« »
 
MAGISTER 1, MAGISTER 2, MAGISTER 3.
[]« 1 magister » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 168a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/MAGISTER1
1. MAGISTER, Ventus Latinis, caurus, corus, argestes, dictus, nautis Nordoëst, vent de Maëstre, maestrale, apud Sanutum lib. 2. part. 4. cap. 25. Magister tramontanæ, in Charta Massil. :
Sed quod spectent ventum Græcum, vel tramontanam, vel Magistrum tramontane.
[]« 2 magister » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 168a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/MAGISTER2
2. MAGISTER, Titulus honorarius, quo donantur viri ab honoratioribus secundi. Occurrit passim.
[]« 3 magister » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 168a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/MAGISTER3
3. MAGISTER, nude pro Magistro officiorum, in l. 4. Cod. Th. de Primicerio et Notar. (6, 10.)
Magistri, qui vulgo Doctores in Theologica, vel alia Facultate. Passim.
Magister Admissionum, Qui introducendis ad Imperatorem hominibus præfecti sunt. Vide Admissionales.
P. Carpentier, 1766.
Magister Arbalestariorum. Vide Arbalestarius.
Magister Armorum, apud Ammianum lib. 15. Officialis Magistri militum, qui numerorum rationes tractabat, unde idem qui Numerarius. Ita Henricus Valesius, ubi plura, pag. 84. Interdum apud eumdem Ammianum et alios pro Magistro militum sumitur, ut idem observat pag. 108. Vide Jacobum Gothofredum ad l. 7. Cod. Th. de Re militari. (7, 1.)
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Arrestorum, Maître des Arrêts, in Curia Dalphinali, idem qui Magister Rationalis, ad quem Hospitii Dalphinalis rationes conficere pertinebat. Computum ann. 1334. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 273 :
De quibus omnibus pecuniæ quantitatibus prædictus Thesaurarius petit collationem fieri cum quaterno arrestorum facto per Mag. Nicolaum de Aveyllino Magistrum Arrestorum tunc temporis, etc.
Infra idem Aveyllinus Magister Rationalis dicitur.
Magister in Artibus, apud Nicolaum Trivettum ann. 1253. qui vulgo nostris Maistre és Arts, in Academiis. Epitaphium Thomæ Abbatis S. Andreæ Vercellensis :
Artibus in cunctis liberalibus, atque Magister
In Hierarchia, nunc arca clauditur ista.
Vide Statuta Academiæ Parisiensis.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Asciæ, Carpentarius, Faber lignarius, Gall. Maître de hache, Charpentier. Statuta Massil. lib. 2. cap. 34. cui titulus :
De calafatis et Magistris Asciæ quantum debeant accipere, per pan e beoure. Decernimus, quod Magistri seu Carpentarii daissa, etc.
Magister Aulæ Imperialis, dicitur Ætherius quidam sub Carolo M. in Chron. S. Vincentii de Vulturno pag. 676. Idem forte qui Magister officiorum apud Latinos, aut Curopalata sub CPolitanis Imperatoribus.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Aulæ Abbatis seu Monasterii. Charta Guillelmi Abb. Floriac. ann. 1316. ex Tabular. ejusdem loci : []
Præsentibus religiosis viris... Stephano Guerefaus Magistro Aulæ ejusdem monasterii, etc.
Cujus quidem officium ex Libro de modo loquendi per signa expiscari licet :
Pro signo Granatarii Conventus, sive Magistri Aulæ domini Abbatis simula cum ambabus manibus connexis quasi alicui vasi advenam infundere velis ad molendinum ;
modo tamen idem fuerit officium Magistri Aulæ Abbatis quod Magistri Aulæ Monasterii ; hic quippe non alius mihi videtur ab eo cui hospitum excipiendorum cura demandata erat ; illum vero rei annonariæ Abbatis præfectum fuisse existimo.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Botellerius, Archipincerna, dignitas in Curia Dalphin. Ordinat. domus Dalphin. ann. 1340. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 393 :
Item, ordinamus unum scutiferum idoneum, qui sit Magister Botellerius.... præfatus Magister Botellerius sit cum omni solertia diligens bona vina perquirere pro pretio, quo poterit meliori.
Vide Butta 3. et infra Magister Pincernarum.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Cæmentariorum, Qui cæmentariis præerat atque ædificia reparanda curabat. S. Willelmi Constit. Hirsaug. lib. 1. cap. 22 :
Pro signo Magistri Cæmentariorum, præmisso generali, pugnum super pugnum pone vicissim, quasi simules construentes murum.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Cæremoniarum, Vox nota. Concil. Mexicanum ann. 1585. inter Hispan. tom. 4. pag. 355 :
Magistri autem Cæremoniarum officium erit, tam assistentes choro quam altari ministros officii sui admonere, ut in eo unusquisque cæremoniarum ritum observet.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Camerarius, Idem qui Magister Cubiculariorum. Ordinat. domus Dalphin. ann. 1340. tom. 2. Hist. Dalphin. ann. 393 :
Item ordinamus unum Magistrum Camerarium cum uno alio Camerario ejus socio, qui habeant duos bonos equos, et portet eorum quilibet malam trossam cum lecto nostro, et aliis opportunis.
Infra pag. 393 :
Item, dicti Magistri Camerarius et socius, raubas et armaturas ac Cameræ vasa argentea, aliaque bona mobilia.... diligenter custodiant.
Magister Cantorum in Ecclesia Mediolanensi, in Charta Robaldi Archiep. Mediolan. ann. 1144. apud Ughell. in Append. tom. 4. Præcentor.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Capellæ, Qui cæteris Capellanis præest. Ordinat. domus Dalphin. ann. 1340. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 392 :
Magistro dictæ Capellæ obediant et intendant.
Vide Capellani.
Magister Census, sub dispositione Præfecti urbis, in Notitia Imperii, cujus mentio in Cod. Vide Pancirollum.
L. Favre, 1883–1887.
Magister Chori.
Ego Willelmus Criveus, Magister Chori, rogatus a testatore, interfui.
(Test. Duranni Tymotei, Lugdun. 1245, mus. arch. dep. p. 145.)
P. Carpentier, 1766.
Magister Christianitatis, appellatur Patriarcha Jerosolymitanus, in Charta Almer. comit. Ascalon. ann. 1157. tom. 3. Cod. Ital. diplom. col. 1473 :
Concedo eisdem (Pisanis) locum unum ad fabricandum sibi in eo ecclesiam ; si tamen dominus ac Magister Christianitatis patriarcha hoc ipsis concesserit.
Magister Civium, primus Ædilium, Germanis Burgermeister. Vide Eichhorn. Histor. Jur. German. § 243. Charta Friderici II. Imper. ann. 1232. apud Browerum lib. 15. Annal. Trevir. :
Revocamus in irritum, et cassamus in omni oppido[] Alemanniæ Communia, Consilia, Magistros Civium seu Rectores, vel alios quoscunque Officiales.
Levoldus Northowius in Chronico Markano ann. 1320 :
Andreas Magister civium volebat occidere Scabinos.
Occurrit præterea in Privilegiis Academiæ Viennensis in Austria Rubr. 38. in Metropoli Salisburgensi tom. 1. pag. 262. apud Maximilianum Henric. in Apolog. pag. 12. 21. etc.
P. Carpentier, 1766.
Lit. remiss. ann. 1404. in Reg. 159. Chartoph. reg. ch. 152 :
Comme feu Laurens Lambert bouchier bourgois de Liege eust à son vivant esté Maistre de la cité de Liege qui est moult grant et notable office, et tel que quelconque personne qui ait ledit office, il a en partie le gouvernement de tout le païs de l'éveschié de Liege.
Sed et ipsi ædiles, Magistri civium appellantur, in Charta ann. 1454. tom. 5. Cod. diplom. Polon. pag. 138.
P. Carpentier, 1766.
Magister Closi, Gall. Maistre du Clos, Officium in foresta regia, forte illius, qui defensæ potissimum invigilabat, in Stat. ann. 1376. tom. 6. Ordinat. reg. Franc. pag. 220. art. 3. et 13.
P. Carpentier, 1766.
Magistri Communiæ, Quibus jus communiæ servandum et defendendum committitur. Charta commun. Mechlin. ann. 1308. apud Marten. tom. 1. Ampl. Collect. col. 1422 :
Villa Machliniensis de cetero habeat in perpetuum communiam, duos Magistros communiæ... Magistri communiæ potestatem habebunt jus communitatis servandi, et eorum injuriam defendendi, in his quæ ad jus commune pertinent, ubi et a quibus injuriam eis contigerit irrogari.
Vulgo Majores Communiæ, iidem qui supra Magistri Civium.
P. Carpentier, 1766.
Magister Conversorum, Officium monasticum, conversis præpositus. Chartam Bereng. abb. Bolb. ann. 1246. in Reg. feud. senescal. Carcass. etc. fol. 297. v°. :
Subscribit Petrus Bellus-homo Magister conversorum.
Vide supra in Conversio.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Coquinæ, Coquorum præfectus. Ordinat. domus Dalphin. ann. 1340. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 393 :
Item, ordinamus unum fidelem et probum scutifferum, qui sit Magister Coquinæ... Item, sit Magister Coquinæ sollicitus scire diebus singulis in horis convenientibus nostram supra comedendis ferculis voluntatem, ut si forte esset fiendum convivium, honor noster in talibus reservetur, et etiam possimus disponere quomodo cibaria nostra parentur. Item, quo advertat et præsentialiter videat diebus singulis carnes crudas truncari et scindi, antequam poni debeant ad coquendum, ita quod in dretectorio per consequens revideat, ne per coquos vel alios de coquina fraus committatur.
Vide Coquus.
P. Carpentier, 1766.
Lit. remiss. ann. 1369. in Reg. 100. Chartoph. reg. ch. 339 :
Raulin Boudart escuier et Maistre en la cuisine de nostre très cher seigneur et pere, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Coquus, inferior Magistro Coquinæ. Ordinat. domus Dalphin. ann. 1340. tom. 2. Hist. Dalphin, pag. 394 :
Item, ordinamus in coquina nostra duos Magistros Coquos... Item, ipsos Magistros Coquos præcipimus debere Magistro nostri Hospitii et Magistro coquinæ nostræ in omnibus obedire.
Magister Cubiculariorum, Qui Cubiculariis Regiis præerat, apud Monachum Sangallensem lib. 2. de Rebus Caroli M. cap. 9. et Wipponem in Vita Conradi Salici pag. 428.
Magistri Curiæ, Qui vulgo nunc Consiliarii Parlamenti. Regestum Parl. B. fol. 77 :
In Curia D. Regis, in Parlamento, [] coram Magistris ipsius Curiæ.
Occurrit ibi non semel.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Curiæ, Officium Monasticum. Charta ann. 1347. tom. 2. Rer. Mogunt, pag. 769 :
Convocatis et congregatis ad invicem... honestis et religiosis viris, dominis Emerchone Priore... Godelmanno de Lorche, Brunone Magistro Curiæ, Heinrico dicto Albach... monachis conventualibus et capitularibus monasterii S. Albani.
Idem videtur qui supra Magister aulæ.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Custos. Bern. Mon. Ordo Cluniac. part. 1. cap. 74 :
Ipsum secundum signum... longius pulsari debet... ut omnes possint de omnibus officinis ad Horæ principium convenire, et Magister Custos, per consuetudinem debet ipsum pulsare, aut talem rogare, qui bene sciat facere.
Idem haud dubie qui apud eumdem Bern. cap. 51. Major et principalis Ecclesiæ custos dicitur :
Ut de Principali Ecclesiæ Custode, qui vulgo Sacrista, dignius vero et honorabilius Apocrisiarius vocatur, etc.
Vide Custos.
P. Carpentier, 1766.
Magister Diluvii, Qui aquis et earum aggeribus præest. Vide supra Diluvii Magister.
Magistri Dispositionum. Vide Dispositiones.
P. Carpentier, 1766.
Magister in Divinitate, Theologus, in Charta ann. 1365. Vide Divinus 2.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magistri Domorum Abbatis, Qui villas Abbatis et prædia administrabant. Charta ann. 1366. ex Tabul. S. Crucis de Talemundo :
Tenebitur (Aquarius) providere flocos seu habitus nobis dicto Abbati et successoribus nostris ac singulis monachis et religiosis monasterii nostri ante dicti, ac etiam Magistris seu administratoribus domorum Abbatis videlicet de Mongeria, de Martineria, de S. Maximo ac de Pessoleria, aut aliarum domorum.
Ibidem non semel occurrit.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Ecclesiæ, Idem qui supra Magister Custos. Charta Frederici Colon. Archiep. ann. 1128. tom. 3. novæ Gall. Christ. inter Instr. col. 164 :
Ea propter materiam dissensionis, et discissionis resecare volentes, subministrante nobis fratre Wibaldo Stabulensis Ecclesiæ Magistro atque portario.
P. Carpentier, 1766.
Magister Ensiludii, Lanistarum præfectus, Gall. Maître d'escrime. Charta ann. 1455 :
Jean Taillecourt Maistre joueur de l'espée à deux mains et du boucler, cognut... que pour la grant industrie, habileté et science qu'il a trouvé en la personne de Jehan de Beaugrant, demourant à présent à Chosy, touchant lesdiz jeux, et pour le bon rapport qui fait lui a esté de la personne dudit de Beaugrant par Jehan Perchel prévost desdiz jeux,... et autre du serement desdiz jeux, lesquels lui ont tesmoigné que icellui de Beaugrant est expert et suffisant pour estre passé prévost desdiz jeux. Pour ces causes ledit Jehan Taillecourt a fait, créé et institué ledit Jehan de Beaugrant prévost desdiz jeux de l'espée à deux mains et du boucler, et lui a donné povoir et auctorité de tenir escolles desdiz jeux par tous lieux en ce royaume, et montrer et enseigner lesdiz jeux à tous hommes qui les vouldroient apprendre ; en requérant par icellui Taillecourt à tous seigneurs, capitaines et gardes de villes, citez, chastels et autres lieux et à tous les maistres dudit mestier que audit de Beaugrant ils souffrent et lessent tenir ses escolles partout où mestier sera, et lui prestent et donnent conseil, confort... par ainsi que ledit prévost a promis qu'il tiendra, gardera et observera à son povoir les ordonnances[] faites sur lesdiz jeux, etc.
Vide supra Ensiludium.
Magister Epistolarum, sub dispositione Præfecti Prætorio,
legationes Civitatum, consultationes, et preces tractat
, ut est in Notitia Imp.
Magister Epistolarum Græcarum,
qui eas Epistolas, quæ Græce solent emitti, aut ipse dictat, aut Græce dictatas, transfert in Latinum
. Notit. Imper. Vide Pancirollum.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Escuderiæ, Curator seu Præfectus equorum. Charta ann. 1337. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 334 :
Sitque unus ex dictis Scutiferis forrerius, et alius Magister Escuderiæ seu marescaliæ suæ.
Vide Marescalcus.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Fidelium, Qui et Magister oblationum, dicitur is penes quem erat dispositio piarum fundationum et donationum. Vide Histor. Fuldens. pag. 54. et supra Fideliator.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Forrerius. Designator hospitiorum, metator, Fourrier. Ordinat. domus Dalphin. ann. 1340. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 395 :
Magister Forrerius supradictus habere in scriptis studeat... omnia nomina personarum de nostro Hospitio retentarum, et cum contingeret nos ad aliquas partes accedere, nostrum principaliter procuret Hospitium, quod lectis ac lignis et palleis muniat, sicut decet. Item, subsequenter designet et eligat alia Hospitia pro nostris gentibus et familiaribus secundum conditionem, qualitatem et decentiam personarum.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Fructuarius. Hujus officium ita describitur in Ordinat. domus Dalphin. ann. 1340. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 394 :
Item, ordinamus unum scutifferum pro fructuaria... Et quia dictum officium magnam requirit sollicitudinem, advertat dictus Magister Fructuarius, quod torchias et candelas diligenter custodiat, et nulli eas librare præsumat, nisi de nostro vel Magistri Hospitii nostri mandato. Item, advertat quolibet vespere quibus tradit torchias, et in suo memoriali transcribat, ut sciat de mane, de quibus requirere illas debeat. Item, die qualibet in arrestatione expensarum Hospitii, resignet Thesaurariis caudas seu residuum torchiarum consumptarum.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magistri Gardæ. Vide Magister Monetarum.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Garnisionum, Maistre des Garnisons, in Edicto Johannis Reg. Franc. ann. 1355. tom. 3. Ordinat. pag. 28. Qui iis quæ ad muniendam urbem necessaria sunt invigilat. Vide Garnire.
P. Carpentier, 1766.
Magister Generalis aquarum et forestarum regis in toto regno Franciæ inscribitur Robertus de Cocetelez armiger, in Lit. ann. 1357. tom. 4. Ordinat. reg. Franc. pag. 447. nunc Grand-Maître des eaux et forêts. Vide infra Magistria 2.
P. Carpentier, 1766.
Magistri Generales Monetarum, in Lit. ann. 1371. tom. 5. earumd. Ordinat. pag. 402.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Gentium, Sic Apostolus Paulus per antonomasiam, quemadmodum et Doctor et Apostolus Gentium, vocatur, quod ad Gentes erudiendas Christoque subjiciendas potissimum missus fuerit. Libellus Episc. Italiæ contra Elipandum tom. 3. Conc. Hispan. pag. 98 :
Parvipendentes Magistri Gentium prohibitionem dicentis : Nolite adulterare verbum Dei.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Græcorum dictus Origenes ab Amalar. Fortunato cap. 21. de Ord. antiph.
P. Carpentier, 1766.
Magister Grammaticæ, Dignitas [] in ecclesia Barchinonensi, cujus officium sic describitur in Constit. capitul. ejusd. eccl. ann. 1423. rubr. 11. ex Cod. reg. 4332 :
Magister grammaticæ non solum lectiones grammaticæ et logicæ, ac alias assuetas in scolis legat ; sed etiam diebus Dominicis et festivis, maxime præcipuis, lecturam et accentum legentium in choro dictæ sedis corrigat et emendet.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Grangiæ, Officium in monasteriis Ordinis præsertim Cisterc. Qui villam seu prædium aliud curat. Charta ann. 1174. apud Miræum tom. 1. pag. 192 :
Si quando pro communi terrarum utilitate... jussum fuerit fossata renovari, et hoc ipsum Magistro Grangiæ nuntiatum fuerit, etc.
Regula Conversorum Ord. Cisterc. cap. 8. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 1649 :
Magister Grangiæ cum duobus tantum fratribus colloqui potest.
Et cap. 9 :
Nullam equitaturam habet Magister Grangiæ, sed cum ad Abbatiam venit, quasi unus ex aliis graditur super pedes suos.
Vide Grangia in Granea.
P. Carpentier, 1766.
Magister Hæreticorum, Idem qui Inquisitor fidei. Reg. arestor. parlam. Paris. ex Cod. reg. 9822. 2. fol. 45. r° :
Se le Maistre des héreges requiert au juge lay qu'il prengne aucun pour ce qu'il a mespris contre la foy, si comme il dit, le juge lay n'y doit pas obéir, se l'official ne rescript avec lui.
Vide Chart. ann. 1247. apud Guden. Cod. Diplom. tom. 1. pag. 594.
Magister Hospitalis S.
Joannis Hierosolymit
. ejusdem Ordinis primarius Magister, cujusmodi dignitatis insignia præcipua fuere zona et marsupium. In Bulla Alexandri III. PP. ann. 1172. fit mentio E. quondam Magistri Hospitalis,
qui eidem Magisterio renunciavit, zona cum marsupio, clavi, et sigillo resignata
. In Chartul. Manoscensi.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Hospitii, Præcipuus Palatii Dalphinalis minister. Ordinat. domus Dalphin. ann. 1340. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 392 :
Item, ad honorificum et expediens regimen nostri Hospitii, unum idoneum fidelem ac probum Militem ordinamus, qui sit Magister Hospitii, cum meri et mixti imperii potestate, cui omnes gentes et officiales ejusdem Hospitii subjaceant et obediant tanquam nobis, et qui de consilio judicis ordinandi per nos, in eodem Hospitio faciat de illis justitiæ complementum, Cancellario, capellanis, notariis et clericis, ac Consiliariis dumtaxat exceptis, quorum punitionem seu correctionem nobis specialiter reservamus.
Apud nostros vero Magistri Hospitii Regis dicebantur olim, quos nunc Libellorum supplicum Magistros vocamus. Vide Spicileg. Acher. tom. 9. pag. 326.
Magister Hubarum, Dignitas quædam in Austriæ Ducatu. Vide Huba.
Magister Infantum, in Cœnobiis, qui infantibus ac pueris, quos Nutritos vocabant, præerat. Ordericus Vitalis lib. 3. pag. 462 :
Ad infantum Magisterium... promovit.
Candidus Monachus in Vita Eigilis Abbatis Fuldensis cap. 21 :
... Et ipse simul infantum doctor honestus.
Adde cap. 22. Vide Oblatus.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Infirmarius, Cui in monasteriis infirmorum cura incumbit. Regula Conversorum Ord. Cisterc. cap. 5. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 1649 :
Magister Infirmarius in coquina sua cum omnibus solatiis loquatur, stans et sedens.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Ingeniorum, Machinator, nostris Ingenieur. Computum ann. [] 1334. tom. 1. Hist. Dalphin. pag. 51 :
Pro expensis Johannis Morelli Magistri Ingeniorum missi apud Goncelinum ex parte D. Dalphini, pro aliquibus mayeriis capiendis ad opus machinarum.
P. Carpentier, 1766.
Mestre des engins, in Reg. Cam. Comput. Paris. sign. Pater fol. 177. v°.
Magister Judex. De hoc Magistratu consule Constit. Siculas lib. 1. tit. 37. et Ammiratum in Familiis Neap. tom. 1. pag. 165.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magistri Jurati, Iidem videntur qui nostris Jurats, urbium alicubi Magistratus. Anonymus de Gestis Manfredi et Conradi Regum apud Murator. tom. 8. col. 609 :
Legem ponit (Rex Carolus) regnicolis, novosque secretarios.... Magistros Juratos, bajulos, judices, etc.
Vide in Juratus.
Magister Justitiarius, Præcipuus Judex in aula Regum Siciliæ, in quorum palatio commorabatur, ibi de rebus majoris momenti jus dicebat, Comitis Palatii vicem fungens. Fridericus Imp. in Constit. Sicul. lib. 1. tit. 57 :
Statuimus, ut magnæ Curiæ nostræ Magister Justitiarius nobiscum in Curia commoretur, cui quatuor Judices volumus assistere : et ut Magister Justitiarius Curiæ nostræ supradictus de crimine læsæ Majestatis nostræ, et de feudis quaternis, et de quarta parte ipsorum feudorum, et de appellationibus ordinariorum, seu delegatorum nostrorum ad Curiam nostram interjectis, et de quæstionibus nostrorum Curialium, qui immediate nobis assistunt, etc. causas audiat, et justitia mediante decidat, etc.
Adde tit. 38. 39. 40. etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Nec minor erat in Dalphinatu Magistri Justitiarii dignitas et jurisdictio, quippe qui lites supremo dirimeret judicio, nec ab ejus sententia nisi ad Dalphinum esset appellationi locus. Litteræ Humberti II. Dalphin. ann. 1347. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 566 :
Imprimis volumus quod non tenearis obedire alicui, nisi Magistris Hospitii nostri, qui de commissis, vel committendis per te possint et debeant te corrigere, et punire, a quorum cognitione valeas ad Magistrum Justitiarium appellare, et a cognitione Magistri Justitiarii habeas ad nos reversum.
Idem haud dubie qui Major Judex dicitur in Ordinat. domus Dalphin. ann. 1340. ibid. pag. 398. et 399 :
Ordinamus in Hospitio et in comitiva nostra continue deputari unum doctorem seu jurisperitum sollempnem qui sit Major Judex Dalphinalis Hospitii et totius Dalphinatus, qui nobis semper assideat.
Cætera quæ ad ejus dignitatem jurisdictionemve spectant ibidem fuse proponuntur. Nec ab eo denique distinctum existimo qui Judex Appellationum et nullitatum totius Dalphinatus vocabatur. Vide in Judex.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Justigerius, in Apulia, idem qui Magister Justitiarius. Chron. Estense ann. 1345. apud Murator. tom. 15. col. 423 :
Tunc admiralius et comes assignaverunt et recommendaverunt dictos proditores comiti Novello, Magistro Justigerio, et fecerunt aperiri portas a latere maris.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Lapidum, Cæmentarius, Maître Maçon. Statuta Arelat. MSS. art. 132 :
Eligantur tres viri, quorum unus sit Magister Lapidum, quorum arbitrio et cognitione diffiniantur lites parietum et stillicidiorum.
Statuta Massil. lib. 1. cap. 34 :
Statuimus... quod Consules, seu rector teneantur eligi facere, cum eligentur cæteri officiales, tres Magistros Lapidis bonos et legales, quorum arbitrio terminentur et sopiantur quæstiones omnes quæ in civitate Massiliæ, vel ejus suburbiis[] orientur inter cives Massiliæ occasione parietum communium factorum.
P. Carpentier, 1766.
Magister Legis apud Judæos, qui alios Legem docebat. Privil. Judæor. ann. 1360. tom. 5. Ordinat. reg. Franc. pag. 492. art. 3 :
Nous à la relacion de deux des Maistres de la Loy desdis Juys et de quatre autres Juys, que il auront esleuz ad ce, le bannirons du royaume, etc.
Magistri Legum, aliis Legum Doctores dicti, qui in judiciis publicis advocati considebant. Vide Adrevaldum de Miracul. S. Benedicti cap. 20.
Magister Libellorum,
Cognitiones et preces tractat
, in Notitia Imp. hinc dictus
Magister Libellorum et Cognitionum sacrarum
, in veteri Inscript.
Magistri Lineæ Vestis,
Magistri privatæ
, sub dispositione Comitis sacrarum largitionum in Notitia Imperii. Priores linteariis et linifionibus, lintea, mappas, mantilia, et ejusmodi facientibus præerant. Magistri linteæ vestis, in leg. Privatæ, Cod. de Murilegulis, (11, 8.) ubi et privatæ vestis Magistrorum perinde mentio est.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Machinarum, Magistris ingeniorum præfectus, qui machinas bellicas curabat, nostris Grand-Maître de l'Artillerie. Charta ann. 1343. tom. 1. Hist. Dalphin. pag. 50 :
Præterea concessit D. Dalphinus prædicto domino Joanni et hæredibus et successoribus suis, quod ipsi sunt perpetuo Magistri Machinarum, et Machinatorum exercituum Dalphinalium quorumcumque.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Major, Præcipuus inter Magistros, qui in monasteriis infantibus ac pueris educandis atque erudiendis præerant. Bernardi Mon. Ordo Cluniac. part. 1. cap. 27 :
Cum sedent (pueri) in scholis, nullus Magistrorum debet inde exire sine licentia Majoris Magistri, nisi pro sola necessitate corporis, nisi ad aliquod ecclesiæ, sive refectorii servitium sit scriptus in tabula. Nullus unquam faciet eis signum, nec etiam Magister Major nisi raro, et valde necessarium.
P. Carpentier, 1766.
Magister Major, Vir nobilis et illustris. Lit. remiss. ann. 1391. in Reg. 140. Chartoph. reg. ch. 309 :
A laquelle feste survint un varlet,... lequel faisoit porter une espée apres lui, comme un grant Maistre.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Maranchiarum. Cui cura erat absentium nomina in albo pungere : officium ecclesiasticum. Formula juramenti quod præstabat qui ad hoc officium eligebatur, in veteri Chartul. Eccl. Ambian. :
Ego N. electus in officium distributoris et Magistri Maranchiarum hujus universitatis (Capellanorum) promitto... insuper defectus et Marancias si quas noverim commissas scripto denuntiare.
Vide Marancia.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Marescaliæ, Idem qui Escuderiæ. Vide supra.
Magister Massariorum, Major villicus, qui regiis villis præest, cæterisque minoribus missariis, cujus munus et officium describitur apud Petrum de Vineis lib. 3. Epist. 66.
Magister Massarius
, in Chron. Domin. de Gravina apud Murator. tom. 12. col. 585. Vide Massaritia.
Magister Memoriæ, Magistratus, qui annotationes omnes, id est, breves Principis manu subscriptos dictat, emittit, et precibus respondet, ut est in Notitia Imperii.
Magister scriniorum memoriæ, Epistolarum, libellorum Græcorum
, sub dispositione Præfecti Prætorio, ibidem. Benevolus, qui apud Gaudentium Episc. Brixiensem in Præf.
Magister memoriæ
,[] a Rufino lib. 2. Hist. Eccl. cap. 16.
Memoriæ scriniis præsidens
appellatur. In Epistola Justiniani ad Hormisdam PP. post. Epist. 17. Magister scrinii memoriæ habetur. Idem Benevolus apud Sozomenum lib. 7, cap. 13. ἐπὶ τοῖς γραμματεῦσι τῶν θεσμῶν τότε τεταγμένος fuisse dicitur. Ita apud Petrum Patricium in Excerptis legationum, ἀντιγραφεὺς τῆς μνήμης, idem qui Magister memoriæ. Scholiastes Juliani Antecess. in cap. 64 :
Quatuor sunt scrinia : palatinum, quod dicitur libellorum : secundum memoriæ : tertium dispositionum : quartum epistolarum ; unde et quatuor antigrafei sunt.
Occurrit non semel in vett. Inscript. apud Ammian. lib. 15. 27. 29. ubi Magisterium memoria dicitur ea dignitas pag. 394. et alios. Vide Glossar. med. Græcit. in Μεμόριον col. 904.
L. Henschel, 1840–1850.
Magister Mensæ Regiæ, apud Monach. Sangall. de factis Carol. M. lib. 2. cap. 6.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Militiæ Christi. Sic S. Bernardus Hugonem Templariorum Ordinis Magistrum et Institutorem compellat in Exhort. ad Milites templi tom. 1. edit. Mabill. pag. 543 :
Hugoni militi Christi et Magistro Militiæ Christi, Bernardus Claræ-vallis solo nomine Abbas, bonum certamen certare.
Magister Militum, Qui copiis militaribus præerat. Magister Romanæ militiæ, Victori Tunnensi, Magister militum ordinarius, apud eumdem. Scribit Zozimus lib. 2. Constantinum M. a Præfectis Prætorio imperium militare transtulisse ad Magistros militum, quorum alter equitibus, alter peditibus præerat :
Στρατηλάτας τὸν μὲν ἵππου, τὸν δὲ τῶν πεζῶν, εἰς τούτους τε τὴν ἐξουσίαν τῶν τάττειν στρατιώτας, ϰαὶ τιμωρεῖσθαι τας ἁμαρτάνοντας μεταθεὶς, παρείλετο ϰαὶ ταύτης τοὺς ὑπάρχους τῆς αὐθεντίας.
Horum postmodum numerum Theodosius auxit, ut idem testatur lib. 4. στρατηλάται Græcis Scriptoribus passim. Glossæ vett. Στρατηλάτης, Magister militum. Hi posteriori ævo στρατοπεδάρχαι dicti. Magistrorum militum, ut copiis militaribus præfectorum, mentio etiam apud recentiores : in Annalibus Francorum Metensib. ann. 823. apud Ordericum Vital. lib. 11. pag. 809. etc. Quæ quidem dignitas, Magisterium militare, dicitur S. Ambrosio lib. 2. Epist. 15. et Sidonio lib. 1. Epist. 3. Militaris magisteria, leg. 1. C. de Præpos. sacri cubic. (12, 5.) Magisteria militum potestas, leg. ult. Cod. Theod. de Metatis. (7, 8.) Magisteria in præsenti potestas, in Notitia Imperii. Magisteria, nude in Novella 4. Theodosii et Valentin.
Magister Utriusque Militiæ, Qui peditibus et equitibus præerat. Apud Flodoardum lib. 1. Hist. Rem. cap. 6 :
Felix militiæ sumpsit devota Jovinus
Cingula, virtutum culmen provectus in altum,
Bisque datus meritis equitum peditumque Magister
Extulit æternum sæclorum in sæcula nomen.
Vide Sirmondum ad Ennodium lib. 1. Epist. 24.
Magister Equitum, qui Magister equestris militiæ interdum Ammiano lib. 25. qui Equitatui, ut
Magister Peditum, Qui peditatui præerat. De utroque passim Scriptores.
Magister Militiæ Lotharingiæ, in Triumpho S. Remacli cap. 13.
Magister Militum oppidanorum, apud Priorem Hagustaldensem sub ann. 1138. 1143.
Magistri Militum, dicti potissimum urbis Neapolitanæ Præfecti sub Impp. [] Byzantinis, quibus parebant, apud Joannem VIII. PP. Epist. 36. 40. 50. etc. Petrum Damian. lib. 1. Epist. 9. Anastasium in Leone IV. pag. 185. Paulum Warnefrid. lib. de gest. Langob. cap. 8. et 28. Victorem III. PP. lib. 1. Dial. pag. 29. Leonem Ost. lib. 2. Chron. Casin. cap. 59. 62. Alexandrum Abbat. Celesini Cœnobii lib. 1. 2. 3. et 4. Herchembertum in Hist. Longob. cap. 26. 27. 39. et 44. et alios passim. Μαιστρομίλιοι seu μαιστρομίλτοι Annæ Comnenæ lib. 13. pag. 387. et Constantino Porphyrog. de Adm. Imper. cap. 27. Vide Camillum Peregrinum in tractatu de Finibus Ducatus Beneventani pag. 31. Octavium Bertrannum in Descript. Neap. Julium Cæsarem Capaccium in Histor. Neap. lib. 1. et Ughellum tom. 6. 112. qui eorum seriem descripserunt. Adde præterea Notas nostras ad Alexiadem Annæ Comnenæ. Sed et Veneti suos habuerunt Magistros Militum. Andreas Dandulus in Chron. MS. ann. 737 :
Dominicus Leo Magister militum præsidere cœpit ann. 737. quia Veneti occiso eorum Duce in novi Ducis electione discordes annualem rectorem sibi præesse statuerunt, quem Magistrum militiæ appellaverunt : Quæ quidem dignitas secundum Græcorum usum Tribunatu major super eos et cunctum populum potestatem obtinet.
Vide auctorem Squitinii pag. 76. 177. Edit. 1677. et Hieronym. Ghlinum in Annalib. Alexandriæ pag. 50. 58. Glossar. med. Græcit. voce Μαιστρομίλιος, col. 845. et voce Στρατηλάται col. 1449. Savin. Histor. Jur. Roman. med. temp. § 105. et 115.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Monetarum, Cudendæ monetæ Præfectus, cujus sub imperio alii qui Magistri Gardæ vocabantur, ea quæ ad monetam spectabant, curabant vel per se vel per alios. Ordinat. Humberti II. Dalphini ann. 1340. tom. 2. Histor. Dalphin. pag. 417 :
Quod dicti Magistri Monetarum teneantur et debeant de jure eorum superius declarato, dare et restituere pro qualibet marcha, quæ cudetur in dictis monetis, temporibus eorum, unum denarium Gardis Dalphinalibus ipsarum monetarum, quibus Gardis etiam dictus D. Dalphinus statuit et concessit de jure suo, pro qualibet marcha quæ cudetur, unum obolum, sic ut ipsæ Gardæ tam Magistri quam subrogati ab eisdem Magistris Gardis ipsarum monetarum, tam pro expensis, quam pro salario eorum, pro qualibet marcha tres obolos habeant... Quibus Magistris Gardis omnimodam potestatem alias gardas idoneas, dum vacare non poterint personaliter, ordinandi et ponendi loco eorum dictis monetis tribuit et concessit.
P. Carpentier, 1766.
Magister Monialium, Earum institutor et rector. Charta Fulcon. comit. Andegav. ann. 1107. pro prior. Fontis S. Mart. in Cenoman. :
Posuimus supradictum donum in manu Radulfi monachi, Magistri monialium, et eum de dono investivimus cum annulo aureo.
Magister Navis, Κυϐερνήτης, in leg. 37. Cod. Th. de Navicul. (13, 5.) etc. Valer. Flaccus lib. 8 :
Puppe procul summa vigilis post terga Magistri.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Oblationum. Vide Magister fidelium.
Magister Officiorum, Dignitas magna in Palatio Imperatorum, qui præerat Palatinis et Principis ministris, scholis in palatio militantibus, fabricis et limitaneis ducibus : hujus dignitatis, de qua non semel Scriptores, formulam habet Senator lib. 6. Epist. 6. Rutilius Numatianus : []
Officiis regerem cum Regia tecta Magister,
  Armigerasque pii Principis excubias.
Procopio lib. 1. de Bello Persico cap. 8 :
τῶν ἐν παλατίῳ ταγμάτων ἀρχηγός.
Hinc Menandro Protectori in Excerpt. de Legat. τῶν ἐν τῇ αὐλῆ ϰαταλόγων ἡγεμὼν dicitur. De Magistro Officiorum passim Ammianus, et alii, quibus interdum nude Magister, ut Philostorgio lib. 2. cap. 1. lib. 11. cap. 2. Vide Notas ad Alexiadem pag. 245. et Glossar. med. Græcit. col. 843.
Magisteria Dignitas, seu Magistri Officiorum, apud eumdem Senatorem loco laudato, et lib. 9. Epist. 24. Magisterium Palatinum, apud Sidonium lib. 1. Epist. 3. μαγιστερία ἀρχὴ, apud Theophylactum Simocattam lib. 3. cap. 15.
Magister Operis, vel operarum, vulgo Maître de l'œuvre, Cui operibus publicis vacare incumbit. Erat etiam officium monasticum, ut ex Charta ann. 1347. tom. 2. Rer. Mogunt. pag. 769. discimus :
Convocatis et congregatis... honestis et religiosis viris... Herbordo Magistro operis.
Vide Operarius.
P. Carpentier, 1766.
Magistri operum Dalphinales, in Stat. ann. 1378. tom. 6. Ordinat. reg. Franc. pag. 377.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Ordinis. Charta S. Crucis de Talemundo ann. 1366 :
Item in una Festorum Sanctæ Crucis debet dictus Aquarius ministrare dicto Abbati et gentibus suis generale et pietantiam sicut aliis de Conventu, et quotiescumque Conventus non utetur Carnibus, debet Magister Ordinis serviri et ministrari pro duobus tam in generali quam in pietantia, et tam in prandio quam in cœna.
Abbas subindicari videtur.
P. Carpentier, 1766.
Quis apud monachos ea appellatione designetur, docet Ordinar. MS. S. Petri Aureæ-val. ubi de process. SS. Corporis Christi :
Magister ordinis, videlicet prior claustralis, etc.
Sed et monachi ætate aut professione antiquiores Magistri ordinis nuncupantur ibid. :
Tunc prior claustralis et alii Magistri ordinis monasterii, sive antiqui et provecti quatuor ex prædictis accipiant reverenter capsam, sub qua portatur Corpus Jhesu Christi.
Vide supra Domini ordinis in Dominus 11.
P. Carpentier, 1766.
Magister Ordinis Fidei et Pacis, Ordo militaris institutus contra Albigenses, in Charta ann. 1276. ex Tabul. archiep. Auxit. Vide Ordo fidei in Ordo 6.
P. Carpentier, 1766.
Magister in Organo, Qui organa musica pulsat, Gall. Organiste. Charta ann. 1232. in Chartul. Cluniac. :
Ego P. Leonis Burgensis, Magister in organo, de mandato et voluntate domini Burgensis episcopi et utriusque supradictarum partium hanc Cartam scripsi.
Vide Organum.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Organorum, Musicæ præfectus. Computum ann. 1334. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 280 :
Pro equo Magistri Organorum flor. 11.
Magister Ostiariorum, Dignitas in aula Regum Francorum : is Ostiariis Palatinis præerat. In Annal. Eginhardi et Vita Ludovici Pii ann. 822. occurrit Gerungus quidam hac donatus, qui in Epistolis 2. et 4. Frotharii Episcopi Tullensis appellatur summus sacri Palatii Ostiarius : apud Wandelbertum denique lib. de Miracul. S. Goaris cap. 30. Palatii Ædilis. Quæ quidem dignitas magna fuit, siquidem in Annalibus Francorum Bertinianis ann. 872. dicitur Carolus Calvus hac cohonestasse Bosonem fratrem uxoris, qui postmodum Provinciæ Rex fuit :
Bosonem fratrem uxoris Camerarium et Ostiariorum Magistrum constituens,[] etc.
Idem certe videtur qui Curopalata.
Magister, vel Principalis Pædagogus, dictus olim in Academia Parisiensi, qui hodie Principalis Collegii nude appellatur, in Statut. Cardinal. de Tutavilla, apud Stephanum Paschasium lib. 9. Disquisit. Francic. cap. 17.
Magistri Pagorum, apud Siculum Flaccum de Condit. agror. ubi in Codice Palatino ad oram scribi monet Rigaltius, Magistri pagorum Magistrati dicuntur. Gloss. Lat. Græc. : Magister Pagi, ἀμφοδάρχης.
Magisterium Pagi
, in vet. Inscript. 1007. 7.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Palatii, Idem qui
Major domus
, in Aula Regum Franc. Godfridus Viterbiensis part. 12. Chronic. :
Dum Magistri Palatii omnia reipublicæ munera obirent, etc. Pipinus Magister Palatii, qui Regis nomine magna diuturnaque bella gesserat, etc.
Charta ann. 1348. tom. 2. Hist. Eccl. Meldens. pag. 223 :
Jehans Sire de Chasteillon, Souverain Maistre de l'Ostel Madame la Reyne de France.
Vide plura in voce Major.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Panaterius, Qui officio Panateriæ præerat, nostris Grand Panetier, cujus magna in Palatio Regum Franc. dignitas. Ordinat. domus Dalphini ann. 1340. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 393 :
Item, unum sufficientem Scutifferum qui sit Magister Panaterius ordinamus... Item procuret et ordinet... fieri facere panem bene coctum et fermentatum ad pretium factum.
Magistri Parlamenti, seu
Magistri Curiæ Domini Regis Parlamentum ejus tenentium Parisius
, in veteribus Arestis, qui hodie Consiliarii Parlamenti. Vide Parlamentum et supra Magistri Curiæ.
P. Carpentier, 1766.
Magister Patroni Jaugiæ, Penes quem exemplar mensurarum servatur, seu qui de mensuris judicat. Lit. ann. 1383. in Reg. 122. Chartoph. reg. ch. 319 :
Comme eust esté ordené... que en nostre ville d'Aucerre avoit quatre Maistres, qui seroient nommez et appellez Maistres du patron de la jauge de laditte ville d'Aucerre, etc.
Vide supra Jaugia.
P. Carpentier, 1766.
Magister Pavilionum, Tentoriorum præfectus. Ordinat. hospit. reg. ann. 1317. in Reg. Cam. Comput. Paris. sign. Croix fol. 71. r°. :
Mestre Yves Mestre des paveillons prendra une provende d'avoine, fer et clou, et mengera à court.
Charta Phil. V. ann. 1321. in Reg. 60. Chartoph. reg. ch. 159 :
Ivo Briconii Magister Pavillionum nostrorum, etc.
Vide Papilio 1. et Pavilio.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Perrerius, Cæmentarius, Gall. Maçon. Statutum Johannis Regis Fr. ann. 1356. tom. 3. Ordinat. Reg. Franc. pag. 78 :
Item quod dicti Consules Avinioneti, qui nunc sunt et erunt pro tempore, compellere seu compelli facere possint omnes Magistros Perrerios, tegularios et fusterios eorum jurisdictionis, ad operandum in clausuris et aliis edificiis predictis, mediante salario competenti secundum taxationem legitimam Consulum predictorum.
Magister Pincernarum, dignitas in Regum nostrorum Palatio, in Annal. Francor. Loisellianis ann. 781. Chartam Philippi Regis Franc. anni. 1065. subscribit Adam Pincerna magister, in Hist. S. Martini de Campis pag. 17. aliam ann. 1075. apud Chiffletium in Tornutio pag. 325. Erveus Magister Pincernarum. Eadem dignitas in aula Hungarica, in Charta Belæ Regis ann. 1251. Magister Pincerna, in Charta Gallica ann. 1067. tom. 11. Spicilegii Acheriani pag. 296. [] Iso Magister in Gloss. ad Prudent. Hymn. 6. Cathemer. : Quorum reversus unus, Dat poculum tyranno : Magister Pincernarum. Vide Archipincerna, et Butta 3.
L. Favre, 1883–1887.
Magister Pontenarius, Gallice Maître Pontonnier :
Concedimus etiam Stephano de Artiges quod sit Magister Pontenarius ibidem (Agenni) vita sua.
(Litt. Richardi, regis Anglorum, p. 90, ann. 1189).
Magistri Portuum, Vide Factum pro Officiariis Lugdunensib. ann. 1648. pag. 196. 237. et Menester. Hist. Lugdun. pag. 81.
P. Carpentier, 1766.
Magistri Procuratorum, nunc Clientes, appellantur ii, qui causas suas procuratoribus tuendas committunt. Stat. ann. 1367. tom. 7. Ordinat. reg. Franc. pag. 706. art. 8 :
Que les procureurs ne se chargeront de causes, se ils ne sont bien instruiz et par bonne collation, et sentiront, s'ilz peuvent, quelles preuves leurs Maistres auront, pour les avoir quant mestier sera ; et mettront en mémoire, comme dit est, tout le fait de leurs Maistres,... et sauront où leurs Maistres demourront, ou là où ilz les pourront trouver et faire savoir l'estat de leur cause.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Puerorum, Idem qui Infantum, passim apud Bern. Mon. in Ord. Cluniac. præsertim cap. 27. 1. partis.
Magister Quæstorum, in Constitut. Sicul. lib. 1. tit. 36. 58.
Magister Rationalis, Magistratus in Regno Neapolitano, et in Provinciæ Comitatu, qui rationibus seu Principis ærario præerat, litesque ad illud spectantes dijudicabat. Chron. Siciliæ ad ann. 1322. apud Marten. tom. 3. Anecdot. col. 89 :
Fredericus Dei gratia Rcx Siciliæ nobili Johanni de Claromonte Militi regni Siciliæ seniscallo magnæ suæ curiæ, Magistro Rationali, etc.
Conventiones Ludovici Regis Siciliæ et Hierosol. cum Arelatensibus ann. 1385. ex cod. MS. D. Brunet fol. 11 :
Domino Raymundo Bernardo Flamigi Milite, legum doctore, magnæ regiæ curie Magistro Rationali majore et secundarum appellationum Provinciæ judice.
De hac dignitate pluribus disseruit Scipio Ammiratus leg. 1. de Famil. Neapolit. pag. 44. Cameræ rationum meminit Charta ann. 1421. apud Vignerium in Alsatica Geneal. pag. 195. Dignitatis inferioris fuisse videtur qui Regii Hospitii Magister Rationalis inscribitur, in Charta Roberti Regis Siciliæ ann. 1314. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 286.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Ejusdem nominis et dignitatis Magistratus instituti in Dalphinatu ab Humberto II. quorum mentio prima occurrit in Computo ann. 1334. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 286 :
Apud Gratianopolim anno 1334. coram dom. Magistris Rationalibus magnæ curiæ Dalphinalis computavit Aynardus de Bella-comba, castellanus Cabeoli.
Hinc plures exstitisse qui Magistri Rationales vocarentur constat ; idem etiam colligitur ex Ordinatione ejusdem Humberti ann. 1340. quo denique mediante anno penes unum nomen illud remanere atque ob rem aliis et gradu et officio illum præeminere statuit idem Dalphinus. Plura vide tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 286. et seq.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Rationum in regno Aragonensi, idem qui Rationalis. Concil. Dertus. ann. 1429. inter Hispan. tom. 3. pag. 660 :
Sexta litera patens regia, per quam D. Alphonsus Aragonum Rex illustris declarat Clericos et Ecclesiasticos viros [] actu in servitio regio non deservientes, nec in pitachio (f. pyctatio) Magistri Rationum domus suæ regiæ nominatim descriptos... non esse nec haberi debere pro familiaribus.
Magistri Regales, an iidem qui Magistri Hospitii Regis, an vero sic dicti quod a Rege ad rem aliquam dijudicandam delegati ? Iidem videntur atque Magistri curiæ vel parlamenti, qui hodie Consiliarii nuncupantur. Judicium Parlamenti ann. 1269. ex Chartul. AB. fol. ult. Monast. S. German. Paris. :
Quæ inquesta ad ultimum venerabili viro Magistro Galterio Cantori Silvanectensi ad providendum, abbreviandum et rubricandum tradita et assignata, per ipsum Magistrum fuit Magistris Regalibus asportata, et deliberatione habita super ea, pronuntiaverunt dicti Regales dicta die Veneris in pleno Parlamenti consistorio, dictum Abbatem plene et bene probasse et fundasse intentionem suam, et dominum Regem nichil probasse.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Requestarum Hospitii, Libellorum supplicum Magister, Maître des requêtes de l'hôtel. Litteræ Caroli Reg. Franc. ann. 1408. apud Rymer. tom. 8. pag. 566 :
Magistri Requestarum Hospitii.
Vita Jacobi Gelu Archiep. Turon. ab ipso conscripta ad ann. 1402. apud Marten. tom. 3. Anecdot. col. 1947 :
Illustrissimus Princeps D. Lud. Dux Aurelianensis me Magistrum Requestarum sui Hospitii retinuit.
P. Carpentier, 1766.
Ordinat. Phil. VI. ann. 1345. 15. Febr. :
Ordonnons que les Maistres des requestes de nostre hostel, de nostredite compagne et de nosdits enfans n'ayent aucune cognoissance, se ce n'est des personnes de nostre hostel, ou cas que l'on feroit quelques demandes pures personnelles... Nous ordonnons que nulle amende ue soit taxée par eux, se ce n'est en nostre présence, quant nous orrons nos requestes.
Magister Rerum privatarum domus divinæ,
cui suberant Rationales rerum privatarum, Bastaga privata, Præpositi gregum et stabulorum, Procuratores saltuum, etc
. In Notitia Imperii, ubi plura disserit Pancirollus.
P. Carpentier, 1766.
Magister Rotæ, Militum catervæ, quæ Rota dicebatur, præfectus. Charta ann. 1468. apud Pez. tom. 6. Anecd. part. 3. pag. 222. col. 1 :
Mathias D. G. rex Hungariæ... fidelibus nostris capitaneis, belliducibus, levatoribusque et sollicitatoribus præsentis exercitus nostri, nec non Magistris rotarum, cunctisque aliis gentibus, equitibus, peditibus, etc.
Vide Rota 8. et in Rumpere.
P. Carpentier, 1766.
Magister in Sacra Pagina, Theologus doctor, in Conc. Constant. part. 10. cap. 7. pag. 596. Vide supra Divinus 2.
Magister Sacri Palatii summi Pontificis,
consuevit esse ex Ordine Prædicatorum, et ordinarie quando fit Consistorium, legit in Palatio publice aliquid in Theologia. Ad hunc spectat ordinare, qui debeat facere sermones in Capella Apostolica, et eorum sermones prævidere, curareque, ut nihil dicatur puritati fidei et gravitati illius loci contrarium, etc.
Ceremon. Rom. lib. 3. pag. 319.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Macister Sartor. Maître Tailleur. Ordinat. domus Dalphin. ann. 1340. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 395 :
Item, ordinamus haberi debere unum Magistrum Sartorem seu Talliatorem, etc.
Magister Scacarii. Vide Scacarium, in Scaci.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Scholariorum. Qui Scholaribus[] præerat. Anonymus de Gestis Manfredi et Conradi Regum apud Murator. tom. 8. col. 609 :
Legem ponit (Carolus Rex) regnicolis, novosque Secretarios... Magistros Scholariorum, magistros juratos,... statuit.
Vide Scholares.
Magister Scholarum, dignitas in Ecclesiis Cathedralibus, apud Joannem Sarisber. in Epist. non semel, et Joan. de Deo in Pœnitentiario lib. 5. cap. 14. qui alias Scholasticus, et Caput Scholæ. Vide V. Cl. Jacob. Petitum post Pœnitentiale Theodori, pag. 610. Vide Scholasticus. Chart. Willegis. Archiep. Mogunt. ann. 976. apud Guden. Cod. Diplom. 1. pag. 356 :
Nullus scolaris qui non est canonicus, præter assensum Magistri scolas ingredi præsumat.
Confer Magister Infantum et Magister Major.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Scholarum de cantu, Choristarum puerorum præpositus. Statuta Eccl. Barcinon. ann. 1332. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 612 :
Volumus etiam quod Magister Scholarum de cantu, non possit ipsam portionem, quæ debetur in dictis festivitatibus scholaribus suis, aliquatenus retinere.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Scutiferiæ qui fuerit in aula Dalphini ex sequentibus disce. Ordinat. domus Dalphin. ann. 1340. tom. 2. pag. 394 :
Item, ordinamus unum scutifferum qui sit Magister Scutiferiæ.... cujus requirit officium, tempore quo nos equitare contingit, nostrum palafredum habere paratum cum ense, stivalibus, calcaribus et capello, nostrumque deferre mantellum et capellum, nostram sequendo comitivam debeat, etc.
Vide Scutiferi.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Secretarius, Idem qui supra Magister custos. Bernardi Mon. Ordo Cluniac. part. 1. cap. 27 :
Secretarius Magister dat pueris in manibus tunicas, in festis quæ fiunt in cappis.
Magister Servorum, qui eorum curam gerit in domibus magnatum, in Capit. Caroli Magni lib. 4. cap. 32. Dominus.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magistri Siclarii, apud Baluzium tom. 6. Miscell. pag. 277. perperam editum pro Magistri Scholariorum.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magistri Somerii. Horum officium ita describitur in Ordinat. domus Dalphin. ann. 1340. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 393 :
Item, ordinamus pro camera nostra tres Magistros Somerios et honorabiles sicut decet, quorum unus arma nostra deferat, et reliqui duo raubas et alia arnesia necessaria nobis.
P. Carpentier, 1766.
Magister qui Facit les Sots, Joculariæ societatis caput. Charta offic. Lemovic. ann. 1340. in Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 556 :
Item duos sextarios frumenti censualis cum accaptamento, quos debet gener Magistri qui facit les Sots, ratione cujusdam vineæ.
P. Carpentier, 1766.
Magister Testamentorum, Qui lites ad testamenta spectantes dijudicabat. Lit. ann. 1483. in Reg. 209. Chartoph. reg. ch. 286 :
Pour lequel (testament) acomplir icellui suppliant a esté convenu en la court de l'évesque de Poictiers pardevant son official audit lieu, pardevant le Maistre des Testamens.
P. Carpentier, 1766.
Magistri Theologi Facultatis Parisiensis ad octogenarium numerum reducuntur Bulla Innoc. III. PP. ex Chartul. episc. Paris. in Bibl. reg. Cod. 5526. fol. 45. v° :
Decens est ut ipsorum (Magistrorum Theologorum) numerositas refrenetur ; ne forsitan propter onerosam multitudinem, quæ nihil habet onesti, vel [] vilescat eorum officium, vel minus composite impleatur, cum Deus omnia fecerit in numero, pondere et mensura. Hac consideratione prudenter inducti, auctoritate præsentium firmiter inhibemus, ut Parisius Magistrorum Theologiæ numerus octonarium non transcendat, nisi forte multa utilitas et necessitas hoc exposcat.
Quod quidem ita posthac visum est : admodum enim excrevit Ecclesiæ bono eorum numerus. Sed et hic octogenarium, pro octonarium, legendum censeo. Nihil mutandum. Eo enim tempore magistri dicebantur, vel magistri regentes qui postea Professores. Vide Savin. Histor. Jur. Roman. tom. 3. cap. 21. § 77. not. i. et passim.
P. Carpentier, 1766.
Magistri Valleti appellantur Præcipui inter monetarum operarios, in Lit. remiss. ann. 1361. ex Reg. 91. Chartoph. reg. ch. 163 :
Dicti tres Magistri valleti operati fuerant pluries in dicta moneta ad partem.
P. Carpentier, 1766.
Magister Venator, Qui regiæ venationi præest, Gall. Grand Veneur. Charta Caroli V. reg. Franc. ann. 1366 :
Dominus genitor noster confisus ad plenum de probitate dilecti et fidelis Joannis de Meudon militis, Magistri venatoris nostri, aquarumque et forestarum nostrarum, etc.
Memor. G. Cam. Comput. Paris. fol. 140. v°. ad ann. 1410 :
Dominus Guillelmus de Gamachiis miles cambellanus domini regis, ordinatus et stabilitus Magister venator et gubernator veneriæ regis, loco Roberti de Franconvilla.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Magister Wardorum, apud Anglos, pupillorum et orphanorum curator. Vide Justitiarius.
P. Carpentier, 1766.
Magister, nude pro Præfectus copiis militaribus, Gall. Capitaine, in Stat. ann. 1373. tom. 5. Ordinat. reg. Franc. pag. 659. art. 3.
P. Carpentier, 1766.
Magister, Gall. Maître, Medicus nude appellatur, in Poem. de Cléomades Ms. :
Lié sont de chou qu'il n'y a
Péril et que bien garira :
Car li Maistre ainsi dit leur ont.
P. Carpentier, 1766.
Unde Mestrie dicitur Ars curandi, in Mirac. S. Ludov. edit. reg. pag. 438 :
Quant il (le chirurgien) aperçut que c'estoit maladie non mie curable par nature et par Mestrie et par médecine, etc.
L. Henschel, 1840–1850.
Magister, hoc est Villanus, in Chron. Vulturn. ad ann. 779. apud Murat. tom. 1. part. 2. pag. 363. B. Vide Major.
P. Carpentier, 1766.
Magistri, Artifices quidam, quorum ars inter minores artes recensetur, in Stat. ant. Florent. lib. 5. cap. 19. ex Cod. reg. 4621.
P. Carpentier, 1766.
Magister, sine addito nuncupatur Carnifex, in Lit. remiss. ann. 1395. ex Reg. 148. Chartoph. reg. ch. 93 :
Le Maistre qui estoit venu ès dittes prisons pour exécuter icellui Wastelier, qui estoit condempné, etc.
Aliæ ann. 1463. in Reg. 199. ch. 315 :
Maistre Jehan de Tours en son vivant exécuteur de la haulte justice de Thoulouse, etc.
P. Carpentier, 1766.
Magister vel Magistra, Gall. La Maistre, appellatur pars aratri, lignum nempe, quo aratrum continetur, vulgo la Haye. Lit. remiss. ann. 1377. in Reg. 111. Chartoph. reg. ch. 35 :
Guillaume Vernis prist audit lieu, où estoit ledit tumbereau, le fer et coultre de une charrue, le vennelier, la Maistre, le tirot et l'esparre qui se tient au vennelier, à quoy on atelle trois chevaux. Maiestre,
Magister, pro Maître, in Lit. Phil. VI. reg. Franc. ann. 1346. ex Bibl. reg. Maistire, eadem acceptione, in Vita J. C. Ms. : []
De Jhesu Crist vostre Maistire,
Qui resours est comme boins sire.