum in Tensare.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Salvamentum, Sauvamentum, Droit de Sauvement, in Aresto Consilii Regii ann. 1582. Idem quod Vintenum, quo jure dominus feudi percipit vicesimam fructuum in terris vassallorum, eoque tenetur muros castrorum reficere suis sumtibus ad subditos suos ab hostium incursibus salvandos. Charta Guillelmi comit. Nivernens. ann. 1165. ex Tabular. S. Germani Autiss. :

Salvamentum habet dominus Bucardus in ochiis illis in quibus focus est : quæ si hospite et foco vacuatæ fuerint, medietatem Salvamenti in eo anno tantummodo habebit quo seminibus jactis cultæ fuerint. Omnes ochias hospite et foco vacuas carruca S. Germani libere excolit, et tunc de illis Salvamentum non habebit. Si iterum hospes ibi missus fuerit, Salvamentum similiter habebit. Salvamentum est mina avenæ in ochia, et duo denarii, et unus panis ivernagii. Si panis non erit, munus pro pane dabitur.

Martyrol. Eccl. Autiss. apud Marten. tom. 6. Ampl. Collect. col. 691 :

Eodem die (pridie Idus Febr.) obiit Robertus hujus Ecclesiæ Episcopus, qui..... molendinum subtus murum ab Atone acquisitum, fratribus hujus Ecclesiæ concessit, et Sauvamentum duplex a Pulvereno..... removit.

Obituarium ejusd. Eccles. MS. 13. sæc. :

Obitus Roberti Episcopi.... debet Capitulum.... pro duplici Salvamento quod dedit apud Pulverenum.

Rursum ad diem 6. Februar. :

Obitus Agnetis Comitissæ, quæ ordinatione testamenti sui super Comitem Petrum maritum suum reliquit ; qui considerans devotionem et reverentiam quam decanus et canonici circa sepulturam ejus exhibuerunt, Salvamentum quod in potestatibus de Porreno et Chichiriaco habebat, tam in avena quam trossis, panibus et denariis Autissiodorensi Ecclesiæ quitavit.

Quæ quidem præstatio cum in avenis exsolvebatur, Salvamentum avenarum nuncupabatur ; quod alibi dicitur Avenagium, vel Costuma avenæ : cum in vino, Salvamentum de vino vocabant, ut in Enumeratione bonorum ejusd. Capituli Autiss. 13. sæc. legitur :

Salvamentum de vino apud Merriacum.

Vide Salvaingum de Usu feud. pag. 222. 231. et Choppin. lib. 2. tit. 4. pag. 95.

P. Carpentier, 1766.

◊ Nostris Sauvemant et Sauveniez. Charta ann. 1285. ex Chartul. Pontiniac. :

Houmes qui doivent fromant, deniers et gelines de Sauvemant, etc.

Pact. inter dom. de Bellojoco et capit. Autiss. ann. 1281. ex Chartul. S. Steph. Autiss. :

Li Sauveniez du vin, xxvj. muids de vin mesure d'Auxerre.

Salvamentum, Prædium ipsum, quod salvatur, vel protegitur, pagus, villa. Tabularium Prioratus de Paredo fol. 95 :

Simili modo fecit et de aliis hominibus vicinis supradictis manentibus juxta Salvamentum, quod dicitur Grantmont.

Idem Tabularium fol. 102 :

Dedit quoque (Hugo Comes Cabilonensis) Salvamentum quod in ipso monte est in circuitu ejusdem Ecclesiæ, et concessit atque constituit liberum eum et salvum esse perpetualiter.

Charta ann. 980. inter Instr. tom. 4. novæ Gall. Christ. col. 137 :

Adhuc autem donat prædictus Comes (Milo) illi Ecclesiæ (S. Michaelis Tornodor.) mansos duos vestitos cum appenditiis suis in villa quæ dicitur Scissiacus cum ejus Salvamento ;

nisi sit præstatio, de qua paulo ante, vel ipsius loci districtus seu ambitus intra quem privilegia et immunitates continentur : qua notione accipiendum videtur.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Sauvamentum, in Codice censuali Episc. Autiss. ann. circ. 1290 :

Et si fuerit de suo orto, et ortum sit de Sauvamento, nihil debet.

Rursum :

Bos, vacca, aut alia bestia, si fuerit de Sauvamento Comitis, nihil debet.

Salvatio, Eadem notione. Historia Abbatiæ Condomensis pag. 463 :

Duo fratres Garsias Dat, et Guillelmus Dat, cum Ecclesiasticis suis, qui fundum Ecclesiæ jure hæreditario possidebant, omnes in unum coadunati dederunt.... tali namque conditione, ut si ibi fieret Salvatio, omnes supradicti qui inibi ad manendum venirent, cæterique qui se sub ditione ipsius Salvationis ponerent, quisque pro domo sua sive cellario censum sancto Petro tres aut duos denarios singulis annis redderent.

Vide Mensura.

« 1 salvatio » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 291c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SALVATIO1

1. SALVATIO, Salus, vita æterna ; Salut, eadem notione, usurpamus. Concil. Ovetense inter Hispan. tom. 3. pag. 159 :

Et ante sæcula ad fidelium Salvationem præscivit.

Synodus Constant. ann. 1416. apud Ludewig. tom. 6. Reliq. MSS. pag. 71 :

Et ideo quantum nobis ex alto permittitur eos ad salutem atque Salvationem perducere viis et modis congruentibus jam diu laboravimus.

Occurrit passim apud Asceticos Scriptores. Sauvement, eodem significatu, in Charta ann. 1433. apud Lobinell. tom. 2. Hist. Britann. col. 1027 :

Desirante pourvoir à nostre ame de salut convenable et ordener des choses de quoy nous devons et suymes tenuz ordenner pour nostre Sauvement, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Salvatio, Salus, incolumitas. Charta Ludovici Pii ann. 814. inter Probat. tom. 1. Histor. Occitan. col. 41 :

Et ubicumque advenerint, per vos Salvationem et defensionem habeant.

Capitula Caroli Calvi tit. 19. § 1 :

Quod vobis consilium donaverint ad nostri senioris fidelitatem et vestram Salvationem, voluntarie faceretis.

Rursum occurrit tit. 26. tit. 35. § 8. etc.

« 2 salvatio » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 292a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SALVATIO2

2. SALVATIO, Immunitas data loco, vel Ecclesiæ, aut Monasterio. Charta ann. 1945. inter instrum. tom. 6. Gall. Christ. novæ edit. col. 105 :

Sunt autem termini ejusdem, quos omnium decrevimus esse Salvationem, ex una parte, etc.

Charta Gotafredi Magalon. Episc. ann. 1098. apud Stephanot. Antiquit. Benedict. Claromont. MSS. pag. 363 :

Gotafredus Magalonensis Episcopus et Berengarius Agatensis Episcopus... constituerunt et laudaverunt, et dederunt ad Ecclesiam S. Vincentii sexaginta passum pedum versus omnes partes, et fecerunt Salvationem, et posuerunt terminos, etc.

Charta ann. 1146. inter Probat. tom. 2. novæ Hist. Occit. col. 515 :

Hoc autem facio causa Salvationis monasterii prænominati S. Johannis, et omnium eorum quæ ad ipsius possessionem pertinent.

Vide Salvitas.

« 3 salvatio » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 292a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SALVATIO3

3. SALVATIO, Prædium ipsum quod salvatur vel protegitur. Vide in Salvamentum 1.

« 4 salvatio » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 292a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SALVATIO4

4. SALVATIO, pro Salutatio, eadem certe notione, in Consuet. antiquit. Canon. Regul. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 1219 :

Quod si forte aliquis jussu Abbatis Salvationem Episcopi vel Abbatis capitulo præsentaverit ; humilient se, pro Episcopo quidem ponendo manus usque ad terram ; sed ad Salvationem Abbatis inclinent se tantum.

Quo spectat S. Wilhelm. in Constit. Hirsaug. lib. 1. cap. 56 :

Quasdam vero legationes minores quidem non stando, sed quando sibi visum fuerit, sedendo dicit..... Episcopis, et Abbatibus,.... ut Ducibus hæc exhibenda est reverentia, ut tantum Salutationes eorum a stantibus, cætera autem sedentibus dicantur.

Vide Salvare 5. Salutem mandare post Salus 4.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Salvationis Breve, Litteræ quæ navigantibus concedebantur. Vide Brevetus pag. 774. col. 3.